JlIDDELBURGSCHE
COURANT.
N"' 157.
Dinsdag
1 October.
1867.
van Maandag avond 8 uren.
Pr0
AANBESTEDING.
Vrijdag den 11 October 1867, des voormiddags ten
Ure, zal, onder nadere goedkeuring, door den commis-
„j.r'a des konings in de provincie Zeeland, of, bij zijne
JJ^igheid, door een der leden van de gedeputeerde
en> en in bijzijn van den hoofdingenieur van den
6atejstaat, in het llde distriet, aan het gebouw van het
"0?inciaal bestuur te Middelburg, worden aanbesteed
Het leveren en storten van 3120 last steen,
ter voortzetting van de oeververdediging
wederzijds de havendijken van het kanaal
van Neuzen.
..Beze aanbesteding zal geschieden bij enkele inschrij-
volgens 434 der algemeene voorschriften.
.Bet bestek ligt ter lezing aan het gebouw van het
•bin
isterie van binnenlandsche zaken, aan dat van het
Unciaal bestuur van Zeeland, te Middelburg, en is
bi?rts op franco aanvrage, tegen betaling der kosten, te
Komen bij den boekhandelaar M. Nijhoff, Raamstraat
49 te 's Grravenhage, en door zijne tussohenkomst in
voornaamste gemeenten des rijks.
U Ben 7den en 4den dag vóór de besteding wordt de
tarl afwijzing op de plaats gedaan; voorts zijn
dere inlichtingen te bekomen bij den hoofdingenieur
v,11 den waterstaat te Middelburg en den ingenieur te
'®Uzen
'sGravenhage, 11 September 1867.
Voor den minister,
De secretaris generaal,
J. SCHRÖDER.
AANBESTEDING.
Burgemeester en Wethouders van VUsslngen
maken bekend:
j at op Maandag den 7 October a. s., des namiddags te
r®n, ten raadhuize dier gemeente, zal worden aanbe-
Het afbreken en weder maken van eene
beschoeiing met bij levering van een ge
deelte der materialen.
li Bet bestek en de voorwaarden voor deze besteding,
®ëen ter lezing ter gemeente-secretarie en bij den ge-
Jjente-bouwmeester, door wien de noodige aanwijzing
Worden gedaan, op Vrijdag den 4 October a. s., des
Middags te 1 uren.
Vlissingen, 30 September 1867.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. W. CALLENFELS.
De secretaris,
P. FORBES WELS.
middelburg 3© September.
begrooting van uitgaven voor den aanleg der
op ats-spoorwegen, is voor het aanstaande jaar geraamd
v0n H millioeu gulden, die gevonden zullen worden
i jjfc'i t I
va',e,erst uit de som van 1"2 millioen, op de begrooting
kit jJ'Dneulandsche zaken beschikbaar gesteld, en voorts
ttt -i vermoedelijk batig slot der rekening over 1867
det, toevallige baten, die gedurende het jaar 1868 uit
Bet aan'eg v<m staatsspoorwegen kunnen voortvloeien.
ra vermoedelijk batig slot van den dienst 1867 is ge-
op f 1,500,000.
de aangevraagde som van 13j millioen is be-
toei een bedrag van f 278,900 voor jaarwedden,
f'&K,ipn> maand- en daggelden, enz.; 2. eene som van
kHz'. B voor bureau- en lokaalbeboeften, drukwerken,
akzeene soul van f50,000, voor reis-en verblijfkosten,
eene som van f "bOOO voor kosten van de werk-
«D^beden voor het uitbakenen, opmeten, waterpassen,
ïiaj"' 5. eene som van 1,577,000 voor aankoop van mate-
ZOn(ler bepaalde bestemming voor eene lijn;
te zamen f 1,957,200. Aan de overige f 11,542,800
h e volgende bestemming worden gegeven:
teewUg te Kuilenburg 156,000. Bruggen tusscben Dord-
g1 en Rotterdam f 160,000.
l45nUA te Zalt-Bommel f 748,000. Brug bij Crevecoenr
Sp0 '600. Spoorweg Arnhem-Leeuwarden f 1,021,600.
rweg Harlingen-Hannoversche grenzen f 99,000.
^tfl°°!Lwe? Groniugen-Meppel f 1,010,000. Spoorweg
t'Pruisische grenzen ƒ31,000.
Spoorweg BredaHelmond f 450,000.
Spoorweg MaastrichtHelmond f 25,000.
Spoorweg RoosendaalVlissingen f 2,833,000.
Spoorweg UtrechtBoxtel 1,264,700.
Spoorweg BredaRotterdam f 58,500.
Spoorweg NieuwediepAmsterdam f 800,000.
Schadeloosstelling aan eigenaren van vaartuigen, welke
ingericht moeten worden om onder de vaste bruggen bij
Kuilenburg en Venlo te kunnen doorvaren 150,000.
Kosten overbrugging Hollandsch Diep f 1,300,000.
Onvoorziene uitgaven f 985,800.
