üuitenlanö.
0taatlumïiiije bcstljcuinnngm.
3rctijMnQcn.
nadere inlichtingen te bekomen, en hen te verzoeken in de
voorjaarsvergadering verslag en zoo noodig een voorstel
te doen.
Overeenkomstig dit advies wordt mede eenparig zonder
beraadslaging besloten. (Zie verder het bijvoegsel).
Algemeen overzigt.
In ons vorig nominer hebben we reeds gemeld dat de rege
ring van Oostenrijk het besluit heeft genomen de militaire
regtbanken in Hongarye in te voeren. Het zal nu de vraag
zijn of men, door het gezag aan de militaire overheid op te
dragen, die onderwerping zal verkrijgen, welke men in het
land, waar de zucht tot autonomie zoo duidelijk begint te
spreken, door middel van het burgerlijk bestuur niet heeft
kunnen te weeg brengen, lien die nog eenmaal met ons een
retrospectieven blik willen werpen op den toestand van Oos
tenrijk, verwijzen we naar het onder „Staatkundige beschou
wingen" in dit nommer voorkomende.
Men had verwacht dat bij de opening der kamers in Belgie,
mededeeling zou worden gedaan van de erkenning van het
koningrijk Italië, maar het schijnt dat liet vernieuwde kabinet
die zaak liever met stilzwijgen wil laten voorbijgaan. Althans
eenige dagbladen die op de hand van het goevernement zijn,
beginnen te onderzoeken of eene openbare erkenning we!
noodig is. Zoo lezen we heden in L'étoile beige de bewe
ring dat het koningrijk Italië op eenvoudige en natuurlijke
wijze is erkend door de benoeming van een gevolmagtigd
minister bij het hof van Turyn, ter vervanging van wijlen den
heer de Lannoy. Tijdens de benoeming van den lieerde Lan-
noy, zegt L'c'toile, was Victor Emmanuel koning van Piemont.
Thans nu er geen Piemont bestaat, moest men wel, zoo men
dezen diplomaticken post niet wilde opheffen en het gezant
schap terugroepen, een vertegenwoordiger benoemen bij
het hof van den koning van Italië, en de minister heeft bij liet
kontrasigneren van het besluit tot de benoeming van dien
gezant liet staat in den Moniteur de verantwoording op
zich genomen. Buitendien is het ook niet noodig zoo lezen
we verder dat in de troonrede van de erkenning wordt
melding gemaakt, de kamers hebben volkomen vrijheid bij
het adres van antwoord over de buitenlandsche politiek te
spreken, en daartoe zal welligt aanleiding te meer zijn, omdat
de nieuwe gezant in last heeft zoo spoedig mogelijk met
het goevernement van Victor Emmanuel over een handels
verdrag te onderhandelen.
Alvorens de heer Rogier het bestuur van 't ministerie van
hinnenlandsche zaken neerlegde, heeft hij de reorganisatie
van het normaal onderwijs voor leerling-onderwijzeressen tot
stand gebragt. Een daarop betrekkelijk koninklijk besluit
van 25 oktober is in den Moniteur opgenomen. L'indepen-
dance ismet dien maatregel ten hoogste ingenomen. „De mi
nister zegt dat blad legt. daardoor als liet ware aan al
de gemeentebesturen de verpligting op om eindelijk aan de
zoo lang verwaarloosde opvoeding van meisjes de zelfde zorg
te besteden als aan die van jongens. Wij kennen geen gewig-
tiger onderwerp van bemoei jingen voor ieder die aan den voor
uitgang een zekeren, regelmatigen en snellen tred wil verze
keren. Voor liet onderwijs van vrouwen is tot nog toe weinig
gedaan, of liever uien heeft de vervulling van dezen belang
rijken inaatsehappelijken pligt geheel aan de kerkelijke
gemeenten overgelaten. Zelfs onder onze groote steden zij n
er waar niet ééne inrigting bestaat van middelbaar onderwijs,
welke door leken bestuurd wordt; zoo dat ouders, hoe zij ook
denken over het onderwijs dat onder het uitsluitend toe-
zigt der geestelijkheid gegeven wordt, wel genoodzaaktzijn
hunnekinderen, indien zij daarvan niet willen scheiden, naai
scholen te zenden waarop de burgerlijke overheid geen toe-
zigt kan uitoefenen. De betreurenswaardige gevolgen zijn
hekend de invloed die men op dc vrouwelijke leerlingen ver
krijgt, is oorzaak van de ongelukkige verdeeldheid in menig
huisgezin, liet eenige middel om hieraan een einde te maken
bestaat in deoprigting van scholen voor lager en middelbaar
onderwijs voor meisjes op den zelfden voet als ze voor jongens
bestaan. Die noodzakelijkheid wordt in hetkoninklijk besluit
duidelijk erkend, want een der artikels bepaalt dat bij de
oprigting van twee normaalscholen, waarvan er een in de
vlaamsche en een in de waalsche provinciën zal gevestigd zijn,
bijzondere lessen zullen gegeven worden voor de vorming
van onderwijzeressen tot liet geven van meer uitgebreid lager
onderwijs. Op die wijze zullen wij weldra verkrijgen wat
ons reeds lang heeft ontbrokenwaardige onderwijzeressen.
