MIDDELBÜRGSCHE
C O I R A N T.
N" 140.
Donderdag
Kj^J) ,86S-
19 November.
Editie van woensdag avond 8
middelburg 18 november.
Nu gisteren schier alom iu ons vaderland het halve eeuw
feest van de bevrijding van Nederland in 1813 en de wed er
optreding der natie in de rij der onafhankelijke volken,
onder het bestuur van het huis van Oranje, werd gevierd,
nude hoofdstad des rijks dit reeds op de twee voorafgaande
dagen had gedaan. nu overal dankbare vreugde zich aan
de herinnering der vervlogen vijftig jaren vastknoopte,
nu bleef ook Zeelands hoofdstad niet achterwege. Reeds
vele dagen vooraf was het merkbaar dat ook hier eene fees
telijke stemming niet zou ontbreken ouden jong, armen
rijk zag men het oranje op hoed of borst dragen een aan
tal winkels wedijverden onderling in het smaakvol etaleren
der goederen; hier en daar zag men reeds vooraf toebereid
selen maken voor de viering van het feest, hetgeen eenige
meerdere drukte in onze anders stille straten veroorzaakte.
Zag menzaturdag reeds een enkele vlag uitgestoken, maan
dag wapperde de nationale driekleur uit veler woningen,
en op den dag van gisteren, toen men haar ook van de toren
spits zag waaijen, was het vlaggen algemeen. Bijna uit alle
huizen was de nederlandsche vlag, 't zij met of zonder oranje
wimpel, uitgestoken, terwijl enkelen een vlag van oranje, of
van oranje, wit en blaauw uit hunne woning deden wappe
ren. Het marktplein, het centrum der feestviering, had ook
reeds vooraf een ander aanzien dan gewoonlijk gekregen
het raadhuis was op eenvoudige doch zeer nette wijze ver
sierd met twee trofeën van groen, vlaggen en wapenbor
den, welke aan weerszijden waren geplaatst; twee hooge
en fraaije pyramid es maakten daarmede front, terwijl voor
de sociëteit De vergenoeging eene dekoratie was aangebragt'
besterad om des avonds te worden geïllumineerd, Eene
ruime, verheven muziektent had voorts eene plaats zoo veel
mogelijk in het raidden ingenomen het een en ander
omgeven door wafel-, koek- en speelgoedkramen. Op de
nabijgelegen Pottemarkt verschafte een caroussel zijn eigen
aardig genot aan de jeugd, verhoogd door de muziek van
orgeldraaiers en liedjeszangers, die anders hier alleen op
de kermis te vinden zijn.
Zoo was dan de 17 november aangebroken. De kerke
lijke feestviering welke bij de israëlitische gemeente
zaturdag, bij de waalscheluthersche doopsgezinde en
roomsch-katholieke gemeenten zondag te voren had plaats
gehad, terwijl die bij de engelsche gemeente, wegens ziekte
van haren leeraar, achterwege moest blijven riep in het
morgenuur de nederduitsche hervormde gemeente te
zamen. Eene zeer talrijke schare verzamelde zich in de
Nieuwe kerk, waar, onder leiding van den predikant
H. Boonen, Nederlands verlossing, plegtig werd herdacht.
Nadat de spreker den 98sten Psalm gelezen en zijn
wensch te kennen gegeven had, het aangebroken feest in
den geest te vieren, welken die Psalm ademtblijdschap
en ernst herinnerde hij in breede trekken welke belang
rijke dagen deze voor het vaderland,en voor Zeeland inzon
derheid zijn, om het lijden en de vreugde der uitredding,
elders en ook hier in hooge mate ondervonden en gesmaakt,
die zij voor den geest roepen. Daarop dit feest als den
herinneringsdag aan Nederlands vernieuwde zelfstandig
heid voorstellende, wees hij op deze als het doel der Voor
zienigheid met volkeren en individuen, en die dringend
gevorderd door den toestand des vaderlands vóór de
fransche" overheersching en bij de bevrijding van deze
verkregen in 1848 een nieuw tijdperk intrad, en nog
door ieder bij zich zei ven en in zijn kring bevorderd moet
worden. Vervolgens wees hij op enkele onzer voorreg'ten
vrijheid, welvaart, zin voor het zedelijke, die in Nederland
te vinden, doch nog te veel miskend en verwaarloosd, alleen
door eene zuivere beoefening van het christendom te ver
krijgen en te vermeerderen zijn. Waarom de dag, die ons
op nieuw aan Nederland en Oranje verbindt, ons, zoo wij
het wèl meenen met een zelfstandig vaderland, bovenal
op nieuw aan den geest van Christus verbinden moet.
