MIDDELBÜRGSCHE
COULANT.
l\° 33.
Dingsdag
1862.
18 Maart.
f
<cX'v'x
C.OH&
X »oïiüu««f£>-
«v
Editie van maandag avond 8 ure.
middelburg 17 Maart.
Jl. zaturdag heeft het provinciaal geregtshof in Zeeland
alhier uitspraak gedaan in de zaak van Johannes van de
Velde, oud 22 jaren, kommissaris der beurtveren, en zijn
vader Daniel van de Velde, oud 4(3 jaren, brievengaarder,
beide wonende te Brouwershaven de eerste beschuldigd van
het verduisteren, wegnemen en vernielen van brieven, gelds
waardig papier cn gelden, afgegeven aan en nedergelegd in
het hulpkantoor der brievenposten] te Brouwershavende
tweede beklaagd wegens nalatigheid in zijn beheer als brie
vengaarder in voorschreven hulpkantoor, ten aanzien van
brieven, geldswaardig papier en gelden, door den beschul
digde verduisterd, weggenomen en vernield.
In ons nommer van jl. dingsdag gaven we een overzigt van
de behandeling dezer zaak.
Bij het door den voorzitter, inr. C. "W. E. Vaillant, uitge
sproken arrest worden de beschuldigde en beklaagde door
het hof schuldig verklaard aan de verschillende als bewezen
aangenomen en nader gekwalificeerde feiten. Op grond van
de artt. 254, 255 le lid en 463 wetboek van strafregt, de artt.
9 en 20 le lid der wet van 29jtinij 1854, de artt. 1 en 3 der wet
van 28 junij 1851, art. 52 wetboek van strafregt en art. 207
wetboek van strafvordering, en onder aanname van verzach
tende omstandigheden, wordt de beschuldigde Johannes van
de Velde veroordeeld tot eene korrektionnele gevangenisstraf
voor den tijd van zes weken, in eenzame opsluiting te onder
gaan, en de beklaagde Daniel van de Velde tot eene geld
boete van f 25, benevens ieder voor de helft in de kosten van
het proces.
Uit Goes schrijft men ons 1G dezer
„De voorlaatste verkiezing van een raadslid heeft in som
mige opzigten nog al sensatie gemaakt. Een der kiezers, lid
eener kiesvereeniging, is door een drietal zijner medeleden
beschuldigd van het bezigen van onwettige middelen. De offi
cier van justitie heeft zich die zaak aangetrokken en gisteren
zijn te dier zake eenige getuigen door den regtcr-kammis-
saris verhoord, hetgeen in dea loop dezer week zal voortgezet
worden.
„Op zijne beurt heeft de beschuldigde kiezer eene klagt
ingediend tegen zijne drie beschuldigers, als zouden ze hem
daadzaken hebben te laste gelegd, die, zoo ze bewezen waren,
hem aan de verachting zijner medeburgers en eene korrek
tionnele straf zouden blootstellen. Ook deze zaak is ter in-
struktie gesteld in handen van den regter-kommissaris.
„Met gespannen verwachting wordt de uitslag te gemoet
gezien."
Jl. zaturdag is de Ganzepoort. de laatste van dezeven
der te Goes bestaan hebbende, door het gemeentebestuur in
het openbaar voor f 300 voor afbraak verkocht.
Naar wij vernemen is dezer dagen door den minister van
binnenlandsche zaken, als zijn gevoelen te kennen gegeven,
dat in die gemeenten welker bevolking, volgens de uitkomsten
der laatste tienjarige volkstelling, eene zoodanige vermeerde
ring heeft ondergaan dat daaruit eene uitbreiding in het getal
leden van de gemeenteraden voortvloeit, de verkiezing van
die leden niet zal behooren plaats te hebben op het tijdstip,
volgens art. 8 der gemeentewet, door burgemeester en wet
houders te bepaleu, doch op den gewonen tijd, zijnde den
derden dingsdag der maand julij.
Aan de leden van het Indieseh genootschap is rondgezon
den het verslag omtrent den aanleg van spoorwegen op Java.
