heid en godsdienstzin op te leiden, aan welke verpligting
ieder weldenkend openbaar onderwijzer zeker met be
langstelling zal willen beantwoorden.
De gvoote waag is maarkunnen dan onderwijzers dit
niet anders doen dan met den Bijbel in de hand? Het is
in het oog van den steller eene ongelukkige zaak, als
men op die wijze de Heilige schrift tot een gewoon school
boek moet vernederen, voornamelijk, wanneer men daar
mede slechts de hoofdbedoeling heeft daarin de jeugd te
laten lezen: want wil men daarbij ook uitlegging en ver
klaring, dan waagt de onderwijzer zich aan een gevaarlijk
werk, dat evenzeer ergernis kan geven en hem insgelijks
de veroordeeling van de verschillend denkende ouders
op den hals kan doen halen.
Het is wel opmerkelijk, dat de voorstanders van zoo
genaamd christelijk onderwijs altijd uitsluitend het oog
geslagen hebben op de scholen, als de plaatsen, waarin
de kennis van de godsdienst moet begonnen en aange
kweekt worden, even alsof deze voorbereidende katechi-
satiën dienden te zijn. Zij begrijpen niet, dat de tijd
voor het schoolonderwijs maar naauw beperkt is, en dat
vele ouders hoogst verlangend zijn, dat hunne kinderen
vlugge en goede vorderingen maken in hunne weten
schappelijke opleiding, zoo dat er voor het geven van
bijbelsche verklaringen of opzettelijk onderwijs in de
godsdienst niet zoo veel van den leertijd kan ingenomen
worden als zulks op de zoogenaamde christelijke scholen,
ten groot nadeele van het wetenschappelijk onderwijs,
wel eens het geval is. De zelfde voorstanders schijnen
evenzeer te willen vergeten, dat de opleiding der jeugd
tot kennis der godsdienst meer aan het huis en de kerk
behoort dan aan de school, en steller vraagt dus, waarom
zich dan daarmede niet insgelijks bemoeid? kunnen zij
aan de ouders hunne verkregen en wijze inlichting niet
.geven; deze tot eene godsdienstige opleiding hunner
kinderen opwekken en daartoe de gelegenheden aanwij
zen? Kunnen zij de ouders, wanneer voor deze dit
gewigtig werk onmogelijk of te moeijelijk is, niet aanspo
ren om hunne kinderen reeds op jeugdigen leeftijd,
wanneer zij daarvoor vatbaar zijn, naar de eigenlijke
katechisatiën te zenden, als wanneer onze leeraars hen
zeker met genoegen daarbij zullen opnemen, waardoor
dan ook de ouders in hunne godsdienstige keus zijn
vrij gelaten
Zouden zulke hoogst belangstellende en verdienste
lijke mannen zelfs nog geen meerdere gelegenheden
«kunnen openen, om de jeugd op bepaalde tijden bij
elkander te doen komen, om haar alzoo nog uitgebreider
kennis van de godsdienst te doen verkrijgen, ten einde
ze reeds van jongs af aan tot God en haren pligt op te
leiden? Maar neen, de school is uitsluitend de hoofd
zaak, waarop het doel der geestelijke ij veraars gevestigd
is; daarom moeten de openbare en vele bijzondere
scholen, waarop ook hun godsdienstige geest ontbreekt,
veroordeeld worden; daarom wordt de schoolwet van
1857 zoo zeer miskend, ofschoon in het slot van art. 23
dier wet wel inzonderheid ook de.gelegenheid is open
gesteld, om de jeugd op de scholen godsdienstig onder
wijs te gevenmaar dan ook, en wel met regt, uitsluitend
door desbevoegde leeraars, aan welk onderwijs op de
armenscholen binnen deze gemeente reeds sedert vele
jaren tot heden met hooge belangstelling is voldaan,
zonder nog te spreken van de bestaande godsdienstige
zondagschool daarbij opgerigt en die door vele behoef
tige, meer volwassene, kinderen met vrucht wordt be
zocht.
Steller dezes meent, dat uit een en ander is op te
maken, dat er binnen deze gemeente genoegzaam ge
legenheid is te vinden, om aan de kinderen eene gods
dienstige opleiding te geven, wanneer men van de
bestaande maar gebruik wil maken of andere buiten den
leertijd der school in het leven wil roepen.
De uitnoodiging der kommissie tot de uitbreiding van
het christelijk nationaal schoolonderwijs binnen deze
gemeente is dus, volgens het gevoelen van steller dezes,
onnoodigzij komt hem voor als een streven langs een
partijdigen weg naar iets, dat aan nadenkende ouders
weinig voldoening kan geven, voornamelijk ook, om de
voorgestelde algemeenheid der in de missive gedane
belofte, dat ieders bijzondere kerkelijke overtuiging zal ge
ëerbiedigd wordendeze grondstelling maakt hare inrig-
ting dan ook gelijk met de veroordeelde openbare
scholen.
