iö
onze ziel heerschen kan, en dat men haar nimmer in het
kwade dienen of gehoorzamen moet, dat de vorsten meestal
wel het goede willen maar door de dienstbaarheid, vleijerij en
zwakheid van het volk dikwijls ten kwade worden geleid, zoo
dat voor de verkeerde daden der vorsten eene groote verant
woording op de onderdanen rust.
„Hij eindigde met te beweren dat hij streed om de dwalingen
welke een verderfelijken invloed hebben tegen te gaan, dat
hij erkende zelf vele dwalingen te hebben bedreven, maar dat
hij juist daardoor er ook zoo velen had leeren kennen, en
wekte vervolgens een ieder op om in den strijd zijn bondge
noot te worden.
„Wanneer ik opmerk dat ik dezen korten inhoud enkel uit
mijn geheugen put, dan spreekt het wel van zelf, dat hier en
daar eene onjuistheid zal zijn ingeslopen en dat Multatuli
veel op deze regelen zou hebben aan te merken. Ilij, die zoo
zeer aan goede trouw hecht, zou echter moeten erkennen
dat «leze althans in mijn verslag heerschende is, en waarom
ook niet? Waarlijk men mag Multatuli excentriek, ja zelfs in
vele opzigten dwaas noemen, daar is te veel van hem te leeren,
daar is te veel opmerkelijks in zijne taal om geen sympathie
voor hem te gevoelen. Hoe japuner dat zulk een helder
hoofd zoo vaak zijn eigene zoo behartigenswaardige zaak be
derft door openlijke dwaasheden, waaronder ik vooral rang
schik eene zekere advertentie, waarbij hij aan de nederland-
sche natie wijt, dat hij zijne schulden niet betalen kan! Hoe,
een man met enorme begaafdheden, en die daarbij het geluk
heeft dat het veld dat hij bearbeidt juist aan de orde van den
dag is, een man, wiens werken verslonden worden, zou het
niet uitsluitend aan zich zelveu te wijten hebben als hij door
schuldeischers wordt vervolgd Het is immers ondenkbaar?"
Men schrijft ons uit 's Gravenhage G april
„Het kan niet anders of de roem van de zangeres (of, met
het modewoord cantatrice) Adeline Patti, die sedert eenige
dagen de hoofden der muziekliefhebbers te Amsterdam en
elders op hol gebragt heeft, is ook reeds tof u doorgedrongen
verschillende dagbladen zijn althans onuitputtelijk geweest
in haar lof, de koning heeft zijn verblijf in de hoofdstad een
dag verlengd om haar nog te hooren, en het gerucht, dat alle
zaken vergroot naar mate het verder doordringt, verzekerde
dat men in Adeline Patti eindelijk de zangeres bij uitnemend
heid, de volmaakte, gevonden had. Gisteren avond zijn de
bewoners der residentie in de gelegenheid geweest een eigen
oordeel te vellen, daar zij alhier in den schouwburg een eenige
voorstelling gaf met het italiaansche operagezelschap uit
Amsterdam onder direktie van den heer Merelli. Zij trad op
als llosine in Barbiere di Seviglia, en zong in de scène van de
muziekles, waar altijd naar willekeur deze of gene ariageïn-
terkaleerd wordt, die der betrokkene artiste gelegenheid geeft
om te schitteren en zich van de gunstigste zijde te doen ken
nen, de Echo van Eckert en La calesera een spaansche
romance, terwijl zij bij het einde van het stuk nog deValse de
Yenzano voordroeg. Dve schouwburgzaal was op alle rangen
stikvol, terwijl velen voor wie geene plaatsen meer beschik
baar waren, afgewezen zijn. En dit in weerwil dat de prijzen
der plaatsen in den regel verdubbeld waren stalles en eerste
rang f 6, tweede rang f 3,50, parterre f 2,50. Bovendien was
de helft der ruimte van liet parterre afgenomen en tot stalles
ingerigt.
