MIDDELBURGSCHE
COÜRAN T.
r 143.
Donderdag
1863
26 November.
«OKS J
Editie van woensdag avond 8 ure.
Middelburg, 25 november.
De algemeene beraadslaging van de tweede kamer over
Tjde staats-begrooting voor 1&64 is gisteren reeds ten einde
Igebragt.
ji De minister van binnenlandsche zaken beantwoordde
I nogmaals den heer van Goltstein in den aanvang der zitting.
|en als nieuwe sprekers traden op de heereu Guljé.de Brauw,
1 van Lijnden, Hoffman en Ter Bruggen Hugenboltz.
De diskussie bepaalde zich grootendeels tot repliek, en
wederantwoord op en naar aanleiding van hetgeen in de
zitting van maandag aangevoerd werd, zoowel wat de poli-
I tieke rigting van het kabinet als de financiële vraagstukken
y betreft en vooral de belasting-hervorming.
Nadat de algemeene beraadslagingen gesloten waren,
jlwerd hoofdstuk I (huis des konings) (f 900.000) even als
hoofdstuk II (hooge kollegiën vau staat en het kabinet des
~konings) f 588.029,00 met algemeene stemmen aangenomen
Heden zijn door de kommissie uithet provinciaal geregts-
Hhofin Zeeland geëxamineerd als kandidaat-notaris de hee-
hren Wilhelmus Petrus Nijst. telegralist alhier, en Kornelis
Feddes Koksrna, zonder beroep, te Sluis. Beide hebben aan
fide vereischten voldaan.
Men schrijft ons uit 's Gravenhage. 2 5 november
„De sporen der zware ongesteldheid, waardoor H. M. de
Ikoningin is aangetast, vertoonden zich reeds op den zondag
vóór de onafhankelijkheidsfeesten, den dank en biddag, en
Toestonden voornamelijk in pijn in de zijde, zoo dat er vrees
voor eene pleuris bestond. De ziekte ontwikkelde zich ech-
T niet, en daar H. M. zich tamelijk wel gevoelde, nam zij
tan de steenlegging in het Willemspark en des avonds aan
Jen rondrid der vorstelijke famielje tot bezigtiging der illu
minatie deel. Ook in de onmiddellijk daarop volgende dagen
irertoonden zichgeene onrustbarende verschijnselen, zoo dat
■13. M. nog jl. vrijdag avond de ministers ontving. In den
I lacht van vrijdag op zaturdag verhief zich echter de onge
steldheid op nieuw, die' tot eene bezetting op de borst over-
;ing en reeds in den namiddag van zaturdag een onrust-
larend karakter aannam. De nacht van zaturdagop zondag
vas onrustig, doch H. M. kreeg in den morgen eenige rust.
3e nacht van zondag op maandag verliep nagenoeg op
le zelfde wijze. Heden is de staat der ongesteldheid nage-
ioe<r de zelfde gebleven, doch met erger geworden. H. M.
loeat veel, en dit zal, hoopt men, eene gunstige afleiding
Verschaffen.
Z. K. H. prins Hendrik is zondag morgen wit de resi
dentie naar Luxemburg vertrokken.
Op den 19 dezer heeft te's Gravenhage de uitwisseling
ilaats gehad der wederzijdsche akten vau bekrachtiging op
le overeenkomst, welke den 19 september te voren tusschen
I Nederland en België is gesloten nopens de vermindering
Ier loodsgelden op de Wester-Schelde, ter uitvoering van
j rt. 5 van het Nederlandsch-Belgisch verdrag van 12 mei
863 tot afkoop van den scheldetol.
Een groot aantal studenten der hoogeschool te Leiden
ira£l gisteren avond eene serenade met fakkellicht aan den
I oogleeraar M. de Vries, die, zoo als wij in ons vorig nom-
aer mededeelden, bij de herdenking van Neêrlands herbo-
en volksbestaan op jl. donderdag eene keurige en boeijende
eestrede tot de studenten rigtte.
