MIDDELRURGSCHE
COURANT.
N°' 38.
Zaturdag
1863.
28 Maart.
BV' 4iOJtfS<
*1 J
Ml ÜFJfVinV'.V^/'
Editie van vrijdag avond 8 tire.
Middelburg 27 maart.
Op uitdrukkelijke begeerte van den minister van koloniën
besloot de tweede kamer der staten generaal in de zitting van
dingsdag het wetsontwerp tot bekrachtiging van de koncessie
Poolman c. s., tot aanleg van een spoorweg van Samarang
naar de vorstenlanden op Java, op het einde dezer of iu het
begin der volgende week in de afdeelingen te onderzoeken.
Reeds den volgenden dag gevoelden vele leden zich door dat
besluit bezwaard en was de heer Storm van 'sGravesande hun
tolk, toen hij voorstelde op het genomen besluit terug te ko
men en het wetsontwerp eerst na het reces te behandelen. De
vergadering was toen ver van voltallig te zijn slechts 50 leden
waren tegenwoordigen van dezestemden 27 tegen en 23 voor
de motie, die derhalve verworpen werd. In de zitting van heden
werd andermaal een poging gewaagd en ditmaal met gunsti
ger gevolg bekroond, om, met vernietiging van het besluit
van dingsdag, het voorloopig onderzoek van genoemd wets
ontwerp te verdagen. Eene beslissing in dien zin werd met
40 tegen 15 stemmen genomen.
De diskussiën over het te verleenen subsidie aan de hol-
landsche ijzeren spoorwegmaatschappij zijn gisteren aange
vangen en heden voortgezet, maar nog niet ten einde gebragt.
Vermoedelijk zal men reeds morgen den uitslag vernemen.
Voor de beraadslagingen over genoemde punten en die be
trekkelijk de uitzetting van den graaf <1'Hombres, welke
geenszins van belang onbloot zijn, verwijzen wij naar de in
dit nommer voorkomende verslagen.
In ons nommer van 28 februarij jl. deelden wij mede dat
eenige burgemeesters in het voormalig vierde diatri kt van
Zeeland een adres aan den minister van financiën hadden ge-
rigt, met verzoek dat het hunnen landbouwers vergund worde,
hunne granen en zaden boven eene hoeveelheid van 20 ne-
derlandsche mudden in eene binnenwaartsche en zijdeling-
sche rigting te mogen doen vervoeren, zonder daarvoor een
binnenlandsch paspoort te moeten ligten, waartoe het nieuwe
tarief van regten de verpligting oplegt.
Naar wij vernemen heeft de minister op dit adres de vol
gende beschikking genomen Voor zoo ver het bedoelde ver
voer niet valt onder de vrijstellingen vermeld in b van art.
161 der algemeene wet van 26 augustus 1S22, wordt de pro
vinciale direkteur der direkte belastingen in Zeeland uitge-
noodigd, de vereischte bevelen te geven dat in de voormalige
vierde en vijfde distrikten van Zeeland algemeen worde toe
gepast de maatregel ten behoeve van andere belanghebbenden
genomen, om granen, boonen, erwten en landbouw voort -
brengselen „zonder" binnenlandsche paspoorten in eene bin
nenwaartsche of zijdelingsche rigting te vervoeren tot aan de
schepen waarmede die voortbrengselen verder moeten ver
zonden worden.
Volgens de Gazette van Gent zijn thans 400 man werkzaam
tot het aanleggen van den spoorweg van Eecloo naar Brugge.
De weg zal spoedig voltooid zijn en vermoedelijk met mei
aanstaande in gebruik worden genomen. Voor de bewoners
van bet voormalig vierde distrikt onzer provincie zal die weg
een groote aanwinst zijn. Want, terwijl de verbetering der
middelen van gemeenschap in dit gewest achterwege blijven,
hebben zij althans zoodra zij «le grenzen overgetrokken
zijn, hetgeen voor hen zeer gemakkelijk is hetvoorregt zich
te verheugen in het genot van zaken waarvan hetgemisalleen
in een zeer onbeschaafden toestand niet tvordtgevoeld. Onze
gewestgenooten aan gene zijde van de Schelde worden op die
wijze Bteeds dringender genoopt, zij betook tegen hun zin,
zich in vele opzigten meer aan België aan te sluiten en zich iu
«1e zelfde mate van Nederland te verwijderen.
