flSuttenlitnDscljr tijöingrn.
Heer verwarde hunne tongen" tot dat men eindelijk om
den knoop door te hakken besloot door middel van vertalin
gen om den wille des lieven vredes te doen wat men doen kon,
hoe die overzettingen dan ook zouden mogen uitvallen. Men
was ten minste op weg om iets uit te vigten, toen het vier uren
geslagen was en de sectie uit elkander stoof, daar ook„deschaft-
klok in de magen harer leden metgroote kracht werd geluid"
zoo als een onzer oude poëten zich uitdrukt. Het bleek er
wederom uit dat ook de wijsbegeerte slechts dan goed zich
kan doen hooren wanneer de maag niet om versterking der
hersens zucht. Voor mij, ik was dankbaar toen een goed diner
bij mijn in vriendelijkheden onuitputtelijken gastheer mij
tegen blonk, dat positiever was, gelijk Sniedevs zulks zou uit
drukken, dan zekere denkbeelden over kunst.
Ten 8 ure wachtte ons een ongekend genot. De groote
schouwburg had zijne deuren ontsloten en ten derden male
werden wij in Antwerpen herinnerd aan de arabische nacht
vertellingen. Ook hier was het tooneel in eene overgroote
zaal in den stijl van Louis XV herschapen en prachtig agiorno
verlicht een zaal die met het parterre een geheel opleverde
waarbij elke beschrijving zou te kort schieten. Men moet in
Antwerpen zijn om een begrip te krijgen van wat decoreren
is. Ik zou alle mannen in dat vak hier ter schole willen zen
den en toch, waar zijn ten onzent de gebouwen die zoo
inwendig uitmunten door uitgestrektheid en degelijkheid,
door inngting, tevens om zoo vele honderdtallen van men-
schenoptenemenals tuen hier aantreft. Laat Amsterdam hare
afgevaardigden zenden naar hier om zich te schamen over
haar houten loods; laat Arnhem, dat zoo met den tijd vooruit
gaat, zich door deskundigen laten voorlichten, die hier geleerd
hebben wat een tempel aan de kunsten gewijd vereischt
zij zal niet als veelal ten onzent een onbruikbaar en onbeha
gelijk gebouw leveren, dat den goeden smaak beleedigt en
inwendig te kort komt, ook waar heter eens toe zal komen
den vreemden een feest te bereiden, gelijk binnen de muren
der Scheldestad. Al ware het slechts dat wij hier één zoo
degelijk concert konden aanbieden als dat, hetwelk ons gis
teren avond geschonken werd. Er was in het geheele pro
gramma iets echt klassieks iets dat men ook hier voor liet
eerst heeft beproefd en dat geslaagd is, zoo voortreffelijk dat
wij geen woorden genoeg hebben voor de keuze en als in den
derden hemel waven na de uitvoering. Als ik het programma
hier laat volgen, zult gij het eerste mij toestemmen en het
tweede moogt gij niet in twijfel trekken niet omdat ik het u
verzeker,want ik vermeet mij niet een bevoegd beoordeelaarin
deze te zijn, maar omdat ook het gevoel bij den onbevoegdsten
het onbevoegde vergoedt. Ik schrijf het programma over zoo
als het werd uitgedeeld door de muzijk-afdeeling van den
Cercle ariistique, die werd bijgestaan door de liefhebbers en
kunstenaars van de stad. Onder de kooren zongen, om u een
denkbeeld te geven hoe hier de kunst wordt beoefend en
ondersteund, de eerste dames van Antwerpen mede, waar
onder mij een viertal dochters des gouverneurs der provincie,
waarvan twee gehuwd, werden aangewezen. En dan trekt
men in Holland den neus op om op een publieke uitvoering
mede te werkenEn dan meent men niet fatsoenlijk te zijn,
als men zich op een orkest mede schaart aan de zijde van een
artist! Komt ook gij hier, gij nuffige dames uit de residentie
en andere steden en leert van Antwerpens schoonen hoe de
goddelijke muze des zangs moet worden vereerd! Komt ook
gij hier, bekrompen ouders in Nederland, die meent dat het
medezingen in een koor beneden de waardigheid is van een
meisje of vrouw, en laat u genezen van uw vooroordeelen
Ziet hoe hier de handelsgeest den kunstzin niet uitdooft, maar
aanblaast, hoe het gevoel voor het schoone alle hinderpalen
overwint en hoe door vereende krachten het alleen mogelijk
is uit te voeren wat hier gisteren ten gehoore werd gebragt.
