föuitjmUtnïrsri)e tijöingm.
oefening van kunsten en wetenschappen. Ten tijde van
Gustaaf Adolf was Zweden in de krijgskunst niet alleen,
maar ook in de meeste takken van volksvlijt nog achterlijk en
lokte deze vorst eene menigte nederlandsche officieren, land
bouwers en kooplieden naar zijn rijk, die aldaar veel hebben
toegebragt tot het welgelukken der ondernemingen van dien
vorst en tot den luister van zijne regering. Gothenburg, de
tweede stad des rijks, waar een arasterdainsch koopman,
Abraham Cabeljaauw, de eerste burgemeester werd, was zijne
stichting aan ongeveer honderd huisgezinnen van holland-
sche visschers verschuldigd. Lodewijk de Geer, een aan
zienlijk Hollander, die door den onsterfelijken Gustaaf Adolf
met onderscheiding behandeld werd, bewees Zweden eene
groote weldaad door het aanleggen van koper-en ijzersmel
terijen en rustte op eigen kosten met toestemming der staten,
in hollandsche havens eene vloot uit van 30 schepen, welke
die van Denemarken ten voordeele van Zweden versloeg.
Dezer dagen is het munt-en penningkabinet derhooge-
school te Leyden bezocht geworden door den abt Giuseppe
Valentinelli, bibliothecaris van San Marco en directeur Yan
het munt- en penningkabinet te Venetie, alsmede door den
heer Thomsen, directeur van het munt- en penningkabinet te
Kopenhagen. Beide bezoeken hebben tevens gestrekt tot ver
meerdering van de verzameling der hoogeschool.
Het archief der stad 's Hertogenbosch heeft een belangrijk
geschenk ontvangen. Dr. Halbertsina heeft uit hoogachting
en erkentenis aan den commissaris des konings in Noordbra
bant. aan het gemeentebestuur en de burgerij voor de gulle en
gastvrije ontvangst der leden van het aldaar gehouden VI de
taal- en letterkundig congres, aan het archief afgestaan de
zeldzame en voor de geschiedenis belangrijke kaart van het
beleg der stad 's Hertogenbosch in 1G29, uitgegeven door Pie-
ter Arentsz, nederlandsche boekverkooper te Hamburg bij de
Borsse in 1629, met een „cort verhael der gelegenheyt ende
tegenwoordige belegeringhe van 's Hertogen-Bossche onder
'tbeleyt des Doorl. Fredrick Hendrik, prince van Orangien,
grave van Nassau, etc. In 't jaer 1G29." Loopende dat ver
haal van 1 mei tot 22 junij van dat jaar, zijnde geteekend C.
Deze kaart is van grooten omvang, vertoont den platten
grond der stad enhare omstreken met hare uitgebreide verster-
kingswerken, en bevat de even sterke als kunstmatige van 1
mei tot 22 junij 1G29 aangelegde belegeringswerken. Men
weet. dat 's Hertogenbosch eerst op 14 september van gemeld
jaar aan prins Frederik Hendrik bij capitulatie werd overge
geven.
Men leest in het Handels- en effectenblad.
Naar men uit goede bron verneemt, is er thans eene aan
vraag om concessie voor exploitatie en kolonisatie van Hol
landers in de kolonie Suriname, inden geest van de vroeger
op te rigten Borneo-inaatschappij aanhangig. Is men wel on-
derrigt, dan zijn de statuten, welke voorloopig zullen worden
vastgesteld, reeds ontworpen, om zoodra mogelijk de inschrij
ving open te stellen, om de gevolgen die uit tijdverzuim zou
den kunnen ontstaan en het verwijt daarvan voor te komen,
omdat men maar al te zeer heeft moeten ondervinden, dat het
niet tot stand komen der Borneo-maatschappij, waarover
vroeger zoo veel is gerept, alleen daarin gelegen was.
Men verneemt, dat dr. J. J. van Oosterzee door Z. M. den
koning van Zweden en Noorwegen isbenoemd tot ridder der
orde van de Poolster.
De bibliotheek van Humboldt is voor 12.000 th. aange
kocht door de boekhandelaren Asclier; de verzameling kost
baarheden en rariteiten is mede tegen ongehoord lage prijzen
van de hand gegaan. Voor de beroemde schilderij van Ingres,
voorstellende den dood van Leonardo da Vinei, werd slechts
515 th. besteed; voor de oorspronkelijke teekening van de
Kosinosmedaille doorvon Cornelius, niet meer dan 52 th.,
terwijl de doos, waarin zij bewaard wordt alleen 150 th. had
gekostvoor vier teekeningen van Rugendas, welke Humboldt
zelf voor 1000 th. had aangekocht, 120 th. De andere voor
werpen gingen voor even lage prijzen van de hand.
BcsiocittJngca ea besluiten.
ridderorden. Vergund aan jhr. mr. M. Heldewier, het
aannemen en dragen der kommandeursorde van den Toren
en het Zwaard, van Z. M. den koning van Portugal.
Marine en leger.
Zr. Ms. stoomschip Cycloop, onder bevel van den kapitein
luitenant ter zee F. R. Toewater, op reis naar de Middelland-
sclie zee, is den 22 dezer te Falmouth aangekomen.
Verkoopingen en aanbestedingen.
Den 25 dezer zijn te Middelburg'de navolgende huizen ver
kocht, als: I. Een huis en erve in de Spanjaardstraat, E. no.
82, verkocht voor f555. II. Een dito in de Lange Singelstraat,
N. no. 206, verkocht voor f350. III- Een dito in de korte
Geere, K. no. 339. verkocht voor f200. IV. Een dito in de
's Gravestraat, I no. 311, verkocht voor f 425. V. Een dito 1
op het Seisplein, Q no. 334, verkocht voor f306. VI. Een dito
in de Schuitvlotstraat, O no. 286, verkocht voor f 200. VII.