Mejufvr. Patti is eene artiste van den eersten rang, die aan
de natuur de schoonste gaven te danken heeft, met hare stem
kan doen wat zij wil en bijv. met kracht de hooger? zingen. Zij
bezit een helder, frisch en klankvol geluid, en deed zich te ge
lijk in eene rol als die van llosinealseene uitmunteruleaktrice
kennen; het coquette, hetespiègle van die rol, scheen volko
men met haren natuurlijken aanleg te strooken, en droeg bij
gevolg een stempel van waarheid, die niet kon nalaten indruk
te maken. Welke gaven mejufvr. Patti echter bezitte (en die
zijn vele en groote), vertoont haar gezang op sommige punten
de sporen van hare jeugd en konden enkele gedeelten tot op
merkingen aanleiding geven. De eerste welbekendearia„Una
voce" zong zij op eene zoo briljante wijze, met zulke stoute
wendingen en zulke inderdaad smaakvolle kunstversierin
gen, als liier welligt nog nooit gehoord is; datgeen, wat
andere zangeressen slechts met de langdurigste studie weten
te bereiken, het overwinnen der grootste moeijelijkheden,
scheen bij haar eene natuurgave te zijn. Men kon desniette
min, ook in haar overigen zang, als het ware ontdekken dat
de zangeres nog jong is, daar de roulades, hoe voortreffelijk
ook in hare soort, niet zoo volkomen afgerond waren, als
wij die bijv. dezen winter in het koncert Diligentia van
mevrouw Lemmens Sherrington gehoord hebben, eene zange
res die eene minder algemeen verbreiden roem geniet, maar
inderdaad op dat punt onovertreffelijk was. Daarentegen
wekten de trillers van mej. Patti groote bewondering door
hare zuiverheid en lang aangehouden kracht. Doch van
eene zoo uitstekende zangeres had men bovendien kunnen
verwachten dat zij meer partij zou getrokken hebben van de
geinterkaleerde Echo, dan zij gedaan heeft. Dezelfile aan
merking is ook van toepassing op de Valse de Venzano, die
men tevens gaarne in haar geheel had wenschen te hooren,
doch die mej. Patti slechts voor de helft heeft gezongen.
„Alles bijeengetrokken, is Adeline Patti een ongemeen
talent, die, indien zij blijft studeren, eene schitterende plaats
onder de zangeressen zal innemen.
„Over de avtisten welke mej. Patti in den Barbiere naast
zich had, zullen wij zwijgen. De Basile is bijna de eenige van
wien iets goeds zou kunnen gezegd worden."
Benoemingen en besluiten.
marine. Op verzoek eervol ontslag uit 's lands dienst
verleend, met toekenning van pensioen, aan den kapitein
luitenant ter zee titulair van het sedentaire zeewezen in Ne-
derlandsch Indië D. L. Wolfson, laatstelijk direkteur der
fabriek voor de marine er. het stoomwezen te Soerabaija,
thans met verlof hier te lande.
regterlijke magt. Herbenoemd tot plaatsvervangend
kantonregter te Oostburg de heer J. W. Ie Nobelen tot kan -
tonregter te Brouwershaven mr. W. H. Kroef.
onderwijzers. Pensioen verleend aan H. Y. Snoodijk,
gewezen hoofdonderwijzer te St. Philipsland, ten bedrage
van f 400 's jaars, en aan P. van Ree. gewezen hoofdonder
wijzer te Wemeldinge, tot een bedrag van f393 's jaars.
Kerk- en school nieuws.
Gisteren morgen is als predikant bij de nederduitscbe her
vormde gemeente alhier bevestigd de heer J. P. Nonhebel.
Zijn ambtgenoot, de heer E. J. W. Koch, had tot tekst geko
zen Markus IX 50b-
Des avonds deed de bevestigde zijne intrede met eene rede
naar aanleiding van 1 Thess. V 25.
De heer C. F. Zeeman, predikant bij de hervormde ge
meente te Welsum, heeft het beroep naar Zonnemaire aange
nomen.
Marine en leger.
Z. M. de koning heeft bij besluit van den 3 dezer goed
gekeurd dat, met wijziging in zoo verre van art. 114 van het
reglement op de dienst der infanterie, ook de manschappen
van de troepen te voet in gewone tijden, zon-en feestdagen
uitgezonderd, in de dagelijksche tenue, ongewapend en met
de kwartiermuts gekleed, in het openbaar verschijnen.