Dit zeer uitvoerig en belangrijk rapport, uitgebragt door de
heeren Th. F. Schill en J. H. van Soest het derde lid der
kommissie, de heer G. II. Uhlenbeck, heeft door zijne benoe
ming tot minister van koloniën zich aan de werkzaamheden
der vaststelling van dit verslag onttrokken behandelt drie
punten: 1. de behoefte en het nut van spoorwegen op Java
2. de rigting der spoorwegen, en 3. de uitvoering. Aan het
slot van haar rapport doet de kommissie de volgende voorstel
len omtrent de wijze, waarop de aanleg van spoorwegen op
Java door het genootschap zou kunnen bevorderd worden
1. Het verslag te doen drukken en zoo veel mogelijk ver
spreiden
2. De nederlandsche pers uit te noodigen om de zaak bij
herhaling onder de aandacht van het publiek te brengen
3. Blijvende de aandacht op de javasche spoorwegkwestie
gevestigd te houden, en bij elke gepaste gelegenheid daarop
terug te komen
4. De oj) Java gevestigde leden van het genootschap uit te
noodigen, al die inlichtingen te verschaften, welke dienen
kunnen om de zaak nog nader bij het nederlandsch publiek
aan te bevelen.
Men schrijft ons uit Utrecht, 14 maart:
„Gisteren avond hield de heer ten Kate hier zijne 4de let
terkundige voorlezing, waarin hij zijne beschouwing van Bil-
derilijk en da Costa voortzette en beiden, inzonderheid als
dichters, met elkander vergeleek. De spreker deed ons opmer
ken hoe, bij menig punt van overeenkomst, toch een opmer
kelijk verschil bestaat tusschen den meester en den leerling.
Beiden waren in hunne jeugd klassisch gevormd Bilderdijks
eevste dichtproeven getuigen van zijne liefde voor de oude
grieksche en latijnsche po&êie, cu da Oosta's eerste verzen
waren in het latijn. Maar terwijl die voorliefde voor het klas
sieke Bilderdijk nooit heeft verlaten, vinden wij ze in later
tijd bij da Costa naauwelijks terugen reeds in déomstan-
digheden dat Bilderdijk uieer door den zuiver-griekschen
Sophoelcsda Costa meer door den balf-oosterschen
Aeschylus werd aangetrokken, zien wij het verschil tusschen
beider dichterlijke natuur. In het algemeen beeft Bilderdijk,
al drukte hij op alles zijn eigen stempel, veel meer vertalin
gen en navolgingen gemaakt dan da Costa, die alleen in zijne
vroegere periode de „Perzen"en de „Prometheus" van Aeschy
lus in hollandsche verzen overgebragt heeft: de fragmenten,
die hij van Milton en anderen vertaalde, dienden slechts tot
opheldering zijner mondelinge voordragten, voorlezingen
gelijk hij zelf ze noemde, maar in waarheid dithyram'oische
improvisation. Beiden, zoo wel Bilderdijk als da Costa, waren
dichters in den waren zin des vvoords; niet gelijk zoo velen
die bij bijzondere gelegenheden een vers kunnen maken;
hunne geheele persoonlijkheid was poëtisch. Beiden waren
zeer veelzijdig ontwikkeld; maar toch inoest de laatste in dit
opzigt onderdoen voor den eerste, die bijna op geen enkel ge
bied van menschelijke kennis vreemdeling was, en wiens
poëzie dan ook de grootste menigvuldigheid vertoont. Geen
enkel genre van poëzie is doorhem onaangeroerd, geen enkele
vorm van versbouw onbeproefd gelaten. Als episch dichter
behandelde hij de esopische fabel zoo wel als het homerische
heldendichtals dramaticus zoo wel het saterspel als de hooge
tragedie als lijrisch dichter, de hekelende satyre niet minder
dan de gevoelvolle elegie; als leerdichter waren zijne voort
brengselen van even uiteenloopenden aard. Da Costa daar
entegen mist die menigvuldigheid teneenenmale; hij is lijrisch
dichter, niet bij voorkeur maar bij uitsluiting, en behandelt
daarbij zijn onderwerp altijd vau een historisch-profetisch
standpunt. Als erotisch diënter is hij nimmer opgetreden.
