MIDDELRURGSCHE
COURANT.
N° 141.
Zaturdag
1863.
21 November.
Editie van vrijdag avond 8 ure.
Middelburg 20 november.
Het wets-ontwerp, houdende voorzieningen omtrent de
nederlandsche bank is in de zitting van de tweede kamer
van heden aangenomen, met 41 tegen 17 stemmen. De
beraadslagingen over de staatsbegrooting zijn tegen maan
dag aan de orde gesteld.
Een opgewekte stemming heeft ook de viering van 17
november ie Goes gekenmerkt. De vreugde was algemeen en
regt levendig. Het gemeentebestuur had geoordeeld geene
gelden uit de gemeentekas voor deze feestviering te moeten
bestemmen, rnaar de ingezetenen wedijverden niettemin
om de openbare vermakelijkheden te bevorderen Des avonds
zag men troepen van vrolijke feestgangers met lieh'.en en
vlaggen de stad doortrekken. Het hannonie-maziek gezel
schap van de handboog sociteit Jakoba van Beijeren bragt
aan de leden van het dagelijks bestuur en enkele andere
personen eene serenade, en de burgemeester en wethouders
bezochten onderscheidene punten der stad waar versieringen
en verlichtingen waren aangebragt.
♦Uit Oostbu'-g meldt men ons, 18 dezer
„Bij de feestviering op gisteren heerschte in deze gemeente
een bijzondere levendigheid, en raogt men onder de inge
zetenen eene onbeschrijfelijke geestdrift bespeuren.
„Van de torens en van alle partikullere gebouwen wap
perden nationale en oranje vlaggen. B:jna een ieder droeg
het oranje op de borst, en aanhoudend hoorde men onder
de volkshoopen het Wilhelmus, Wien Nêerlandsch bloed en
meer andere vaderlandsche liederen met geestdrift aan
heffen. Van gemeentewege zijn geenerlei feesten of ver-
makelijkheden bekostigd, daar de stand der gemeentekas
bezwaarlijk buitengewone uitgaven toelaat. Het bestuur
oordeelde het bovendien meer eigenaardig de kosten van
feestviering aan den vrijen wil der ingezetenen over te laten
en werd in zijnegoede verwachting daaromtrent niet te leur
gesteld.
„Door het rederijkers gezelschap werden voordragten
gehouden en tevens door de heeren Klein, uit Middelburg,
eenige stukken gespeeld op piano en harmonium, terwijl
een bal deze feestviering besloot.
„Het tooneelgezelschap gaf vertooningen die, zoo wel
als genoemd rederijkers feest, door een orergroot publiek
werden bijgewoond.
„Een gezelschap der voornaamste burgers vermaakte
zich in den namiddag met schijfschieten met de buks.
„De hoofdonderwijzer had eenige zijner oudste scholie-
ven een paar tooneelstukjes laten aanleeren, en bij de ver
tooning daarvan alle schoolgaande kinderen uitgenoodigd.
Allen werden onthaald op brood, chokolaad enz., terwijl
aan p. ra. 200 een exemplaar van het bekende boekje van
van der Palm, en aan de overige de voor deze gelegenheid
uitgegeven plaat werd ter hand gesteld. De kosten van een
en ander werden bestreden uit gelden door de ingezetenen
vrijwillig hijeen gebrugt.
„De armen der hervormde gemeente ontvingen eene
buitengewone gift in geld en werden bovendien op brood
enz. onthaald. Ook werd op kosten van een paar partiku-
lieren aan deoudsten dergealimenteerden van alle gezindten
bedeeling gedaan in krentenbrood en brand, en tevens aan
ieder hunner een exemplaar verstrekt van het door den
broodbakker Abtu. van Dale vervaardigde gelegenheids
gedicht.
„Het onlangs opgerigte muziekgezelschap speelde voor
het eerstin het publiek en bragt serenades, onder anderen
aan den voorzitter van zijn bestuur. Eenige partikulie-
ren hadden de gevels hunner huizen opgesierd en geillumi-
neerd, terwijl eindelijk door een zeer talrijk publiek op de
markt teertonnen werden gebrand en vuurwerken afge
stoken Tol laat in den morgen bleef men vrolijk, en niet
een enkele twist of ongeregeldheid heeft de algeraeene
vreugde verstoord."
