N°: 72.
Zaturdag
7 Mei.
Editie van vrijdag avond A ure.
middelburg <5 mei.
Door het bespelen van het klokkenspel en het uitste
ken der vlaggen van den toren en van vele partikuliere
woningen wordt heden te Ylissingen het vertrek der
transchen uit die stad,op den 6 mei 1814 feestelijk her
dacht.
Sedert eenigen tijd doen zich te Vlissingen onder
scheidene gevallen van pokken voor. Enkele lijders zijn
aan de gevolgen dier ziekte overleden.
Bij de dingsdag te Zierikzee plaats gehad hebbende
opening der stembriefjes voor de keuze van een lid van
den gemeenteraad is gebleken dat 257 geldige stemmen
waren uitgebragt. Van deze bekwamen de heeren jhr.
A. O. van den Santheuvcl 86, J. Langouraois de Does 57,
D. Q. M. Houwer 32, J. Broodman 21, A—Buijze Mz. 16,
A. A. Mes 16, P. Schilleraans 13, D. van der Maas 4 en
J. Gordon Spandaw 4 stemmen, terwijl de overige over
verschillende personen verdeeld waren. Ttissehen de
twee eerstgenoemden zal alzoo eene herstemming moeten
plaats hebben.
Den 1 dezer had te Antwerpen de prijsuitdeeling
plaats aan de leerlingen der Koninklijke akademie van
schoone kunsten. Daarbij werden aan verscheiden
nederlandsche jongelingen prijzen toegekend: o. a. een
prijs voor scheepsbouw aan C. Marchand van Zierikzee.
De opper-ceremoniemeester heeft in de Staatscourant
bekend gemaakt dat .het hof den rouw zal aannemen
wegens het overlijden van zijne majesteit Maximiliaan
koning van Beijeren voor den tijd van vier weken; en
een rouw van drie dagen voor de aartshertogin Hilde-
garde van Oostenrijk, en voor dc prin^ei Loui-a Char-
lotta van Hessen, geboren prinses van Denemarken.
De Staatscourant van woensdag bevat het koninklijk
besluit waarbij zijn goedgekeurd de statuten der voor
minder dan 30 jaren aangegane Vereeniging voor chris
telijk nationaal schoolonderwijs te Wissenlcerke, en die
vereeniging als regtspersoon iserkend, benevens een staat
vaude in Nederland gevestigde hoofden van huisgezinnen
of op zich zelf staande personen, die in 1863 als landver
huizers over zee zijn vertrokken. Daaruit blijkt dat 1054
personen het land hebben verlaten, waarvan 153 uit
Zeeland.
De Staatscourant van gisteren deelt de wet mede van
den 22 april 1864, houdende wijziging van art. 8 der wet
van den 30 april 1815 (Staatsblad no. 33*), houdende
instelling der militaire Willemsorde.
Eenige bewoners van de aloude baronnie van Breda,
zich dankbaar de weldaden herinnerende, die in vroegere
dagen door hunne voorouders van de zijde van het stam
huis van Oranje genoten zijn, hebben het denkbeeld
opgevat om op den 18 junij e. k. aan Z. M. den koning en
H. M. de koningin, bij gelegenheid van hun zilveren
bruiloft, eenig bewijs van liefde, eerbied en hoogachting
aan te bieden, bestaande in een zilveren of ander voorwerp
van nationale nijverheid. Mogt men zich ook elders tot
verwezenlijking van dit plan willen aansluiten dan kan
men zich wenden tot de redaktie der Bredasche courant.
Naar men verneemt heeft Z. M. de keizer der franschen
den heer mr. J. P. Amersfoordt, bij wien prins Napoleon
bij het bezoeken van den Haarlemmermeerpolder eenigen
tijd heeft vertoefd, benoemd tot ridder der orde van het
Legioen van Eer.
Men schrijft ons uit 'sHage van 4 mei
„Tot de gemeenten waar de tegenwoordig allerwcge
heerschende strijd tusschen oud en nieuw op godsdienstig
gebied liet levendigst gevoerd wordt, behoort voorzeker
deze residentie. De hoogere stand huldigt in het algemeen
moderne theologie, ofschoon zij zich niet altijd een helder
begrip vormen van hetgeen die theologie eigenlijk is.
