®n}c Ccestafrl.
betaling tmtt coupons.
C:anLïclsbmrt)tm.
VAN MIDDELBURGVAN ROTTERDAM
Men heeft beweerd dat thans de tractaten van 1815
zijn vernietigd, doch niet alleen de tractaten van 1815,
maar alle tractaten, alle conventiën, alle internationale
goede trouw, alle politieke moraliteit is vernietigd. Ons
werelddeel is thans eene nienwe pltase ingetreden, waarbij
het recht van den sterkste alleen zal gelden. Treurige
toekomst voor alle kleine staten, welke, zoo zij niet weer
loos en eerloos willen vallen in handen van den machtigen
vijand, zich ten minste behooren te wapenen, om althans
het voo;beeld te volgen van den dapperen tegenstand
der Deen«che natie, welke aan hare bespringers slechts
eene roemlooze overwinning liet.
Mr. c. J. pické. Schets der algemeene geschiedeniseen
leiddraad voornamelijk voor hen, die acten voor 't lager
onderwijs wenschen le bekomen.
j. h. van dale. Zeeland, een leesboek voor de volksschool.
Tijdtafel van de geschiedenis der provincie Zeeland.
Mr. H. J j. bijleveld. Verhandeling over de geschillen met
Frankrijk betrekkelijk Vlissingen, sedert 1795 tol op den
afstand dier vesting in 1S07-
Te lang reeds deed de elders gerichte aandacht ons
verzuimen een blik te werpen op de pennevmchten van
een drietal Zeeuwsche schrijvers. Te lang lagen ze onver
meld op onze leestafel, en vooral die welke met de
geschiedenis van dit gevve3t in betrekking staan,
hadden sedert geruiraen tijd op eene aankondiging
rechtmatige aanspraak.
Onze drie gewestgenooten zijn alle door de muze der
historie geïnspireerd, en in den rnimsten kring op Clio's
gebied bewoog zich daarbij de eerste der aan het hoofd
dezes vermelden.
„De geschiedenis lezen wij in mr. Pické's geschrift
is de leermeesteres der wereld, naardien zij ons uit de
lotgevallen der volkeren de heilzaamste wenken voor
ons tijdelijk en toekomstig geluk voor oogen houdt;
zij bevestigt ons in het geloof eener albesturende Voor
zienigheid, zoo zichtbaar optredende in de vernedering
en verhooging der natiën, en geeft ons do sieraden van
ons geslacht te aanschouwen, die door grootheid van ziel,
door edele zelfopoffering, door onbezweken ijver en vol
harding ten algemeenen nutte onze dankbare nagedach
tenis verdienen." Wij laten deze nadere bepaling van
hetgeen ons de geschiedenis zoo al zou zijn, voor oogen
honden, bevestigen en te aanschouwen geven, geheel en
al voor rekening van den schrijver, evenzeer als de zon
derlinge en vreemdsoortige gevolgtrekkingen, welke uit
die bepaling zonden moeten volgen, b. v. met het oog op
den tegenwoordigén tijd. Intifbschen blijkt uit de inlei
ding van mr. Pické's Schets der algemeene geschiedenis,
dat hij bij het bewerken daarvan veel aan anderen heeft
ontleend, vooral aan de meer uitvoerige werken van
van Rees, Ditmar, Weber, Schlosser en anderen; het
daaruit overgenomene is door aanbalingsteekens aange
duid. Wij vindeu nu ook bovenstaande bepaling van de
geschiedenis door deze teekens ingesloten, zoodat daar
uit volgt dat de schrijver haar uit een der genoemde
werken heeft overgenomen; natuurlijk als daarmede
bijzonder ingenomen.
In hoeverre nu behoefte bestond aan een geschrift als
dat, hetwelk wij hier vermelden, bij hen „die acten voor
't lager onderwijs wenschen te bekomen," willen wij
niet beslissen. Wij bepalen ons tot de mededeeling dat
het voor ons liggend, werkje in 144 bladzijden een
beknopt overzicht geeft van de „oude en middeneeuwsche
geschiedenis". Een tiental cxpresselijk voor dit werk
door den schrijver vervaardigde kaartjes zijn daarbij
gevoegd, waaromtrent, echter niet blijkt otn welke reden
de daarop voorkomende u.tmeri van plaatsen en rivieren
verschillen van die zelfde namen in den tekst.
Zoo lezen wij in den tekst Athene, Thebe, Macedonië,
Thracië, Lydië, Aegos-potami enz. en op de kaartjes:
Athenae, Thebae, Macedonia, Thracia, Lydia, Aegos-
potamos enz., hetgeen den leerling minstens genomen
vreemd moet voorkomen.