Bij bet einde der godsdienstoefening was der gemeente
eene verrassing bereid, daar een mannenkoor, hetwelk zich
op het orgel had vereenigd, bet derde couplet van het
volkslied „Wien Neêrlands bloed", met begeleiding van
het orgel, aanhief. Ten slotte werd door de gemeente zelve
mede een couplet van het vadërrandsche lied gezongen.
Ook door de christelijk afgescheidene gemeente werd de
feestviering gisteren kerkelijk herdacht.
Na afloop der kerkelijke feestviering waren de straten
weldra met tallooze wandelaars gevuld, en begaven velen
zich dadelijk naar het museum van het zeeuwsch genoot-
8chap der wetenschappen of de oudheidskamer op het raad
huis, welke dezer dagen kosteloos voor het publiek zijn
opengesteld. Her verlangen om die verzamelingen te bezig-
tigen was zoo groot dat zeer velen elkaar voor de ingangen
verdrongen en genoodzaakt waren zich te verwijderen
in de hoop dat zich nog wel eens voor hen eene meer gun
stige gelegenheid zou opdoen. Toch waren in het museum
de toegangen en de cirkulatie zoo veel mogelijk gemak
kelijk gemaakt, daar men langs een anderen weg dan men
was ingekomen de lokalen kon verlaten. Ook werden daar
met de meeste bereidwilligheid door het bestuur en enkele
leden zoo veel mogelijk teregtwijzingen gedaan en inlich
tingen verschaft.
Ten twaalf ure en ook later op den dag deed het klokken
spel zich hooren.
Ten een uur des middags hield het garnizoen der infan
terie op de Groote markt parade, waarbij te gelijk eene
inspektie over de dienstdoende schutterij gehouden werd.
Bij deze gelegenheid werd aan den sergeant A H. Ritter en
den voormaligen muziekant D. G. C. Hooftman het eere-
teeken tot belooning van ecrvolU' iungdurige werkelijke
dienst bij de schutterij uitgereikt. De toespraak van den
komraandant werd door genoemden sergeant met eenige
gepaste woorden beantwoord.
Terwijl vervolgens het muziekkorps der stedelijke schut
terij de op het programma vermelde stukken op de Markt
uitvoerde en aan het publiek genoegen verschafte, werden
de weezen en de verpleegden, in de gestichten van wege de
gemeente feestelijk onthaald, hetgeen des avonds nogmaals
plaats had, terwij 1 het bestuur der godshuizen als een blijk
van belangstelling en tot een aandenken aan deze gelegen
heid aan de weezen iedereen exemplaar van van der Palm's
Geschied- en redekunstig gedenkschrift ten geschenke gaf.
Door de Vereeniging tot het bezoeken der armen, werd
voor rekening van de gemeente aan een aantal huisgezinnen
levensmiddelen verstrekt.
Ook de kinderen op de scholen voor on- en minvermogen
den, even als den vorigen dag die van de onderwijzers Auer,
van Sluijs en van Swers, werden onthaald en ontvingen
hoek- en plaatgeschenken, terwijl op de andere gemeente
scholen gelijke geschenken werden uitgereikt. Naar wij
vernemen hebben ook de leerlingen der bijzondere school
voor gewoon en meer uitgebreid lager onderwijs van den
heer Vermeulen van hunnen onderwijzer boek-en plaat
geschenken als aandenken ontvangen.
De zieke militairen, in de garnizoens infirmerie ver
pleegd wordende, hebben mede, voor zoo veel hun gezond
heidstoestand zulks toeliet, feest gevierd, hetgeen niet
weinig verhoogd is geworden door de milde gift in wijn
hun door een ingezeten dezer gemeente geschonken.
Ook in de sociteit De vergenoeging op de Groote markt
had na afloop der parade eene eigenaardige feestelijkheid
plaats. Aan kommissarissen dier sociteit was namelijk
bekend geworden, dat van de weinige overgeblevenen, die
in]8]3alsvrijwjlliggewapendenden toenmaligen prins van
Oranje, uitgeroepen als souvereine vorst onder den naam
van Willem den Eerste, van Scheveningen naar 's Graven-
hage hadden begeleid, een tweetal sedert een reeks van jaren
ingezetenen dezer gemeente waren geworden, namelijk de
heeren rar. M. H. van Son, arrondissements-betaalmeester
en J. A. Kausler, ambtenaar alhier.