Door het departement van oorlog is nog ter bevordering
van den overgang van militairen van het leger hier te lande
bij dat in Nederhvndsch Indië bepaald, dat de miliciens, be-
hoorende tot de wapens der kavallerie en artillerie, die reeds
in den wapenhandel geoefend zijn, zoo dat zij als kavallerist
of artillerist voor het indische leger kunnen worden aangeno
men, daarvoor eene geldelijke gratifikatie ad f 150 zullen ge
nieten, even als aan de bij gemelde wapens dienende vrijwil
ligers, die bij het koloniale leger overgaan, wordt toegekend.
Gemengde berigteii.
Frederika Gossmann, barones von Prokesch Osten, is voor
drie jaren aan den hofschoiiwburg te Berlijn verbonden zij
heeft eene jaarlijksche bezoldiging van -4000 thalers, benevens
vijf maaneïen verlof tot het geven van gastrollen. Inde
vorige week zijn bij gelegenheid der te Rotterdam gehouden
koffij-veiling aan het rijks telegraafkantoor niet minder dan
724 telegrammen aangenomen; de ontvangsten bedroegen
dien dag f 1794. De pracht-statenbijbe], welke eenige da
gen in het lokaal Diligentia te 's Ilage ter bezigtiging gesteld
was, is weder aan het paleis van Z. M. teruggebragt. Dat
kunststuk is door ongeveer S000 personen bezigtigd. De
entre'e-gelden en de bus voor het weeshuis te Huissen hebben
opgebragt ruim f 500. De predikant van zekere gemeente
in België bezit in den tuin der pastorij een prachtigen peeren-
booni, die ten gevolge van dertien verschillende inentingen,
dertien soorten van peeren draagt. Die boom. op de meest
vernuftige wijze gekweekt, is zeer schoon en belooft voor dit
jaar een overvloedigen oogst van alle soorten van goede vruch
ten. Te Utrecht is in di/^jïffigste zitting van den gemeente-
vaad geadviseerd tot den bouw eener overdekte graanmarkt,
waaraan eene beurs zal verbonden zijn de kosten daarvan
worden geraamd op p. m. f200.000. Sedert eenigen tijd
bevindt zich te Madrid de beroemde zangeres mevr. Lagrange,
die meer dan eene hare voorgangsters door de bevolking wordt
bewonderd. Ter barer eere is een standbeeld geplaatst in den
zuilengang van het koninklijke operagebouw, voorstellende
mevr. Lagrange in het gewaad van Norma. Tc Koevorden
zijn dezer dagen ondertrouwd de landbouwer Roelof Jager,
te Dalen, oud 09 jaren, en raejufvrouw A. Scheerman, oud 19
jaren. Het porceleinen servies uit Amstels porceleinen-
fabriek, met gezigten uit Amsterdam, is te 's Hage voor f 1010
door den heer v. Romunde gekocht. In korten tijd hebben
te 's Hertogenbosch herhaalde malen indagingen van officie
ren plaats gehad. Jl. donderdag geschiedde zulks weder bij
trommelslag ten opzigte van een len luitenant der infanterie,
die met de militaire kas is weggeloopen. Onlangs moest bij
de regtbank te Groningen een israëliet getuigenis der waar
heid afleggenen werd vooraf door den voorzitter de gebruike
lijke eed van hem gevorderd. De getuige zeide dat zijne gods
dienst hem niet veroorloofde de twee voorste vingers van zijne
regterhand op te steken, waarom hij verzocht den eed te
mogen doen onder het opsteken van den voorsten vinger del
eter- en dien van de linkerhand. De regtbank heeft dit
verzoek ingewilligd.
Burgerlijke staucl.
(Van 29 maart tot 5 april.)
Middelburg. Eerste huwelijksafkondiging L. de Nooi-
jer, jm. 22 j. met C. Kuipers, jd. 22 j.
