MIDDELBÜRGSCHE
COURANT.
Donderdag
1863.
17 September.
N" 112.
tV.l WK.US j/TN.
'<.o,S 'V)
O'lKlu xdv^Vs»^
Editie van woensdig avond 8 ure.
BERENDMAKING.
Burgemeester en wethouders van Goes, maken bekend,
dat, uithoofde van het op handen zijnde vertrek van mejuf-
vrouw Tar.na Cornelia Vertregt, den eersten October aan
staande vakant zal worden, de betrekking van Vroed
vrouw dier gemeente, aan welkeeene jaarwedde van f240
uit de gemeentekas verhonden is.
Zij roepen diegenen welke genegen zouden zijn die plaats
te vervullen, bij deze op. om hare sollicitatiën, vergezeld
van de vereischte bewijzen van bekwaamheid, in persoon
of met eigenhandig geschreven brieven, vrachtvrij in te
dienen bij den burgemeester van deze gemeente, vóór het
einde der loopende maand.
Goes, den 12 september 1863.
Burgemeestev en wethouders voornoemd.
M. P. BLAAUBEEN.
De secretaris,
H. C. P I L A A R.
BIAAEVLVAD.
Middelburg 16 september.
De opper-ceremonieineester deelt in de Staatscourant van
gisteren het gewone programma mede voor de opening van
de vergadering der staten generaal te 's Hage, op maandag
den 21 september.
Gisteren heeftin het kiesdistriktGroningen de verkie
zing plaats gehad van een lid voor de tweede kamer der
staten-generaul, in de plaats van den heer B. Wichers, die
zijn omslag heeft genomen.
Bij de opening der stembus is heden gebleken dat de heer
mr. j. H. Geertsema Czn., notaris te Groningen, lid van de
provinciale staten en van den gemeenteraad, met 389 van
de 521 uitgebragte stemmen is gekozen.
Z. M. de koning is gisteren avond van zijne buitenland-
sche reis iti de residentie terug gekeerd.
Uit Stuttgart schrijft inen, dat de koning van Wurtera-
berg in de laatste dagen een ernstigen aanval van ongesteld
heid gehad heeft, doch dat deze, naar het schijnt, spoedig
weder geweken is.
„Een ander sieraad der stad is de nieuwe katholieke kerk
in de Teertuinen. Het valt niet te ontkennen dat er in de
laatste twintig jaren hier vele nieuwe, of althans vernieuwde
roomsche kerken zijn gekomen. Jammer slechts dat inde
regel elk nieuw gewrocht een gedrocht was, doch gelukkig
kan men in den laatsten tijd daarin een opinerkelijken voor
uitgang ontdekken. Reeds de kerk op de Keizersgracht bij
de Westermarkt, voor weinige jaren gebouwd, getuigt daar
van, en de nu volbouwde is waarKik. naar het mij voorkomt,
een uitmuntend bouwkunstig werk, waarbij zelfs de eigen
aardige moeijelijkheid bij de meeste roomsche kerken aan
wezig, namelijk dat zij eene pastorij bij de kerk moet
aansluiten, glansrijk is overwonnen. Hetgekombineerde
gebouw kerk met pastorij heeft een sti-rk midden -
eeuwsch, kloosterachtig *oorkomen, en het geheel, versierd
meteen fraaije torenspits, doet vooral als men de stad van
de ïkant nadert, een goed etfekt.
„Nog een enkel woord overeen ander nieuw gebouw, dat
wel met bogen mag op architektonische schoonheid, maar
toch ook eene groote verbetering is, uit een praktisch oog
puntik bedoel de nieuwe vischinarkt bij de Nieuwmarkt.
Het uitwendige doet denken aan onze beurs, niettegen
staande twee afwijkingen van belang zijn aan te toonen.
