Ml MMJ3 UEG OÜRANT. IV0- 132. Zaturdag 1864. 20 Augustus. Editie van vrijdag avond 4 ure. middelburg 1!) augustus. De Staatscourant van woensdag bevat het koninklijk besluit van den 21 julij 1864, houdende eene nadere beperking in Het verhuren1 van loten in de staatsloterij. Uit Amsterdam schrijft men ons van 17 dezer; „Het is mij een aangename pligt u den uitmuntenden afloop van het waarlijk zeer merkwaardige feest van gisteren tc kunnen melden. Ik hen zoowel des morgens bij de inwijing van het Paleis voor volksvlijt, als 's avonds bij het muziekfeest geweest, en zal u den indruk raede- deelen dien het een en ander op mij heeft gemaakt. „Om aan te vangen bij de hoofdzaak: het gebouw zelf, zoo is het mijne vaste overtuiging dat in meer dan hon derd jaren niet zulk een merkwaardig gewrocht in ons land is gebouwd. Ruimte, licht, sierlijkheid, grootschheid zijn de eigenschappen waardoor het uitmunt, terwijl de doelmatigheid hij deze gelegenheid ten duidelijkste ge bleken is. liet is een langwerpig vierkant, in het midden der breedte zich verwijdende (vergeef mij het woord) tot een koepel van een ovalen vorm. Het is niet te ontken nen dat het ovale iets tegen zich heeft, immers daardoor wordt de koepel, van buiten gezien, als men hem in de verkorting ziet, min of meer scheef. Dit hindert echter weinig en in aanmerking genomen de ligging van het gebouw, is er weder veel wat voor don ovalen vorm pleit. De smalle zijde van den koepel toch geeft, van de Utrechtsche straat ge zien, een uitmuntend fond, terwijl de breede zijde het zelfde effekt maakt van de Hooge- sluis gezien. Inwendig zou ik geneigd zijn het geheel onberispelijk te noemen, wanneer cle trappen die naar de gallerijen voeren niet wat kort, en enkele ingangen naar de bijzalen niet een weinigsmalwaren. Overigens zijn alle proporties zoodanig gekozen, dat de lengte der middenzaal, de hoogte van den koepel enz., eerst in het oog springen als men een oogenblik heeft rond gekeken en vergelijkingen maakt. Toch is de ruimte zoo groot dat er gisteren cirka zeven duizend menschen zullen geweest zijn, en overal, zoowel beneden als op de gallerijen, nog ruimte overbleef om gemakkelijk rond te wandelen. Reken daarbij dat eene groote tribune was aangebragt, ter receptie van eenige hooggeplaatste autoriteiten, dan kan men gerust aannemen, dat de groote zaal omstreeks 10.000 menschen kan bevatten, en dat dit aantal dan nog beter zal geplaatst zijn dan in menig publiek gebouw het geval is. Aangezien het geheele dak van matglas is vervaar digd, bespeurt men bij het binnentreden naauwelijks dat men niet meer in de open lucht verkeert, althans wat het liciit betreft. Buiten deze groote „hal" heeft men nog acht bijzalen van verschillende groottebeneden zes en boven twee. Vier van de benedenzalen zijn zeer doel matig ingerigt voor schilderijen, immers eene daarvan was versierd met antieke en moderne stukken, en het bleek dat de verlichting aller doelmatigst is aangebragt. Ik geloof dat eene kunst-tentoonstelling van p. m. duizend nommers, terwijl bij onze gewone groote exposities het getal nog geene zes honderd bedraagt, zeer goed zou kunnen plaats hebben. Het ligt overigens in den aard der zaak dat de groote zaal, door de al te hoog aange- bragte verlichting, en de enorme demensies, daartoe onge schikt is. Twee benedenzalen zijn ververschings lokalen. Hierop is dunkt mij het meest aan te merken. De ligging is doelmatig, daar ze uitkomen tegen het terrein, hetwelk later als tuin zal worden aangelegd. Daar echter de zalen allen en zeer te regt wit gestukadoord, met grijs geschilderd ijzerwerk afgezet zijn, had men, dunkt mij, de foijers, die niet moeten dienen om andere voorwerpen te doen uitkomen, een riant voorkomen moeten geven. Thans zit men in een wat te smal, ofschoon ruim vertrek van kale, witte muren, zonder eenige versiering. Wie weet intusschen wat nog komen moet Overigens is, tot veler verwondering, gebleken dat