Door de afdeelingen van de tweede kamer zijn benoemd
tot rapporteurs over hoofdstuk I en de algemeene be
schouwingen over de staatsbegrooting voor 1868, de
heeren de Brauw, Dullert, Jonckbloet, J. K. van Goltstein
en Thorbeeke.
De gemeenteraad alhier zal op a. Woensdag, des na
middags te half twee uren, eene openbare zitting honden,
ter behandeling der navolgende stukken aangehouden
voorstellen tot wijziging van het belastingstelsel, in zake
de gemaalbelasting; missive van curatoren over het
gymnasium, regeling van het onderwijs aldaar; idem
gedeputeerde staten, goedkeuring van onderscheidene
raadsbesluiten; idem commissie van bestuur Vlissingschen
straatweg, verpachting tollen; voorstel tot vernieu
wing der erfpacht terrein Schoorsteenvegerssingel en
Zandstraat.
De voor rekening dezer provincie gebouwde en voor
den dienst op de Wester-Schelde bestemde bonten rader
stoomboot, „Wester Schelde" genaamd, is eergisteren te
Kinderdijk te water gelaten.
Te Koudekerke is de heer L. Verhage Pz. met 43 van
de 61 stemmen tot lid van den gemeenteraad gekozen.
De heeren C. Schroevers en K. Wielemaker bekwamen
ieder 7 stemmen. De overige stemmen waren over 4 per
sonen verdeeld.
In de quaestie, door een lid van den gemeenteraad van
's Hertogenbosch, ter zake van de beëediging en instal
latie van 5 leden van dien raad in eene vergadering,
waarin de grootste helft der leden niet aanwezig was,
krachtens art. 48 in verband met art. 4 der gemeentewet
geopperd, heeft de minister van binnenlandsche zaken,
op het deswege door dat lid van den gemeenteraad inge
diend protest, als zijn gevoelen te kennen gegeven, dat
die beëediging en installatie wettig zijn, omdat de raad
noch beraadslaagd noeh besloten heeft, en ook het geval
zich zou kunnen voordoen, dat de grootste helft der
leden zou moeten beëedigd en geïnstalleerd worden.
Benoemd tot klerk bij de rijks-telegraaf, W. T.Wanner,
te Leiden.
De Nederlandsche spectator doet een zeer nuttig werk
door weder eens met nadruk te wijzen op de slordigheid
in taal en stijl, waardoor de Nederlandsche pers over het
algemeen zich onderscheidt, en die zoo ver gaat, dat
men soms in verzoeking komt aan een opzettelijk
en stelselmatig verknoeien te denken. Dat bederven
onzer moedertaal mag men niet onverschillig blijven
toezien, want de verbastering der taal is het begin der
verbastering eener natie. Wanneer men het publiek
gewent zich van vreemde (bij ons bijna altoos Duitsche)
woorden, van vreemde woord- en taalvormen te bedienen,
gewent men ook allengs vreemd te denken en vreemd te
worden. Men denationaliseert het. Een volk dat het
karakter, de eigenaardigheid, de individualiteit zijner
taal niet langer eerbiedigt of ze leert vergeten, is op den
weg zijn volkskarakter, zijn volkseigen met zijn taaleigen
te verliezen. De beste wijze om tot verbetering te gera
ken is, volgens den sehrij ver inden Spectator, dat eenige
mannen van erkend gezag in de taal, zich bezig hielden
met het opsporen der in bet Hollandsch ingeslopen onhol-
landsche woorden en woordvoegingen, en daarvan een
lijst opmaakten en uitgaven met eene korte aanwijzing
van waar het woord afkomstig is, waarom het tegen ons
taaleigen strijdt en hoe men hetzelfde in het Hollandsch
uitdrukken moet. Zulk een letterkundig politieblad,
waarin alle vreemde en verdachte landloopers aange
wezen en tegen hunne opneming gewaarschuwd werd,
zou het groote doel kunnen helpen bereiken, dat men in
Holland alleen germanismen boorde van onze kellners,
onze muzikanten en onze grasmaaiers, die daarop dan
ook een aangeboren recht hebben.
De schrijver geeft als proeve van een dergelijk werk
een lijstje van onhollandsche woorden en uitdrukkingen,
waarvan wij hier enkele voorbeelden overnemen.
Algeheel. Hollandsch geheel. Het bij voegsel al versterkt
den zin niet, en is in strijd met ons taaleigen.
Besloten, hij isbeshlen enz. (Navolging van het dnitsch
enischlossen.) Hollandsch. Hij heeft besloten, heeft zijn
besluit genomenis vastberaden. Besloten'1 zijn beteekent
achter slot zijn. Hij is besloten zou dus beteekenen hij
is achter slot, b. v. in de kast of in de gevangenis.
Benutten of benuttigen (Dnitsch benützenb. v. hij benut
of benuttigt zijn tijd. Hollandsch. Hij maakt zich zijnen
tijd ten nutte, trekt er partij van, besteedt, of gebruikt
zijnen tijd goed.