'Reeds het zien der keurige toiletten van het koor deed mij
veronderstellen dat hier de beau monde medehelpt tot be
vordering van het schoone der wereld en dus dubbel schoon
en groot is, en mijne mceniug werd bevestigd door allen wie
ik vroeg, hoe toch die kooren even smaakvol gekleed waren
als zij getuigden van een vastheid en kracht,van een ensemble,
dat schier waanzinnig maakt. Maar ik beloofde u liet pro
gramma. Ik zeg met Steven Langer in het drama van dien
naam: hier is hetzelve.
Iielden-syniphonic. van Beethoven.
2. Achttiende Psalm: De hemelen vertellen Gods eer, van
Marcello.
3. De eersteWalpurgisnacht, v. F. Mendelssohn Bartholdy.
4. Kersgezang. De engel zeide tot de herders; koor zonder
begeleiding, van Roland de Latre.
5. Aria uit liet huwelijk van Figaro, Giunze alfin, v.Mozart.
6. Concert voor de viool, van Beethoven.
7. Variatien van Rode.
S. Halleluja, uit het oratorium De Messias, van Handel.
De sopraan was de beroemde belgische zangeres Artot;
de violist (le heer Joachim, concert-directeur van den koning
van Hanoveralsbaryton trad op de lieer Yalsoni, van den
koninklijken schouwburg te Londen, en als tenor de heer
Wavnotz. Het orkest werd gedirigeerd door den heer Frans
Callaert, den muziekdirecteur van den Cercle, terwijl 't orkest
uit J15 leden bestoudde sopranen SO, de alten 72, de tenors
72 en de bassen 85 in getal waren. Men kon zich een berede
neerd programma aanschaften, waarin men met de tekstwoor
den ook een overzigt van het werk der kunstenaars, dat werd
voorgedragen, aantrof. Ook dit kan niet genoeg ter navolging
worden aanbevolen. Dc uitvoering was zóó. dat men niets
anders hoorde danvoortreffelijk programma! voortreffelijke
uitvoering! De geestdrift die mej. Artot en de heer Joachin
te weeg bragten laat zich even min beschrijven als de prachtige
zaal, in wier midden het orkest was geplaatst, als de bewonde
renswaardige, toonen en deallerbevalligste toiletten. Kransen
en bloemen vielen den held en de heldin van den avond ten
deel, en wij hebben de bloemkransen en ruikers in den letter
lijken zin voor beide zien regenen, terwijl de eerste jonge da
mes der stad zich beijverden die den gvooten kunstenaren aan
te bieden, en het scheen dat er geen einde aan de huldeblijken
komen zou, toen men ook, en met het volste regt, den heer
Callaerts, den directeur, huldigdedoor hein als met een zee
van bloemen te overstelpen. Het kunstgenot, ons verschaft,
regtvaardigde ten volle de onophoudelijke bravo's en het ein-
delooze handgeklapwaarin de dank der aanwezigen zich
lucht gaf.
En na dit gehoorde mogt men zich nog een wijl in den
Cercle vereenigenin den geest was men op het concertin de
verbeelding ruischten nog die hemelsche klanken, door den
violist her voort geroepen, en die de zangeres ons deed trilien tot
in de zielzong men in gedachte nog mede met de koren, die
het „caeli enawant" hadden aangeheven ook tot verheerlij
king van den Schepper, die bron van alle goed, van alle kunst,
tot wien alle kunst moet terugkeeren en door wien in zijne
oneindige liefde alle kunst is geschonken aan den inensch, die
gevoelt dat hij Hem alles te danken heeft wat leven stort in
zijne ziel en schoonheidszin in zijn gemoed.
