telijke vereeniging Zeeland, van het Nederlandsch onderwij
zers genootschap, is onder anderen vastgesteld, dat als prijs
stof tegen de aanstaande algemeene vergadering, in 1863 te
houden, zal worden uitgeschreven een wedstrijd inliet schoon
schrijven onder de hulp-onderwijzers in dit gewest. Het pro
gramma daarvoor is verzonden aan de verschillende distrikt-
besturen dier vereeniging, bij wie door belangstellenden de
noodige inlichtingen kunnen verkregen worden.
Verder is op die vergadering ook aangenomen om de leden
dier vereeniging, door wie de schnjtleervvijze van de heeren
gebroeders Callewaert is in beoefening gebragt, uit te noodi-
gen oin van hunne bevinding, insgelijks op de aanstaande
algemeene vergadering, een mondeling of schriftelijk verslag
te willen geven.
Marine en leger.
Men meldt uit Nieuwediep dat Zr. Ms. fregat Prins Alexan
der der Nederlanden en het schroefstoomschip 4e kl. Apel
doorn. kommandanten respektivelijk de kapitein ter zee
M. Cazau.x van Staphorst en de luitenant ter zee le kl. J. A. H. i
Hugenholtz, zijn afgemonsterd. Eerstgenoemde zal eerst aan- l
staanden woensdag,terwijl de Apeldoorn jl. zaturdagbij gun
stig weder naar Oost-Indie zou vertrekken. Üe Apeldoorn
zou Montevideo tevens aandoen.
Zr. Ms. schroefstoomschip Covnelis Dirlo, onder bevel
van den luitenant tev zee le klasse A. W, de Ruijter van Ste-
veninck. is in den voormiddag van den 4 dezer, van de reede
van [Iellevoetsluis naar zee'vertrokken ter opvolging zijner
bestemming naar de Westkust van Afrika en de West-Indie.
Men verneemt dat het examen der onder-officieren, din
gende naar de rangen van 2e luitenants der infanterie en artil
lerie, dat van den 5 der vorige maand achtereenvolgens te
's fclage, onder presidium van den luitenant-generaal Duycker
plaats heeft, tegen de helft dezer maand zal zijn afgeloopen,
zijnde er alsdan een 80tal aspiranten geëxamineerd.
Regtszaken.
De f.eer nr. van Baerle. advokaat te Breda, heeft kassatie
aangeteekend tegen het arrest van het provinciaal geregtshof
van Noord-Brabant, waarbij hij wegens beleediging van den
griffier van het kantongeregt te Ginneken, tot di;ie dagen cel
lulaire gevangenisstaf is veroordeeld.
Gemengde berlgten.
Op de kust van Schotland heeft men proeven genomen
met eene nieuwe uitvinding, namelijk om door middel van
stoom te visschen. Men heeft een stoomboot gebouwd voor
zien van de noodige toestellen om de netten op grooten afstand
uit te leggen, en de machinist aan boord behoeft eenvoudig
een kruk te verzetten, om de netten in een ooger.blik binnen
te halen. Ook zijn er aquaria aan boord om de visschen in het
leven te houden. De genomen proef is zeer gelukkig geslaagd.
Volgens eene opgave in de Nieuwe bijdragen van novem
ber bedraagt het getal vakante hulponderwijzersplaatsen in
Zeeland 6. Het voorloopig onderzoek omtrent den diefstal
van het voor de engelsche bank bestemde papier is thans afge
loopen. Zes der gearresteerden zijn naar de regtbarik verwe
zen. Een hunner heeft bekend, dat hij de meeste der gravures
heeft gemaakt, die in de laatste twintig jaren tot de vervaar
diging van vervalscht engelsch en buitenlandsch bankpapier
gebruikt zijn. In allen gevalle schijnt nu de policie de voor
naamste schuldigen in handen te hebben en de door haar uit
geloofde premie van 15,000 p. st. heeft dus het gewensehte
gevolg gehad. Het gebouw der internationale tentoonstel
ling te Londen is reeds voor een groot deel ledig; over
het algemeen hebben de exposanten niet te klagen over het
geen zij verkocht hebbenalleen voor Frankrijk is het geene
winstgevende zaak geweest, zijnde voor eenige dagen meer
dan 2000 kisten vol goederen naar dat land teruggezonden.
