BIJVOEGSEL VAN DE MIDDELBURGSCHE COURANT.
Donderdag 18 Januari 1866. No. 10.
REHANDKLING
iu de eerste kamer den 2D December IXBS
Wetsontwerp tot onteigening vanperceelen
ten behoeve van den spoorweg van Goes
langs Middelburg naar Vlissingen en van
een kanaal van Vlissingen naar Middel
burg, met daarbij behoorende werken.
Vervolg an slot.)
De heer van der Lech, de Clercq Mijnheer de
voorzitter, geboren in en uit Zeeland afgevaardigd, ligt
het in den aard der zaak, dat ik bij uitnemendheid ge
hecht ben aan dat gewest. Ik heb daarom zoowel bij
gelegenheid van de behandeling van de spoorwegwetten
als bij dit ontwerp met genoegen gezien dut er een spoor-
weg komt, welke een deel van Zeeland doorsnijden zal.
Ofschoon door de eigenaardige ligging van dat gewest
niet alle localiteitcn door dat groote werk zullen bevoor
recht worden, zoo acht ik het toch buiten twijfel dat ook
zij, die niet onder de bevoorrechte behooren, vollen
vrede zullen hebben met dit wetsontwerp, dat inzonder
heid Zuid-Beveland en Walcheren op het oog heeft en
bevoorrecht. Wanneer ik nu naga hetgeen gesproken is
door het geachtte lid uit Groningen, dan zou ik mij lang
zamerhand kunnen gaan verplaatsen in de disenssiën bij
gelegenheid der behandeling van de verschillende spoor
wegwetten in der tijd gehouden; want om eene triviale
uitdrukking te gebruiken, die ook destijds gebezigd is
en heel wat debat heeft veroorzaakt,het schijnt ook
thans dat iedereen wat van destokvischvellen hebben wil.
Ik heb er nimmer zoo over gedacht en denk er nog
zoo niet over; ik beschouw de zaak uit het oogpunt van
algemeen belang, en ik verklaar plechtig dat de locali-
teit, waarop ik de meeste betrekking heb, door dezen
spoorweg niet bijzonder wordt gebaat; ja ik zon durven
zeggen dat men daar dezen spoorweg even lief heeft als
dien van Rotterdam naar Keulen. Maar, mijnheer de
voorzitter, wij zijn hier niet geroepen om de belangen
van enkele localiteiten of enkele provinciën voor te
staan, maar om voor het gansche land te zorgen, en dan
vind ik dat er geen lijn nog geprojecteerd is die dat
algemeen belang zoo aanzienlijk bevorderen kan, als
juist deze lijn.
Die lij Ti zal Middelburg, zoo ik wenscb, eene groote
mededingster maken in handel en scheepvaart met de
bestaande koopsteden. Ik zeg dat niet met het oog op
Amsterdam en Rotterdam, want die groote koopsteden
in ons land zullen concurrentie met Vlissingen of Mid
delburg wel kunnen volhouden, maar ik zeg het daarom,
omdat thans de groote schepen voor de schoonste i
haven of liever in het beate zeegat van Nederland het
anker laten vallen, niet om daar te lossen, maar om naar
Antwerpen bij de eerste goede gelegenheid verder te
gaan. Ik moet het denkbeeld van den minister in dit
wetsontwerp neergelegd volkomen huldigen en stel er
den hoogsten prijs op, voornamelijk om de concurrentie
met Antwerpen mogelijk te maken voor eene Nedcr-
landsche haven.
De geachte afgevaardigde uit Groningen heeft gezegd
en daarop moet ik bijzonder wijzen dat, wanneer I
de afdamming zal geschieden, men het voordeel van de I
aanslibbing toch zal hebben zonder het kanaal. Dat ge- 1
loof ik niet. De afdamming staat in onmiddellijk verband I
met het. kanaal door Walcheren. Wanneer men het Sloe
wil overbruggen en niet afdammen, dan zal er zeker i
geeu kanaal te pas komen; maar wanneer er afgedamd i
wordt, dan moet er een kanaal komen van Vlissingen j
naar Middelburg, ten einde deze steden directe en niet j
gevaarlijke communicatie zouden hebben met Holland.