Heeft namelijk de beurs hoegenaamd geen dak. de visch
inarkt gaat als het ware gebukt onder haar dak, en heeft de
beurs nagenoeg geene ramen, de vischraarkt bezit ze aan alle
kanten, maar toch doen de betrekkelijke laagte van het
gebouw, de steensoorten die men gebezigd heeft, de verdee
lingen en de ligging (met de achterfa5ade als fond van een
gracht), denken aan onze groote handelsbeurs. Waarlijk
geene aanbeveling, zal men zeggen, en ik ben ook reeds
begonnen met toe te geven dat onze vischinarkt juist geen
architektonisch meesterstuk is. Men is echter voor eene
vischinarkt niet zoo veel eischend als voor eene beurs, en
werkelijk overtreft de eerste de andere verre ook wat
de schoonheid, maar voornamelijk wat de doelmatigheid,
de inwendige inrigting betreft. Lucht, licht, ruimte, zinde
lijkheid. ziedaar, dunkt raij.de hoofdvereischten en die zijn
allen hier aanwezig. Ze is stellig de beste vischinarkt, die
wij ooit hebben gehad.
JMen is zeer bezig ons beroemd genootschap Natura artis
magistra belangrijk uit te breiden."
Wij vernemen, dat de inspekteur van den waterstaat
Conrad naar Holstein vertrokken is, tot het doen van een
aan hem opgedragen lokaal onderzoek van het ontwerp
voor een groot scheepvaart-kanaal tusschen de Noordzee
en de Oostzee, waarvoor door de deensche regering kon
cessie gegeven is. {Amterd. courant.)
Uit Amsterdam schrijft uien ons, 13 dezer
„Wat is er weinig nieuws, en vooral wat is er weinig ver-
blijdends uit de hoofdstad te meldenPlannen voorzeker
in overvloed. Zoo heb ik vernomen dat het plan bestaal om
een groot blok huizen, op den Dam tusschen den Nieuwen-
dijk en het Damrak,weg te werpen en daarvoor een hotel in
de plaats te zetten. Liet zal echter daarmede zijn als met
zoo vele andere zaken, men verslijt hier zijn leven met plan
nen maken en niets schijnt tot stand te kunnen komen
Zelfs met de verbreeding van de Muntsluis, hoe dringend
noodzakelijk, ter verkrijging van eene onteigeningswet, die
zaak ook is voorgesteld, heeft men nog geen begin
gemaakt. Misschien wil men nogeenige ongelukken afwach
ten, alvorens daartoe over te gaan. Ook met de Kanaal
maatschappij is het voortdurend ongelukkig gesteld. Men
beeft de stellige overtuiging gekregen dat de zaak. als ze
ondernomen wordt, in zich zelve niet alleen uitvoerbaar,
maar zelfs niet zoo heel moeijelijk uit te voeren is, maar
belaas! men kan geen middelen vinden om het kapitaal
bijeen te brengenLiet is niet anders dan de geest des tijds.
Had uien er slechts voor gezorgd, iets aanlokkelijks voor de
spekulanten in de bepalingen te leggen, het geld was even
zoo voor deze zaak toegevloeid als voor de massa krediet-
vereenigingen en bauken.
„En toch mag ik niet onbillijk zijn. Al zijn het zaken
van geheel anderen aard, er is in den laatsten tijd het een
en ander tot stand gekomen, wat mij verblijdt.
„In de eerste plaats nadert het nij verheidspaleiszijne vol-
tooijing met rassche schreden, en het komt mij voor dat dit
gewrocht een waar sieraad onzer stad zal worden. Het ver
gulde, zinken beeld staat reeds op den koepel en voldoet
zeer wel. De vorm is gepast, vlug en sierlijk, en dat is het
voorname wat men van zulk een beeld verlangen kan om
de gelaatstrekken goed te onderscheiden, daarvoor is de
afstand te groot. Misschien had het watgrootermoeten zijn.
doch ik wil daarover liever mijn oordeel opschorten tot «lat
het geheele gebouw gereed zal zijn, daar er nu nog hier en
daar wat omheen slaat, dat aan de proporties ligt kwaad
kan doen.
Zaturdag is te Rotterdam de tweejaarlijksche algemeene
vergadering gehouden van het Bataafsch genootschap der
proefondervindelijke wijsbegeerte. Op de vier in 1861 uit
geschreven prijsvrngen was thans een antwoord ingekomen,
vermoedelijk als een gunstig gevolg der genomen maatre
gelen tot meer algemeene verspreiding in het buitenland
van het programma desgenooischaps. hetwelk in hetfransch
was vertaald, alsmede van een voor het eerstgeopenden wed
strijd betreffende de fysische werktuigkunde voor werktuig
kundigen in Nederland.