In de vorige week isirv,Rothevhithe (voorstad van Londen)
de groote petroleum fabriek der firma Rossel co. tot den
grond toe afgebrand; zelfs met behulp der krachtige stoom
spuiten kostte het vrij wat moeite om die gevaarlijke bran
dende stof te overmeesteren. De spoorwegmaatschappij
van Pensylvanië heeft besloten ijzeren rijtuigen te doen ver
vaardigen voor al hare banen, om dat men van oordeel is. dat
zij veel ligter en sterker zullen zijn dan houten wagens, daar
enboven langer zullen duren en meer veiligheid tegen onge
lukken aanbieden. In Zwitserland bestaan thans 7 handels
scholen en 65 industriescholen met 205 leeraars en 4008
kweekelingen en 7 landbouwkundige instituten met 28 leer
aars en 219 kweekelingen.Te Teneriffe, het grootste der
Kanarische eilanden, woedt de gele koorts op vreesselijke
wijze. Van de bevolking, 13,000 zielen sterk, hebben ruim
10,000 de stad verlaten. Van de 3000 overgeblevenen sterven
er dagelijks 50 a 60. De epidemie is door een amerikaansch
schip aangebragt. -— Mejufvr. Schneider, eene bijzonder ge
liefde tooneelspeelster van het Palais royal te Parijs heeft
hare kleinodiën in het openbaar doen verknopen. Zij bragten
niet minder dan 200,000 franks op. Men meldt uit Parijs
dat de verzameling van den hertog de Lnynes, aan de keizer
lijke bibliotheek geschonken, bestaat uit 6893 penningen, 373
kameeën, gegraveerde steenen en cylinders, 1S8 gouden klei
nodiën, 39 bronzen beeldjes, 43 antieke wapenrustingen en
wapens, 85 etruscische en grieksche vazen, een groot aantal
gedenkteekenen van verschillenden aard, een zeer fraai hoofd
van een romeinsc.k bronzen standbeeld en een uitmuntende
romp van Venus in grieksch marmer. Deze verzameling is
sedert lang beroemd, daar de hertog met zijn keurigen smaak
alleen gedenkteekenen verzamelde, welke buitengewoon wa
ren door fraaiheid of belangrijkheid voor de wetenschap.
Een in Leiden onlangs overleden oud-notaris heeft aan ver
schillende inrigtingen van weldadigheid niet minder dan
f90,000, 2£ pet. werk. schuld, en f 40.000, 4 pet, inschrijving,
gelegateerd. Uit het plaatsje Lippborg wordt gemeld, dat
voov eenige dagen de wouw van een aldaar woonachtigen
kleermaker, die toevallig Schneider (kleermaker) heet. van
niet minder dan vier welgeschapen kinderen is bevallen. De
berigtgever voegt er bij, dat de kraamvrouwen het viertal jong
geborenen in den besten welstand verkeeren. De vader moet
echter meer dan overstelpt wezen door den overrijken zegen,
dien hem de hemel geschonken heeft. AdelinaPatti.de
begaafde jonge zangeres, heeft zich voor drie maanden aan
den italiaansclien schouwburg te Parijs verbonden om in dat
tijdsverloop vieren twintig voorstellingen te geven, tegen een
honorarium van gemiddeld 2000 franks per avond. De direk-
tie heeft zich voorbehouden dit engagement gedurende drie
jaar op de zelfde voorwaarden te doen voortgaan. De speel
bank te Spa heeft dit jaar één millioen twee honderd duizend
franken ge wonnen.Van deze som is 5 pet. voor de badplaatsen
in België, verschuldigd dat is 60.000 franks, waarvan 65 pet.