Maar dan moeten regering en gemeenten liet werk volkomeu
maken, door scholen op te rigten voor de helft van de leden
der maatschappij, die door onregtvaardigheid of dwaling tot
nog toe daarvan verstoken waren."
Ilct italiaansche parlement zal den 20 dezer bijeenkomen.
Men verwacht dat de lieer Ricasoli alsdan de geheele diplo
matieke briefwisseling over liet romeinsclie vraagstukaan de
vertegenwoordiging zal overleggen cn onmiddellijk daarop
zijn ontslag nemen. Bij den aard der verstandhouding tus-
sehen de italiaansche regering en Frankrijk, moet het voor
dien minister onmogelijk zijn langeraan het bewind te blijven:
liet gedrag van den heer Ricasoli schijnt aan keizer Napoleon
niet meer welgevallig te zijn. Dit is weer duidelijk op te uiaken
uit een artikel in Le pays,waarin de heer Ricasoli in een zeer
ongunstig daglicht wordt geplaatst en hem verweten wordt
aan den eenigen bondgenoot van Frankrijk een ultimatum
te hebben doen toekomen. De heer Ratazzi is thans de man
dien Frankrijk aan het hoofd van het bestuur in Italië wil zien.
Le pays spreekt die meening openlijk uit en zegt o. a. in zijn
nommer van 5 dezer: „Een ministerie Ratazzi is op dit oogen-
blik liet beste middel om Frankrijk naauwer nan Italië te
verbinden. Het zou een zekeren waarborg zijn voor de wel
willendheid der onderhandelingen, waarvan den uitslag met
zoo veel bezorgdheid wordt te gemoet gezien. Het telkens
verlengde verblijf van den lieer Ratazzi te Parijs, zijne her
haalde bijeenkomsten met den keizer, zijne betrekking tot de
parijssche dagbladpers, zetten aan de verklaring van Le pays
nog meerder gevvigt bij."
De generaal Turr heeft aan bet centraal komité kennis ge
geven dat Garibaldi vast voornemens is om geene beweging
tot het vermeesteren van Rome of Venetie uit te lokken. Hij
wil alleen de wapening bevorderen en vermaant tot eendragt
ter bereiking van den nationalen wensch. Zij. die zich daar
mede niet kunnen vereenigen, tnogen het centraal komité
verlaten om naar eigen goedvinden te handelen.