Steller dezes kan dan alleen vrede hebben met het
verlangen naar eene godsdienstschool, wanneer zij zich
uitsluitend rigt naar het een of ander kerkgenootschap,
zoo als de thans bestaande school der afgescheidene
gemeente alhier: dan weten ouders vooraf, welke gods
dienstige opleiding men aan hunne kinderen op zooda
nige inrigting zal geven.
De openbare of staatsschool kan en mag zeker in de
godsdienstige opleiding der jeugd niet zoo ver gaan als
de bijzondere; zij mag bijv. de geschiedkundige feiten
voorstellen en verklaren, doch niet in den geest van
overdrijving, zoo dat daardoor andersdenkenden veroor
deeld en geërgerd worden, en wij vragen dus of men op
de voorgestelde christelijke school, die men nationaal
wil noemen, om de zelfde reden wel een ander stelsel
van godsdienstige opleiding zal mogen volgen dan op
de openbare of staatsschool.
Steller dezes blijft dus de schoolwetgeving voor ons
land, waarin zoo veel verscheidenheid van godsdienstig
geloof gevonden wordt, hoogst verstandig en doelmatig
noemenzij wil dat op de staatsschool goed weten
schappelijk onderwijs zal gegeven worden cn daarbij de
kinderen worden opgeleid tot alle christelijke en maat
schappelijke deugden, en laat niet toe, dat daarop reeds
de zaden van godsdiensthaat en tweedragt in de jeug
dige harten worden uitgestrooid; de bijzondere godsdien
stige school moge door hare vryheden van deze grondsla
gen afwijken, de gevolgen daarvan blijven voor hare
verantwoording.
En hiermede heeft steller dezes zijne gedachten om
trent de bestaande missive kortelijk uiteengezet. Hij
wenscht de kommissie allen lust en ijver om tot bevor
dering van de godsdienstige stemming bij de middel-
burgsche jeugd, buiten de school, mede te werken en
daarbij op haren arbeid des Hemels besten zegen.
EEN VRIEND VAN WAARHEID EN BILLIJKHEID.
tlerresponDentk.
Aan een uit Veere tot ons gerigt verzoek kunnen wij
geen gevolg geven, daar de inzender ons zijn naam ver
borgen houdt en wij alzoo allen waarborg missen dat
voor zijn klagt eenige grond bestaat.
öctaling xnxn coupons.
De halfjarige interest-bewijzen, verschenen 22 maart
1864, van de certifikaten van het administratie-kantoor
van Fransche Inscriptiën, rentende 4.V pet., onder direk-
tie van Ketwich Voombergh, de Bordes Stijger en
wed. W. Borslci, worden betaald: de bewijzen van de
certifikaten, a fr. 1000 met ƒ10,31, fr. 2000 met ƒ20,62,
fr. 3000 met ƒ30,93, fr. 4000 met 41,24, fr. 5000
met ƒ51,55, fr. 6000 met/61,86. fr. 10.000 met/103,10.
3fcttjï>ingcn.
Het barkschip Zeelandiagezagv. W. Blaakkert, is van
Banjoewangie alhier binnengekomen. De lading bestaat
uit: 5470 balen kofifij, 1649 kranjangs suiker, 776 schuit
jes tin en 2422 bossen bindrotting.
Heden is te Hellevoetsluis binnengekomen het
schoonerschip De zwaangezagv. W. Riedijk, van New-
York, bestemd voor Rotterdam. Alles wel aan boord.
tjanörlsbrrigtcn.
Graanmarkten enz.
Amsterdam 1 april. Tarwe en gerst lager. Raap
olie op zes weken ƒ42. Lijnolie op zes weken ƒ40].
Dordrecht 31 maart. Bij tragen omzet, is geen veran
dering in de prijzen der witte tarwe; men besteedde voor
jarige van 7,50 tot ƒ8,60, puike nieuwe ƒ8,40 a ƒ8,80,
afwijkendeen geringe 7,40 a 8,10, blaauwe 7,30 xi
7,60. Zomer tarwe van puike kwaliteit en voor het
zaaijen geschiktniet ter markt; de gewone soort is van 8
tot 9 verkocht. Yoor rogge was meer begeertemooi
vlaamsch en zeeuwsch zakmaatƒ5,60 xl ƒ5,80, overmaasch
dito 5 a 5,40. Wintergerst als voren, zakmaat 4 a
5,10, puik gestort 5,40. Zomergerst 20 cent hooger,
zakmaat ƒ4,30 a 5,40, mooi gestort ƒ5,70. Spelt in een
doen, 2,50 a ƒ3. Voeder haver tot 10 cent hooger begeerd,
ƒ2,70 a ƒ3,30. Voor brouw haver is 10 a 20 cent meerder
bedongen, 3,40 a 4,20. Paardenboonen in een doen,
zakmaat 4,80 a 5,20, gestort 5,40. Duivenboonen
ƒ6,50 a 7,80. Witteboonen van ƒ10 tot ƒ13 verkrijg
baar. Bruineboonen van ƒ7,50 tot 9 verkocht. Blaauwe
erwten 6,30 a ƒ7, doch alleen de voedersoort gewild.