Laat mij dezen eindigen met u nog eene bij zonderheid mede
te deelen die ik uit eene echte bron hebhet feest in de Har
monie, 11. zondag gegevenheeft 50.000 francs gekost, 't Is
waar, de Harmonie is bemiddeld, heeft vele inkomsten en
weinig uitgaven dan het onderhoud voor den tuin, die op schit
terende wijze plaats heeften het betalen van ue muziek, die
onder directie staat van den heer Le Mairewiens naam in
Holland niet vreenul is daar hij lang in den Haag heeft ge
woond Le Maire, de dorpsgenoot en speelkameraad van
onzen Dunckler en even als hij in Limburg geboren. Toch
bewijst de enorme som hoe veel zij over had om waardigheid
bij te zetten aan een feest, voor altijd onvergetelijk aan allen
die het voorregt hadden het bij te wonen, zoo als uw
S.
Amerika.
Tijdingen uit New-York van 14 dezer, bij Reuters agent
schap ontvangen, maken weder melding van eene nederlaag,
door de troepen der unie geleden bij Springfield. Degecon-
federeerden hadden echter eene groote overmagt, zoo dat deze
slag niet zoo vernederend is als die van Bull-Run. Intusschen
schijnt het verlies ontzettend te zijn. Men noemt den bevel
hebber generaal Lyon onder de gedooden, wier aantal in het
geheel 800 aan de zijde der verslagenen zou bedragen.
Engelaiul.
Londen 22 augustus. De heer Roebuck, een lid van bet par
lement, die alhier, inzonderheid bij de geringere volksklassen,
gezien is en gezag bezit, heeft woensdag te Sheffield, welke stad
hij in liet lagerhuis vertegenwoordigt, eene opmerkelijke rede
over de buitenlandsche aangelegenheden gehouden. Hij her
haalde zijne dikwerf afgelegde verklaring, dathij keizer Napo
leons bedoelingen jegens Engeland niet vertrouwde, dewijl
Z. M., zoo niet de slaaf, dan toch de dienaar van het fransche
leger was. Verder zeide hij
„Nu zal ik aan de geheele vergadering een geheim open
baren. Ik weet dat er eene overeenkomst tusschen den koning
van Italië en den keizer der fransehen bestaat, krachtens
welke het eiland Sardinië het eigendom van Frankrijk moet
worden zoodra Rome door de fransche troepen wordt ont
ruimd. Wat ik daar zeg, is een feit; ik zeg niet iets wat ik
vermoed, maar wat ik stellig weet; en ik weet ook dat de uit
voering dier overeenkomst nooit door het engelsche volk zal
worden gedoogd. Ons hangt tegenwoordig eene onheil zwan
gere wolk boven het hoofd en gevaar van oorlog bedreigt ons;
maar gelukkig hebben wij een koen man aan het hoofd
des bewinds, die bereid is om die vergrooting van Frankrijks
grondgebied gewapenderhand te beletten.
„Wat ik zoo even van eene geheime overeenkomst heb ge
zegd, zal ik herhaal het binnen eenige maanden blijken
waarheid te zijn. Zoo is liet met de betrekking tusschen Enge
land en Frankrijk gesteld; en zouden wij dan niet rondom
ons dienen te zien. en ook elders middelen zoeken om te belet
ten dat de Middellandsche zee een fransch meer worde?
„Hoewel ik tegenspraak en allerlei verdenking te verwach
ten heb, zeg ik dat wij, naar bondgenooten rondziende, het
oog op Oostenrijk dienen te vestigen. Door ondervinding en
tegenspoed wijs geworden, tracht de keizer van Oostenrijk
thans zijn rijk tot een constitutioneel land te maken en hij
heeft de staatsregeling, welke hij aan zijn land wilde geven,
zoo veel mogelijk naar het voorbeeld der engelsche ingerigt.
„Ik kan niet gelooven dat de keiler van Oostenrijk, een
maal beloofd hebbende zijn land constitutioneel te zullen
regeren, zijn woord zal breken. Wij moeten gelooven dat hij,
als een eerlijk en een verstandig man zijnde, zijn woord zal
gestand doen."
