MIDDELBURGSCHE
COURANT.
N°- 37.
Dinsdag
1866.
6 Maart.
Editie van Maandag avond 8 uren.
91id(lelburg 5 Maart.
Het Middel burgsche departement der Maatschappij
tot nnt van 't algemeen zet dezen winter de loffelijke
Pogingen voort tot aankweeking en bevordering van
oatunrkennis, door middel van openlijke voordrachten,
voornamelijk bij hen voor wie die kennis bovenal eene
behoefte mag worden genoemd. In vereeniging met het
hier gevestigd Natuurkundig gezelschap heeft genoemd
departement in den avond van 11. Zaterdag in de concert
zaal alhier aan een talrijk opgekomen publiek de gelegen
heid verschaft, een voordracht bij te wonen van den heer
dr. F. Seelheim, leeraar aan 's rijks hoogere burgerschool
alhier, die, even als vroeger de heeren Koning en dr. van
Hennekeler, op de meest boeiende wijze en in bevatte-
lijken vorm, de hooge waardij der wetenschap voor bet
leven heeft in het licht gesteld.
Als onderwerp, ontleend aan de scheikunde, behan-
deldo hij de grondwaarheid: dat in alle samengestelde
lichamen de bestanddeelen in standvastige verhouding
zoo van ruimte- als gewichts-deelen aanwezig zijn.
ooraf stipte de spreker in het kort den ontwikkelings
gang der scheikundige wetenschap aan en bewees daarna,
eerst door ontleding en later door samenstelling van het
water, de bepaalde evenredigheid, in maat en gewicht,
er beide bestanddeelenwaterstof- en zuurstofgas. Hij
eet opmerken dat de erkenning dezer yaste verhouding
9 bestanddeelen van het water er toe geleid heeft
eze fde verbindingswet op te sporen en te ontdekken
ij e meeste lichamen,door fraaie en duidelijk sprekende
proeven zulks aantoonende bij koolzuur, phosphorzuur
®n ijzeroxyde. Vervolgens tot hel water terugkeerende,
toonde hij aan hoe de twee deelen waterstofgas daarin
teder afzonderlijk kunnen worden vervangen en wees
daarbij op de belangrijkheid van de stelling der nieuwste
scheikunde: dat bijna alle samengestelde lichamen te
beschouwen zijn als water, waarin de waterstof door
andere elementen vervangen is. Bij de behandeling van
bet koolzuur vond de spreker gelegenheid op te merken,
hoeveel licht door de ontdekking der samenstelling van
dit gas overliet levensproces is opgegaan; bij het phos
phorzuur, hoe voornamelijk de landbouw der scheikunde
grootelijks is verplicht; bij het ijzeroxyde, hoe de nijver
heid in het algemeen en de metaal-industrie in het bijzon
der gegrondvest is op de toepassing van die onschatbare
wetenschap, die, zooals de spreker aan het slot zijner
rede met geestdrift deed uitkomen, in den waren zin des
woords de steen der wijzen mag worden genoemd, om
haren gezegenden invloed op ieder gebied; die weten
schap die tot de erkentenis dwingt: dat alle dingen aan
vaste wetten, zonder uitzondering, onderworpen zijn,
zoodat voor ieder die haar kent, geene andere dan
natuurlijke verschijnselen bestaan!
Hoog waardeeren wij de na het eindigen der voordracht
gedane aankondiging, dat dezen winter nogmaals eene
natuurkundige voorlezing zal worden gehoudenwij
wij el en er niet aan dat steeds meerderen de gelegen-
tot bijwoning dier voordrachten zullen begeeren,
en verwachten van dit middel tot volksverlichting de
meest heilzame vruchten.
Men schrijft ons uit 'sGravenhage:
„Gij hebt aan uwo lezers uwen indruk medegedeeld
tan de eerste ontmoeting tusschen het ministerie en de
tweede kamer. De ontvangst van de nieuwe ministers
in de kamer zelve was niet bijzonder hartelijk. Merkbaar
is t voor hem, die de verschillende personen kent, dat eene
verkoeling is ontstaan bij een gedeelte van de vroegere
ministerieele partij. De heer Geertsema schijnt nog de
meeste sympathie onder zijne vroegere vrienden te heb-
en behouden. Inderdaad heeft hij dan ook de porte-
e"ille van binnenlandsche zaken alleen aangenomen,
omdat hy verlangde dat een liberaal kabinet aan het
,'oofd ^er 7-aken zoublijven, terwijl de nederlegging van
et notariaat voor hem eene groote opoffering is.