Genoemde heeren, die geen leden dier sociëteit zijn, waren
schriftelijk uitgenoodigd, den 17 november dat lokaal te
bezoeken. Beide genoodigden hadden aan de uiinoodigiüg,
gevolg gegeven en werden voor het sociteits gebouw met
een hartelijke toespraak door den president welkom ge-
heeten, waarop zoo door hem als de andere kommissarissen
en tegenwoordig zijnde leden het „Oranje boven!" en -„Leve
de koning!" werd aangeheven, terwijl aan de genoodigden
de eerewijn werd aangeboden.
De oude lieer Kausler had een antwoord ter dankbetui
ging in geschrift gebragt, doch zijne hooge jaren verhinder
den hem zelf «lat opstel voor te dragen, heigeen toen namens
hem door den sekretaris geschiedde. Die toespraak eindigde
met een „Leve de koningheil aan deze sociëteit!" een
juichtoon, die van alle zijden met geestdrift werd herhaald.
De officieren der dienstdoende schutterij boden des mid
dags in de sociëteit St. Joris een diner aan hunnen komman-
dantaan, waarbij ook waren uitgenoodigd de luit.-kolonel-
kommandant van het depót-bataljon van het 2e regement
infanterie met diens adjudant.
Het feestprogramma lokte tegen's avonds half acht ure
weder velen naar de Groote markt om de uitvoering bij te
wonen van verschillende muziekstukken door het muziek
korps der stedelijke schutterij, hetgeen zou worden afge
wisseld door het zingen van eenige vaderlandsche liederen
door de leden der typografische vereeniging Harmonie
en vriendschap. Tegen den bepaalden tijd verlieten de
laatsten in optogt hunne gewone vergaderzaal, met hunne
nieuwe banier aan het hoofd, omringd door personen die
hen met verlichting a giorno begeleidden.
Op de markt gekomen schaarden zij zich voor het raad
huis, en zongen, nadat het eerste noramer der muziek was
afgespeeld, den volgenden door een hunner vervaardigden
feestzang ter gelegenheid van het SOjarig bestaan van Neêr
lands onaf hankelijkheid
En daarom juichen op dit feest
Dc typografen mee
Eu zingen, opgeruimd van geest,
Oranje leef! hoezee!
Ja!"t is hun dankbre vreugdetolk,
Hun zielswenscb eensgezind,
Nooit breek' de band, die Vorst
(cn Volk
Zoo innig zaam verbindt
Komt, beffen wij uit volle borst
Eenstemmig 't feestlied aan
Voor 't heil van vaderland en
(vorst
Blijft onze boezem slaau
Want Coster's zonen groeten fier
Dees beugelijken stond
Eu scharen zich rond hun banier.
Die leus van bun verbond.
Zij ook, zij roemen op 't geluk
Voor vijftig jaar gebragt
Ontslagen van 't gebate juk,
Van Fraukrijks overmagt.
God lofOranje keerde weer
Wij werden weder vrij
Herkregen toen. gelijk weleer,
Plaats in der volken rij.
iKomt, juich thans ieder met ons
(mee,
I Bevrijd van vreemden dwang,
|En steun' der Typografen bêe
j «Godspaar Vorst Willem lang
t Den Koning heilDen dierbren
(grond
«Blijf vrede cn bloei bereid!"
Zoo vieren wij, met hart en mond
Onze onafhankelijkheid.
Vervolgens werd de muziek telkens door het zingen
van eenige coupletten, daartoe opzettelijk vervaardigd of
uit toepasselijke gelegenheidsstukken overgenomen, afge
wisseld. Van die coupletten verdienen ook de volgende te
worden geciteerd
Vol moed en hoop verheffen Costers zonen
Hun zegelied in 't vrije Nederland,
Waar rijk en arm als broeders zamen wonen,
En geen gezag de drukpers legt aan band,
Die nacht is lang verdwenen,
Het licht alom verschenen,
Reeds vijftig jaar waait weer onz' oude vaan,
d'Oranjezou bragt ons de vrijheid aan.
Rood, wit cu blaauw is 't waterpas der lijnen,
Die Neêrlands vlag zoo luisterrijk ontplooit.
Men zag die vlag van d'aardbol nooit verdwijnen;
Zij duldt geen lioou, en zwichten zal zij nooit.
Laat wimpel, kwast en franje,
Dan schiltren van 't oranje!
Waar Willem heerscht waait onze driekleurvlag
En wekt ter zee en wekt ter land ontzag.
Middelerwijl was de illuminatie op de Markt ontstoken.
Het weder begunstigde deze echter slechts ten deele
enkele regendroppelen deden zich nu en dan gevoelen, en
de wind, die vele lichten uitblies, scheen zich alleen te ont
fermen over die waarmede de voor de sociëteit De verge
noeging aangebragte houten tent met geschilderde en