De kommissarissen door de regering van Zwitserland naar
het Dappendal gezonden, zijn terug gekeerd en dringen op
een spoedige oplossing van het konflikt aan. De fransche
Moniteur verklaart thans dat, hoorden sedert 1815 voortdu~
renden strijd over dat grondgebied „het als 't ware van zelve
onzijdig grondgebied is geworden," dat de overheid in Waad t-
land die onzijdigheid geschonden heeft, maar dat het keizer
lijk goevernement het sedert I'S 15 bestaande geschil niet door
kracht van wapenen wil uitmaken. Het zvvitsersche dagblad
Der Bund doet uitkomen dat het Dappendal uit een krijgs
kundig oogpunt voor beide staten van groot belang is. Wan
neer we hierbij nu nog opnemen eene depeehe uit Parijs aan
de engelsche dagbladen gezonden, dan meenen we van deze
zaak alles te hebben gezegd wat daarvan voor het oogenblik
te melden valt; die depeehe luidt aldus: „Frankrijk heeft
aangeboden met Zwitserland in onderhandeling te treden,
om tot eene schikking te geraken welke aan Zwiterland al de
waarborgen geeft voor de onzijdigheid van het Dappendal."
In Frankrijk zullen de kamers eerst omstreeks lialf januarij
geopend worden, en men moet dus nog geruimen tijd wachten,
alvorens te zien welke veroveringen op lietgebied der vrijheid
van parlementaire diskussie daar te lande gemaakt zullen
worden. Inmiddels zijn de budgetten voor 18f)3 reeds aan
den staatsraad ingediend. Behalve de belasting op de lucifers,
waarvan het ontwerp reeds sedert lang gereed is, zal er ook
eene zegclbelastig op de kwitantien worden gesteld. Men wil
dat de heer Fould zich weldra weder met de portefeuilje van
financiën zal belasten.
In Portugal is de vergadering der cortes den 6 november
geopend, en onmiddellijk weder verdaagd tot in de eerste
dagen van januarij. De koninklijke boodschap bevat niets
van overwegend belang.
Uit New-York is per telegram van 26 oktober berigt ont
vangen dat bij Leesburg den 21sten weder een gevecht heeft
plaats gehad. De strijd werd gevoerd tusschen de eerste ko-
lonne der bondstroepen, onder bevel van den generaal Stone,
en die der zuidelijke staten, onder aanvoering van den generaal
Evans.De bondstroepen werden genoodzaakt over de Potomac
terug te trekken, met een verlies van 600 man. waaronder de
generaal Baker. De maritieme expeditie, sterk 80 schepen
met 500 stukken geschut en bemand met 3500 koppen was
gereed te vertrekken.
Oostenrijk.
De tijdingen uit Hongarye worden steeds meer ontmoedi
gend, doch het meest ontmoedigend van alles is dit, dat de
oostenrijkers volstrekt niet altijd in hun regt zijn. Dc rust in
Pesth is ernstig verstoord, toen de policieden gek weekten tabak
in beslag nam. De tabaksteelt was, zoo lang Hongarye eene
zelfstandige provincie onder een konstitutie vormde, een der
hoofdbronnen van bestaan voor den lageren boerenstand. Na
den oorlog van 1810 verbood de regering de tabaksteelt en
maakte het tot een staatsmonopolie. Toen echter, bij hetbegin
van dit jaar, de boeren hoorden dat hun oude konstitutie zou
hersteld worden en hun landdag tc Pesth zamenkomen, begre
pen zij dat zij al de regten van vroegere jaren weder kregen, en
vlijtig begonnen zij tabak te planten. Zoo lang deoostenrijk-
sche regering nog de hooj) koesterde om Hongarye te verzoe
nen, gaf zij aan hare ambtenaren den last zoo weinig mogelijk
tusschen beide te treden en het volk aan zich zelf over te
laten, voor zoo ver de rust des lands niet bedreigd werd. De
teelt van den tabak die zich trouwens tot een zeer kleine
streek bepaalde, werd daarom in dit jaar over het hoofd gezien.
Doch de tijden zijn veranderd, en men is thans te Weenen
besloten den bongaren de geheele zwaarte van de keizerlijke
ontevredenheid te doen gevoelen. De wet wordt met de uiter
ste strengheid toegepast, en onder anderen is er een bevel
uitgevaardigd om al den tabak, zonder een bepaalde vergun
ning gekweekt, in beslag te nemen.