het gebouw voor groote muziekuitvoeringen, ook wat het geluid betreft, uitmun tend voldoet. Als eene bijzonderheid hoe aan alles ge dacht is, wil ik mij een oogenblik onder den houten vloer, waarop die duizenden geplaatst zijn, begeven. Daar ziet men de steenen en ijzeren funderingen zoo ingerigt dat men regt opgaande overal heen kan gaan. Dit is de bergplaats voor de pakkisten der voorwerpen, die worden tentoon gesteld. Hoewel nu aan alle zijden van dezen enormen kelder ramen zijn aangebragt, zou het er toch in het midden zeer donker fciju. Om hierin te gemoet te komen zijn van boven (dus in den vloer der groote zaal) twee lange rijen patentglazen aangebragt, zoo dat ook de onderwereld door het glazen dak wordt verlicht. „Heb ik u den indruk eenïgzins trachten weder te geven, dien het gebouw over dag maakt, des avonds is die nog veel treffender, uit hoofde van de uitmuntende wijze waarop die verlichting is aangebragt. De hoofdlijnen namelijk van nagenoeg alle zalen en van den geheelen koepel zijn afgeteekend door gaslicht. Het aspekt van de uitgebreide zaal, in omtrek geheel omlijst van gaspit ten, die naauwelijks een halve voet van elkander staan, is 7,00 begoochelend, dat men zich verbeeldt in eene der onmogelijke zalen te zijn, die ons zoo vaak in balletten, door middel van schutdoeken, worden voorgetooverd. Des avonds vooral is ook de koepel, rijk verlicht als al het overige, waarlijk imposant. „Wat nu de eigenlijke viering betreft, kan ik u melden dat het feest opgeluisterd werd door de komst van Z. K. H. prins Frcderik en zeer vele andere autoriteiten van rang, niet alleen van onze stad maar ook van 's Hage en Haar lem gekomen; dat zoo wel des morgens als 's avonds de talrijke dames nagenoeg allen rijk getoiletteerd waren; dat des morgens een groot koor van heer en en dames, begeleid door het welbezette strijkorkest van Stumpff, een uitmuntend effekt maakte; dat mevrouw Offermans van Ilove heerlijk gezongen heeft, en ook de andere solisten twee in getal iper voldaan hebben; dat van de aanspraken van dokter Sarphati, die beantwoord werd door prins Frederik, den kommissaris des konings onzer provincie, en een wethouder onzer stad (de burge meester is ongesteld) niet een enkel woord kon worden verstaan, en dat des avonds de beide muziekkorpsen van Dunkier en Stumpff goed hebben gewerkt, ofschoon het strijk-orkest (van Stumpff) voor deze ruimte wel wat zwak was. Voorts waren de bij zalen versierd met schilderijen, voorwerpen van nijverheid, eene werkende stoommachine om ijs te fabriceren, en verscheiden werkende naaima chines. Dat de bediening wel iets te wensclien overliet, moest men bij deze gelegenheid door de vingers zien. De feestelijke versieringen, in de zaal aangebragt, zijn gedeeltelijk smaakvol, gedeeltelijk niet. Boven, telken reize waar het glazen schip op de pilasters rust, waren vlaggen aangebragt der diverse natiën, als ook in den koepel naar het zelfde principe. Dit stond zeer goed, daar het bonte der kleuren getemperd werd door het volle daglicht, dat door de dundoeken heen keek. Ook de troon, purper met goud zoo als gebruikelijk was rijk en deed een goed effekt, doch de papieren trofeeën en beelden vond ik even leelijk als gewoonlijk bij feest vieringen. Het komt mij voor dat men die ouderwetschc bordpapieren Mercurius- en Neptunus-beelden reeds te dikwijls, bij alle gelegenheden, heeft kunnen bewonde ren De orde in en buiten de lokalen liet niets te wenschen over. Voor het publiek is op den Amstel een vuurwerk af gestoken, hetwelk uitmuntend heeft voldaan." Bij gelegenheid der inwijing van het paleis voor volks vlijt is dr. S. Sarphati benoemd tot ridder der orde van den Nederlandschen leeuw. Ter herinnering aan die inwijing is eene medalje ge slagen, waarop aan de eene zijde de afbeelding van het gebouw en aan den anderen kaut de datum der inwijing is geplaatst. Van deze medalje is een exemplaar in goud aan Z.K.II. prins Frederik