Onder den titelOver eenige merkwaardige goederen
transporten per spoorweg, deelt De economist eenige bijzon
derheden mede omtrent de wijze waarop de spoorweg gele
genheid geeft om de verbruikkracht der groote wereldsteden
direkt ten voordeele van ver afgelegen producenten te doen
strekken. Parijs ontvangt in verschen staat groenten en
vruchten van Marseille, zeevisch van Havre en Dieppe, baars
en spiering van den Moerdijk. Scheveningen zendt versche
zeevisch per spoor naar Duitschland, Schotland versch slagt-
vleesch naar «Je Iondensche markt, enz. Niet het minst aan
zienlijk is echter het melk-transport per spoor naar New-York.
De '700,000 inwoners dier stad gebruiken gemiddeld ruim
ned. kan melk «laags, terwijl slechts de helft der noodige
hoeveelheid niet de gewone melkwagens wordt aangevoerd.
Ruim 62,000,000 ned. kan tnelk worden per spoorweg ver
voerd per Haarlemmerbaan en met «le Ericbaan eerstge
noemde baan trekt daarvan ongeveer 270,000 dollars, met
inbegrip der vracht voor de teruggezonden ledige melkkan
nen. De meer gelijke beweging van het spoorwegvervoer acht
men in het algemeen, maar vooral voor melk, beter dan het
transport met hand-of bespannen wagens. „De hoogst nut
tige invloed der spoorwegen wordt aan het slot van het
bedoelde stuk gezegd kan echter slechts in ruime mate
gevoeld worden waar het verkeer onbelemmerd is, en waar
belastingen en tolformaliteiteu den invoer niet drukken."
Prins en prinses Frederik der Nederlanden en prinses
Marie zijn eergisteren uit Berlijn in de residentie terugge
keerd.
Men schrijft ons uit 's Gravenhage van 26 dezer
„De leden der voor de residentie aangestelde sub-kom
missie voor het nationale gedenkteeken, zijn door hun presi
dent, den heer London, kommissaris des konings in de pro
vincie Zuid-Holland, tegen mmstaanden zaturdag tot eene
vergadering opgeroepen, te houden in de zaal der vrijmetse
laars op den Fluweelen burgwal alhier. Men verwacht dat
daar diskussiën zullen gevoerd worden over de wijze van
zamenstelling der sub-kommissie, en besluiten genomen om
trent hetgeen in dit geval te doen staat. Het voorbeeld der
heeren Vrolik en de Bosch Kemper op de vergadering der
amsterdarasche sub-kommissie zal hier vermoedelijk navol
ging vinden.
„Als een bewijs van hetgeen ik u de vorige maal meldde,
dat verscheidenen niet met de eer gediend waren, kan ik hier
bijvoegen dat de heer Phil ipse, president van het geregtshof
van Zuid-Holland, en de heer van Reenen, president der
tweede kamer, reeds ronduit voor hun lidmaatschap derhaag-
sche subkommissie bedankt hebben. Aldus voorgegaan, kan
men verwachten, dat nog wel anderen zullen volgen. Velen
beschouwen het lidmaatschap van eene zoo talrijke kommis
sie niet meer als eene onderscheiding, maar als een lastpost."
Gisteren avond werd in het gebouw der teeken-akademie
te 's Gravenhage een luisterrijk bal gegeven hetwelk, behalve
door hunne majesteiten den koning en de koningin, door een
drie honderdtal personen werd bijgewoond. De draperiën
welke overal de zalen versierden bestonden in de danszaal uit
rozenrood satijn en wit neteldoek, terwijl in de zaal als win
tertuin ingerigt, waarin fonteinen waren aangebragt.het elek
trisch licht eene schitterende uitwerking deed. Het dames
boudoir was gedrapeerd met wit neteldoek en goud. Drie
duizend bougies en vijf en twintig duizend kunstrozen waren
ontstoken, welke in een twintigtal spiegels weerkaatsten. De
vestibule was met bloemen getooid, terwijl het orkest van het
regement grenadiers tusschen de balzaal en de voorzaal was
geplaatst.