Dit is ook vooral voor Middelburg noodig, anders sluit
i men die stad misschien ia door aanslibbing barer
haven, hetgeen naar mijn inzien door het afdammen
1 van het Sloe zeer zal worden bevorderd, zonder behoor
lijke spuiing door middel van het nu geprojecteerd
kanaal. Het voordeel der aanslibbing, de minister heeft
er reeds op gewezen, is zeer groot. Ten bewijze daarvan
zal ik herinneren, dat er concessie is aangevraagd om
het Sloe af te dammen en een kanna] van Vlissingen
naar Middelburg te graven zonder eenig subsidie te
verlangen, mits men de voordeelen van de aanslibbing
mocht genieten. Daarom geeft de minister ook de voor- i
keur aan eene afdamming boven eene overbrugging, en
geschiedt de afdamming,dan,ik heb het reeds aangetoond,
is bet kanaal noodig, omdat men anders Vlissingen en i
Middelburg geheel isoleert. Men zal misschien zeggen i
dat wat Vlissingen betreft, men in de gelegenheid is om
het kanaal van Zuid-Bevelaud te bevaren. Maar beweert
men dat, dan is men niet bekend met de localiteit. De
minister heeft reeds gezegd dat het een zeer gevaarlijk
vaarwater is en dat het niet gemakkelijk is van Vlissin
gen naar Hansweert te komen, het begin van het bedoeld
kanaal.
Maar er is nog iets, waarop ik moet wijzen met het
oog op bet belang van onze scheepvaart en onze marine.
Gesteld dat een schip met koopmansgoederen te Vlis
singen heeft gelost en nu naar Rotterdam wil gaan of
naar eene andere plaats iu Holland, zal het dan opnieuw
ballast innemen en buitenom moeten zeilen? Is het dan
niet reel veiliger en minder kostbaar, als het schip door
het kanaal naar Middelburg, en door de Middelburgscbe
haven, naar de Zandkreek eu zoo vervolgens, door een
stoomschip opgesleept wordt naar de plaats waar het
wezen moet
En bij oorlog, de Hemel beware ons er voor, maar het
kan toch gebeuren! wanneer onze active zeemacht, zoo
veel of zoo weinig als die dan wezeu moge, in het nauw
wordt gebracht en vluchten moet naar Vlissingen, zal
zij door dat kanaal zich kunnen redden, en weder spoe
dig op de Ooster-Schelde komen, om op nieuw toe de
verdediging van het vaderland mede te werken, terwijl
men anders groot gevaar loopt dat de schepen genomen
of in den grond geboord worden.
Ik zal geeu misbruik makeu van den reeds ver ver
streken tijd eu mij niet verder met de verdediging inla
ten van deze zaak. Ik heb voornamelijk een woord in
't midden willen brengen en doen opmerken, dat het hier
niet is een uitsluitend Zeeuwsch belang, want ik laat
gaarne de verdediging van het wetsontwerp over aan
den heer minister van binnenlandsche zaken, wetende
dat die dan in goede handen is. Maar men moet dit
werk niet aan Zeeland als zulk een gunst opdringen
of aanrekenen, zoodat alle andere belangen van Zeeland
daardoor op den achtergrond zouden kunnen worden
geschoven. Ik beschouw het als een algemeen belang,
waarbij Zeeland, Noord-Braband, Limburg, ja het gan
sche land evenzeer betrokken is; immers bij den voor
uitgang van den handel heeft ieder Nederlander belang.
De heer Fransen van de Futtc: Nog een enkel
woord na hetgeen reeds gesproken is ten gunste van het
wetsontwerp, zoo door den minister van binnenlandsche
zaken als door mijn medeafgevaardigde uit Zeeland en
door den heer van Swinderen uit Friesland. Het is zeker
van het uiterste belang dat dit onderwerp nu is beschouwd
als niet speciaal ten voordeele van Zeeland en ook niet
speciaal ten voordeele van Middelburg, maar in waarheid
als eene zaak van algemeen belang voor den handel, de
scheepvaart eu afwerende de vreemde concurrentie van
den transithandel. Ik behoef daarop dus niet terug te
komen, en wil alleen doen opmerken, dat wanneer men
dit wetsontwerp niet aauneemt, men daarenboven Zee
land te kort doet en speciaal Middelburg begraaft. Wat
heeft Middelburg op het oogenbliii nog Weiuig meer
dan zijne zeer belangrijke korenmarkt en die van eenige
andere inheemsche producten, en die houdt op gevoed
te kunnen worden wanneer het Sloe wordt afgedamd en
er geen kanaal komt, want dan is de vaart uit het vierde
en het vijfde district, die de helft van Zeeland uitmaken,
van de Middelburgscbe markt afgesloten. Men sluit tevens
voor Vlissingen de communicatie met het binnenland af.