De uitslag der prijsantwoorden was volgens de Rotter-
damsche courant als volgt
„Hei eerste stuk, in het fransch geschreven, handelende
over een geschikt werktuig om de middelbare snelheid in
eenig riviervak te meten, beter dan de bekende stroomme
ters, werd, overeenkomstig het advies van beoordeelaars,
ter zijde gelegd als met voldoende aan den eisch der ge
stelde vraag. Het tweede antwoord op eene vraag over het
ontstaan der melksapvaten in het plantenrijk, in het duitsch
geschreven, werd, op eenstemmiggunstig advies, de bekroo
ning waardig gekeurd. Aan de derde verhandeling, inliet
fransch geschreven, ten onderwerp hebbende den aard van
de krachts-uitingen licht, warmte, elektriciteit, magnetis-
mus, werd eene voorwaardelijke bekrooning toegekend,
indien de schrijver zijn in vele opzigten verdienstelijk werk
wijzigde naar de opgegeven bedenkingen en volgens het
door hem zeiven uitgedrukt verlangen.
„Nog waren naar aanleiding van de uitgeschreven prijs,
vragen ingekomen tvree boekwerken, elk het onderwerp van
eene der prijsvragen betreffende: een van den heer G. A.
Hirn te Logelbach bij Colmar, een van prof. A. du Bary te
Freiburg in Baden. Deze werken konden tot mededinging
naar den prijs niet in aanmerkiug worden genomen, wat
trouwens de schrijvers zeiven niet verwachtten. Toch werd
besloten hun den dank des genootschaps te betuigen voor
het geschenk van hunne werken en voor de opmerkzaam
heid door hen bewezen aan den arbeid van het genootschap,
en beiden zou het lidmaatschap als korrespondent wor
den aangeboden.
„Op de voor het eerst uitgeschreven fysisch werktuig
kundige vragen was een galvanometer ingekomen.
„Aangezien dit werktuig geoordeeld wordt op een niet
aannemelijk beginsel te berusten en ook als werkstuk niet
onberispelijk is in de uitvoering, wordt aan dit werktuig de
uitgeloofde prijs niet toegekend. Evenwel wordt aan den
inzender, die het eerst aan de oproeping van het genoot
schap aan de nederlandsche werktuigkundigen heeft beant
woord, eene premie vnn vijf en twintig gulden aangeboden
tot belooning van gebleken ijver en tot aanmoediging."
De verslagen omtrent den toestand der verschillende
onderdeelen van het genootschap luiden gunstig. Er hebben
weder verschillende benoemingen van leden zoo binnen als
buitenslands plaatsgehad.
Benoemlageu en besluiten.
ridderorden. Vergunning verleend aan den heer F.
L. H. van Rijckevorsel, belgisch konsul te 's Hertogenbosch,
lot het aannemen en dragen der versierselen van ridder der
Leopolds-orde, hem door Z. M. den koning der belgen
geschonken.
leger. Benoemd bij het personeel van de geneeskun
dige dienst der landmagt: tot apotheker 1 e klasse (naar
ouderdom van rang), de apotheker 2e kiasse P. F. Ras; tot
apotheker 2e klasse (naar ouderdom van rang), de apothe
kers 3e klasse M. J. W. H. Muysers en W. Wolthuis, alle
van gemeld personeel.
Benoemd tot officier vari gezondheid 2e klassenaar
ouderdom van rang, de officier van gezondheid 3e klasse
B. M. li. A. van den Goorbergh, van het 5e regement in
fanterie.
Benoemd bij den staf van het wapen der artillerie tot
generaal-majoor en direkteur in de le artillerie direktie, de
kolonel J. C. Wagner, korainandant van het regement veld
artillerie; bij het regement veld artillerie, tot kommandant
van het korps, de luitenant-kolonel A. C. W. L. J. F. Kell-
ner, van het korps; bij het le regement vesting-artillerie,
tot luitenant-kolonel de majoor F. C. W. Moorreestot
majoor de kapitein le klasse J. J. Stieltjes, en tot kapitein
3e klasse (naar ouderdom van rang), de le luitenant F. M.