Men schrijft ons uit Zierikzee 17 dezer
„Met veel geestdrift is alhier het halve eeuwfeest van
Neêrlands herboren volksbestaan gevierd. Reeds vele dagen
te voren heerschte hier een feestelijke stemming en speelde
de oranjekleur de hoofdrol. De stad is geheel in feestdos
getooid; uit elke woning zelts in de armste buurten ziet men
de vaderlandsche vlagen oranje wimpels of oranje vlaggen
wapperen. Heden morgen ten half acht ure is de extra be-
deeling aangevangen aan al de armen dezer stad. van cirka
1400 pond vleesch, van de puikste kwaliteit, welke tot 12
ure heeft geduurd. De arbeiders van het St. Jans-gilde heb
ben in den voormiddag een omgang met vaandels en een
kar met zakken turf door de stad gedaan. De werklieden
van de borstelfabriek van den heer J. de Jong Zijlstra
deden een rid door de stad, aan hunne werktafel gezeten en
borstels makende. Ten 12 ure hield de dienstdoende schut
terij eene parade en voevde het korps muziekanten daarbij
eenige muziekstukken uit. Ten half 2 ure was een talrijk
publiek in de Nieuwe kerk vereemgd. ter bijwoning van
een koncert, hetwelk de leerlingen der zangschool van de
heeren Karreman en Rensen gaven. De zangstukken wer
den door heerlijk orgelspel van den organist, den heerEzer-
man. afgewisseld. Des avonds werd erdoor een groot aantal
ingezetenen zoo binnen als buiten 's huis geïllumineerd.
Menig woonvertrek was smaakvol versierd. Vele vreugde
schoten werden gelost, menige voetzoeker en andere kleine
vuurwerken afgestoken. Ten 8 ure werd op het pleiu der
voormalige kraan het vuurwerk van wege de gemeente ont
stoken. Duizende toeschouwers waren daarvan getuige.
De sociëteit De vereeniging gaf in de nieuwe koncertzaal
eene soive'e musicale, welke met een bal werd besloten."
De Staatscourant van gisteren bevat eene opgave van de
hoofdkommissie ter oprigting van een nationaal gedenk-
teeken voor november 1813 enz. van de tot heden bij haar
ingekomen bijdragen, bedragende te zaraen f 89.823,00^-.
Behalve de reeds vroeger door ons genoemde bijdragen
blijkt daaruit dat, voor zoo ver deze provincie betreft, is
ontvangen uit:
Ossenisse, met 820 zielen, f 3 L79J of gemiddeld 4 cent
per hoofd; St. Kruis, met 590 zielen, f 51.34 of gemiddeld
84 cent per hoofd; St. Philipsland.met 11S4 zielen, f103.30
of gemiddeld cent per hoofd Zuidzande. met 1052 zie
len, 33.96 of gemiddeld 3 cent per hoofdBruinisse. met
1543 zielen, f 10 of gemiddeld ruim per hoofdHein-
kenszand. met 1492 zielen, f 1)7,17]- of gemiddeld ruim
7y cent per hoofd; Bruinisse. met 1513 zielen, f 106.55 of
gemiddeld bijna 7 cent per hoofd Wissekerke. met 2808
zielen, f 101.20^ of gemiddeld 3.j cent per hoofd 's lleeren-
hoek, met 870 zielen, f L2,7ö£ of gemiddeld bijna 1£ cent
per hoofd Aagtekerke, met 415 zielen, f 5 64 of gemiddeld,
ruim I cent per hoofdWolfaartsdijk, met 1599 zielen;
f 142.45 of gemiddeld bijna 9 cent per hoofd; Nieuwerkerk
met 1101 zielen, f89.10 of gemiddeld 8 cent per hoofd
Ouwerkeik, met 705 zielen. C 39.354 °f gemiddeld accent
per hoofd; Duivendijke, met 446 zielen, f10 ofgemid
deld ruim 2 cent per hoofd; Grijpskerke, met 716
zielen, f2,484- gemiddeld ruim j cent per hoofd;
Kats, met431 zielen, f6.7 5 of gemiddeld cent per hoofd
Stavenisse. met 1291 zielen, f 106.23 Jr of gemiddeld 8 cent
per hoofd Schoondijke, met 1709 zielen, f 122 ofgemiddeld
7 cent per hoofd Oost- en Wesi-Souburg, met 957 zielen,
f15 10 of gemiddeld Ij,- cent per hoofdOosterland, met
1340 zielen, f60,25 ofgemiddeld 4£ cent per hoofd Yer-
seke, met 850 zielen, f 12,50 of gemiddeld 14 cent per hoofd
Nisse, met 541 zielen, f24.85 of gemiddeld 4J cent per
hoofd; Ovezande. met 783 zielen, f40,75 of gemiddeld 5
cent per hoofd; Graauw, met 1591 zielen, f 6.93 of gemid
deld J cent per hoofd Kattendijke, met 846 zielen, f 13 58
ofgemiddeld IJ-cent per hoofd; Haamstede, met 848 zielen,
f £6,30 ofgemiddeld 6^ cent per hoofd Kapelle, met 1416
zielen, f 102 50. of gemiddeld 7 cent per hoofdKortgene.