Er is nog een punt. Tegenover de afdamming van het
Sloe stelt men eene overbrugging. Doch die overbrug
ging is mijns inziens bijna eene onmogelijkheid, en ik
zou durven beweren dat eene brug in minder dan 20
jaren aan onderhoud zou kosten wat nn voor het kanaal
geraamd is. Omtrent 20 jaren geleden heeft men bij het
aanslibben van Znid-Beveland, waarvan een polder inge
dijkt is, den postdam met ongeveer 500 el verlengd, en
10 jaren later is men genoodzaakt geweest opvolgend
dien met 80 el in tc korten, ten gevolge van het verloop
van het vaarwater; daardoor is het overvaren bemoeilijkt
en de aanwassende plaat verergert die. Indien men daar
dus eene brug gelegd had, zou men dien doorgang weder
hebben moeten verplaatsen, en deze blijft daaraan bloot
gesteld. Daarenboven heeft men twee getijen te gelijk
in het Sloe, en ik vraag, hoe het mogelijk zal zijn den
doorgang eener brug altijd open te houden tegen de
zich daar kruisende eb en vloed van Veere naar Vlissin
gen en omgekeerd, bij ijsgang?
Een laatste punt. Vooral is er gewezen op het gebruik
van het kanaal door Zuid-Beveland, in plaats van het
kanaal door Walcheren. Men zeide dat daarom dit
laatste niet noodig was. Te recht heeft mijn mede-afge
vaardigde uit Zeeland aangemerkt, dat deze beoordeeling
waarschijnlijk is toe te schrijven aan gebrek van locale
kennis bij hen die dat beweren. Men moet niet vergeten,
dat wanneer, gelijk bemerkt is, in den winter schepen te
Vlissingen biunenloopen, zij buiten oin zouden moeten
gaan, of, zoo men beweert door het kanaal van Zuid-
Beveland, dat zij dan komen op de Ooster-Schelde, die
voor groote schepen soms zeer moeielijk is; terwijl daar
entegen de vaart van België naar den Rijn, die gecon
serveerd moet worden, uit kleinere, minder diepgaande,
althaus uit een geheel ander soort van schepen bestaan
de, dat gedeelte der Schelde kan vermijden, door te gaan
door de Eendracht. Het algemeen belang eischt dus, dat
men dit ontwerp van wet aanncrae en niet door min
juiste beschouwingen tegenstreeft, het belang van Zee
land en Zeelands hoofdstad daarbij op zijde zette, en, in
plaats van te bevoorrechten, het weinige niet wegneme
dat aan Zeeland en aan Middelburg nog is overgebleven
beider welvaart gedijt ook voor geheel Nederland.
De heer §chimtnelpenninck vaas «Ier @ije:
Ik kan mij met dit wets-ontwerp volstrekt niet vereeni
gen en acht mij verplicht kortelijk de redenen daarvan
te ontvouwen, voor zoover die niet overeenstemmen met
hetgeen reeds door andere leden gezegd is.
Ik stem het den minister toe, dat een kanaal iü ver
band met een spoorweg en een spoorweg in verband met
een kanaal, zeer licht elkander kunnen voeden. Iets der
gelijks bestaat, mij bewust, tusschen Liverpool en Man
chester, een kanaal dat pas is begonnen te bloeien toen
de spoorweg is aangelegd; maar dat was, omdat de eene
plaats eene fabriekstad en de andere eene handelsstad is,
en die twee elkander aanvullen.
Hier kan ik iets dergelijks niet zien. Het is slechts
een korte afstand, een kanaal niet van eene fabriekstad
naar eene handelsstad, maar van eene handelshaven naar
eene stad van 17000 zielen satis plus. Nu 13 mijn groot
bezwaar juist dat het kanaal, dat men graven wil, bij slot
van rekening totniets zal dienen dan om, tijdelijk althans,
Middelburg in verband te brengen met Vlissingen, in de
hoop den ouden luister te zien herleven. Wij zijn het,
geloof ik, allen eens dat de afdamming van het Sloe verre
verkieselijker is; zij kost 131 tC)n naar de berekening,
terwijl de overbrugging drie millioen zal kosten. De
kosten van onderhond zullen bij een dam niet de helft