(39,000 fr.) aan de stad Ostende toekomt. Woensdag is in
eene ijzerfabriek te Masborough de stoomketel gesprongen,
terwijl omtrent 150 arbeidersin het gebouw waren. De gevol
gen waren verschrikkelijk. De met een ontzettenden slag uit
zijne plaats gerukte ketel stoof door het gebouw heen, alles op
zijnen weg, zelfs ijzeren pilaren op welke de fabriek rustte,
als stroohalmen verbrijzelende en gloeijende steenen, pannen
enz. met zich voerende; doch het ergste hierbij is, dat in
den loop van den dag reeds 7 personen dood uit den bouw
val zijn opgedolven, terwijl een 25 tal deerlijk is bezeerd ge
worden door kokend water, stoom en nederstortend puin.
Te Salzburg heeft een 17jarige jongeling uitjaloesij eene jonge
vrouw met sterk water op zulk ëou vreesselijke wijze gebrand,
dat zij waanzinnig van pijn zich tot twee malen in de Salrach
heeft gestort om zoo mogelijk een einde aan haar lievig lijden
te maken.
Verkoopingen en aanbestedingen.
Jl. vrijdag is te Domburg ten verkoop aangeboden 1 bun
der 26 roeden 50 ellen bouwland. Verkocht voor f 1101.
Meteorologische waarnemingen,
gedaan op 's rijks werf te Vlissingen, des middags 12 ure.
November december 1862.
-S.-H
a
Laagste
Jj
temperat.
.2-3
a
co
en verschil
met de
hoogste.
ZWesfc.
O. t. Z.
O. ZO.
O. ZO.
O. ZO.
Zuid.
Zuid,
[755 9
754-4
759.2
760.6
766.0
6.7,0.95
5.4 0.88
4.8 0-82
5.6 0.89
7.7012.41
6.56 0.0
5.93 '0.0
6.74 0.0
6.00 0.01
bew. betr. heij.
bew. heijig.
ligt. bew. heij.
helder heijig.
ligt bew. heij.
betr. mist natt.
betrokk. mist.
5.0 ,0.82
8.2; ,0-94 I 8.30 0.1
6.5 767.0 9.2 0.92 18.60 0.3!
Thermometerstand.
6 dec. 's morg. 7 u. 48 'smidd. 1 u. 51 's av. 11 u. 51 gr.
7 's morg. 7 u. 52 's midd. 1 u. 52 's av. 11 u. 50 gr.
8 's morg. 7 u. 46 's midd. 1 u. 46 gr.
Staten generaal.
EERSTE KAMER.
Zaturdag heeft de kamer hare werkzaamheden hervat. Inge
komen zijn de geloofsbrieven van mr. C. J. 11. Nobel, die
door de staten van Gelderland tot lid der kamer is gekozen.
Zij zijn in handen gesteld van eene kommissie.
Door den voorzitter worden ter tafel gebragt een aantal
koninklijke besluiten en ministeriële missives, houdende
mededeeling van gedane benoemingen, vastgestelde trakte
menten en van verslagen, staten en andere regeringsbeschei
den, die reeds bij de tweede kamer zijn ingekomen.
Al die stukken worden voor kennisgeving aangenomen,
zullen ter griffie worden nedergelegd of in de boekerij ge
plaatst.
Nog zijn ontvangen drie verzoekschriften: 1. tegen de
opheffing van de regtbank te Goes; 2. van A. D. Meijer te
Amsterdam, tot herziening van de staatsloterij, en 3. van den
senaat der hoogeschool te Groningen, houdende bezwaren
tegen de voorgedragen regeling van de bevoegdheid om de
geneeskunde te mogen uitoefenen. Verzonden naar de kom
missie voor de verzoekschriften.
Ook is toegezonden een afschrift van een adres uit Maas
tricht, houdende bezwaren tegen de bestaande wetgeving op
den waarborg van gouden en zilveren werken, welk afschrift
voor kennisgeving wordt aangenomen.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van vrijdag is de beraadslaging voortgezet
over hoofdstuk IX (departement van koloniën). De heer van
Bosse verklaarde zich tegen deze begrooting; hij had voor
eerst bezwaren, aan de begrooting zelve ontleend, wat betreft
de inrigting van Bronbeek en de subsidiën voor West-Indie.
