MIDDELBÜRGSCHE
COURANT.
r 36.
Dinsdag
3 Maart.
Editie van Maandag avond 8 uren.
Middelburg 2 Maart.
De interpellatie door den heer Thorbecke heden tot de
regeering gericht, is nog niet geëindigd.
De minister van binnenlandsche zaken gaf eenige in
lichtingen omtrent de redenen die de regeering tot de
ontbinding geleid hadden, als antwoord op de vraag
door welk staatsbelang deze gevorderd werd.
Hierop nam de heer Heyden rij ck het woord om te vragen
of de regeering voornemens is wijziging van de schoolwet
voor te stellen.
De heer Thorbecke werd ondersteund door de heeren
van Bosse, Godefroi, Fokker en van Kek, en bestreden
door den heer .T. K. van Goltstein.
De heer van Zuylen heeft nog gezegd morgen nadere
inlichtingen omtrent het buitenlandsch beleid te zullen
geven.
De eindcijfers der hoofdstukken van de staatsbegroo-
ting,die tot definitieve vaststelling aan de tweede kamer
zijn aangeboden,bedragen: buitenlandsche zaken 519,984;
justitie 3,183,824; binnenlandsche zaken ƒ23,005,096.89;
marine 10,316,817.58financiën 13,937,026.50; oorlog
14,866,495; koloniën 2,065,681.16; hervormde eeredienst
/"l,763,477; roomsch catholiekc eeredienst 694,075,71;
onvoorziene uitgaven ƒ50,000; makende met de reeds
vastgestelde hoofdstukken een totaal van ƒ100,377,898.86.
Het totaal der middelen wordt thans voorgedragen op
ƒ101,119,720.71, zoodat er een overschot zou zijn van
ƒ741,821.85.
De begrooting voor buitenlandsche zaken komt
geheel overeen met de credietwet. en verschilt evenmin
met liet eerst ingediend, doch afgestemd wetsontwerp, na
de daarin gebrachte veranderingen door aangenomen
amendementen of bij wijziging.
De wijzigingen in liet hoofdstuk voor justitie gebracht,
betreffende kosten van het wedcr-opbouwen en herstellen
van het huis van burgerlijke en militaire verzekering te
Maastricht; het maken van een grindweg van de straf
gevangenis voor jeugdige mannelijke veroordeelden „de
Kruisberg" naar Döetincliem; en liet bouwen van eene
boerderij en van hetgeen daarbij behoort op liet terrein
der gemelde strafgevangenis. De gezamenlijke kosten
dier werken zijn geraamd op ƒ99,600.
De eenige voorname wijziging in de begrooting van
binnenlandsche zaken gebracht is de vermindering
van de uitgaven ter zake van de veeziekte met 200,000.
Ook in de begrooting van marine zijn slechts wijzi
gingen van ondergeschikt belang gemaakt In de begin
selen die in 1867 tot de aanvrage der gelden voor 1868
hebben geleid, is sedert geene verandering gekomen. De
voornaamste wijziging betreft eene verhooging van
ƒ12,000 voor de bezoldiging der werklieden van 's rijks
werven. Die verhooging is noodzakelijk, omdat liet ge
bleken is, (Jat voor de gewone bezoldiging der arbeids
lieden geen geschikte personen te verkrijgen zijn voor
den bouw der ijzeren gepantserde schepen, en ook ten
andere uit de overtuiging dat liet wenschelijkis om eenige
verbetering te brengen in liet loon van den werkman,
die, bij de algemeene duurte der eerste levensbehoeften
zich, vooral in den winter, het hoog noodige niet kan
aanschaffen. Met de meeste spaarzaamheid zal getracht
worden daarin eenige verbetering te brengen en vooreerst
niet verder gegaan worden dan het toekennen gedurende
den winter van eenig meerder loon aan arbeiders, die
gedurende den zomer op het bestaande daggeld hebben
gewerkt.