„De afdeeling spoorwegen zai niet van het departement
van binnenlandsche zaken worden afgescheiden. Bij
nadere overweging is de verwezenlijking van dit denk
beeld als onmogelijk beschouwd, wilde men de afdeeling
waterstaat niet evenzeer bij financiën voegen, omdat
spoorwegen en waterstaat in een uiterst nauw verband
met elkander staan en onophoudelijk in onderlinge aan
raking zijn.
„De conservatieven hier ter stede, in allerlei kringen,
verspreiden steeds praatjes over de nieuwe ministers en
hunne bedoelingen. Zoo heeft de heer liochussen
onlangs nog een verhaal opgedischt, omtrent voorwaar
den, die sommige ministers hadden gesteld voor de
aanvaarding van de portefeuille, welk gedichtsel hem
van hoog geplaatste zijde een scherp démenti heeft
bezorgd en wel op een bal bij Z. K. H. prins Frederik.
„Van de aftreding van dep minister van oorlog is
geen woord waar.
„De tweede kamer heeft in de afgeloopene week ver
schillende ontwerpen van wet onderzocht, waaronder
ook die houdende uitzonderingen op de wet tot afschaf
fing van de gemeente-accijnsen. Iu het algemeen achtte
men de vrijgevigheid, die de regeering in het toelaten
van uitzonderingen had betoond, wat te groot. Intusschen
is verwerping van de voorstellen moeilijk, omdat 1 Mei
zoo spoedig aanstaande is. Wellicht wordt de termijn
van overgang eenigszins verkort.
„Dinsdag zal de tweede kamer de candidaten voor het
lidmaatschap van de algemeene rekenkamer moeten
benoemen. Een der sollicitanten staat niet op de gedrukte
lijst, het is de heer Kien, lid der kamer.
„In den gemeenteraad alhier is eene aardige quaestie
aanhangig. De firma L. J. Enthoven Co. had aan
genomen de levering van een ijzeren hek voor het
nieuwe gasthuis. Het was gereed, maar men verzocht
dat de firma het nog zou bewaren, toen de heer K. Ent
hoven, een der twee eigenaren van de fabriek, in Sep
tember 11. tot lid van den raad werd verkozen. Nu is de
vraag aan den raad onderworpen, of met het oog op
art. 24 der gemeentewet, de gemeente het hek nog mag
overnemen De advocaten Wintgens, Léon en van
Emden (de twee laatsen redacteuren van de Gemeente
stem), adviseeren in toestemmenden zin; een koninklijk
besluit van 1 October 1856 geeft aanleiding om eenigs
zins het tegendeel vol te houden.
In de groote ijzerfabriek van dezelfde firma was in
de vorige week bijna eene grève der werklieden ontstaan.
Sedert lang bestaat een fonds, waaruit de werklieden bij
ziekte half weekloon genieten,bij een gebracht uit het laten
staan van éen cent van elke gulden weekloon en eenige
bijdrage van den patroon. In den laatsten tijd bleek het
fonds ontoereikend te zijn voor 't getal zieke werklieden
en nu verlangde de firma, dat de bijdragen met éen cent
per gulden weekloon zou worden verhoogd. De werk
lieden in de gieterij weigerden dit en dreigden den arbeid
te zullen staken. De patroons gaven ten antwoord dat
zij dadelijk andere werklieden in dienst zouden nemen.
Nadat het werk een paar dagen gestaakt was, is de zaak
geheel geschikt."
Bij beschikking van den 3 dezer heeft de minister van
binnenlandsche zaken tot klerken bij den rijkstelegraaf
benoemd: C. Erkelens te's Gravenhage, Ph. von Roes
gen von Floss te 's Gravenhage, H. J. Burgers te Zutfen,
W. J. D. van Duysberg te 's Gravenhage, J. H. H. Kuster
te Ammerzoden, E. van Bochove te Moordrecht, J. W. L.
van Bijlevelt te 's Gravenhage, C. C. Beumer Harden-
berg te Middelburg, H. C. J. F. Croes te 's Hertogen
bosch, II. J.C. Kunne te Amsterdam, J. Zittersteyn te
's Gravenhage, J. Steegstra te Harlingen, W. K. Kui
ler te Veere, H. Fluyt te Loosdrecht, J. H. Brondert te
Amsterdam, T. M. Kramps te Grave, J. A. Ilsink te De
venter, L. D. van Thoor te Breda, W. Otto te Amsterdam,
W. Burkels te Leiden, L. Booue te Biervliet, A. Ullers
te 's Gravenhage.