Dit laatste punt behandelende, verklaarde hij dat hij ten
opzigte van St. Martin hail gedwaald, en dit wilde erkennen,
mits men hem het bewijs leverde'. Mij konstateèrde dat de eind
stemming over de begrooting niet zuiver zou zijn, want dat
men den minister niet verdedigde, al verklaarde men zich voor
eene liberale koloniale politiek. Tusschen het stelsel van den
heer Fransen van de Putte en dat van den minister was het
onderscheid zoo groot, als tusschen (le Arnhemsche en Nieuwe
rotterdamsche couranten. De rede van den heer Fransen van
de Putte had op hem diepen indruk gemaakt, want daarbij
stond op den voorgrond behoud der indische millioenen en
van het kuituurstelsel als een noodzakelijk kwaad. De minis
ter wilde daarentegen het kultuurstelsel slopen, blijkens de
kultuurwet. De spreker betoogde voorts dat er drie partijen
waren de behoudspartij, de railikale en de gematigd liberale
partij. De laatste ziet de mogelijkheid om belastingen in
geld te verkrijgen slechts in een zeer ver verschiet. Behoud
van het kultuurstelsel was echter noodig, omdat spreker
inet het oog op onze financiën terug gekomen was van het
denkbeeld, dat er mogelijkheid bestond tot losraaking van
de financiële afhankelijkheid. Het kabinet dacht er blijkens
de begrooting ook zoo over en hieruit volgde, even zeer als
uit het gebeurde ten opzigte van het budget van oorlog, dat
het een kabinet van fusie is. Spreker betoogde voorts dat
de minister het kultuurstelsel niet wilde behoudende minis
ter is echter niet de man voor zulk eene hervorming. Men
weet echter thans wat men heeft, en niet wat men krijgen zal.
De hervorming die de minister wil, moet gepaard gaan met
het invoeren van partikulier landbezit. Er waren echter nog
andere hervormingen tot stand te brengen: herziening der
landrente en het belastingstelsel in Java. Moest het partiku
lier landbezit niet hervormd worden en moest het koffij-mono
polie gehandhaafd worden, zoo als het bestaat. Spreker deed
hulde aan de bedoelingen van den minister, maar stelde geen
vertrouwen in zijne rigting.
De heer de Brauw verklaarde daarentegen, dat hij den mi
nister niet kon afscheiden van het kabinet. De taktiek der
ministeriële partij was de minister te laten vallen, oin de rig
ting te redden. Spreker betoogde, dat het stelsel van de rege
ring moest zijn, behoud van het kultuurstelsel en bevordering
van de partikuliere nijverheid tevens. Men moest het eene niet
aan het andere opofferen. Hij betoogde door aanhalingen
met geschriften van den generaal van den Bosch, dat men die
twee elementen moest afscheiden. De minister was echter
eenzijdig; hij wilde volgens de memorie van toelichting tot
de kultuurwet, het kuituurstelsel slechts zoo veel doenlijk in
stand houden. De spreker zag geene waarborg in wettelijke
regeling van ingrijpende maatregelen, want dat staat niet in
de grondwet, die alleen het bewijs van de behoefte van wette
lijke regeling wil. Ilij heeft den vorigen minister bestreden,
omdat hij zijn stelsel ombestemd achtte, maar nu weet men
wat men heeft.
De heer Wintgens kwam op zijne vorige rede terug en wees
er op dat in het stelsel van den heer van de Putte, toelating
van den europeaan in de binnenlanden, groote gevaren ge
legen waren, blijkens het gebeurde in Cheribon en Rembang.
Hij vreesde voor exploitatie van den javaan op de meest sluwe
wijze. Hij wil den ondernemingsgeest niet drukken, maar hij
moet nieuwe bronnen openen op de buitenbezittingen en op
woeste gronden. Met het woord sinjo had hij de indische
maatschappij niet willen kwetsen, want hij bedoelde daar
mede niet, afstammelingen van europeanen.