De begrooting van financiën is verhoogd met ƒ54,000,
welke gelden moeten dienen tot dekking der uitgaven
voor nieuwe gebouwen voor den dienst der in- en uit
gaande rechten te Hansweert, noodig geworden tenge
volge der opening van het nieuwe kanaal door Zuid-
Beveland.
Behoudens eenige wijzigingen in het bedrag van som
mige artikelen is de begrooting van oorlog gelijkluidend
met het vroeger ingediend ontwerp.
Met 1 Juli 1868 zal worden overgegaan tot verhooging
van het bedrag der traktementen van de kapiteins en
van sommige luitenants, alsmede tot vermeerdering der
soldijen van de onder-officieren. Op dien datum zal ook
worden overgegaan tot de oprichting van de compagniën
hospitaal-soldaten en de compagnie transporttrein.
Er is eene bestelling gedaan van éen gattiing batterij
van groot en éen van klein kaliber, benevens van een
mitrailleur. Eerstgenoemd oorlogschip is van Ameri-
kaansche vinding, terwijl de mitrailleur eene uitvinding
is van de heeren Christophe en Montigny te Brussel.
Met beide geschutsoortcn kan een schrootvuur van eene
tot hiertoe ongekende uitwerking, zoo wat het aantal
treffers in een kort tijdsbestek als de trefkans aangaat,
worden verkregen.
Er is nog een millioeu patroonhulzen in het buitenland
besteld, terwijl hij 's rijks instellingen te Delft krachtig
zal worden voortgegaan met het aanschaffen van de nog
noodige werktuigen en den aanmaak, in den loop van
het jaar, ook nog van een millioen hulzen, zoodat, na
aftrek van het verbruik, gedurende het loopende jaar,
op een voorraad van vier millioen zal kunnen worden
gerekend.
Eene som van 700,000 is uitgetrokken voor liet
maken van de forten op het Diemcr-buitenveld en bij den
vuurtoren te Dui gendam (in de stelling van Amsterdam).
Zoo spoedig mogelijk zal de aanbesteding plaats heb
ben van het maken van drie forten in de nieuwe Holland-
scbe waterlinie, het reduit in bet bereids aanbestede
werk bij Vechten en het fort op den leparatiedam bij
Pannerden en voor het defensief bij Naaiden.
In de begrooting van koloniën is bijna geene veran
dering gebracht.
De begrooting voor hervormden eeredienst is
mede nagenoeg gelijk aan liet vorig ontwerp, even als de
begrooting voor room sch-catholieken eeredienst.
De wet op de middelen is met vijf posten verhoogd,
waaronder 9,000,000 als voorloopig Indisch batig slot
over 1867.
f Eerst na het afdrukken van ons vorig nommer ont
vingen wij nog een brief uit 's Ilage, gedagteekend 28
Februari, dien wij nog opnemen, lioewel er liet een en
ander in voorkomt wat reeds bekend is.
„De heer Thorbecke zoo schrijft men ons die het
ministerie over de ontbinding zal interpelleeren, treedt
bepaald als de leader der liberalen op. Deze zijn een-
stemmiger dan ooit. Dat is de vrucht der ontbinding.
Hetgeen de ministers hadden uitgedacht tot hunne ver
wijdering lieeft liun gestrekt tot versterking.
„Hoogstwaarschijnlijk zal die interpellatie op Maandag
aanstaande plaats hebben. Hoe wenscholijk het is dat
slechts weinigen aan die discussie deelnemen, is het
waarschijnlijk dat dit het geval niet wezen zal.
„Het ministerie was heden morgen in de kamer hij het
optreden van den nieuwen president. Het verwijderde
zich toen de kamer de sectiën ging trekken. Toen de
interpellatie werd gevraagd op het eind der zitting was
geen der ministers tegenwoordig. Zoodra het hekend
was is de minister Heemskerk naar den president van
de tweede kamer gegaan en heeft met dezen eene tame
lijk lange conferentie gehad."