Juist toen de gasten aan het souper waren begonnen ont
stond er tot aller ontzetting brand in de gazen dekorutiën,
zoo dat de grootste verwarring volgde en men zich door de
vlugt trachtte te redden. Ongelukken hebben er echter niet
plaats gehad, doch er is groote schade aangebragt en alle de-
koratiën zijn verbrand. Men was, naar het schijnt, op derge
lijk ongeval voorbereid want gedurende den geheelen avond
hadden «1e brandspuiten gereed gestaan, om bij het vuur
vatten der ligt ontvlambare draperiën hulp te verleenen.
Men schrijft ons uit Dordrecht 25 maart
„Ik heb u meer dan eens geschreven over het plan om op de
een of andere wijze de hand te slaan aan de verbetering van
arbeiderswoningen en het stichten van geschikte verblijven
voor den arbeidersstand. Velerlei pogingen zijn er aangewend
en meer dan een middel is er beproefd. Zij die zich aan het
hoofd gesteld hebben van de onderneming, wier tot stand
brenging zoo hoogst nuttig eh gewensoht mag genoemd wor
den. hebben zich gelukkig niet laten afschrikken. Eindelijk
isdan ook bun ijver met den besten uitslag bekroond. Een
paar dagen geleden is werkelijk de „Vereeniging tot verbete
ring van arbeiderswoningen" tot stand gekomen. Zij zal wer
ken met een kapitaal van f25.000 verkrijgbaar bij aandeelen
van f 100, die geilurende de eerste vijf jaren niet meer dan 3
pet. zullen geven, ten einde de overschietende gelden in een
reservekas te storten. De 3 pet, zijn gegarandeerd. Als er
voor f 10,000 is ingeschreven, zal de vereeniging in werking
treden en Zr. Ms. goedkeuring gevraagd worden. De f10,000
zijn nagenoeg bijeen, zonder «le minste moeite. Het zou dan
ook schande zijn voor een stad, waar zoo veel kapitalen aan
getroffen worden en waar zoo veel gedaan wordt tot verfraai-
jing, als een zoo nuttige, weldadige onderneming niet geheel
tot stand kwam. Men behoeft slechts hier en daar de krotten
der armen te zien, waar soms gausche gezinnen huizen, om
ten volle overtuigd te zijn van het noodzakelijke dier onder
neming. De groote sterfte der kinderen alhier schrijft men
algemeen toe aan die bedompte en vochtige woningen. Ieder
die aan de bovengenoemde vereeniging deelneemt bewijst
dus eene groote dienst aan de maatschappij."
Men schrijft uit Leiden 24 dezer
„Het door sommige nieuwsbladen als een feit medegedeelde
berigt, dat al de leden der gezondheids-kommissie, ter zake
van miskenning door den gemeenteraad (het niet opvolgen
van haar advies hij de benoeming van een wetenschappelijken
keurder van levensmiddelen), hun ontslag zouden hebben in
gezonden, heeft zich niet bevestigd. Alleen de heer J. W.
Schaap, die als bouwkundige in die kommissie zitting had en
onlangs tot gemeente-architekt werd benoemd, heeft, wegens
de veelvuldige werkzaamheden aan die betrekking verbonden,
als lid der gezondsheids-kommissie zijn ontslag genomen."
Opmerkelijk is in den staat van onze in- en uitvoeren over
1862, en vorige jaren, de afneming van den afzet onzer land-
bonw-produkten, de boter en kaas, waarvan de uitvoer uit het
vrij verkeer, na langdurige toeneming, thans belangrijk min
der is geweest. Ofschoon de algemeen min gunstige toestand
van den handel hierop wel mede zijn invloed zal gehad heb
ben, mag hier tevens aan de toenemende klagten over slechte
kwaliteit en vervalsching dier artikelen worden herinnerd.
Economist
üSenoemlngen en besluiten.
ridderorden. Vergunning verleend aan den gepensio
neerden luitenant-kolonel der kavallerie A. J. J. Verheijen,
tot het aannemen en dragen der versierselen van officier van
het Legioen van eer, hem door den keizer der franschen ge
schonken.
leger. Benoemd tot majoor, kommandant der troepen
en van het garnizoen op Curasao, de kapitein van het batal
jon jagers no. 27, dienstdoende in West-Indië, J. A. van der
Muelen.
Bevorderd bij dat bataljon: tot kapitein de le luitenant J.
Westerborg, en tot len luitenant de 2e luitenant J. F. A. E.
van Latisberge.
