zijne raadslieden voor te dragen. De beide personen die tot
deze crisis aanleiding gaven, kunnen thans even min in Sicilië
blijven als onder het dictatorschap van Garibaldi. Volgens te
Tuvyn ontvangene depeches heeft de markies de Torrearsa
zich beiast met het vormen van een nieuw bewind.
Hpt blijkt dat de drievoudige royalistische ongeregeld
heden, welke te Napels zouden hebben plaats gehad volgens
een over Marseille ontvangen telegram, geenszins van eenige
beteekenis waren. Volgens nadere berigten zou alles zich be
paald hebben bij de kreten vanLeve Frans II door een der
tigtal bezoldigde personen, en drie geweerschoten, welke bij
toeval werden gelost.
Volgens berigten uit Gaeta met het fransche oorlog
schip Kedoutable te Toulon ontvangen, onderhielden de sar-
diniers den 5 dezer nog een zeer hevig vuur tegen Gaeta,
waardoor nog al schade werd aangerigt. Zij hebben op slechts
500 el afstand van de plaats,nieuwe batterijen opgerigt, waar
van men een beslissenden uitslag verwacht. De napelsche ar
tillerie heeft zich beijverd de daartoe ondernoraene werken te
beletten, zonder dat het haar mogt gelukken.
De partij in Italië, die zich de partij van handelen
noemt, maar die men ook de mazzinitische partij kan noemen,
heeft dezer dagen een nieuw programma openbaargemaakt.
Onbewimpeld wordt daarin de gedragslijn uiteengezet, die
deze mannen denken te volgen. Zij beloven Victor Emmanuel
alle mogelijke ondersteuning, doch alleen op voorwaarde, dat
bij naar de eenheid van Italië streeft en die verdedigt, en dus
zoowel Rome als Venetie aan Italië tracht toe te voegen. In
dit geval zullen zij vergeten dat zij aanvankelijk voor de re
publiek sympathiseerden. Doch voldoet hij niet aan de door
hen gestelde voorwaarde, dan zijn zij bereid het werk aan te
vatten, dat de monarchie behoorde op zich te nemen. Met
dat doel voor oogen, wordt in het programma aan de volge
lingen der partij de raad gegeven, om zich van stelselmatige
oppositie jegens de sardinische regering te onthouden; maar
elke barer daden naauwkeurig na te gaan en datgene in haar
foed te keuren, wat slechts strekken kan tot bevordering van
talie's eenheid. Voorts stelt de partij zich ten doel om door
alle middelen de nationale zaak bij de bevolking levendig te
honden en vrijwilligers aan te werven voor den aanstaanden
veldtogt onder Garibaldi, onophoudelijk de leus te doen hoo-
ren: Venetie en Rome, adressen in het leven te roepen tot
vertrek der fransche troepen te Rome, en den koning te be
dreigen te zullen handelen, indien hij stilzit. "Want, zoo wordt
in het programma gezegd, de partij moet zich sterk maken tot
het volgen van een anderen weg (de republiek), indien het
blijken mogt dat de weg, die thans gevolgd wordt (de monar
chie) niet tot het beoogde doel leidt. Ten slotte dient dat het
programma den raad geeft, eene uitgebreide maatschappij te
vormen en vooral onder de soldaten en werklieden recruten
te werven, en voorts voor hare leden, naar gelang van ieders
middelen, eene maandelijkscbe bijdrage van 25 cent of van 1
franc verpligtend te stellen. Op die wijze, zoo wordt gezegd,
zal men in het bezit komen van manschappen en geld, de twee
noodzakelijke elementen tot het voeren van oorlog.
Hoewel men niet gelooft dat Mazzini zelf regtstreelcs de
hand gehad heeft in dit programma, zoo is het toch aan geen
twijfel onderhevig, dat het van zijne partij is uitgegaan. Al-
ieen in Toskane zijn bij duizende exemplaren verspreid, en
zelfs in de officieele wereld heeft het zekere sensatie verwekt.
De ministerieele Opinione, van Turyn, heeft zich bereids ge
haast het programma in een hoofdartikel te wederleggen.
tjaniH'bluTUjU'ti.
©verzigt va» den handel in IS©©.
EFFECTEN.
De fondsenhandel was in het afgeloopen jaar weder zeer
aanzienlijk, zoo als dit van zelf voortspruit uit de onnoeme
lijke kapitalen die men voor dezen handel disponibel heeft.
