N° 110.
MIDDELBURGSCHE
C O GR ANT.
Zaturdag
1863.
12 September.
Editie van vrijdag avond cS ure.
Middelburg 11 september.
Hoewel cle gezondheidstoestand gedurende dezen nazomer
over het algemeen genomen op ons eiland minder günstig
moet genoemd worden dan in de laatste jaren het geval was,
schijnt hij echter in vergelijking met eenige andere streken
van ons vaderland, tamelijk bevredigend. Wel komen thans
te Middelburg betrekkelijk veel koortsen voor, doch het
karakter is meestal van geen ernstigen aard. Van. het gar
nizoen, omstreeks 180 man bedragende, bevinden zich op
hetoogenblik 23 in de infirmerie.
Te Veere is het getal koortslijders onder de militairen
echter veel aanzienlijker, daar van 1 S augustus tot 8 dezer 80
man van het garnizoen, omstreeks 210 man sterk, naar de in
firmerie alhier zijn geëvakueerd, terwijl op laatst genoemden
datum nog nagenoeg 10 man in het hospitaal te Veere ach
ter bleven. Van het genoemde getal der herwaarts gebrag-
ten zijn 23 als hersteld naar hun garnizoen terug gekeerd,
zoo dat op ditoogenblik 57 manschappen uit Veere in de
infirmerie alhier verpleegd worden.
Door de kamer van koophandel en fabrieken alhier is
ontvangen en ligt voor belanghebbenden ter inzage een
exemplaar der handels- en scheepvaart-tabellen van Ham
burg en Lubeck, over 1862.
Wij vernemen dat bij het gisteren gewoed hebbende
on weder de bliksem geslagen is in een der zaagmolens onder
de gemeente Nieuw-en Sint Joosland, genaamdHet for
tuin. De daardoor ontstane brand is echter met een emmer
water kunnen gebluscht worden, zoo dat de schade uiterst
gering is.
Ook op den Noordstraatweg is de bliksem in den schoor
steen eener woning geslagen, zonder ook daar echter veel
schade aan te rigten.
In de gemeente Oosterland is de bliksem in eene kuiperij
geslagen, welke is afgebrand. In de nabijheid van het Zijpe
zijn hagelsteenen ter grootte van een duivenei gevallen. In
Schouwen inoet een klein bosch in brand zijn geraakt.
Wij vinden op de lijst dergenen, die zich als nieuwe leden
voor de „Association internationale pour le progrès des
sciences sociales" welke weldra-weder te Gent zal vergade
ren, hebben laten inschrijven, uit Zeeland de volgende
personen vermeld: deheeren II. Broese, predikant te Aar
denburg, F. Nagtglas, bibliothekaris van het Zeeuwsch
genootschap der wetenschappen te Middelburg, K. R.
Pekelharing predikant te Middelburg, Vogelsan (waar
schijnlijk Vogelvanger) geneesheer te Hulst.
Wij vernemen dat de minister van marine het voornemen
heeft aan Vlissingen een bezoek te brengen, hetwelk in
verband schijnt te staan met de voorgenomene pantsering
van oorlogschepen.
Nog altijd heerscht te Baarland de kinderziekte op on
rustbarende wijze. In de kom van het dorp, p. m. 300 zielen
tellende, zijn alleen 50 lijders. Er zijn onderscheidene
gevallen die met den dood eindigen, en ook hier doet zich
het verschijnsel voor, dat de ziekte meest onder de niet
gevakcineerden zich openbaart. (Goessche courant.)
verpleegd werden. Moge deze inrigting even als andere
van dien aard, welke sprekende gedènkteekenen zijn van
vaderlandschen weldadigheidszin, verder de belangstelling
van Nederland blijven ondervinden.