Wat nu den inhoud van deze Schets der algemeene
geschiedenis aangaat, zullen wij, na de zoo even medege
deelde karakteristieke omschrijving van betgeen in des
schrijvers oog „geschiedenis" is,in geene bijzonderheden
treden en nog veel minder de historische juistheid of
onjuistheid van verschillende daarin voorkomende feiten
en handelingen tot een onderwerp van beschouwingen
maken. Alleen zij nog gezegd dat de door den schrijver
gevolgde methode in het algemeen de overbekende is,
volgens welke de geschiedenis als eene beredeneerde
catalogus van vorsten, veldslagen enz. moet beschouwd
worden, terwijl de historie van het volk een gesloten
hoek blijft.
Wij merken voorts op dat de groote kortheid op ver
schillende plaatsen noodzakelijk aanleiding moet geven
tot verkeerde opvatting bij den leerling. Waar, om slechts
een enkel voorbeeld te noemen, liet te Athene na den
dood van Hippias en Hipparchns ingestelde ostrucisinus
wordt voorgesteld als „ingevoeld om de verheffing van
uitstekende burgers te beletten", daar zal de leerling
dit zeker niet beschouwen als een in beginsel te dier
tijde uitmuntende maatregel, om .alle aanslagen der aris
tocratische partij tegen de vrijheid te beteugelen. Voorts
leiden sommige sterke beter misschien scherpe
uitdrukkingen tot verkeerde opvatting wij denken hier
weder geheel onwillekeurig aan schrijver's definitie van
geschiedenis van feiten, toestanden en personen. Zoo
spreekt de schrijver in de Romeinsche geschiedenis b. v.
op zeer minachtenden toon van „zekeren Marius", „een
man uit de heffe des volks", terwijl deze uit Arpinnm
geboortige beroemde Romein wel van onvermogende
ouders afkomstig was, maar geenszins een roan uit de
befte des volks. Door eigen geestkracht en buitengewone
kundigheden was hij, officier d&fortune, opgeklommen tot
een hoogen rang in het leger en reeds algemeen bekend,
toen de,tgtde aristocratische partij behoorende, „bekwame
Sulla" nog slechts als quaestor onder hem diende, zoo
dat hij mr. Pické's „zekere Marius" volstrekt niet
verdient.
Meer ingenomen dan met mr. Pieké's Schets zouden
wij zijn met „Zeeland" van den heer van Dale, indien ook
niet daarin zelfs nog zooveel meer dan in het cerst-
vermelde een geest doorstraalde dien wij voor een
zeer belemmerendenen schadelijken honden.Zijn boekjeis
zeer onderhondend voor de jeugdige bezoekers der volks
school geschreven, ofschoon eene ophelderende noot hiel
en daar een vereisehte zou geweest zijn. De heer van
Dale ziet het centrum der provincie in het huis van den
commissaris des konings te Middelburg en begint van
daar zijne reis door de hoofdstad en verder door de
provincie. De provinciale staten „helpen" den commis
saris des konings en worden gekozen door „de kern des
volks." Dit „helpen" is aller curieust, en de staatsrech
terlijke begrippen van den schrijver komen hier vrij
wonderlijk om den hoek gluren. Als er van „helpen"
sprake was, dan zon dit juist, in tegenovergestelden zin
moeten worden opgevat, want in de vergadering der
staten heeft de commissaris des konings slechts eene
„raadgevende" stem, terwijl hem, als zeker voorrecht,
wordt vergund om „zijn gevoelen te uiten, zoo dikwijls
hij het noodig oordeelt."
Een tot op zekere hoogte goede raad, door den schrijver
aan de jeugd gegeven is dat meu „de machten die boven
ons gesteld zijn achten, eeren en eerbiedigen moet," doch
daa om had hij veilig de loftuigingen kunnen achterwege
houden, bij de vermelding van verschillende betrekkingen,
welkethanseenigszins ironisch klinken." „Een tal van be
kwame personen helpen" den commissaris des koningsin
het bestuur der provincie; het opzicht van het onderwijs is
toevertrouwd aan „zes kundige en gelee rde mannen,
schoolopzieners;" met het „gewigtig oppertoezicht" over
de zeeweringen is belast een hoofdingenieur van den
waterstaat, onder wien eenige ingenieurs, „allen zeer
bok wam e lieden, opzichters,dij kbazen enz." zijn gesteld.
Het brevet van bekwaamheid wordt alzoo niet aan de
laatsten uitgereikt.