met 950 zielen, f 119.50.1, ofgemiddeld 12^-cent per hoofd;
Ellemeet. met 458 zielen, f 57,50. of gemiddeld 12^ cent. per
hoofd Renesse. met 515 zielen, f 23,74, of gemiddeld 4^ ct.
per hoofd Noord welle. met 448 zielen, f 40,924-, of gemid
deld 9 cent per hoofd Colijnsplaat, met 1780 zielen, f 69,79.
of gemiddeld 4 cent per hoofd Serooskerke(Schouvven) met
319 zielen, f7,19. of gemiddeld 2 cent per hoofd 's Heer-
Abiskerke, met 294 zielenf 1 3,44.}, of gemiddeld é.j-cent
per hoofd Kerkwerve. met 566 zielen, f 14,85, ofgemid
deld 2,j- ct. per hoofd Wemeldinge, niet 1002 zielen, f 16,50.
of gemiddeld lucent per hoofd: Dreischor, met 1035 zielen,
f 44.24^-. of gemiddeld 4 cent per hoofd Koewacht, met
1865 zielen, f 10,29. of gemiddeld een halve cent per hoofd:
Eikerzee. met 497 zielen, f 47, 35 of gemiddeld 10 cent per
hoofd Westdoipe. met 1381 zielen, f 35. 80 ofgemiddeld
2^ cent per hoofdvan den heer van der Meer de Wijs, pre
dikant de Meliskeike. f5; Zoutelande, met 547 zielen,
f 9.24j- of gemiddeld 1 J cent per hoofd Koudekerke. met
452 zielen, f 15,25 of gemiddeld 1 cent per hoofd Hoofd
plaat. met 1367 zielen, f 24 of omstreeks 2 cent per hoofd
Krabbendijke. tnec 1014 zielen, f26,93.| of gemiddeld
2J cent per hoofd.
Te Sint-Maartensdijk, met 2192 zielen, heeft de inza
meling, met inbegrip van de opbrengst der schoolkinde
ren, bedragen f 47,80 of gemiddeld 2 cent per hoofd.
Men schrijft ons uit'sGravenhage 18 november:
„Het kan niet anders, of een feest als dat van gisteren,
moet een ruien veld voor nalezingen overlaten. De tijd, dien
de korrespondent tot het stellen van zijn verslag behoeft,
wordt aanmerkelijk ingekort door de vele uren. die hij be
steden moet aan het inwinnen van berigten en het in oogen-
schouw nemen van 't geen bezienswaardig is. Bovendien,
brengt zijne menschelijke zwakheid mede, datdealgeraeetfe
feestvreugde ook hem aansteekt en hij daardoor wel eens
het een en ander voorbijziet, dat ook aanspraak op ver
melding had.