Uit Dordrecht schrijft men ons, 24 dezer
„Dat ook DordrechtHollands oudste stad, niet
F eeft achter gestaan bij de nationale feestviering, spreekt
an zelf; maar ik meen dat eenige bijzonderheden omtrent
e wijze waarop de grijze Merwestad van hare deelneming
an dat feest, gewijd aan de gedachtenisviering van het
lar 1.813, heeft doen blijken, uwe lezers niet onwelkom
Vezen zal. In de eerste plaats begin ik met de vermelding
at we niet e'én dag maar wel tien dagen feest gehad heb-
en. De grooie dag was wel de 24. de dag van Dordrechts
erlossing, maar van den 17 af, of liever van den 15, toen
e herstelling van Nederlands onafhankelijkheid kerkelijk
evierd werd. begon de feestvreugde zich reeds te openba
re ;n door het uitsteken van vlaggen en het dragen van oranje
okarden op de borst of op den hoed, soms op beiden,
fat de kerkelijke gedachtenisviering betreft, wensch ik u
Heen mede te deelen dat de extra kollekte in de neder-
uifsche hervormde kerk, gehouden met het doel om de
edeelden op den 24 een aangenamen dag te bezorgen, de
j tnzienlijke som heeft opgebragt van ruim f 900, en dat
.dus de hoop der diakenen ruimschoots verwezenlijkt is
sworden. Verder wapperden uit bijna alle huizen van
en 16 af de natjonale roet een oranjewimpel versierde vlag
ier en daar, in de achterbuurten vooral, vervangen
oor de oranje vlag. doch raen kon het aan het doek duide.
lijk zien, dat het oorspronkelijk niet bestemd geweest was
voor het doel, waarvoor het gebruikt werd, maar dat een
zeker stuk katoen in de verwpot gedoopt en in een vlag
herschapen was: Men verhaalt zelfs dat een der stads dok
toren dezer dagen bij een zieke geroepen tot zijne groote
verbazing dezen vond liggen onder oranje beddelakens, en
op ziju hierover te kennen gegeven verwondering en afkeu
ring ten antwoord ontving dat men de lakens in vlaggen
hervormd had, maar thans door de ongesteldheid gedwon
gen was geworden ze aan hunne oorspronkelijke bestem
ming te doen beantwoorden.
„Uit elk huis bijna wapperde den 17 november de ge
liefde driekleur; en de oranje vlag was uitzondering. Even-
zoo zag ik tot mijne groote vreugd, slechts aan een enkel
huis het rood der nationale vlag venangen door het oranje.
Het deed mij pleizier dat men onze vlag niet vervalscht
had, maar algemeen hier trouw bleef aan het traditionele
en geliefde rood, wit, blaauw.
„Verschillende ingezetenen, en daaronder de burgemees
ter en wethouders, hadden woensdag hunne vlaggen doen
innemen, maar, op enkele uitzonderingen na ze weder
tegen het laatst der week uitgestoken, toen zij bemerkten
dat de publieke opinie zich sterk voor het voortzetten van
hetgevlag uitsprak. Den 17 had er 's morgens een optogt
van de spoorweg-arbeiders plaats, die versierd met vlaggen
waarop de wapens der verschillende provinciën en dat van
Dordrecht prijkten, de stad doortrokken, gevolgd door een
lokoiuotief van bordpapier, 's Middags deden de bestede
lingen (de verpleegden in het oude mannen- en vrouwen
huis) eene wandeling door de hoofdstraten, waarbij menige
oude zich het verschil tusschen de dagen van zijn jeugd
en het heden met dankbaarheid herinnerde. Ook werden
de leerlingen der school van de nederduitsche hervormde
diakonie feestelijk onthaald.
„Donderdag werd de eerste volksvoorlezing van wege
het, departement der Maatschappij tot nut van 't alge
meen gehouden, opgeluisterd door de muziek van het gezel
schap Euterpe. Als sprekers traden hierin op de heer
Bredius, die als voorzitter des departements de reeks der
voorlezingen opende, en de heeren Keiler van Hoorn en
Perk.
„De vergadering was gewijd aan de voorbereiding van het
feest van 24 dezer, en roet belangstelling en ingenomenheid
werd het door de verschillende spi ekers gesprokene aange
hoord, en in de beste stemming keerden de aanwezigen
huiswaarts. Nadat op uitnoodiging van een der laatste
sprekers de aanwezigen staande het: „Bescherm, o God be
waak den grond, enz." aangeheven hadden.