Er is dan ook zeer veel studie noodig om met juistheid
te weten, waarin altijd de'onderscheidende kenmerken
van die godgeleerde stelsels bestaan, en als men er iets
van weet en de godsdienstige gesprekken bijwoont, die
in een aantal liuisgcz'-ane. aan de orde van den dag zijn,
bemerkt men dikwijls dat de sprekers den bal op het
I jammerlijkst misslaan. In het algemeen hieven de predi-
I kanten der verschillende gezindheden tot de orthodoxie
overhellen, en ofschoon men er wei eenige van eene
liberaal-godsdienstige rigting verdacht, lieten zij zich
nooit zoo duidelijk uit, dat men volle zekerheid bezat.
De heer Zaalberg behoorde tot deze laatsten, en werd,
daar hij ook groote redenaarsgaven bezit, trouw gevolgd
door allen, die de moderne theologie voor de ware hielden.
Sinds Paschen heeft hij echter alle terughouding laten
varen, zich openbaar tot een voorstander van die moderne
theologie verklaard en eene reeks predikatiën aangevan
gen, waarin hij dat stelsel uiteenzet. Het orthodoxe ge
deelte der hervormde, en ook der overige protestantsche
gemeenten, is daardoor in groote opschudding gebragt.
De meeste predikanten hebben zich meer of minder uit
drukkelijk tegen hem verklaard en de hervormde kerke-
raad ontwerpt een adres aan de synode en een manifest
aan de haagsche gemeente om te protesteren tegen de leer
die Zaalberg verkondigt, terwijl ook de predikant Hoe
vers, die blijken genoeg gegeven heeft dat hij het met
den evengenoemden eens is, in dien maatregel begrepen
wordt.
„Zoo staat het tot dusverre met deze zaak. Een ander
punt, dat nog al tot gesprekken aanleiding geeft, is een
oproertje, dat eenigen tijd geleden in het weeshuis der
hervormden onder de jongens uitgebroken is. Daar er
meermalen, wanneer dergelijke jongens voor de militie
gingen loten, ongeregeldheden hadden plaats gehad,
doordien zij van de gelegenheid gebruik maakten om
zich aan sterken clrank te goed te doen, hadden regenten
dit jaar bepaald, dat er voor de jongelieden geloot zou
worden en dat zij niet persoonlijk mogten gaan. Dit ver
wekte groote ontevredenheid, die op een uur, dat de
regenten in het weeshuis vergaderd waren, tot eene uit
barsting kwam en zich lucht gaf in het verbrijzelen van
meubelen enz. en het openloopen van de gesloten deur
der regenten kamer. De regenten vonden het raadzaam
zich aan de dolzinnige opgewondenheid der jongens te
onttrekken en riepen de hulp der policie in, die op ge
voelige wijze de orde hersteld heeft. De belhamel is
daarop uit het huis gezet, hetgeen weder nieuwe buiten
sporigheden heeft doen ontstaan. Er heerscht zulk een
slechte geest onder de jongens, dat de policie zich een
tijd lang verpligt heeft geacht tot maatregelen, om de
regenten in hunne woningen en op straat tegen overlast
te waarborgen."
Uit Doesburg schrijft men ons:
„Nieuwe inrigtingen in 't leven te roepen is meestal
een ondankbaar werk. Zonder nog de bezwaren van loka
len aard mee te tellen heeft men altijd te kampen met het
vooroordeel. Ons zoo werkzaam departement der maat
schappij tot nut van 't algemeen laat zich daardoor echter
niet afschrikken, en onder de vele nuttige instellingen
door zijne zorg tot stand gebragt moet vooral melding
gemaakt worden vandeleesinrigtingvoor den werkenden
stand in het vorige jaar opgerigt. Gedurende de win
termaanden verschaft het departement drie malen 's weeks
des avonds een ruim, goed verlicht en verwarmd lokaal,
waarin, vooral voor den handwerksman, geschikte en
dergelijke lektuur voorhanden is. Het eerste verslag
dat van die inrigting dezer dagen is uitgebragt geeft
ruime stof tot tevredenheid. Talrijk was meestal het be
zoek, soms zelfs zoo dat het ruime lokaal de belangstel
lenden naauwelijks bevatten kon.
„Wat vooral tot het welslagen der pogingen van het
bestuur heeft bijgedragen, is, het plaatsen van een bus
waarin ieder bezoeker die iets wenschte opgehelderd te
zien, zijne vragen kon werpen, die dan eenmaal per week
de orthodoxie, en ouder den middenstand zijn velen
meer of minder verklaarde aanhangers der zoogenaamde werden gelezen, en zoo veel mogelijk door de leden van
de direktie of door een der aanwezigen werden beant
woord. Bij het belangrijk verslag van het bestuur der
inrigting waren een vijftigtal dier vragen gevoegd, waar
van ik enkele hier laat volgen als eene proeve.