Voorts heeft de schrijver zich op een paar plaatsen
aan voorspellingen gewaagd,welke niet verwezenlijkt zijn.
Op zijne reis door de provincie ook te Aardenburg
komende, zegt bij b. v.: „ook bier zal weldraeen stadhuis
prijken,dat een sieraad van deze welvarende gemeente
wezen zal." Dat bij den tweeden druk, die op het laatst
van 1865 is verschenen deze zinsnede niet door eene
geheel andere is vervangen wekt in hooge mate onze
bevreemding. Ook zullen bij eene volgende editie hier
en daar eenige stijlfouten moeten worderi verbeterd. Zoo
zegt de schrijver, sprekende van den bekenden brand te
Middelburg op 22 October 1492, waarbij bet derde deel
der stad door het vuur werd vernield, dat deze „naauw
de vermelding waard is," bedoelende zeer zeker „naauw
vermeld behoeft te worden."
Waarom ten slotte aan de jeugdige lezers op 't hart
wordt gedrukt om te bidden voor het vaderland, de
provincie, „den landsvorst uit het dierbaar Oranjehuis
en voor allen die onder hem of' boven u in hoogheid zijn
geplaatst," is ons niet recht duidelijk. Dit programma
toch zon nog aanmerkelijk kunnen vermeerderd worden,
b. v. met de amen, de krankeu, de medeleerlingen,
enz., enz.
Eene zeer belangrijke bijdrage tot de kennis der poli
tiek van Frankrijk ten opzichte van Nederland heeft
mr. H. J. J. Bijleveld geleverd in zijne aan het hoofd
dezes vermelde verhandeling. Leerrijk in meer dan éen
opzicht is dit verhaal der geschillen en onderhandelin
gen met Frankrijk betrekkelijk Vlissingen van 1795 tot
1807. Behalve dat wij daarbij een blik kunnen werpen
in dc Fransehe politiek dier dagen, merken wij bier en
daar sporen van verregaande onverschilligheid van
„Hunne Hoog Mogenden" ten opzichte van Zeeland op,
welke bij eene later gewijzigde staatsregeling niet
verdween en nog dikwijls de bevolking der Zeeuwsche
landen deed vragen of de regeering te 's Gravenhage
haar wel als een deel van Nederland of slechts als een
wingewest beschouwde. Toch had Zeeland ce mal-
heureux departementgelijk het bij koning Lodewijk's
intrede in Holland werd genoemd roet liet oog op al
de rampen dier dagen en nog veel meer in den Interen
tijd van bet sabel-régime, veel vroeger eene verbete
ring van zijn lot verdiend, dan thans het geval schijnt to
zullen worden.
De/.e hier bedoelde geschiedenis van Zeeland's rampen
is de lieer van Dalen in zijne „Tijdtafel van de geschie
denis der provincie Zeeland" overigens een vrij vol
ledig werkje geheel en al voorbijgegaan, en wij vinden
b. v. op het jaar 1865 niets anders aangeteekend dan
„voltooi ;ig der cellulaire gevangenis te Goes." Wij geven
den lieer van Dalen in overweging om ia eene volgende
editie van zijne Tijdtafel o. a. niet te vergeten om de
rampspoedige Zeeuwsche levensqnaestie, waarvan thans
met geen enkel woord gerept wordt, met al hare hoop of
vrees inboezemende pliases aan de „onderwijzers en
kweekelingen," waarvoor hij voornamelijk schrijft, mede
te deelen. Waarlijk, zij is voor de Zeeuwsche bevolking
zeer leerzaam, eu een goed begrip daarvan is minstens
even nuttig als het bezit van eerbied voor de boveu haar
gestelde machten.
De coupons der 5 pet. Russische certificaten in Zilver,
4de serie, administratie Hope co., c. s., verschenen
1/13 Mei 1866, worden van heden af betaald ten kantore
van de Associatie-cassa met 16.05.
Graanmarkten enz.