„Nadat er de gansche week, vooral des avonds een onge
wone beweging en drukte geheerscht had en men dag aan
dag de toebereidselen in oogenschouw was gaan nemen,
gemaakt voor de feestelijkheden van 24 dezer, werd den 22
in de verschillende gemeenten, zonder dat de predikanten
zich hierover verstaan hadden of in dezen aan eenig voor
schrift gehoorzaamden, de verlossing van Dordrecht gods
dienstig herdacht, en trad men maandag de eigenlijke feest-
week m, door allen verbeid met groot verlangen en in de
hoop dat heerlijk weder ons zou begunstigen. Maan
dag avond werd er door liefhebber» in den schouw
burg een voorstelling gegeven van Joan Woutersz. door
Schimmel, opgeluisterd door koren en haruaoniemuziek,
welke voorstelling door een talrijk publiek inet zigtbare
ingenomenheid werd bijgewoond. Een onbeschrijfelijk
gejoel heerschte er verder den ganschen dag en avond op de
straat, en ieder liep uit om de toebereidselen tot de illumi
natie eens te gaan zien.
„Eindelijk brak de 24ste aan. Maar de lucht was digt
bewolkt en alles voorspelde tot ieders teleurstelling regen.
Te 8 ure kondigde het gelui der klokken het aanbreken van
den feestdag aan.
Spoedig daarop, ten 8^ uur, trok de stafmuziek van
bet regement infanterie de stad binnen en begaf eenieder
zich naar het Scheffersplein, waar ten half tien uur 't korps
muziekanten der dienstdoende schutterij eene uitvoering
zou geven. Het beeld van Scheftër trok ieders blik. Het
was met achter gebleven bij de algemeene feestvreugde. Met
welgevallen en ingenomenheid merkte men dit op. Het
prijkte meteen aan oranjelint vastgehecht plakkaat, waarop
het volgende te lezen stond:
Al heeft aan Seines boord mijn gloriezon gestraald
Toch heb ik Nederland, noch u, mijn stad vergeten
En nu ge op 'tgouden feest uw dank aan God betaalt
En in oranje roemt, deel 'k in uw jubelkreten.
o Dordt! door kunst vermaard, om 't weldoen hoog ge-
schat i
Herleve weer uw bloei, als Hollands oudste stad
„Dat was een flink idee, om Schelfer dien hulde op het
feest, aan zijn vaderland en stad te doen brengen. In ieder
geval was het goed, om op die wijze de uitspattingen van
eeu brooddronken troep tegen wat het Dordrechts gepeupel
wel eens „den landverrader, den Francois noemde, te
voorkomen.
„Maar hoe u de uitvoering ran het muziekkorps der
schutterij te beschrijven?
„Het programma werd geopend met psalm 118:7,14,
terwijl de gansche menigte, die zeker wel een 5000 bedroeg,
uitgenooiligd was deze verzen aan te heffen. Het maakte
eeu diepen indruk, de gansche schare het „de Heer is mij
tot hulp en sterkte, llij is mijn lied, mijn psalmgezang, enz.
enz. te hooren aanheflën.
„"Weinigen stemden met in met het psalmgezang. Groot
klein, arm en rijk, met ontbloote hoofde paarden hun
stemmen aan de indrukwekkende toonen der statige mu
ziek; het geheel maakte een overstelpenden indruk, en
getuigde welsprekend, dat de godsdienstzin nog niet bij
onze natie is uitgedoofd
„Na afloop der uitvoering van het te voren bekend ge
maakte programma, waarop natuurlijk het Wilhelmus" en
het „Wien Neêrlands bloed" een eerste plaats bekleedde,
hadden er verschillende optogteu plaats, de meeste gekos
tumeerd.
„Het eerste trokken de stad door de kinderen van de open
bare scholen, die, ten getale van ongeveer 2000, zich
begaven naar liet Hof van Holland, waar zij feestelijk ont
haald zijn geworden, na op eene gepaste wijze toegesproken
te zijn door den voorzitter der schoolkorumissie, in tegen
woordigheid van de heeren burgemeester en wethouders en
eenige anderen.