De gemeenteraad van Dordrecht heeft, na zich reeds
meermalen met dit onderwerp te jbben W£ig gehouden,
eindelijk een besluit genomen ten opzigte van het gymna
sium, welks reorganisatie, ten gevolge der weinige vruchten
die het afwierp, algemeen wenschelijk en noodig werd ge
acht. Hij heeft in zijne zitting van 11. dingsdag met alge-
ineene stemmen besloten om de afdeeling B geheel op te
heffen, en slechts de afdeeling A te behouden, bestemd voor
het onderwijs in de oude talen, geschiedenis en mathema
tische wetenschappen. Natuurlijk, en dit is bepaaldelijk
voorbehouden, moet die afdeeling eene wijziging onder
gaan, want haar geheel te schoeijen op de leest vau de voor
malige latijnsche scholen gaat in ouze dagen niet meer. De
kweekelingen zullen ook ouderwijs in de nieuwemtalen eu
letterkunde blijven ontvangen. In de plaats van d? afdee
ling B zal de raad pogingen aanwenden om van dè rege
ring de vestiging van een rijks burgerschool met 3 of 5 jari
gen kursus te verwerven. De uitslag dezer pogingen wordt
afgewacht, voor men overgaat tot reorganisatie der afdee
ling A.
Volgens berigten uit Bern, is II. M. de koningin der
Nederlanden aldaar aangekomen.
Z. M. dom Ferdinand August Frans Anton, hertog van
Saksen-Koburg-Gotha, vader van den regerenden koning
van Portugal, Z. M. dom Luïz f, reizende incognito onder
den naam van graaf van Vigosa, is woensdag met een talrijk
gevolg in de residentie aangekomen en aan het Hotel de
Oude Doelen afgestapt.
In de vergaderingen der beide kiezersvereenigingen „Gro
ningen" en „Eendragt maakt raagt" te Groningen is als
kandidaat voor liet lidmaatschap der tweede kamer geko
zen mr. C. H. Geertsema Cz., notaris aldaar, lid der provin
ciale staten en van den gemeenteraad.
Door den minister van binnenlandsche zaken is voldaan
aan den geuiten vvensch, om in het belang van het onder
wijs bekend te worden met de resultaten der bijeenkomsten
van de inspekteurs van het lager onderwijs, onder voorzit
ting van gemelden minister, zoo als deze, volgens de wet, in
mei van elk jaar plaats hebben. In de Nieuwe bijdragen
tot het schoolwezen van augustus 11. zijn althans de notulen
dier vergaderingen geplaatst, waardoor men over de behan
delde zaken kan oordeelen.
Bij al de schitterende blijken van ziekelijke mode-filan-
tropie, welke in ons lieve vaderland te over zijn aan te
wijzen, bestaan er ook inrigtingen, gelijk de idioten-school
te 's Gravenhage, het doofstommen-instituut te Groningen
en dergelijke, welke als uitingen eener gezonde en met de
eischen van onzen tijd overeenkomende menschlievendheid
te beschouwen zijn. Over de eerstgenoemde inrigting spra
ken wij eenigen tijd geleden: van de laatstgenoemde ont
vingen wij dezer dagen het verslag, gedaan in de jaarlijksche
vergadering van kontribuerende leden. Die inrigting gaat,
volgens dat verslag, steeds vooruit en heeft sedert hare op-
rigting in 1790, blijk gegeven dat ook zij in deze drie en
zeventigjaren niet is blijven stilstaan, maar overal de verbe
teringen heeft aangebragt, welke de wetenschap eischte.
Dorre statistieke opgaven aan dit verslag te ontleenen ach
ten wij geheel nutteloos; wij bepalen ons tot de vermelding
van het aantal leerlingen, zijnde 163, van welke 126 geheel
op kosten der inrigting onderwezen, gehuisvest, gevoed en
Woensdag hebbeu de kondukteur der diligence, tus-
schen 'sHertogenboschen Utrechteneen aantal ingezetenen
van laatstgenoemde gemeente, waaronder een eft'ektenhan-
delaar, te 's Hertogenbosch voor den regterkommissaris
getuigenis afgelegd in de zaak betrekkelijk den diefstal en
den moordaanslag op den aartsbisschop Zwijsen. De be
schuldigde schijnt in der tijd in stilte een reisje naar Utrecht
te hebben gedaan en men vermoedt dat de ontvreemde effek-
ten daar in veiligheid zijn gebragt.
De Staatscourant van gisteren bevat het zesde zeer uit
voerig verslag van de kommissie voor de staatsspoorwegen
aan den minister van binnenlandsche zaken.