Collard. allen van het korps.
waterstaat. Eervol ontslag verleend aan den hoofd
ingenieur-titulair van den waterstaat R. Musqueiier, onder
dankbetuiging voor de aan den lande bewezen trouwe
diensten -, alsmede, op verzoek, aan tien ingenieur le klasse
J. G. W. Fijnje, onder toekenning van den titel van hoofd
ingenieur.
Bevorderd tot ingenieur le klasse de ingenieur 2eklasse
J. Lebret, met bepaling dat hij belast blijft met het onder
wijs in de waterbouwkunde aan de Konmklijlie akademie
te Delft, en de ingenieurs 2e klasse N. T. Michaëlis en
F. W. IT. van Opstall; tol ingenieurs 2e klasse tie aspirant-
ingenieurs E. Steuerwald en J. M. F. Wellan; en tot aspi
rant-ingenieurs de surnumerairen W. F. Leemans en
W. H. Hubrecht.
Kerk- ca schoolafieiuixvs.
De heer J. A. van Hamel, beroepen tweede predikant
bij de waalsclie gemeente te Leiden, aunvaitrdde 11. zondag
avond z<ine evangeliebediening in haar midden, predikende
over Rum. 1:16. Hij was des voormiddags bij de gemeente
ingeleid door zijn ambtgenoot den heer j. W. van Goens.
Zondag heeft de heer Krüger. beroepen leeraar bij de
evangelisch duitsche gemeente te's Hage, zijne intreerede
gehouden, naar aanleiding van LukasXVll 11—19. De
heer Taube, uit Barmen, had hem vooraf bij de gemeente
ingeleid ineteene rede volgens I Kor. IV 14.
De algemeene kerkeraad der nederduitsche hervormde
gemeente ie Amsterdam heeft het volgende alfabetisch ge
stelde zestal van predikanten opgemaakt, ter vervulling
der vakatuve ontslaan door het overlijden van den heer
IT J. Tol: de heeren dr. W. B. J. van Eijk, te Deventer;
W. Francken Az., te Rotterdam B. ter Haar Bz., te Nij
megen F. C. A. Pantekoek, te Schiedam; J. C. Tol, te
Meppel, en IT. de Veer, te Delft.
Gemengde bcrigten.
Men verwacht dat spoedig het tiendeelig stelsel van
maten en gewigten in Pruissen zal wórden ingevoerd, daar
vele ligebamen, zoo wel wetenschappelijke instellingen als
kamers van koophandel, op die spoedige invoering aan
dringen.
De wijnoogst is in onderscheidene streken van Frank
rijk begonnen er is reeds nieuwe wijn geperst, welke uit
muntend wordt genoemd. Men ziet een overvloedigen
opbrengst te gemoet. De prijs is van 60 op 57 franken ge
daald.
Te ITeusden, met eene bevolking van 2200 zielen,
lu'eft de kollekte voor het nationaal gedenkteeken opge-
bragt f S7, zijnde gemiddeld 4 cent per hoofd.
Op de 11. zondag en maandag te Dordrecht gehouden
26e tentoonstelling van het genootschap voor tuin-en land
bouw, Dordrechtsche Flora, welke uitmuntend geslaagd is,
zijn twee hollandsche dames, mevrouw de wed. Visser te
Dordrecht, en mevrouw, de wed. W. Stonn, geb. van der
Chijs te Delft, bekroond. Aan de eerste werd een zilveren
medalje toegewezen voor eene verzameling rijpe tafelvruch
ten, aan de laatste eene der voornaamste an de uitgeloofde
zilver-vergulde medaljes voor eene nieuwe verscheidenheid
van tafelvrueht van uitmuntende hoedanigheid, benevens
eene zilveren medalje voor noord-amerikaansche groenten
en wortelgewassen en eene zilveren medalje voor noord-
amerikaansche vruchten en tuinzaden.