Dordrecht 23 Augustus. Oude witte tarwe was tot
30 cent verhooging goed te plaatsen, de nieuwe hield
zich met moeite op vorige koers; men besteedde voor
twee-en driejarige van 10.30 tot 11.20, puike jarige
10 a 10.50, goede 9.50 a 9.80, geringe 8.80 a
9-20, de beste nienwe 9.60 a 10, afwijkende en
geringe 8.50 a 9.50. Zeeuwsche en Vlaamsche rogge
werd 10 cent hooger betaald, jarige 6.50 4 7 en nienwe
6.20 4 ƒ6.80, Overmaassclie zonder verandering, nieuwe
ƒ64 ƒ6.50; 122/123 pond oude Galatz is 4 193 ver
kocht en 118 pond Archangel 4 183 geveild, beiden
per 2100 Nederlandsclie pond. Wintergerst als voren
Overmaasch zakmaat 5.60 a 6.20, Zeeuwsch dito en
gestort 6.20 4 6.40. Jarige zomergerst bij kleinigheden
van 5.50 tot f 6 verkocht. Spelt zeer begeerd, nieuw
zakmaat 4.30 4 5, puik jarig gestort f 5.50. Voeder
haver in een doen, f 3.30 f 4; brouw dito nominaal
4.20 4 5. In paardenbooneu, duiveuboonen, witte- en
hruinehoonen is niets omgezet. Nieuwe blauwe erwten
om het groot verschil in de qnaliteit tot zeer uiteenloo-
pende prijzen verkocht, 7.50 4 10.50, de wakke soort
vond weinig aftrek; jarige voeder erwten werden van
8.20 tot 8.50 gedaan. Boekweit hield prijs, verkocht
Peel 4 180 en Fransehe a 166 per 2100 Nederlandsche
pond. Koolzaad, waarvan de aanvoer veel vermindert,
bracht vorige prijzen op; verkocht mooi Vlaarosch zak
maat en gestort 13.60, ƒ13.80, puik Zeeuwsch gestort
13.60, mooi dito 13.40, best Overmaasch zakmaat
13.40, afwijkend dito 13, 12.80, geringe soort en
Flakkeesch 11 a 12.40; op 9 vats levering in Septem
ber a 420 aangeboden. Lijnzaad niet ter veil. Nieuw
inlandsch hennipzaad a 205 verkrijgbaar. Kanariezaad
belangrijk hooger, van 10.50 tot 1.50 verkocht. Raap
olie zonder omzet, tol 40j contant, a 40j- op primo
September en primo October, en 4 41 op primo Novem
ber en primo December waren verkoopers. Lijn olie 42
contant. Raap-kocken 71 4 73. Harde lijn koeken
ƒ100 4 ƒ105. J
Prijzen van elTeeten.
Amsterdam 25 Augustus 1866.
Nederland. Oertific. Werkelijke schuld 2-J- pet,. 564-
dito dito dito 3" 664
dito dito dilo 4 894
Aand. Handelmaatschappij 4j-
België. Certificaten bij Rotkschild 2 j 524
Rusland. Obligatiën 1798/1816 5 95|.
Certific. Hope co4
Oblig. dito 1855,6e serie 5 77f
dito dito Leening 1860 4£ 84J
Certificaten6 40
Aand. spoorweg181
Polen. Schatkistobligatiën4 60
Oostenrijk. Obligatiën metalliek5 46|
dito 1847/1852 23f
dito rente Amsterdam5 684
dito nationale5 49
Bankactiën 3 665
Italië. Leening 18615
Spanje. Obligatiën3 thans 24 321
Amortisable schuld
Portugal. Obligatiën 1853 3 42i
dito 1856—1862 3 42
Griekenl. dito (blauwe) 5 nf
Turkije. dito (binnenl.) 5 23£
Vereen.Stat. dito (1882) 6 73f
Illinois. dito7 714
Mexico. dito3 154
Grenada. dito afgestempeld4J 114
Venezuela, dito 2 114
Terstond een Smidsknecht benoodigd bij
A. DE KROO, te Veere.
STOOMBttGlTOIJgKOT
TUSSCïIEN MIDDELBURG EN ROTTERDAM.
Uren van vertrek in Augustus September 1866.
Zondag
26'smidd.l2imr.
Zondag
26 's morg.
8 uur.
Maandag
27
V
12,30
Maandag
27
n
8
Dinsdag
28's
smorg.
6 uur. Dinsdag
28
n
10,30
Woensdag 29
n
6
Woensdag
29
n
10,30
Douderd.
30
n
0
Donderd.
30
n
10,30
Vrijdag
31
n
6
Vrijdag
31
n
10,30
Zaterdag
l
n
6
Zaterdag
1
n
10,30
Zondag
2
n
6
Zondag
2
10,30
Maandag
3
r»
6,30
Maandag
3':
smidd,12uur.
Dinsdag-
4
w
7,30
Dinsdag
4
n
12
Woensdag
5
8,30
Woensdag
5'
smorg.
6 uur.
Douderd.
6
n
9,30
Donderd.
6
7)
7
Vrijdag
7
n
10,30
Vrijdag
7
n
7
SNELFEKSDRUKKERIJ VAN DE GEBROEDERS ABRAHAMS.