The globe, het ministeriële avondblad spreekt over de
redevoering van den heer Roebuck in het algemeen met goed
keuring, maar voegt daarbij, de waarde van hetgeen doorhem
betredende het afstaan van Sardinië is gezegd, in het midden
te willen laten.
The daily news daarentegen, hetwelk de liberale beginselen
en het engelsch-fransche bondgenootschap voorstaat, spot met
de denkbeelden van den heer Roebuck, en zegt hem geens
zins als tolk der denkwijze van het engelsche volk te kunnen
erkennen.
Het proces van den baron de Vidil is gisteren in behan
deling gekomen. De zoon van den beschuldigde is voor de
groote jury verschenen, doch weigerde bepaald eenige getui
genis afteleggen, ten zij dat geen zijner mededeelingen tegen
zijnen vader gebruikt zou worden. Zulk eene voorwaarde kon
natuurlijk niet worden aangenomen, en degrootejury grondde
ten laatste de acte van beschuldiging op de verklaring der
andere getuigen. De acte van beschuldiging werd hem voor
gelezen. Hij scheen zeer ongerust. Als vreemdeling kon hij
kiezen óf een jury uit engelsclien zamengesteld óf een jury
uit engelschen en zijne landgenooten zamengesteld. Hij koos
de eerstgenoemdeu. Na deze verklaring werd de Vidil naar
de gevangenis terug gebragt.
Het bevestigt zich, dat in Nieuw-Schotland goud in
den bodem is gevonden in genoegzame hoeveelheid om dc
moeite der opdelving te kunnen beloonen. Zelfs wordt in
sommige berigter. gezegd, dat die britsche kolonie spoedig
met de goudrijkste streken van Noord-Amerika zal kunnen
wedijveren.
De parijsche correspondent van The morning post zegt,
dat de italiaansche regering besloten heeft, in al hare bezittin
gen, voorloopig met uitzondering der napelsche provinciën,
liet paspoorten-stelsel af te schaften.
De heer Philip Edmund Wodehouse, thans gouverneur
van Britsch Guyana, zal sir George Grey opvolgen, als gou
verneur-generaal van de Kaapkolonie.
^uitschland.
Weenen 23 augustus. Heden is aan de beide huizen van
den rijksraad eene mededeeling over de hongaarsche aange
legenheden gedaan. Daarin werd gezegd dat de hongaarsche
landdag aan de regering groote moeijelijkheden veroorzaakt
door te volharden bij den eisch tot handhaving der wetten
van 181-8, die op de regten van de overige volken der oosten-
rijksche monarchie inbreuk maken, vermits de eenheid dier
monarchie als algemeen belang gevorderd wordt en als een
onaantastbaar beginsel beschouwd moet worden. Voorts werd
verklaard, dat de keizer het diploma van 20 october en de
grondwet van 20 februarij zal handhaven en de aan Ilonga-
rye reeds verleende concessien niet wil intrekken; dat, bij
aldien Ilongarye aan het algemeen parlement (den rijksraad)
geen deel mogt willen nemen, de besluiten van den rijksraad
des niettemin voor het geheele keizerrijk geldig zullen wezen,
dat intusschen de keizer op den nieuw te verkiezen landdag
vertrouwt, en dat door de regering bevelen gegeven zijn om
de orde krachtdadig te handhaven en tevens om zachtmoedig
heid aan gestrengheid te paren.
Slechts na langdurige beraadslagingen schijnen dc
leden van het kabinet het eens te zijn geworden over de ont
binding van den landdag van Pesth en de min of meer pleg-
tige bekendmaking, aan dien maatregel te geven.