„Ik zou mij verheugen indien ik door deze mededee-
ling kon meewerken dat ook elders zulke hoogst nuttige
inrigtingen worden opgerigt: zie hier woordelijk enkele
der ingeleverde vragen. Wilde kastanjes gaan in en om
Doesburg bij menigte verloren, welk gebruik is daarvan
te maken? Wat is wolfram-metaal en wat ccment-me-
taal? Kan men ijzer en staal aaneenwellen? Bestaat
er ook een middel tot wering der houtworm Welke
zijn de voordeelen die de pomp met dubbelen zuiger, af
gebeeld en beschreven in het weekblad „De werkman",
aanbrengt? Waarom vindt men tegenwoordig in boe
ken over ambachten, werktuigen enz. zoo vele vreemde
woorden, die een eenvoudig lezer bezwaarlijk kan ver
staan? Zijn machinale spijkers beter dan die uit de
hand vervaardigd zijn? Is vrije konkurrentie, zonder
bescherming, altijd wenschelijk? Welke schoenzolen
zijn beter gepende of gespijkerde? Welke soort van
inwoners is voor eene stad van meer belang, eene bevol
king van renteniers of eene van fabriekanten en hande
laars enz."
Benoemingen en besluiten.
belastingen enz. Op verzoek eervol ontslag verleend
aan den heer J. H. Antfang, uit zijne betrekking van
ontvanger der in- en uitgaande regten te Goirlebehou
dens aanspraak op pensioen; alsmede aan den heer
J. F. Obber, uit zijne betrekking van ontvanger der
direkte belastingen en akcijusen te ten Boer, mede met
aanspraak op pensioen.
Op verzoek eervol ontslag verleend aan den heer
G. Muller, uit zijne betrekking van kontroleur der
direkte belastingen, in- en uitgaande regten en akciju
sen te Sittard, behoudens aanspraak op pensioen.
Kerk- e»i sclioolnieitws.
Door het Provinciaal kerkbestuur van Zeeland is tot
afgevaarde naar de algemeene synode in dit jaar be
noemd de heer A. Slotemalcer Cz., predikant te Middel
burg en tot zijnen plaatsvervanger, de heer II. Q. Jans
sen, predikant te St. Anna ter Muidcn.
De gewestelijke vereeniging Zeeland van het nederl.
Onderwijzers genootschap zal hare 18e jaarlijksche alge
meene vergadering houden te Middelburg den 19 mei.
De vergadering zal geopend worden door eene rede, te
bonden door den heer W. Auër, hoofdonderwijzer te
Middelburg.
Marine en leger.
De luitenant ter zee 1ste klasse J. J. B. de Jonge
Oudraat, behoorende tot de rol van Zr. Ms. wachtschip
te Ylissingen en belast met de opleiding van bootmans
leerlingen, wordt met den 15 dezer op non-aktiviteit
gebragt en met den 16 daaraanvolgende vervangen door
den luitenant ter zee 1ste klasse J. N. Slegt, thans
non-aktief.
Kegfszaken.
Wezen wij er onlangs op dat diefstal in dienstbaar
heid zich voortdurend in verschillende vormen vertoont,
een nieuw bewijs daarvan leverde de zitting van bet
provinciaal geregtsliof in Zeeland van jl. zaturdag, Mar-
tientje van der Meij, oud 25 jaren, geboren te Wilhelmi-
i nadorp en wonende te Ouwerkerk, stond namelijk teregt
I wegens diefstal gepleegd bij nacht in een bewoond huis,
I door middel van een valschen sleutel.
1 De beschuldigde had sedert junij tot den 30 december
1863, tijdens zij tegen een jaarlijksch loon van ƒ42 boven
kost en inwoning in dienst was bij den metselaar Jacob
van der Linde, te Zierikzee, uit eene in de achterkamer
diens woning geplaatste sekretaire op verschillende tijd
stippen zoo des daags als bij nacht, bij afwezigheid barer
meesters, arglistig weggenomen eene som van f 70,
door zich eerst toe te eigenen tien, vervolgens nu eens
één, dan weer twee rijksdaalders en soms acht gulden.
Om zich tot die ontvreemding de gelegenheid te ver
schaffen, had zij met een valschen sleutel de goed geslo-