De heer van Lijnden betoogde dat de koloniale oppositie
thans aan het werk was en dat, zoo de heer van Hoëvell de
portefeuille had geweigerd, de minister het zelfde stelsel voor
stond. Ook hij achtte het kabinet homogeen, maar vroeg,
waarom de minister van binnenlandsche zaken zijn ambtge
noot aan zijn lot overliet. In de kultuurwet lag het stelsel der
regering, dat hij noemde, finaneiëel bederf en vermomde sla
vernij. Ook hij verlangde een budget van de toekomst. Hij
beweerde, dat de handelingen der liberalen in strijd waren
met het stelsel, dat men niet wilde, losmaking van den band
tusschen moederland en koloniën. Is het kultnuvstelsel een
noodzakelijk kwaad, draag het dan. Ten bewijze dat vrije
arbeid misbruik veroorzaakte kwam hij op nieuw op Cheri
bon terug. De rigting van het kabinet moest eene sociale
revolutie te weeg brengen en daartegen moest spreker zich
verklaren.
De eenige verdediger van den minister die het woord
voerde, was de heer TerBruggen Hugenholtz. Hij beschouwde
den strijd als een procés de tendance tegen het kabinet. In
plaats te willen mede werken tot wegruiming der misbruiken,
die in Indië bestaan, schrijft men het kabinet de bedoeling
toe, de indische millioenen op liet spel te willen zetten en
wordt daarin gesteund door eene pers. die slechts onbeschaara-
den laster uitbraakt, en leeft van den afval der suikerkontrak-
ten. Men zoekt te vergeefs een beginsel, want de lieerde
Brauw zegt, even als de liberalen behoud mot wijziging van
het kultuurstelsel en aanmoediging der partikuliere industrie.
Dit laatste wil de heer Wintgens niet, die de binnenlanden
voor de Europeanen wil sluiten en tcrugtreding wenscht tot
den toestand voor 1830. De heer Godefroi wil weder wel par
tikuliere industrie,maar mathematische zekerheid over het be
houd der indische millioenen. Is de taktiek der tegenpartij
eerlijk, wanneer zij het budget der toekomst vordert en van
de onderstelling uitgaat, dat men in eens het kultuurstelsel
wil slopen. De kultuurwet wil voor 's hands behoud van het
kultuurstelsel en belasting van de partikuliere industrie.
Elke maatregel, die nadeelig zou zijn naar liet materieel
belang van Nederland of Indië', zou bij spreker tegenstand
vinden. Men smaalt op fortuinzoekers, maar spreker zegt, dat
men dan zijne voorvaders verguist en hij wijst evenzeer op de
suikerkontraktanten, terwijl de partikuliere industrie eigen
kapitaal waagt. De oppositie wil geene regeling van een
toestand, die misbruik en willekeur veroorzaakt; de liberalen
willen vastheid aan het regeringsbeleid geven. Uit de gebeur
tenissen met Cheribon blijkt dat men geen beginsel had.
De heer van Voorthuysen plaatst zich op een ander stand
punt. Hij is een voorstander van vrijheid en ontwikkeling,
ook voor Java. en hij zou den minister met dat doel steunen
indien hij dat beoogde, al deelde hij niet al zijne denkbeelden.
Maar hij was teleurgesteld door de emancipatiewet even
zeer als door de kultuurwet; deze laatste zou het zedelijk en
stoffelijk welzijn van den javaan niet bevorderen en daarom
verklaarde spreker dat de minister aanspraak op ondersteu
ning van zijnentwege had verloren.
In deze zitting zijn als leden toegelaten de heeren Mey-
linlc en van der Poei, na dat zij in handen des voorzitters,
daartoe bij koninklijk besluit gemagtigd, de bij de grondwet
voorgeschreven eeden hadden afgelegd.
Het eindverslag over de onteigeningswet voor den spoorweg
Breda-Moerdijk is uitgebragt. De dag der diskussie zal later
bepaald worden.
De minister van oorlog heeft overgelegd den staat der
kadets bij de akaderaie te Breda, aan wie geheele of gedeelte
lijke vrijstelling van studiekosten is verleend, met verzoek
dat die staat uitsluitend door de leden zal worden gebruikt.
Zaturdag zijn de beraadslagingen voortgezet. De heer
Schimmelpenninck voerde op nieuw het woord. Hij onder
steunde in de eerste plaats de vragen van den heer van de
Putte, omtrent de komptabiliteitswet en de beperkte uitbrei
ding aan het kapitaal der javaansche bank gegeven, en rigtte
voorts vragen tot den minister omtrent een paar speciale pun-