aangeboden terwijl vele per sonen zich een exemplaar van ander metaal hebben aangeschaft. Den architekt, den heer Oudshoorn, is door dr. Sar phati een kostbaar gouden horlogie ten geschenke gege ven, hetwelk is versierd met de afbeelding van genoemd gebouw. In de den 27 julij te Amsterdam gehouden algomeene vergadering van het fonds ter aanmoediging van de gewapende dienst in Nederland over het jaar 1863, is medegedeelddat in dat jaar aan 2013 deelgeregtigden is uitbetaald een bedrag van67,575, en ten behoeve van het invaliden-huis te Leiden, en onkosten 7417; dat in deze uitgaven is voorzien door de jaarüjksche renten ad 47,281, en de koliekten, na aftrek van de buiten gewone giften, ad ƒ28,441dat deze buitengewone inkom sten aanzienlijker zijn geweest dan te voren, zoo dat het fonds in het boekjaar van 1863, met ƒ19,300 is voor uitgegaan dat echter de lijst der sollicitanten geene vermindering oplevert en nog 1100 personen bevat welker ondersteuning de krachten van het fonds te boven gaat, maar dat in het volgend jaar 1865, als wanneer de 50e verjaardag zal worden gevierd van de te Waterloo behaalde zege, waardoor de stempel werd gedrukt op Nederlands verlossing, op ruime bijdragen mag worden gerekend. Volgens de haagsche korresponden tie der Morning Star zal, ten gevolge van het voorstel der londensche post-autoriteiten, eene nieuwe postdienst tusschen En- gelanden Nederland tot stand komen. Het nederlandsehe goevernement zou de voorloopige bepalingen dienaan gaande goedgekeurd hebben. De nieuwe dienst zou door de stoombooten tusschen Harwich en Rotterdam verrigt worden en de londensche brieven zouden dan den vol genden morgen te Rotterdam en Amsterdam aankomen a 20 cent porto. Benoemingen en besluiten. belastingen enz. Benoemd tot ontvanger der direkte belastingen en akcijnsen te Epe c. a. cle lieer A.H.Jansen, I thans iii de zelfde betrekking- tc IIjjssen en te Sloten c. a. de heer L. Vlug, eervol ontslagen meter-taxateur van den turf op wachtgeld, te Avereest. legeu. Op non-aktiviteit gesteld, in afwachting dat omtrent hem nader zal worden beschikt, de 2e luitenant van het regement veldartillerie J. T. J. Jans. ridderorden. Vergunning verleend aan den heer A. Magnin, assistent voor de dienst der nederlandsehe bezittingen ter kuste van Guinea, tevens adjudant van den goeverneur aldaar, thans met verlof hier te lande, tot het aannemen der versierselen van ridder van het Legioen van eer, hem door Z. M. den keizer der franschen geschonken. Merlkirifcuws. Uit Arnhem schrijft men ons dat de 49e jaarlijksche reünie van afgevaardigden der waalsche kerken dings- dag is gesloten. De volgende reünie zal te Delft worden gehouden. Met het houden der openingsrede is belast dr. H. C. Laatsman, predikant te Haarlem. Onderwijs. In de jongste zitting van den gemeenteraad van Leeuwarden is een voorstel ingekomen van burgemeester en wethouders ter oprigting van eene rijks hoogere burgerschool met Öjarigen kursus. De kosten van stich ting zijn geraamd op ƒ60.000 en van het rijk wenscht men een subsidie te hekomen van 25.000. Hlarine en leger. De plaatsing van den kapitein bij het korps mariniers J. P. H. Sesseler op Zr. Ms. fregat met stoomvermogen Adolf Hertog van Nassau wordt op zijn verzoek inge trokken, en alsnu met den 21 dezer op dien bodem geplaatst de kapitein bij het korps mariniers L. F. Kem- pers. Slaatscour *De kompanjie van het 2e regement vesting-artille rie, te Vlissingen in garnizoen, die aan de oefeningen in het kamp te Waalsdorp deel heeft genomen, is gisteren te Vlissingen teruggekeerd. Woensdag hebben de troepen in het kamp te Mil- ligen gezamenlijk gemanoeuvreerd, de 2e brigade aan gene zijde van den straatweg en de le brigade op de beide achter het kamp. De bewegingen der le brigade stelden voor dat de vijand welke moest worden aan gevallen zich noordwestwaarts opgenoemde heide bevond.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1864 | | pagina 1