Betreflende de lijn RoosendaalVlissingen, sektie Woens-
drechtGoes, wordt daarin medegedeeld dat de bezwaren
tegen de onteigening der perceelen meerendeels zijn geble
ken van zeer ondergeschikten aard te zijn. Slechts een
vijftal wordt in het bijzonder vermeld. Daaronder komt
voor een verzoek tot het verkrijgen van een weg voor ge
woon vervoer langs den zuidelijken berm van den ontwor
pen dam door de Ooster-Schelde, door verbreeding van den
berm aan die zijde. De kommissie stelde den minister voor
om, zoo de provinciën Noord-Brabant en Zeeland mog-
ten volharden in de meening dat ruim een ton gouds voor
de inrigting van den zuidelijken berm des dams, om daarop
een verbindingsweg aan te leggen, niet te hoog is, aan de
besturen mede te deelen dat die verbreeding zal worden
gemaakt zoo de beide provinciën de uitgaven dragen.
Aan het verzoek tot plaatsing eener halte voor de ge
meente Forth-Bath heeft de kommissie voorgesteld geen
gevalg te geven, terwijl zij daarentegen in een verzoek van
den gemeenteraad van Kruiningen aanleiding heeft gevon
den tot het voorstel, om voor die gemeente eene halte te
bepalen waar enkele treinen zullen ophouden.
Voorts zegt het verslag omtrent deze sektie nog het vol
gende „Een ontwerpbestek voor de aarde- en kunstwerken,
benevens de levering van eene hoeveelheid ballast voor den
spoorweg op Zuid-Beveland tot Goes en het bouwen van
een stationsgebouw te Goes en van haltegebouwen teKrab-
bendijke en Ivapelle-Biezelinge, is gereed om ter goedkeu
ring te worden ingezonden. Ook het bestek van den onder
bouw der draaibrug over het kanaal door Zuid-Beveland
met daarbij behoorende brugwachterswoning, zal weldra
worden aangeboden, terwijl een ontwerp voor den boven
bouw in behandeling is."
Ten aanzien der sektie GoesVlissingen bevat het verslag
alleen deze weinige woorden:
„Een ontwerp voor de rigting, aan deze sektie te geven, is
na het volbrengen van de noodige opnemingen in kaart
gebragt, en maakt een punt van onderzoek bij de komrais-
Betreftende het kanaal door Zuid-Beveland deelen wij de
volgende bijzonderheden uit het verslag mede. Meerendeels
zijn zij onzen lezers uit vroegere berigten, door onze korres-
pondenten geleverd, reeds bekend.
De aankoop van gronden voor de suatiesluis met boezem
en voor de beide waterleidingen in de Breede watering be
westen Yerseke, is ten einde gebragt. De gronden, noodig
voor de verbetering van den Schoorschen Zouten weg, zijn
onder nadere goedkeuringdes ministers aangekocht, terwijl
ook de afstand heeft plaats gehad van het gedeelte van den
Schoorschen en van den Vlaakschen Zandweg, voorzoo
verre deze door het kanaal worden gesneden. Over den
aankoop van gronden, gelegen ter weerszijden van de
groote sluizen te Weraeldinge en te Hansweert, wordt dooi
de kommissie onderhandeld.
De werkzaamheden aan de suatiesluis, den 20 november
jl. tijdelijk gestaakt, werden den 9 maart hervat. De beide
sleuven voor de zandkisten achter de sluis waren den 30
mei voltooid en aangevuld. Daarna is met de wederaan-
aarding der sluis en het aanbrengen van den berm van den
ontgraven dijk boven de zandkisten aangevangen, zoo dat
de nieuwe dijk nu de hoogte van ruien 1 el boven hoog
waterpeil bereikt heeft.
Met het graven der suatiekil in de voorgronden en het
aanbrengen van de daarnevens gelegen rijshoofden is een
aanvang gemaakt. Het binnen stortbed en de pakwerken
aan de binnenzijde der sluis, ten gevolge der verzakking
opgenomen, zijn weder aangebragt, zoo dat zonder ver
dere ongevallen zegt het verslag het zich laat aanzien
dat de sluis met bij behoorende werken spoedig zal voltooid
zijn.