Benoemd bij het personeel van de geneeskundige dienst
der landmagt tot apotheker 3e klasse de heer A. Machielse,
van Leiden.
belastingen. Benoemd tot ontvanger der direkte belas-
tingeu en akcijnsen te St. Maartensdijk c. a. de heer H. H,
van Boeckholt, thans ontvanger der direkte belastingen, in-
en uitgaande regten en akcijnsen te Brouwershaven tot ont
vanger der direkte belastingen en akcijnsen te Leek c. a. de
heer J. Manden, thans te Wildervank.
Op verzoek eervol ontslag verleend aan den heer W. de
Visser, uit zijne betrekking van ontvanger der direkte belas
tingen, in-en uitgaande regten en akcijnsen te Lochem c. a.,
behoudens aanspraak op pensioen.
Rerk- en schoolnieuws.
Bij de christelijk afgescheidene gemeente te Sluis is tot
predikant beroepen de heer II. Renting, predikant bij die
gemeente alhier.
De heer J. Gezelschap, te Heemstede, heeft voor he
beroep naar de hervormde gemeente te Wolfaartsdijk be
dankt.
Voor de vervulling der vakature van predikant bij de
hervormde gemeente te Weineldinge is voor de veertiende
maal een beroep uitgebragt. Thans is beroepen de heer
H. C. G. Schijvliet, te Hilversum.
£}ei»ei»g«ie berigten.
Saint Edme heeft in hetRepert.de chim. appl. een zeer
eenvoudig middel aan de hand gedaan om staai van ijzer te
onderscheiden. Dompelt men, volgens hem, een stalen staaf
in gewoon salpeterzuur van 1,34 specifiek gewigt, dan heeft
er rondom eene hevige gasontwikkeling plaats, die echter na
ongeveer twintig sekonden plotseling ophoudt. Bij eene
staaf van ijzer gaat de gasontwikkeling evenwel onophoude
lijk voort. Bij iedere beproefde staalsoort openbaarde zich
hetzelfde verschijnsel.
-- Metis bekend dat wanneer men op een ligchaam, bijv.
een kubus, loodregt op een zijner vlakken, een stoot, of in't
algemeen eene kracht aanwendt, de werking van die kracht
heviger zijn zal, dan wanneer zij in eene schuine rigting die
oppervlakte treft. Eene nuttige toepassing dier waarheid zag
iemand weinige dagen geleden in een der voornaamste steden
van Du'tschland bij het leggen der straatkeijen. In ons land is
men overal gewoon de rijen der keijen regt dwars, of liever
loodregt op de rigting der straat te leggen. In de bedoelde stad
echter legde men de rijen schuin, zoo dat zij met. de rigting der
straat een hoek van 45 graden maakten. Deze wijze vermin
derde aanmerkelijk het breken en losmaken der keijen door
zwaar beladen wagens. De aanleg was kostbaarder, maar dit
werd nu door de verkregen voordeden overtroffen.
Men berekent dat in België 140 steenkool putten zijn,
welke kunnen geëxploiteerd worden en waarvan de totale
diepte 90 ellen bedraagt. In 1860 had men er 9.610,895 ton
nen uitgehaald, ter waarde van 107,127,282 fr. Aan deze ex
ploitatie werden 78,237 werklieden gebezigd, waarvan 59,954
onder den grond werkten. Om al deze kolen op te halen en
het water uit te putten, werden er 7S2 stoommachines ge
bruikt, te zamen van 45,969 paardenkracht.
De winter, die in de meeste landen van Europa dit jaar
bijzonder zacht was, is in Spanje zeer streng geweest. Ten
gevolge daarvan is de plantengroei daar nog ten achteren en
wordt o. a. nog geen bloesem gezien aan de amandelboomen,
die anders reeds half februarij in bloei staan.
In het jongst verschenen nommer van het regtsgeleerd
tijdschrift Themis, komen belangrijke statistieke bijzonder
heden voor nopens de doodstraf in Nederland, gedurende de
jongste vijftig jaren, bijeengebragt door mr. J. B. Vos, regter
in de arroudissements regtbank te Sneek. Daaruit blijkt dat
het gezamenlijke getal doodvonnissen van 1811—60 uitge
sproken, heeft bedrugen 423, waaronder wegens moord 109,