En daar de geldbelegging in effecten zich hier te lande onder
alle standen nog schijnt uit te breiden, vloeijen aan dien han
del te gelijker tijd ook steeds nieuwe kapitalen toe. De
groote verliezen die in den laatsten tijd in handels- en indus
triële zaken geleden zijn, doen, zoo als zich ligt laat verklaren,
den kapitalist vaak de voorkeur geven aan eene belegging
in soliede effecten. Mogt daarentegen bij sommigen een voor
oordeel zijn ontstaan omdat velen in hunne verwachtingen
zijn teleurgesteld; die teleurstellingen hadden toch het meest
plaats bij hen die meer hadden gelet op de hooge rente dan
op de soliditeit der fondsen.
De beleening was steeds 3 pet.; prolongatie varieerde tus-
schen 2£ en 3 pet.; zeer korten tijd slechts was zij 3.^ pet.
Men kan dus veilig aannemen dat de geldmarktzeer ruim was.
Belangrijk waven de variatien in den koers, waarvan de
vele politieke verwikkelingen de groote oorzaak waren.
Steeds was de vrees levendig, dat de regtmatige zucht naar
meerdere vrijheid bij de italianen een algemeenen oorlog zou
kunnen veroorzaken, die noodwendig de financiële krachten
van vele staten zeer zou schokken.
Meer bepaald de verschillende fondsen nagaande, nemen
wij daartoe de hoofdsoorten die aan de amsterdamsche beurs
verhandeld worden.
Nederland. De 2$ pet. bereikten in januarij den zeer lioogen
koers van 65 pet. De laagste notering was in september 61-$
pet., een gevolg van de gebeurtenissen in Italië. De hooge
koers, een gevolg van het zoo in het buiten- als binnenland
algemeen gevestigd crediet, werd nog bevorderd door de
voortdurende amortisatie.
In russische fondsen was de handel bijzonder levendig. De
nieuwe 4$ pet. leening, welke grootendeels in Nederland ge
plaatst is, bragt veel omzet te weeg. Vele effecten van vroe
gere leeningen, vooral van de zesde 5 pet. leening, werden
daarin met voordeel verwisseld, hetgeen deze laatste dan ook
zeer gedrukt heeft. Het aanhoudend sluiten van nieuwe
ningen werkt zeer ongunstig op de koersen. Hoewel een
dip schulden maakt voornamelijk om aan de eischen
van voortgaande beschaving te voldoen, daarom niet minder
vertrouwen verd ient.
Pruissen en Belgie genieten het algemeen vertrouwen
hunne fondsen worden bijna uitsluitend voor geldbelegging
gekocht en de koersen varieerden, niet tegenstaande bewogen
tijden, niet aanmerkelijk.
De obligatien Spanje ondergingen eene groote prijsver-
hooging. Van 43$ pet. in januarij, stegen de buitenlandsche
3 pet. in december tot 50 pet. en hielden zich tegen het eind
van het jaar vrij goed niettegenstaande vele der overige
effecten zeer gedrukt waren. Het spaansche gouvernement
heeft bij het publiek aan vertrouwen gewonneneen vertrou
wen dat zeker nog zou toenemen indien het al zijne financiële
verpligtingen vervulde.
Portugal komt tegenwoordig getrouw zijne verpligtingen
na en trekt voor geldbelegging steeds meer en meer de aan
dacht.
In oostenrijksche fondsen hadden weder de grootste varia
tien plaats. De aanhoudende financiële nood van dat rijk,
gepaard aan groote moeijelijkheden in binnenlandsche en
buitenlandsche politiek, doen zijn crediet hoe langer hoe la
ger zinken. De hoofdsoort, de nationale, varieerde met 13
pet. Vooral tegen het eind van het jaar was de daling aan
zienlijk, grootendeels door het bekend worden dat het gou
vernement niet op de verpligte wijze aan de intrestbetaling
in januarij kon voldoen. Van een staat, die niet alleen zijne
intresten niet meer op behoorlijke wijze kan betalen maar
zich ook niet ontziet om van eene leening ettelijke millioenen
boven haar bedrag uit te geven, waardoor het onmogelijk
wordt op den schuldenlast eenjg peil te trekken, valt zeker
niet veel goeds meer te verwachten.
Dc obligatien Brazilië wijzen nog al variatie aan het gou
vernement was weder verpligt eene leening te sluiten, hetgeen
op de koersen ongunstig werkte.