De werkzaamheden aan de twee waterleidingen met bij -
behoorende werken voor de Breede Watering bewesten
Yerseke zijn eveneens den 9 maart hervat, nadat de bezwa
ren van onteigening waren uit den weg geruimd. De beide
waterleidingen, te zamen lang 1753 el, zijn voltooid, even
als de twee bij de staking der werkzaamheden op 29 okto
ber 1862 nog ontbrekende duikers. De dekzerken van den
ijzeren duiker door den Kruiningschen zanddijk zijn gelegd,
zoo dat het werk nagenoeg voltooid is.
Reeds in het vorig verslag werd opgemerkt dat van het
noordelijk deel van het kanaal een gedeelte was afgewerkt,
doch het dieper graven op liet overige gedeelte, ter lengte
van 2010 el, tengevolge van afschuivingen onmogelijk was
geworden. Thans deelt de kommissie mede dat dit werk
nadat de aannemer is blijven volharden bij zijne weigering
om het werk door baggeren tevoltooijen ten zijnen koste
volgens ministeriële magtiging onderhands is aanbesteed en
aangenomen door D. Bolier, te Scherpenisse, voor 91 cent
per teerl. el. Den 8 junij is met het baggeren van omstreeks
70,000 teerl. el aangevangen.
Het graven van het kanaal tusschen den Bonzij en den
rijksweg is gedurende den geheelen winter voortgezet. Uit
dit gedeelte is nu verwerkt eene hoeveelheid van 60,000
teerl. el, waarvan nagenoeg 50,000 teerl. el over hulpspoor
vervoerd is naar de kanaaldijken ten zuiden van den rijks
weg, over een afstand van gemiddeld IS00 el. De overige
grond is gedeeltelijk verwerkt in de wederzijdsche kanaal
dijken tot voltooijing van het profil en gedeeltelijk op de
binnenbermen geborgen, ten einde later vervoerd te worden.
Van de bekleeding van een gedeelte der kanaalboordeu
met klei. is het gedeelte van 1,50 el tot 0.50 el onder AP.
ter oppervlakte van 5670 vierk. el afgemaakt.
Aan de schutsluis te Hansweert zijn de werkzaamheden
den 9 januarij begonnen. De waterbemaling geschiedt, be
halve met het vaste stoomwerktuig, ook met eene lokomobile
van 12 paardenkrachten. Zij werken echteralleen in bijzon
dere omstandigheden gelijktijdig. De beide funderings-
putten voor het buiten- en binnensluishoofd zijn uitgegra
ven tot de diepte van 7 el onder A. P.de verder noodige
diepte zal vermoedelijk eerst na het heijen der palen ont
graven worden. Den 4 junij is de beheijing van het binnen
sluishoofd met eene stooinhei begonnen; zij wordt geregeld
voortgezet.
Aan de schutsluis te Wemeldinge is den 18 januarij met
de werkzaamheden een aanvang gemaakt. De bemaling
geschiedt eveneens met een vast stoomwerktuig en eene
lokomobile van 12 paardenkracht. Bij de ontlediging van
den put bleek het al spoedig dat de glooijingen niet bleven
staan en er bij eenige ontgraving belangrijke afschuivingen
te verwachten waren. Daar toen, om de noodige diepte te
bereiken, nog 3,50 el dieper moest gegraven worden, werd
voorgesteld den geheelen put. ter lengte van omstreeks 710
el lengte te omkuipen, waarvan de kosten, ingevolge bepa
lingen van het bestek, voor 4/5 door het rijk moeten gedra
gen worden. Het maken dezer omkuiping werd den 2 mei
door den minister goedgekeurd. Langs de beide zijden van
het binnensluishoofd en voor het gedeelte van het buiten-
sluishoofd naar de pompstelling van het vaste stoomwerk
tuig zijn de palen dezer omkuiping geheid, de gordingen
aangebragt en een gedeelte der damplanken geslagen. Met
de ontgraving van het binnensluishoofd is men gevorderd