Vi.issingen. Gehuwd: A. Schraver, jm. met M. C. Hcij-
blom, jd.
Bevallen M. Jasperse geb. Ovaa, z. A. Louwersc geb. de
Rijcke, z.
Overleden: C. But, weduwn. van J. C. Dingemanse, 75 j.
J. Nusteluik, weduwn. van A. Roelofs, 39 j. G.R. Wolte
ring, d. G weken.
Goes. Gehuwd: L. van der Straate, jm. 38j. met J. IIo-
gesteger, jd. 44 j.
Bevallen: K. Nonnekes geb. Breeker, d. P. v. d. Yisse
geb. Itemijn, «1. K. D. Ramonrlt geb. Robijn, z. F. van den
Ende geb. de Regt, d. M. Delneij geb. Servaas, z.
Overleden P. J. van de Velde, d. 4 m. J. de Wolff, man
van E. P. Goeree, 52 j. P. J. Bartelse, z. 4 j. M. P. Voois,
d. 2 jaren.
Zierikzee. Gehuwd: J. Adriaanse, jm. 22 j. met E. Ver
doorn, jd. 25j.
Bevallen: M. Padmos, geb. de Jonge, z. J. C. Lendon,
geb. Simons, z. A. I. Hagemeijer, geb. Gudde, z. P.Troch,
geb. Jasperse, d. G. van de Waart, geb. Knieriem, d.
Overleden: J. Ochtman, z. 4j. A.deVos, weduwn. van
D. Verheul, 66 j. J. Vaal, weduwn. van M. van Kleef, 7G j.
W. A. Wierikx, z. 9 m. E. J. Bal, d. 8 j.
Meteorologische waarnemingen,
gedaan op 's rijks werf te Vlissingen, des middags 12 ure.
Maart april 1862.
Wind.
S
iv"!
p
e"
5
Laagste
s
ti
0
I
3. "S>
«J
temperat
Aanmer
p
1
E O
«S
2
*3
1
p
en verschi
met de
kingen.
s
w
EH
Ja
cn
cS
hoogste.
30
ZO.t.Z.
2.5
747.6
10.6
0.81
S.16
0.0
bcw.betr.heij.r.
31
West.
6
752.6
9.6
0.89
8.40
3.6
betr. bew. heij,
1
West.
5
761.7
10.0
0.S5
8.30
0.0
betr. bow. beij.
bcw. en heijig,
2
Z.t.W.
15
758.7
13.3
0.74
S.6S
0.0
3
Zw.t.Z.
3
754.6
12.4
0.90
9.94
0.6
bew. betr.regen.
lield.betr.cn ra.
4
W. t.N.
2.5
764.3
Ü.S
0.90
S.Ö0
1.7
5
W.NW
5.5
7G6.2
9.2
0.8G
8.00
0.0
bew. betr. heij
ThermoiiieterstanKi.
5 april 's morg. 7 u. 49 'smidd. I u. 54 's av. 11 u. 50 gr.
6 's morg. 7 u. 51 's midd. 1 u. 58 's av. 11 u. 52 gr,
7 's morg. 7 u. 52 's midd. 1 u. 61 gr.
Staten geaieraal.
Bij de tweede kamer der staten generaal zijn thans aan
hangig de volgende
ontwerpen van wet.
A. Die door het vorig ministerie zijn ingediend.
1. Bepalingen omtrent den akcijns op het binneniandsch
gedistilleerd. 2. Onteigening van perceelen ten behoeve van
den aanleg van straten enz. voor «ie regelmatige uitbreiding
van Rotterdam. 3. Onteigening van perceelen ten behoeve
van den aanleg van een spoorweg van Leiden naar Woerden.
4. Onteigening van perceelen ten behoeve van den aanleg
van het kanaal van Apeldoorn naar Dieren. 5. Goedkeuring
van eenige artikelen der met België gesloten overeenkomst
tot regeling der wateraftappingen uit de Maas enz. G.Over-
dragt der tienden van het kroondomein aan het staatsdomein
en de regeling der voor die overdragt aan het kroondomein
te verleenen vergoeding. 7. Beheer der kroondomeinen.