Twee maal slechts heeft hij zich, op ver van elkander verwij
derde tijdpunten zijns levens, aan de romance gewaagd, in
de „Eurydice" en „Uit Portugalzijn „Uit Palestina" is de
eenige door hem in poëzie gebragte legende. Eén oorspron
kelijk drama hebben wij aan hem te danken, den „Alphon-
sus I," maar dit is als drama geheel mislukt; er wordt veel in
verhandeld maar niet in gehandeld, en het eerste vereischte van
zijn genre ontbreekt er dus aan. Da Costa mist geheel het talent
om karakters te schildereneeu held als Segol, eene vrouw als
Elpine zoeken wij bij hem te vergeefs. Hij geeft ons nergens
vrouwenkarakters te aanschouwen die ons belangstelling in
boezemen ook niet in zijne „Elisabeth," noch in zijn meester
stuk „Hagar," overigens zoo rijk aan prachtigebeschrij vingen,
maar waarin de weggezondene slavin slechts de draad is die het
gedicht tot één maakt. Da Costa's poëzie is in hooge mate sub
jectief; hij bezat niets van het talent van een Shakespeare en
een Goethe, om alle krachten en toestanden objectief weer te
geven; alle personen worden onder zijne handen tot da Costa
zelf. Al heeft zijne vorming en zijn zuiver gevoel hem bewaard
voor de overdrijvingen der romantische school, toch staat hij
veel digter bij deze dan Bilderdijk. Geen wonder dan ook, dat
bij zich in het geheel niet, gelijk deze, tot Corneille, Racine,
Voltaire aangetrokken gevoelde, maar veel meer dan zijn
meester in staat was, het voortreffelijke in Shakespeare en an
deren op te merkenÜa Costa's poëzie is niet gelijk aan den eik,
die in magtige maar onregelmatige vormen uit een bergkloof
nedevhangt over het bergdal, de zweedsclie dichtevTegnér
vergelijkt er de romantische poëzie bij, noch aan den slan
ken opgaanden palmboom met zijne rijke maar symetrische
kroon, tusschen wier bladeren een nachtegaal zit en zingt,
het beeld der grieksche poëzie,maar aan den genista-boom in
iïebvons velden, waaronder een engel van Jehova den profeet
toespreekt en met kracht bezielt. In zijne „politieke poëzij,"
waarin da Costa zijii hoogste standpunt bereikte, beschouwt
hij de geschiedenis, de gebeurtenissen zijner eigene dagen, met
een godsdienstig oog, en wijst profetisch op de toekomst, nu
waarschuwend en somber, gelijk in zijn „Wachter, wat is
er van den nacht?" dan weer hoopvol en een beteren tijd
verwachtende. In den „Slag bij Nieuwpoort," zijn laatste,
onovertroffen meesterstuk, betreedt bij een gebied waaraan
Bilderdijk altijd vreemd is gebleven.
„Ook de menigvuldigheid in den vorm, in zoo zeldzame
mate bij Bilderdijk voorhanden in de omstreeks 200 boek-
deelcn zijner poëzie, wordt bij da Costa niet gevonden. Deze
zondigt in zijn versbouw menigmaal tegen de eiscben der
schoonheid, terwijl Bilderdijks dichtregels bijna altijd onbe
rispelijk zijn. Maar schijnt bij Bilderdijk vaak de ware
bezieling ontbroken te hebben en is hij dikwijls te gekunsteld
en daardoor koud, bij da Costa is alles uit liet hart gevloeid
bij geloofde, daarom sprak hijhij gevoelde, daarom zong hij.
Heeft men Bilderdijks statige alexandrijnen vergeleken met
gedisciplineerde troepen, die met verwonderlijke juistheid de
hevelen huns veldheevs opvolgen, en zijne luchtigere versre
gels met vlugge kavallerie: da Costa's versifikatie is te
vergelijken met de ongeregelde bewegingen der zouaven, die
nu langzaam voortgaan, dan onstuimig voorwaarts dringen,
alles medesleepende.dan plotseling zich wenden, en wien niets
weerstaat. Bilderdijks poëzie is gelijk aan liet grieksche
manneren standbeeld, met de zuiverste omtrekken en lijnen,
maar zonder oogappel waaruit een ziel spreekt, en als marmer
koud; of aan den gebeeldhouwde»] Cherub in Israels tem
pel, onbewegelijk staande met uitgespreide vleugelen en het
heiligdom bewakende.
„De bewering van den heer Busken Huet, dat Bilderdijk
geen talent had tot hoogere conceptie dan die voor nutsver-
handehngen, werd door ten Kale volkomen onwaar genoemd.
Voorzeker, liet plan van den „Ondergang der eerste wereld."
zóó juist en zamenhangend dat uit de vijf bestaande zangen
het geheel kon ontwikkeld worden, hetwelk 21 zangen moest
innemen, dit meesterlijk bewerkte plan is niet dat Cener nuts-
verhandeling. Bilderdijks epos is een heerlijke torso gelijk,
door een halfgod gewerkt, en waarop alle Michael Angelo's
met eerbied en bewondering zullen staren, zoo lang er Mi
chael Angelo's op aarde zijn.