De inbeslagneming te Pesth was een gevolg van dit bevel,
en in den striksten zin waren de autoriteiten volkomen gereg-
tigd om het te doen. Dit is te zeggen, zij hadden even veel en
even weinig regt als altijd. De boeren waren naar een valsche
veronderstelling te werk gegaan, en het tabaksmonopolie be
stond werkelijk nog. Maar liet is zeer ongelukkig dat de wor
steling is begonnen door een daad, die zelfs den armstcn man
in Hongarye het verlies van al zijne regten door de vertreding
der konstitutie in de herinnering brengt. De breuk isspoedig
verbreedEen groot getal van hongaarsche ambtenaren hebben
hunne posten nedergelegd, daar zij onwillig waren genood
zaakt te zijn om belastingen op te leggen, die niet door de
konstitutie bekrachtigd waren. In den letterlijken zin hebben
zij de letter voor zich docli de oostenrijksche regering had
een niet minder aanneraelijken grond om door te tasten, daar
zij het rijk toch niet kon laten ondergaan, terwijl de verschil
lende ligchamen nog over hunne onderlinge verhouding be
raadslaagden. Geld moest zij hebben en belastingen moesten
opgebragt worden. Maar om dit gedaan te krijgen, is Oosten
rijk gedwongen steeds verder van de traditien en beginselen
van een konstitutioncel bestuur af te wijken. De onwil der
hongaarsche besturen om mede te werken, dwingt het goever
nement tot dcu ergsten maatregel van allen, belastingen te
heffen met het zwaard. De soldaat is nu de eenige ontvanger
van belastingen in Hongarye: en Oostenrijk is, zonder dat
het de hoop op eene betere verhouding mag koesteren, door
wenschen en gezindheden als door een diepen afgrond van
Hongarye gescheiden.
Het gevaar is gering dat Hongarye onverhoeds naar de
wapens zal grijpen, en metal haar kracht op Oostenrijk aan
vallen. De hongaren zijn even dapper en vast besloten als
ooit, maar zij zouden magteloos zijn in den strijd met eene
regering, die over een leger van een half millioen kan be
schikken. Zij hebben geene wapens. De ontwapening der
geheele bevolking, met strengheid na den oorlog uitgevoerd,
is krachtiger dan ooit volgehouden. De hoofden der natie
zijn veel te voorzigtig om het volk. dat zich geheel aan hen
vertrouwt, door een ontijdigen opstand aan een nutteloos
bloedbad bloot te stellen. Maar niettemin heeft de oosten
rijksche regering door haren twist met Hongarye een geduchten
slag ontvangen of zich zeiven toegebragt. Z.j kan er niet aan
denken om zich in een oorlog van eenigzins langen duur met
wie ook te storten, omdat zij haar leger moet gebruiken om
op hare eigene onderdanen te passen. Zij kan niet hopen
Duitschland voortdurend van zich afhankelijk te zien, daar
de duitschers niet onverstandig genoeg zijn om hulp en be
scherming van een volk te wachten, dat door burgertwist in
tweeën is geveten. Het is alleen in naam, dat Oostenrijk nog
tot de groote staten behoort. Zij kan voortaan geen ontzag
meer inboezemen in de raadsvergaderingen van Europa. Ten
aanzien der oostersche kwestie zal ze nog eeu weinig ge wigt
in de schaal leggen, omdat het kettersche Engeland met haar
overeenstemt. Maar Frankrijk en Rusland weten zeer goed,
dat ze geen oorlog kan aanvangen. De geringe hoop. die het
konstitutioneel programma bij hare vrienden verwekte, is
geheel geweken. Het is volkomen onmogelijk dat Oostenrijk
door eene konstitutie zou geregeerd worden, terwijl op den
korten afstand van 50 of 60 mijlen van Weenen alle belas
tingen door soldaten worden ingevorderd. Het weener parle
ment heeft zijn aanzien en achting geheel verloren, lot dat
het eindelijk slechts een voorwerp van bespotting, zelfs der
duitschers is geworden. En de romp-rijksraad, gelijk de kor-
respondenten van engelsche bladen hein minachtend noemen,
heeft ook geen ander lot gehad.