„Vervolgens aanschouwde men de sledenaarsen zakkedra-
gers, de spoorweg -arbeiders, de werkliedeu van de scheeps
timmerwerf der heeren Gips, deaschkarlieden, sigaarraakers
en waarschijnlijk nog andere troepen, alle voorafgegaan
van muziek, en die op verschillende punleu stil hielden om
dezen of genen eene serenade te brengen of toe te juichen,
„Verder trokken de leden van het metalen kruis 2e sektie
naar de Rietdijk, de plaats, waar in 1813 het gesehut
stond en tegen de franschen losbarste, en deden hier eenige
muziekstukken uitvoeren.
„Ten 11 uur werd de eerste steen gelegd van het gebouw
der vereeniging KunstmiD, in tegenwoordigheid van ver
schillende kommissiën en vele genoodigden. Bij deze
gelegenheid voerden de heeren Bredius, eere-voorzitter, en
D. de Jongh, voorzitter des genootschaps, benevens de
aannemer, het woord.
„Ten J2 uur had de wapenschouwing plaats der dienst
doende schutterij, waarbij behalve de leden der beide sek-
tiën vau het Metalen kruis tegenwoordig waren de vier
alhier nog woonachtige wapenbroeders van 1813. de heeren
P. Blusse' van Zuidland, P. van Efferen. A. Hartman en
V. Thierens benevens de burgemeester en wethouders met
den gemeente-sekretaris en leden der plaatselijke kommissie
voor het nationaal gedenkteeken voor 1813, de hoofd
en verdere officieren van het garnizoen enz.
„Inmiddels betrok de luchten voorspelde weinig goeds
voor den verderen dag. De vrees werd bewaarheid en de
muziekaleeu vokale uitvoering van het harmoniegezelschap
Euterpe en de liederiafel Kunstmin op het Scheffersplein,
mislukte dan ook gedeeltelijk hierdoor. Daarbij kwam dat
het gejoel onder de menigte, in wier midden zich vele luid
ruchtige groepen bevonden, velen het genot benamen dat
de muziek hen anders geschonken had. Hetzij echter tot
eere vermeld van de dordtenaren dat aan die hinderlijke
luidruchtigheid zich slechts boeven en buitenlieden schuldig
maakten,
De regen, die bij tusschenpoozen nederviel en de stra
ten in ecu moerus herschiep, werkte ook nadeelig op de al
gemeene illuminatie, die ten 6 uur een aanvang nam.
Slechts in de niet breede straten gelukte zij volkomen.
Doch elders kon men ditzelfde getuigenis niet afleggen.
Maar geen enkel huis trof men aan of het was verlicht, soms
gebrekkig, maar men had toch zijn best gedaan. Ik zou al
ie wijdloopig worden en slechts herhalen wat men van
andere steden geschreven heeft, zoo ik in bijzonderheden
trad. Genoeg dat hier en daar Dordt een betooverenden
aanblik schonk van tijd tot tijd werd op den Groute-kerks-
toren belgaalsch eu elektrisch vuur ontstoken. Ontzaggelijk
groot was de menigte, die op de been was, in weerwil van
het min gunstige weder. Uitstekend was de orde die er
heersebte. Ik eindig mijn verslag, na u nog medegedeeld te
hebben dat er natuurlijk door den burgemeester en anderen
verschillende speeches gehouden zijn en 's avonds de schut-
tenj-mnziek verschillende serenades bragt, rnet de verzeke
ring dat het feest een uitstekenden indruk gemaakt heeft
en niet ligt zal vergeten worden."
Naar wij vernemeD, zijn door de kommissie ter beuordee-
ling van de antwoorden, die op de prijsvraag van 17 septem
ber jl. voor het te 's Ilage op te rigten nationaal monument
zijn ingekomen, als deskundigen benoemd de heeren W. J.
Hofdijk, II. F. G. N. Camp, C. Outshoovn, J. A. van der
Ven en J. Israels, die allen deze benoeming hebben aan
vaard.
Te Scheveningen bestaat het plan om den 30en november
feestelijk te vieren. Van het terras van Zeerust zal men zich