Mexico,Venezuela, Grenada, Ecuador en Griekenland, de
zer fondsen strekken meestal tot beursspel. De laatste onder
gingen eene groote verhooging,waartoe verschillende geruch
ten aanleiding gaven. Eene regeling der schuld van Grenada
kon weder niet tot stand komen.
De handel in aandeelen in ondernemingen was niet belang
rijk. In Galveston spoorwegactien had eene groote daling
plaats. In 1859 waren zij van 85 op 53 pet. gedaalddit jaar
zetten zij die daling tot 25 pet. voorts.om op het eind des jaars
op circa 35 pet. te sluiten.
Prijzen van effecten.
Amsterdam 7 januarij.
Bij het ter perse leggen van dit nommer was noch het
beursberigt van gisteren, noch dat van heden ontvangen.
Nederland. Certific. Werkelijke schuld
dito Nationale dito
dito dito dito
Aand. Handelmaatschappij
Rusland. Oblig. 1798/1816
Polen.
Spanje.
dito
dito
Aand. spoorweg
Leening 1860
dito 1855, 6de serie
Obligatien
dito binnenlandsch
Certific. coupons bewijzen
Crediet instelling
Oostenrijk. Obligatien Weener metalliek
dito amsterdamsche
dito nationale
Belgie.
Portugal.
Grenada.
V enezuela
Illinois.
Mexico.
Certificaten bij Rothschild
dito
dito
dito
dito
2$ pet.
62J
3
4
ysa
4$ v
5 n
wii
4
5 n
94$
5'/
200$
4*
89
4
76
u
40$
48$
5
39
5
60
5 n
45$
2t
22$
3
553
at
51$
3
44$
3
43$
14
at 20
90$
3
itlfngdittgen.
De iersclie grieven.
Hoogst ongunstig is het oordeel;*door de publieke meening
over Ierlands toestand geveld. Gelukkig is het valsch en zijn
de meeste beschouwingen, die de groote menigte elkander
napraat, onjuist of overdreven. Inderdaad bestaat in Ierland
grootere vrijheid dan bijv. in Frankrijk. De ieren bezitten
alle persoonlijke, gemeentelijke en maatschappelijke vrijhe
den. Er heerscht een volkomen gelijkheid tusschen den en-
gelschman en den ier, den protestant en den katholiek. Ten
aanzien der belastingen zijn de ieren boven de engelschen
begunstigd; zij betalen geen grondbelasting dan voor de
behoeften der gemeente, en zijn vrij van verschillende indi
recte belastingen die de engelschen drukken. Het lager on
derwijs wordt in alle gemeenten, aan kinderen van alle ge
zindheden kosteloos gegeven. Even zeer kunnen de armen
voor niet geneeskundige hulp ontvangen. In geen land zijn
zoo vele inrigtingen om den druk der lijdende standen te
verligten.
In vroegere eeuwen en tijden hoorde men telkens van een
geweldigen hongersnood die Ierland teisterde, doch ook in
het materiele is Ierland in de laatste jaren met groote stappen
vooruit gegaan. Ondanks de instelling van twee nieuwe be
lastingen, de armentax en de inkomstenbelasting, is de wel
vaart opgekomen. De opbrengst der landen is zekerder en
aanzienlijker. In een land, waar de meeste gronden tot weide
strekken, is de hooge prijs van boter en vleesch een bewijs
van bloei en welvaren. De huishuren zijn verdubbeld, ja ver
drievoudigd. Ofschoon dan ook de hut van den boer nog al
tijd even ellendig, bijkans zonder huisraad en soms zonder-
bed is. doet de betere kleeding zien dat er werkelijk vooruit
gang bestaat. Smaakvolle en gemakkelijke vaartuigen be
spoedigen het vervoer. In de plaats der vervallen huizen van
vroeger dagen, zietge thans fiksche, steenenboerenwoningen.
In de omstreken van Dublin vindt ge een reeks van villas, die
in sierlijkheid voor die in de omstreken van Londen niet
behoeven onder te doen.
Bij deze bewijzen van opkomende welvaart, klinkt het
vreemd, altoos en van de ieren niet het minst, de vreeselijkste
klagten over hun toestand en over de regering te hooren. De
vreemdeling is naauwelijks een boot ingestapt, of de schipper
vertelt hem: „gij komt in een land, door het despotisme
geplaagd. Depolicie eischt dat iedere bark een nommer hebbe
om ze in geval van overtreding te kennen en in beslag te
nemen." De voerman klaagt„Ierland heeft een schandelijk
bestuur; het wil dat de armen van honger sterven; want het
verhindert te bedelen." Hoe onjuist de gronden ook zijn, het
gevoel dat uit deze woorden spreekt, is algemeen. De kinde
ren, gevraagd wat ze willen worden, antwoordenrebellen.