„Ook hierin komen Bilderdijk en da Costa overeen, dat bei
den door hunne tijdgenooten lang niet algemeen in hunne
waarde erkend zijnmaar beiden zullen leven als menig latei-
dichter vergeten is; beiden zullen blijven heerschen op het
gebied onzer poëzie, de een par droit de conquête, de ander
par droit de naissance.
„Maar wij mogen niet te uitvoerig worden. liet is ons on
mogelijk, in een kort bestek al de schoone opmerkingen en
vergelijkingen weêr te geven, ons door den heer ten Kate
medegedeeld. Wij durven beweren, dat zijne 4de voorlezing
de vorigen verre overtrof in degelijkheid van bewerking en
daardoor in belangrijkheid. De proeven uit Bilderdijks en
da Costa's poëzie, nu en dan door den spreker tot opheldering
van het door hem gezegde voorgedragen, waren over het alge
meen zeer gelukkig gekozen. Met verlangen zien wij ten
Kate's 5de lezing te gemoet, waarin hij ons een blik wil doen
slaan op Goethe's Faust."
De opperceremoniemeester heeft bekend gemaakt, dat liet
bofden rouw zal aannemen wegens het overlijden van H. K. II.
mevrouw de regerende groothertogin van Mecklenburg-
Schwevin, voor den tijd van acht dagen, met ingang van den
15 dezer, te verdeden iu vier dagen halven rouw, en vier
dagen ligten rouw; wegens het overlijden van II.K.II. me
vrouw de hertogin Sidonia van Saksen zal vier dagen ligte
rouw gedragen worden aanvangende 19 dezer.
De nieuw benoemde minister van buitenlandsclie zaken,
jhr. mr. P. van rler Maessen de SombrefF, heeft donderdag
zijne funktiën aan het departement aanvaard.
De Staatscourant van vrijdag bevat eene kennisgeving van
den minister van marine dat in de tweede helft van de maand
april aanstaande bij de direktie der marine te Amsterdam een
vergelijkend examen zal plaatshebben van jongelingen, die
als machinist-leerling der tweede klasse wensehen te worden
aangenomen. Het getal der als zoodanig te plaatsen jongelin
gen zal zich tot twaalf bepalen, terwijl alleen zij worden toe
gelaten. die op den 1 januarij van dit jaar het 5de levensjaar
reeds en het 20ste nog niet zijn ingetreden, en bij het vooraf
te ondergaan geneeskundig onderzoek voor de zeedienst zijn
goedgekeurd.
De Staatscourant van heden deelt de bevolking mede der
provincie Groningen, volgens de laatste officiële volkstelling,
liet totaal cijfer bedraagt 207,088. Daarvan telt Groningen
35,774.
De verhouding der geneeskundigen was in Frankrijk nog
kovt geleden even ellendig als deze nu nog hij ons is. Feitelijk
bestond er natuurlijk ook wel vroeger eene geregtelijke ge
neeskunde, maar regtens had men er geen medecin-légiste.
Had de regtbank, of hadden de regterlijke ambtenaren vroe
ger de voorlichting noodig van geneeskundigen of moest er
een gevegtelijk-geneeskuudig onderzoek verrigt worden, dan
riepen zij daartoe nu eens dezen, dan weder genen op, naar
goeddunken. Gewoonlijk vonden deze medici echter eene
totale miskenning hunner bewezene diensten, daar zij niet als
experts of deskundigen, maar slechts als getuigen werden
afgescheept, en zij mogten zich zelfs gelukkig rekenen eene
deklaratie te mogen indienen volgens een verouderd tarief
van 1S11. Natuurlijk konden bij zulk een toestand noch
bijzondere lust of opzettelijke beoefening,""noch de zoo
noodige praktische ervaring verwacht worden.
In den laatsten tijd heeft men echter bij de bevoegde auto
riteit stappen ter verbetering gedaan, en wel aanvankelijk met
gunstig gevolg. De minister van justitie heeft namelijk in den
laatsten tijd door aanschrijvingen aan de regterlijke magt ge
zorgd dat nu voortaan de medici als experts beschouwd en
niet meer raéigewoue getuigen zullen gelijk gesteld worden.De