Den 22 dezer hebben de beide huizen van den hongaav-
schen landdag eene zitting gehouden, waarin hel keizerlijke
rescript is voorgelezen. Het is van den volgenden inhoud
„Daar de hongaarsche landdag aan de tot hem gerigte uitnoo-
digingen geen gehoor gegeven heeft, en wij van eenen lauddag,
die zijne hoogst gevvigtige roeping in zoo moeijelijke tijden
tot groot nadeel van alle belanghebbenden zoo erg miskent,
dat hij verdere pogingen om tot overeenstemming te geraken
kortaf voor nutteloos verklaart, dewijl aan volstrekt onaanne
melijke vorderingen niet kon worden toegegeven, tot ons
groot leed wezen geene verdere voor Hongaryes welzijn nut
tige werkzaamheden kunnen verwachten, zoo vinden wij ons
genoopt den tegen woord igeu landdag te ontbinden, ons voor
behoudende, zoo mogelijk binnen zes maanden, eenen nieuwen
landdag bijeen te roepen."
Volgens een telegram uit Pesth zijn in de vergadering der
Obcvgespane twee rescripten overgelegd van de hof kanselarij
te Weenen. Het eene is bestemd om de vergadering gerust tc
stellen ten opzigte van het voornemen van den keizer om zich
opregtelijk aan de hongaarsche grondwet te blijven houden;
in het tweede wordt de hoop uitgedrukt dat tot het tijdstip
van de bijeenroeping van den nieuwen landdag de gemoede
ren rustig blijven, opdat verzoening mogelijk worde. De
keizer verklaart overigens ten plegtigste, dat de hongaarsche
kroonlanden niet bij het keizerrijk ingelijfd zullen worden,
maar da; hij dc in 17D0 aan Hongarije verzekerdezelfstandig-
heid en onafhankelijkheid, strikt en opregt wil handhaven.
Indien men aan berigteu uit Weenen, in de Kölnische
Zeitung voorkomende, geloofmag slaan, dan komt het geheele
gerucht, eenev eugelsch-oostenrijksche alliantie daarop neder,
dat tusschen het kabinet van Weenen en dat van Londen
onderhandelingen plaats hebben met betrekking tot de ge
beurtenissen in Montenegro en de Herzegowina. Voorloopig
zouden de concessien van Engeland zich bepalen tot de belofte,
om in zekere gevallen een gedeelte van zijne vloot in de
Middellandsche zee, naar de oostenrijksch-turksche kusteu
van de Adnatische zee te zenden en die in vereeniging met
oostenvijksche en tuvksche schepen te bewaken. Bovendien
zou graaf von Reehberg den wensch tc kennen gegeven heb
ben, dat Engeland zich tegen eene eventuele militaire inter
ventie van Oostenrijk in de Herzegowina niet. zal verzetten,
en die zelfs zal ondersteunen. Engeland heeft zich echter
daartoe nog niet willen verbinden.
Frankrijk.
Parijs 21- augustus. Men verzekert dat prinses Clotilde,
gemalin van prins Napoleon, zich in gezegende omstandig
heden bevindt en eerlang van Amerika naar Frankrijk zal
terug keeren, misschien nog voor den prins, die haar niet wil
doen deelen in de vermoeijenissen aan zijne verdere togten
door de Nieuwe wereld verbonden.
-Dc keizer komt lieden te Parijs terug, zal morgen den
ministerraad presideren en zich tegen het laatst der maand
naar de Pyrcneën bij de keizerin begeven.
-Men heeft hier eerst gesproken van een voorgenomen
huwelijk tusschen prinses Anna Murat en prins Oscar van
Zweden, maar dit gerucht wordt gelogemstiivft-door de om
standigheid dat die vorst gehuwd is. Tl>^g^&*weu dat zijn
oudste broeder, de hertog van Dalëe-^Êês^n t"S31 geboren, de
bedoelde persoon zou zijn. Als die virtrcfiigiiJgraogt t'otstand
komen, dan zou dc toenemende hartelijke 5;êrhoiulrngtus
schen het hof der Tuilerien en da£v$n Stq-kholfii j;eer ver
klaarbaar wordeneven als de h o o yv w eïiö n s koning op
eene vereeniging.der drie scandinavis^^ümrbgi'jjken ouder
eenen scepter.
Zoo wel onze regering als die vanOosten rijk moeten
zich om nauere inlichtingen tot de engelsche regering gewend