Tijdens den indischen opstand heeft men op de muren dik
wijls geschriften ten voorileele van Nena-Saïb en de cipayers
a angeplakt.
Hoe sterk deze proeven ook zijn. men behoeft er zich niet
door te laten verschrikken. Even min, als ze eene liefde ver
raden, gereed om voor Engeland in den dood te gaan, zijn ze
afdoende om een dadelijken opstand te doen vreezen.
De ieren zijn een volk van klinkende woorden, van decla
matie. De helft der verwijten zijn herinneringen aan vroegere
verdrukkingenhet volk is gewoon vertreden te worden en te
haten, en begint zich slechts langzamerhand te gewennen
vrij te zijn, en dan zijne tijdgenooten niet de schuld van vo-
rige geslagten te verwijten. Bovendien, de engelschman staat
boven hem in beschaving en maakt van zijne meerderheid
gebruik, om den ier zijne verkeerdheden af te wennen. Deze
gevoelt wel, dat het beter is zoo als het thans is, maar juist die
verbetering moet hij al weder aan den engelschman danken,
die, zich de meerdere in ontwikkeling wetende, als zoodanig
optreedt.' Er is meer strijd tusschen de ontwikkeling en de
personen der twee volken, dan bepaalden haat tegen de rege
ring en zijne besluiten. Ierland wrokt, als de knaap, die de
bevelen van hooger hand wel voor beter erkent, maar zich
toch verzet omdat hij zelf ze niet heeft uitgedacht.
Voor die achterlijkheid des volks in beschaving pleit mis
schien niets sterker, dan de vermoording der landbezitters.
Dit is zulk een gewone zaak, dat niemand, ten minste geen
echte oude ier, er iets afkeurenswaardigs in ziet. En al is de
moord op klaarlichten dag, in een stad, iu het midden van de
markt, gelijk er voorbeelden zijn. bedreven, dan zal niemand
de misdaad trachten te voorkomen of tegen den beschuldigde
willen getuigen. En waren de arme vermoorden dan nog maar
altijd de landheeren zelve, die het volk verdrukken, of ten f
minste gezegd worden het te doen. Maar zoo logisch is men
nieten zeer dikwijls zijn het even ongelukkige en arme drom-
melsj als de moordenaars zelve, die de slagtoffers van persoon-
lijke wraakzucht zijn. Een herder was weggejaagd en een
ander had zijn plaats ingenomen: deeerste doodde den tweede.
De omstanders weigerden te getuigen en de vrouw vau
den gevallene zeide, dat e'e'n offer meer dan genoeg was, dat
men geen twee slagtoffers moest maken. Een tweede voor
beeld, van nog jonger dagteekening. Een pachter had, in strijd
met de bej>alingen van zijn huurcontract, een deel van zijn
land aan een ander verhuurd. Aau het contract herinnmL^
moest hij zijn huurder opzeggen. Hij werd vermoord.^v^e
eigenaar bedreigde aanstonds allen, die hij van medepligtig-
heid verdacht, van zijn grond te jagen, maar het bleef bij de
bedreiging.
Zulk een maatschappelijken toestand kan niet dan bij een
volslagen gemis aan de eerste voorwaarden vafn een maat
schappelijk leven bestaan. Een iersch volk, eene natie in de
eigenlijke zin des woords, is er nooit geweest. Verschillende
stammen onder hunne clans stonden vijandig tegen elkander
over, bestreden en overwonnen elkander, om eindelijk allen
voor de dcensche overheersching te bukken. Later hebben
ze, gevoegd bij Engeland, eeuwen van bange verdrukking, na
de hervorming vooral door godsdiensthaat versterkt, doorge
staan. tot met den aanvang dezer eeuw ook voor Ierland een
nieuwe dag verrees. Het engelsch bewind nam verschillende
maatregelen om aan de billijke klagten te gemoet te komen.
Doch niets is van zoo veel gewigt geweest en nog voor de her
leving van het iersche volk, dan het volgende besluit van sir
Robert Peel, genomen in dagen van grooten hongersnood. Al