Zaterdag avond werd andermaal op de bovenzaal der
sociëteit de Vergenoeging van wege het Natuurkundig
gezelschap en het departement Middelburg der Maat
schappij tot nut van 't algemeen eene „volksvoorlezing"
gehouden, welke weder door vele toehoorders werd bij
gewoond. De werken welke tegenwoordig in de onmid
dellijke nabijheid dezer stad worden uitgevoerd, hadden
de keuze van den spreker, den heer P. D. Koning, bij het
zoeken naar een onderwerp bepaald. Hij sprak namelijk
over de opvoering van water uit de uitgediepte plaatsen
en de daartoe gebezigde werktuigen, onder opmerking
evenwel dat hetgeen de opvoering van water gold ook
op alle andere vloeistoffen toepasselijk is
Eerst werden eenige algemeene opmerkingen mede
gedeeld en gewezen op de verschillende omstandigheden
welke zich bij het opvoeren van water voordoen. Vooral
werd de wijze van uitvloeiing der vloeistoffen uitvoerig
besproken en opgehelderd, en in verband daarmede on
der anderen het vrije vallen der lichamen verklaard.
Overgaande tot de behandeling van verschillende
werktuigen welke tot de opvoering van water gebezigd
worden, werd achtereenvolgens eene verklaring gegeven
van den kettingmolen; den doorjaag, die veel overeenkomst
heeftmeteenstoombaggermolen den tonmolen, die bij de
werken alhier veel wordt gebruikt en berust op het sys
teem waaraan men den naam van de schroef van Archi-
medes gegeven heeft; den vijzelmolen; den sclrepmalen
onderscheidene pompende zuigpomp, de perspomp en
de zuig-perspomp, waarvan de verschillende onderdeelen
uitvoerig werden beschreven, alsmede de toepassing dier
pompen op de brandspuiteneindelijk van de centrifu-
gaalpomp, die bij de werken bier wordt gebruikt.
Ten slotte besprak de heer Koning nog een aHedaagsch
huismeubel, de lamp, evenzeer in verband met de opvoe
ring van vloeistoffen, en beschreef hij de keukenlamp,-
zuinigheidslamp, lampen met ronde pitten, kantoorlamp,
carsellamp en eindelijk de moderatcurlamp, in welke
laatste de meeste bezwaren tegen eene.goede verlichting
zijn opgelost.
Het gesprokene werd door verschillende proeven en
afbeeldingen opgehelderd.
De groothertog van Luxemburg beeft tot ridder der
orde van de Eikenkroon benoemd den heer H. J. de Wit,
j hoofdcommies bij het departement van financiën in
Nederland.
In dezelfde orde zijn onder de officieren van betNeder-
landsclie leger benoemd: tot kommandeur: de kolonel
L. A. C. de Bock, kommandant van het 8e regiment
infanterie; de kolonel A. C. W. L. J. F. von Kellner,
kommandant van liet reg. veld-artillerie; de kolonel
N. Mac'Leod, kommandant van het regiment grenadiers
en jagers, en de luitenant-kolonel H. A. Tobias, van het
2e regiment huzaren.
Tot officier: de kapitein J. Brakel, van den staf van
het wapen der infanterie, en de kapitein J. J. Collard,
kommandant van de artillerie instructie-compagnie.
Tot ridder: de kapiteins L. J. J. A. Joost en J. C. C.
den Beer Poortugael, beiden van den staf van het wapen
der infanterie; de kapitein J. A. Schuurman, kapitein bij
het korps ingenieurs, mineurs en sappeurs, en de officier
van gezondheid der 2e klasse R. J. Jansen, in het garni
zoen te Dordrecht.
lEenocmfcigen en bcsluilen.
kechtekluke macht. Benoemd tot president van het
hoog militair gerechtshof mr. J. H. Telders, thans lid in
gemeld college, en tot lid van het hoog militair gerechts
hof mr. G. Turk, thans officier van justitie bij de arron-
dissements-rechtbank te Amersfoort.
leger. Benoemd bij den groolen staf, tot majoor de
kapitein le klasse L. R. J. A. Roosmale Nepveu, van
dien staf, adjudant van Z. K. H. prins Frederik der
Nederlanden: bij den generalen staf, totluitenant-kolone!
de majoor H. J. Enderlein tot majoor de kapitein
le klasse H. J. W. Westenberg, beiden van dien staf.