Door eenige ingezetenen van Amsterdam zijn dezer
dagen circulaires verspreid betreffende eene „vereeniging
tot bevordering der afschaffing van het zegelrecht op
dagbladen en advertentiën."
Gelijk uit dit stuk blijkt zal deze vereeniging geves
tigd worden op de volgende grondslagen:
1. Zoodra vijftig onderteekenaars zullen zijn verkregen,
wordt in eene daartoe te beleggen vergadering der ge
zamenlijke onderteekenaren, nit hun midden, een comité
verkozen van vijf leden; 2. zoodra vijfhonderd ondertee
kenaren zijn verkregen, wordt in eene eerste daartoe te
beleggen algemeene vergadering het voormelde comité
vervangen door een bestuur, samengesteld uit tien leden,
en worden de door het comité ontworpen statuten vast
gesteld; 3. het bestuur vestigt vertakkingen der vereeni
ging in iedere hoofdplaats eener provincie en in de
steden 'sGravenhage, Leiden en Rotterdam; 4. telken
zes maanden wordt eene algemeene vergadering gehou-
den, waarin verslag wordt gedaan van de handelingen
der vereeniging en rekening en verantwoording gegeven
van de ontvangsten en uitgaven; 5. ter dekking van alle
kosten wordt door ieder lid der vereeniging bijgedragen
eene contributie van drie gulden per jaar, halfjaarlijks
te storten, bij vooruitbetaling, op qnitantie van het lid
thesaurier van het bestuur der vereeniging.
In den considerans, boven de oproeping tot deelne
ming geplaatst, lezen wijIn aanmerking genomen
hebbende, dat de zegelbelasting op dagbladen en adver
tentiën de verspreiding van nuttige kennis belemmert en
het verkeer stremt tusschen vraag en aanbod, verklaren
de ondergeteekenden zich geneigd tot gemeenschappe
lijke oprichting eener vereeniging, ten doel hebbende om
het groote publiek van de weldaad der afschaffing van
Voormelde belasting beter te doordringen, en om langs
wettelijken weg, door aanwending der middelen aange
wezen in de statuten der vereeniging (op de eerste
algemeene vergadering vast te stellen), tot hare afschaf
fing te geraken.
Naar wij vernemen zijn reeds meer dan 50 handteeke-
ningen verkregen. Handelshl
Uit Twenthe wordt aan het Handelsblad geschreven
dat men daar van alle kanten den afgetreden minister
van binnenlandsche zaken hulde wenschte te brengen,
doch daarin veelal werd belemmerd door den wensch
van den heer Thorbecke zeiven, die, erkentelijk voor al
die bewijzen van sympathie en op prijs stelling, verzocht
daarvan af te zien. Onder anderen moet het plan hebben
bestaan een prachtig buiten voor hem te doen bouwen,
waartoe de gelden door onderscheidene der eerste firma's
in Twenthe reeds grootendeels waren samengebracht.
Maar ook daarvoor moet de oud-minister hebben bedankt.
In ieder geval is het zeker, dat die streek des lands,
het thans zoo industrieele Twenthe, de voormalige zoo
genoemde „Achterhoek", gaarne blijk er van wil geven,
dat zij erkentelijk is voor de vrijheid ook in handel en
wandel, waarin Nederland zich thans mag verheugen, en
waartoe de heer Thorbecke zooveel heeft bijgedragen.
Uit Meppel schrijft men aan de Arnhemsche courant:
„De drie gasfabrieken in Drenthe staan met een vierde
vermeerderd te worden en wel met eene te Hoogeveen,
de volkrijkste gemeente in Drenthe. Zij telt meer dan
10,000 zielen en de huizen, ter wederzijde van kanalen
geplaatst, vormen wel vrij lange lijnen, maar palen toch
aan elkander. Hoewel in Hoogeveen kapitaal genoeg is
om zoodanige fabriek op te richten, zoo heeft de bevol
king te weinig ondernemingsgeest om zelve in eene
goede verlichting te voorzien. Zij wacht dus zeer bedaard
op den industrieel, die haar het gas aanbiedt en als die
later zeer goede zaken maakt, dat hem dan ook wel te
gunnen is, dan zal zij zeggenals wij dit hadden geweten,
dan hadden wij het, zoo waar, ook hier wel in den zak
kunnen steken."
Veeziekte.
De Staatscourant van heden bevat opgaven betreffende
den veetyphus over de week van 18—24 Februari jl.
Zni d-IIol land. In genoemde week zijn aangetast
1340, aan de ziekte gestorven 259, afgemaakt 108 en
hersteld 130 runderen.