Koningsberger witte erwten op 7,30 gehouden. Yan
boekweit is peel per 2100 ned. pond bij klein gerief a
ƒ210 gedaan en was bij partij xl ƒ208 tekoopen. Gronin
ger zand werd op ƒ212 cn oude fransche op ƒ195 gehou
den. Koolzaad ruim prijshoudende, verkocht extra puik
overmaasch gestort a ƒ14, goed dito zakmaat a ƒ13,60
en 13,50 en in de voorweek bij partij overmaasch en
zeeuwsch a ƒ13,60; op 9 vats levering in april 420 per
het najaar 438 nominaal. Zeeuwsch zaai-lijnzaad luste
loos, prima kwaliteit 113 a 116 stuivers, tweede soort
106 a 111 stuivers. Yan slaglijnzaad is verkocht 111
pond koningsberger a 360, verder geveild 110 pond
petersburger a ƒ385 en 110 pond memel a 370. Nieuw
inlandsch hennipzaad a 260 verkocht. Kanariezaad
50 cent hooger, /"9 a f 11,50. Raap-olie tot 40|- kontant
bij gerief en 40j- kontant bij partij gedaan, men noteert
po. mei 40$, de nxxjaarstermijnen ƒ41. Lijn-olie/39
kontant. Raapkoeken iets hooger, harde 69 a 72 kon
tant, zachte 90 a ƒ92. Zacht e lijn-koeken ƒ130 a ƒ140,
harde dito 95 xl 105.
Prijzen van eflekten.
Amsterdam 1 april.
Nederland. Certifik. Werkelijke schuld 2$ pet. 63
dito dito dito 3 76$
dito dito dito 4 99|
Aand. Handelmaatschappij 4$ 148
België. Certifikaten bij Rothschild 2|
Rusland. Obligation 1798/1816 5 101$
Certifik. Hope co4 73$
Oblig. dito 1855, 6e serie 5 „87 4
dito dito Leening 1860 4$ 90$
Certifikaten6 50
Aand. spoorweg
Polen. Scliatkistobligatiën.4 70
Oostenrijk. Obligation metalliekf 5 58$
dito 1847/1852 2$ 29
dito rente Amsterdam5 82
dito nationale5 64$
Bank aktien3
Italië. Leening 18615 --
Spanje. Obligation (binnenlandsche) .3 49
dito3 thans 2-1 45$
Amortisable schuld
Portugal. Obligatiën 1853 3 47$
dito 1856—1862 3 n
Griekenl. dito (blaauwe) 5 23$
Turkije. Obligatiën (binnenl.)6 50$
Vereen.Stat.dito (1874) 5
Illinois. dito7 71$
Mexiko. dito3 431
Grenada. dito afgestempeld4$
Venezuela, dito2 23$
Coupons cn losbare obligatiën.
Amsterdam 31 maart. Metalliek ƒ24,05; Napclsche
Diverse engelsche in f 11,671; 3 pet. Eng. Port.
ƒ11,671Fransche ƒ55,50; Belgisclie/55,75; Pruissische
ƒ34,624; Spaansche piasters Spaansche coupons
per fr. Hamb. Russ. metal, ƒ31,87.]Russische in
zilveren roebelsƒ32,43$; Poolsche in fl. ƒ26,874; Nationale
metalliek ƒ28,10 Dollars
IDclïuiïugljriï).
Voor de nagelatene betrekkingen der Arnemuidsche
visschers, ingevolge advertentie van zaturdag 19 decem
ber 1863, zijn sedert de laatste opgave ontvangen de
volgende gitten
bij den heer P. M. de Cigny, alhier den 26 maart,
per post, een muntbiljet no. 25 F. D., 10;
bij den Heer P. Hwckkeboom, te Arnemuiden
van den onderwijzer W. Meijers te Ritthem, nog 4; van
den onderwijzer J. Jille te's Iïeer-Arendskerke 39,80.
CHöxuTtcnticn.
Voorspoedig bevallen van eene Dochter C. E. G. DE
RAAD VAN SONSBEECK.
Middelburg, 1 April 1864.
Den 25 Februarij jl. overleed, tot diepe smart van mij
en de mijnenmijne geliefde Echtgenoot W. A. DU PON,
39 jaren oud, mij vier jeugdige Kinderen nalatende.
Bijzondere omstandigheden hebben deze kennisgeving
tot heden doen uitstellen.
HontenisseL. C. MEIJER
den 31 Maart 1864. Predikant.
Vlissingen, den 1 April 1864.
Aan al de Vrienden en Bekenden, die bij het over
lijden van mijnen geliefden Echtgenoot mij zoo vele
blijken van deelneming in mijne diepe droefheid en
zwaar verlies hebben gegeven; aan allen, die daarbij
door belangstelling in mijn verder levenslot de nagedach
tenis des dierbaren ontslapene in zegening hebben ver
hoogd,'bet xiig ik langs dezen weg, ook namens mijne
Kinderen ej&Behuwd-Kinderen, den opregten dank.
Wjëduwe van den Heer C. J. YAN SANTEN,
geb. JOnANNA SMITH.
i'1 Sj