5. Opheffing der slavernij in de Nederlandsche West-Indische
koloniën. (Het is tot hiertoe onbekend of het tegenwoordig
ministerie de bovengenoemde wetsontwerpen heeft over
genomen.)
B. Die door het tegenwoordig ministerie zijn aangeboden
1. Verhooging van hoofdstuk V 111 (marine) der staatsbe-
grooting voor 1861 (loodsgelden). 2. Naturalisatie van F. G.
Steek en negen anderen. 3. Herziening van het tarief van
regten op den in-, uit- en doorvoer, k Naturalisatie van
J. H. H. A. Biicke en negen anderen.
Onder de verschillende wetsontwerpen, waarvan de aan
bieding onverwijld wordt te gemoet gezien, heliooren
1. De definitieve begrooting van het departement van
buitenlandsche -/.aken voor 1862. .2. De definitieve begroo
ting van het departement van hinnenlandsche zaken voor
1862. 3. De begrooting voor de staatsspoorwegen, dienst 1S62.
Eindelijk is er sprake van de voorbereiding van verschil
lende wetsontwerpen, betreffende onder anderen
1. Verbetering van de waterwegen van Amsterdam en
Rotterdam naar zee. 2. Regeling van het middelbaar onder
wijs. 3. Geneeskundige wetgeving.
Inlichtingen van den minister Loudon
(dd. 29 januarij 1862) omtrent het werk van Money:
„Java. or how to manage a colony."
De heer van Bosse interpelleerde den 13 julij 1S61 den
minister van koloniën omtrent de juistheid der cijfers, welke
Money had medegedeeld over den vroegeren en lateren staat
der indische financiën. De minister had echter reeds den 9
julij den goeverneur-generaal van Nedevlandsch Indië inlich
ting daarover gevraagd. Deze antwoordde, dat hij aan de
hoofden der departementen van algemeen bestuur op Java
geene uitnoodigiug had gerigt om door tusschenkomst van
deu engelschen konsul Fraser te Batavia aan Money inlich
tingen te verstrekken. Alleen had hij bij partikulier schrijven
dien konsul verwezen naar den direkteur van financiën voor
een staat betrekkelijk de subsidiën, van J 833 tot 1856 door
Oost-Indië aan het moederland geleverd, welke staat geene
andere cijfers bevat dan reeds in verschillende openbaarge
maakte stukken voorkomen, en waarvan de schrijver ook
geen gebruik schijnt te hebben gemaakt. Dealgemeene boek
houding heeft aandenheev Fraser twee staten verschaft (aan
tooning der inkomsten van Nederlandsch Indië van 1821 tot
en met 1847, en van de uitgaven over dien tijd), die almede
geene opgaven bevatten die niet reeds onder verschillende
vormen door den druk openbaar zijn gemaakt, èn in de kolo
niale verslagen èn in de werken van den heer D. C. Steyn
Parvé.
Dat inzage, uittreksels of afschriften van stukken tot'sgoe-
verneraents archieven behoorende, aan of ten behoeve van
Money zouden zijn verstrekt, wordt almede ontkend.
In eene nota, den minister ter hand gesteld, had de heer van
Bosse de overeenkomsten en verschillen tusschen de opgaven
van Money en de bekend geworden feiten aangetoond,'en
daaruit afgeleid dat de schrijver officiële stukken of e.xtrakten
had gehad, en wel inzonderheid uit de indische boeken. Zoo
had hij de opbrengst van de landrente sedert 1821 medege
deeld, terwijl de heer Band in 1843 in komité-generaal opgave
had gedaan van de opbrengst der belastingen in Indië van
1830 tot 1840. Money's opgaven nu zijn daarmede eenslui
dend, behalve wat het jaar 1840 betreft, waarvoor Money meer
opgeeft.
Volgens de indische begrootingen van 184046 werden
de baten over die jaren geraamd op f 144,727,373, terwijl zij
volgens Money f 173,569.628 of ruim 4 millioen per jaar bo
ven de raming bedragen hebben, hetgeen, volgens den heer
van Bosse, geenszins onwaarschijnlijk is.