Oostenrijk wordt alzoo door een gevaar bedreigd, dat door
vele gebeurtenissen voorbereid, niets minder groot is, nu het
eindelijk in zijn volle gevvigt kan worden overzien. Het is
altijd zijn streven geweest te heerschen door te verdeelen, en
in de laatste tijden heeft het de onrustige magyaren getracht
in ontzag te houden en te verschalken, door de slavische be
volking in het spel te brengen. Over een dergelijk punt had
hij juist getwist met de zevenbergers. Door de oude konstitutie
van Zevenbergen waren de talrijke wallachyers van allen po-
litieken invloed uitgesloten. Zij waren grootendeels arme lie
den, die deze ontbering gemakkelijk droegen. Oostenrijk
staat nu toe dat Zevenbergen eene konstitutie zal hebben en
de landdag bijeen komen. Maar zij wil eene stemming in
voeren, die aan de wallachyers de bovenhand verzekert.
Uit het oogpunt van het eigenbelang heeft de oostenrijksche
redering gelijk. Want de zelfde kwestie bestaat in Zeven
bergen als in Hongarye. De zevenbergers hebben reeds eene
konstitutie gehad: zij strijden voor hunne oude politieke
regten, en niet voor nieuwe. De hoofden der nationale partij
zijn zeer gewillig eene liberale kieswet in te voeren en den
wallachyers deel aan het bestuur te geven. Maar zij staan er
op, dat dit niet te ver gedreven worde, daar anders het kon
stitutioneel bestuur in bun land geheel versmoord zou worden
onder de uitgebragte stemmen van domme barbaren. Doch
bovenal: alle veranderingen moeten langs den wettigen weg
geschieden en niet op bloot bevel des keizers.
Niettemin heeft de oostenrijksche regering het grootste
gevaar niet te duchten van de koristitutionele partij in Zeven
bergen, maar van de wallachyers zeiven, ot liever van de
geheele slavische bevolking, die zulk een groot deel uitmaakt
van de millioenen, die onder den oostenrijkschen scepter
leven. Als de slaven- een weinig wakker worden, eenig ver
trouwen op zich zeiven krijgen en gevoelen dat zij gevvigt in
de schaal leggen, wenden zij zich niet tot Oostenrijk maar lot
Rusland. In dezen oogenblik plant zich aan de grenzen van
Oostenrijk eene beweging voort van groote beteekenis voor
dat rijk: Rusland heeft er duidelijk de hand in. De chris
telijke provinciën in het noord-westen van Turkyezijnin
bijna openlijken opstand tegen de Portezij steunen op de
hulp van Rusland. Wel zal de czaar hun niet openlijk bij
staan, maar de vussische diplomatie, ondersteund door (lie
van Frankrijk, kan gemakkelijk zegevieren, gelijk zij zoo
dikwijls gezegevierd heeft, door de Porte te weerhouden haar
volle magt tegen den opstand aan te wenden. Indien Hongarye
vrij en magtig was en hartelijk verbonden aan Oostenrijk, wat
het geval had kunnen zijn, indien Oostenrijk één echt staats
man had, dan zou het thans een stevig en voldoend bolwerk
tegen de slavische en russische vijanden van Oostenrijk zijn.
Doch elke hoop van dezen aard is ijdelbinnen weinige
weken zal Pesth met Venetie wedijveren ia somberheid, onte
vredenheid en in gloeijenden haat jegens eiken oostenrijker.
Sedert G dezer zijn de reede van Vlissingen gepasseerd,
bestenul voor Antwerpen Avon, »ez. Fisher, Queenstown
Anlarlic, gez. Stouffer, New-YorkSt. Pierre el St. Paul, gez.
Nassel, Villa Nova/ Mduard Julie, gez. I. Mennen, Moulin in
Giove,gëz.Corselii, Napels; Zoc,gez/Sharman,Sarah,
beiden van Londen;H'èinrich, gez. P. Stelir, Haiti. Voor
Brussel bestemd: Jctnnet Skinman, gez. Ring. Dublin; voor
Gent besterad: Pav.gez,-. „Riga.
Den 7 dezer is. ta-Veere binnengekomen.het brikschip
Helena Maria. gez. G. G. Muller, van Fredörikstad met hout
naar Middelburg bestemd.