„Tot die nalezingen behoort dan in de eerste plaats
eene korte rekapitulatie \an de plegtigheid der steenlegging
in het Willemspark. De feestredenaar van Oosterzee, die in
zijne professorale toga het spreekgestoelte beklom juist op
bet oogenblik dat de tot nog toe verborgen zon de nevelen
doorboorde en op de talrijke menigte een tooverachtiglicbt
wierp, vond in de aanwezigheid van het koninklijke huis,
omringd door de vertegenwoordiging en door het volk, het
zinnebeeld vau den ouden, vastgesnoerden nederlandschen
pijlenbundel. Met herinnering aaD de vorige geschiedenis
drukte hij de hoop uit, dat onder dezen nieuwen eersten
steen al de oude veeten en partijschappen zouden bedolven
worden. Na eene schets van den toestand van vernedering,
waarin wij onder het fransehe gezag verkeerden, maar
waaraan een einde kwam, toen God scheen te zeggen:
„tot hiertoe en niet verder", herinnerde hij welk eene
schoone hereeniging er tusschen Nederland en Oranje plaats
had door de terugkomst van den prins van Oranje, en de
steen, die nu gelegd zou worden, zou het zinnebeeld zijn
van de bezegeling van dit nieuw en heilig verbond, hetwelk
de rijkste en gezegeniiste vruchten voor N .Jei^nd heefc
gedragen. Hij wenschte op de vier zijden van het gedenk-
teeken de volgende opschriften te plaatsen„Tot hiertoe
heeft de Heer ons geholpen"; „de gedachtenis des regtvaar-
digen zal een zegen zijn"; „wat God heeft zaamgevoegd,
zal de mensch niet scheuleu„indien God voor ons is, vvie
zal dan tegen ons zijn?" Na eene vermaning aan den prins
van Oranje, om het voetspoor zijner edele en roemruchtige
voorvaderen te drukken, eindigde de redenaar met Gods
zegen over het huis van Oranje eu het volk van Nederland
in te roepen.
„De koning sprak na de plegtigheidjeenige diep gevoelde
wourden van dank. Z. M. verklaarde diep erkentelijk te
zijn aan allen, die dit feest vierden, en de tolk te zijn van al
de prinsen en prinsessen van het huis-van Oranje. Liet was
de schoonste dag zijns levens, de dag waarop het vader
landsche volk op zulk eene ondubbelzinnige wijze zijne
gehecluheid cm trouw aan den dag legde. Het was voor het
hart van Z. M. eene behoefte een woord te spreken tot het
nederlandsche volk een kort woord van een koning uit het
huis van Oranje. Dat woord kon en raogt niet anders wezen,
dan aan alle aanwezigen de plegtige verzekering af te leggen,
dat deze dag niet alleen voor hem, maar voor alle leden van
het huis van Oranje een nieuwe piikkel was. om nog meer
te doen soor het welzijn en den bloei van het volk van
Nederland dan reeds geschied was voor dat nederlandsche
volk, „waarvoor", zeuleZ. M., „wij nooit genoeg kunnen
doen
„Na de plegtigheid trokken de weeskinderen der ver
schillende gestichten voorbij den koning heen, onder het
werpen van bloemen, die door prins Freilerik verzameld
werden. De werklieden zongen bij het defileren vers 3 van
psalm 134
Dat 's Heeren zegen op TJ daal.
„De schutterij en de tvoepen defileerden onder het oor-
verdoovend gejuich van: „Leve de kouing!"
„Eene beschrijving te geven van de demonstratien eu de
toejuichingen der aanwezigen in het Willemspark is geheel
onmogelijk. Eene geestdrift als deze is nooit gezien. Velen
waren tot in de ziel geschokt en de tranen ontvloten rijke
lijk aan vele oogen.
„De afstammelingen der famielje van Hogendorp, van
Limburg Stirura en van der Duijn zaten op de voorste
rij in eene der loges, en werden door prins Frederik toe
gesproken en de hand gedrukt, waarop de heer van Hogen
dorp treffend antwoordde.
„Na afloop der plegtigheid wenschten de leden der
koninklijke famielje elkander geluk, en prins en prinses
Frederik omhelsden elkander.
„Met giooten stoet heeft de koning met de koningin
gisteren avond langen tijd alle straten der stad doorge
reden, om de prachtige illuminatie te bezigtigen. Het ge
juich der menigte was eindeloos en oorverdoovend.
„De genomen militaire maatregelen zijn gisteren avond,
door den uitmuntenden geest die er heerschte, geheel
onnoodig geweest. Er stonden op verschillende donkere eu
afgelegen plaatsen sterke detachementen dragonders ge-
stationneerd. Gelukkig heeft men hun bijstand kunnen
missen
Woensdag morgen heeft de plegtige audiëntie en corps
van de tweede kamer der staten generaal bij Z. M. den
koning plaats gehad.
Binnengeleid met het gebruikelijke ceremonieel, heeft de
voorzitter van de kamer, mr. van Reenen, namens de ver
gadering het woord tot Z. M. gerigt en gezegd (in hoofd
zaak-) „dat deze tak der vertegenwoordiging van het neder-
iandsch.é''y,cdk tot Tj- M. gekomen was, om, ter gelegenheid
van het heugelijke feest dat gisteren gevierd is, hulde te
brengen aan-den koning. Hij wees er vervolgens op, in