Betrouwbaar, b. v. betrouwbare berichten. Holl. geloof
■waardig, geloofwaardige berichten. Een betrouwbaar man.
Hollandsch. Een man dien men vertrouwen, op wien men
aan kan.
Bespreken in den zin van over iels spreken, iets behandelen
is zeer oneigenlijk gezegd. In het Hollandsch bespreekt
men eene plaats in de kerk, in de komedie, in den post
wagen enz. Bespreken is vooraf bestellen.
Bemerking. Hollandsch aanmerking of opmerking. Het
werkwoord bemerken heeft in het Hollandsch den zin van
bespeuren, gewaarworden. Bemerking zou dus, wanneer
het gebruikelijk ware, alleen de beteekenis hebben van
gewaarwording of wat even ongebruikelijk is be
speuring.
Brandramp. Eene zinledige samenkoppeling. Men kan
spreken van een spoorweg ongelukbet is eene onwellui
dende samenkoppeling maar waarin een zin ligt. Maar
de brand op zich zeifis reeds een ramp, en brandramp is
derhalve even onzinnig als watersnoodramp, moordramp,
ontploffingramp, beenbreukramp enz. zou zijn.
Daadzaak. Hollandsch daad, feil. Tusscben de twee
aaneengekoppelde woorden bestaat geenerlei verband.
Daarstellen. In geene beteekenis Hollandsch, dan in
deze van iets op zekere pluals zetten, b. v. een stoel daar-
stellen, d. i. op eene aangewezen plaats. Men bouwt huizen,
graaft grachten, legt spoorwegen, vervaardigt schilderijen
enz,, verwekt kinderen, maar men stelt ze niet daar.
Doorvoering in den zin van iets stelselmatig toepassen of
tenuitvoer leggen. Bijv. „De synodale commissie der Neder
landsche hervormde kerk heeft besloten aan de synode
een voorstel te doen, tot strekking hebbende de kerk
bij gezette doorvoering van het beginsel der scheiding van
Kerk en Slaat, eene volledige onafhankelijkheid te doen
verkrijgen." Doorvoering en doorvoeren in dezen zin is
zeer bepaaldelijk een germanisme. Doorvoeren beteekent
in het Hollandsch transito handel drijven. Doorvoering
zou slechts in éen zin een Hollandsch woord kunnen
wezen, namenlijk in dien van een met voering samen
gesteld woord. Maar ook in dien zin heeft doorvoering
hij on3 geene beteekenis, even weinig als ontvoering
tenzij men daaronder wilde verstaan de daad van het
omvoeren d. i. de voering lostornen.
Eigendommelijk. Het Duitsche eigenthümlich. Hollandsch
eigen of eigenaardig. Het volkseigenis Hollandsch, ge
lijk het taaleigenmaar volkseigen^-dommelijk is even
zinloos als taaleigendommetijk zijn zou.
Eigenen, zich eigenen enz. Germanisme. Iemand of iets
eigent zich (in het Hollandsch) niet tot het een of ander,
maar is er geschikt voor of past er voor. Een werkwoord
eigenen kent het Hollandsch niet, wel zijne samenstellin
gen, zooals opeigenen, ïoeëigenen.
Gebeurlijk, gebeurlijkheid. Onhollandsch. Men bedoelt
iels dat ondersteld wordt te kunnen gebeuren, maar dit
laat zich niet door een zoo samengesteld woord uit
drukken. Wil men het, in plaats van door eene omschrij
ving, door éen woord uitdrukken, dan zal men meestal
het denkbeeld juist kunnen uitdrukken, door te schrijven:
„het is mogelijk of denkbaar. De eoentueele dood van een
vorst, wordt door zijn geleurlijken dood niet uitgedrukt;
waaromniet liever in goed Hollandsch gezegd„onder
steld, dat de vorst stierf"?
Immer. (Ultra-Duitsch). Holl., naarmate van den zin
waarin hèt gebezigd wordt, bi steeds en •altoos (altijd), óf
ooit. Hebt gij immer (lees ooit) zulk slecht Hollandsch
gelezen? Hij is immer (lees steeds of altoos) dezelfde man.
Nimmer (Duitsch). Holl. Nooit.
Omgaan als: hij gaat om met het plan. Holl. hij heeft
het plan, het voornemenis voornemens enz. Men kan omgaan
met iets, wanneer men b. v. met een bord de tafel
omgaat enz. De zin van ons Hollandsch omgaan is zeer
juist uitgedrukt in den titel omgaand (of ommegaand
rechter", en verder in de spreekwijze „met iemand omgaan
d. i. verkeeren.
Opvallen, opvallend. Eene physieke onmogelijkheid.
Iets valt, valt om, of omlaagof naar beneden, maar nooit
op d. i. naar boven. Holl. in hel oog vallend of springend.
Ontvoerenontvoering. Holl. schaken,schakingOpvoering
zou alleen als tegenstelling van voering eenigen zin kun
nen hebben, doch komt in dezen zin nooit voor.