Benoemd bij het wapen der infanterie: bij bet le rege
ment, tot len luitenant (naar ouderdom van rang) de
2e luitenant J. Reinier, van liet korps, gedetacheerd bij
het koloniaal werfdepotbij liet 3e regement, tot len luite
nant (naar ouderdom van rang) de 2e luitenant A. G.
Wilkens, van liet korps; bij het 4e regement, tot kapitein
3e klasse (naar ouderdom van rang) de le luitenant
C. C. Kloosterhnyzenvan liet algemeen depót van
discipline; bij liet instructie-bataljon, tot len luitenant
(naar ouderdom van rang) de 2e luitenant J. Hissink,
van het korps.
Kerknieuws.
Te Veere heeft de verkiezing plaats gehad van 18
leden voor het kiescollege van de Nederduitsclie her
vormde gemeente. Er waren 63 stemmen uitgebracht,
Tien leden hebben de volstrekte meerderheid verkregen.
Door hetkies-eollégie bij de hervormde gemeente te
Zierikzee is op 29 Februari een grostal van predikanten
gemaakt ter vervulling der vacature wegens het
eervol emeritaat aan den heer J. B. B-irenbrugh verleend,
waarop voorkomen 87 namen. Voorts is bepaald, dat.
hieruit op Donderdag den 19 Maart e. k. een zestal zal
worden samengesteld.
*De heer J.H.C.Heijse predikant bij de Evangelisc.h-
Luthersche gemeente te Zierikzee, hield gisteren namid
dag zijne afscheidsrede, naar aanleiding van Matth. 5
het laatste vers. Bij liet einde der godsdienstoefening
zong de gemeente hem een viertal dichtregelen toe. De
opkomst was zoo talrijk, dat velen buiten liet kerkgebouw
moesten blijven staan.
Te Deventer heeft de vorige week de verkiezing
plaats gehad van 72 gemachtigden der Nederduitsclie
hervormde gemeente om met den kerkeraad het kies
college uit te maken. Van de 1165 stemgerechtigden
hebben slechts 100 niet aan de stemming deelgenomen.
Meer dan twee-derden der stemmen werden op vrijzin
nige personen uitgebracht cn slechts een klein derde ge
deelte op orthodoxen.
Rechtzaken.
Vrijdag den 13 dezer zal voor het provinciaal gerechts
hof in Zeeland worden behandeld het rechtsgeding tegen
Adrianus de Loos, oud 26 jaren, geboren te Bergen op
Zoom en wonende te Grauw, thans gedetineerd alhier,
beschuldigd van moord en van diefstal gepleegd door
een loonbediende ten nadeele van iemand met wien hij
zich in het huis van zijnen meester bevond.
De procureur-generaal heeft 17 getuigen, waaronder
2 deskundigen, opgeroepen.
Mr. H. M. van Diggelen is ambtshalve als verdediger
aan den beschuldigde toegevoegd.
Behalve de reeds in ons vorig nommer genoemde,
heeft de arrondissements-rechtbank alhier jl. Vrijdag
nog de volgende vonnissen uitgesproken:
Janna Pika.n, arbeidster te Breskens, was beklaagd
dat zij in overleg met haren broeder Josephus, den
18 December jl. ten nadeele van A.de Vuyst, te Breskens,
eenig bout arglistig weggenomen heeft. I)e rechtbank
i beeft den tweeden beklaagde, bij verstek, niet-scliuldig