Een dito, in de Kapoenstraat, A. no. 14, verkocht voor f500.
Te Vlissingen is heden onder nadere goedkeuring van
den gemeenteraad verkocht: Een huis en erve, staande en ge-
legen binnen die stad, in de wijk achter de groote kerk, bij
de Waag, gemerkt G. no. 124, voor f1080.
ISurgcrlijllte stand.
Middelburg.
Eerste huwelijks-afkondiging den 23 dezer: J. J. Kool,
jm. 26 j. met F. C. van den Broeke, jd. 22j. J. P. B. van Don
gen, jm. 37 j- met J. Melse, weduwe, 32 j. J. A. Staedler, jm.
39 j. met P. Puijenbroek, jd. 24 j. H. Koense, 32 j. met J.E.
Huys, 26 j. II. Blok, 20 j. met E. Hoek, 28 jaar.
Vlissingen van 15 tot 22 september.
Bevallen: C. P. Durt geb. Demand, d. J. M. Baangeb.
Pieters, z. W. Kampman geb.Koster, z. E. de Ruisseaux geb.
van Dierendonck, d. J. R. van Os geb. Bleijenberg, z. M.
Monje' geb. Tanis, d. J. Verbert geb. Step, z. J. F. Putters
geb. Bulder, d.
Overleden J. M. Hagezoon3 maanden.
Goes, van 15 tot 22 september.
Bevallen: A. van der Weyde geb. Dobbelaer, d. M. J. van
Calmthout geb. Alberts, z.
Zierikzee, van 15 tot 22 september.
Bevallen: K. Geleynse geb. van Ruijen, z. W. Matthijsse
geb. van Dongen, d. A. Kanaar geb. vanWesten, z. N. Schut
ters geb. Tuiten, d. E. van Beveren geb. Berwald, z.
Overleden: A. D. Landsknegt, vrouw van P. Kijn, Gij.
A. Labrand, wed. J. Lagcher. 73 jaar.
Thcu'iiaOHiicitcrstasscl
24sept. 's av. 11 u. 62 gr.
25 's morg. 7 u. 52 'smidd. 1 u. 55 gr. 'sav. 11 u. 50 gr
26 's morg. 7 u. 53 'smidd. 1 u. 56 gr.
Si aten generaal.
tweede kamer.
Maandag is het gewijzigd ontwerp-adres van antwoord op
de troonrede, na in de afdeelingen reeds behandeld te zijn,
ter tafel gebragt. Het werd tegen dingsdag aan de orde gesteld.
Voorts vereenigde men zich met de conclusie van liet rapport
betrekkelijk de onderzochte geloofsbrieven van de heeren
Dirks en Wyhenga (zoo als wij reeds in ons vorig nommer
medegedeeld hebben, even als het ingekomen berigt van den
heer J. M. de Kempenaer, dat hij zijn ontslag neemt als lid
der kamer.)
Het ontwerp-adres luidt aldus:
I. De tweede kamer der staten generaal, met uwe majes
teit. de milde zegeningen, welke aan ons vaderland f en deel
vallen dankbaar erkennende, vernam met genoegen dat onze
betrekkingen met andere mogendheden blij ken dragen eener
wederzijds gewenschte vriendschap. Zij is levendig overtuigd
dat, wanneer Nederland, in zijne betrekkingen met het bui
tenland, kracht aan zelfstandigheid paart, het voortdurend
te midden der overige staten eene eervolle plaats zal innemen.
§2. De bescherming van het grondgebied des rijks is een
te hoog nationaal belang, dan datwij nietgaarne uit den mond
uwer majesteit aan de pligtsbetrachting van zee- en landmagt
lof hoorden toekennen. Het ons aan te bieden wetsontwerp
tot regeling van de sterkte en de inrigting der nationale mili
tie, zullen wij in naauwkeurige overweging nemen overtuigd
dat onze verdediging, rustende op het beginsel van volkswa
pening, niet eerder geregeld zal zijn dan wanneer tevens
nieuwe doeltreffende wetsbepalingen omtrent de schutterij
zullen zijn vastgesteld.
3. Met uwe majesteit verheugen wij ons over den gunsti-
gen toestand van vele bronnen van ons volksbestaan. Wij
erkennen gaarne dat het toenemen van kennis en de bloei van
kunsten en wetenschappen krachtig tot vermeerdering van
beschaving en verspreiding van algemeene welvaart mede
werken. Aan eene wet, welke het middelbaar en hooger onder
wijs op goede grondslagen vestigt, wordt dan ook de leven
digste behoefte gevoeld.
4. Tot vereenvoudiging van liettariefvanin-en uitgaande
regten zullen wij gaarne medewerken. Met belangstelling
vernamen wij, dat dadelijk na de uitvaardiging der wet tot
den aanleg van spoorwegen, met de werkzaamheden een aau-
vang was gemaakt. Wij wenschen dat de toestand van 'srijks
schatkist werkelijk gunstig genoeg moge bevonden worden,
om tot het aanleggen van nieuwe waterwegen voor den han
del te kunnen overgaan.
5. Verhlijdend was het ons te vernemen dat de opbrengst
van 's lands middelen voldoende mag geacht worden. Wij
rekenen dat die gelukkige uitkomst te beter zal verzekerd zijn,
wanneer eene herziening van ons stelsel van belasting, ook in
het belang van een goed financieel huishouden der gemeenten,
tot stand gebragt zal wezen. Wij zijn daarbij verpligt op het
aanbieden der in de grondwet geëischte wet ter verantwoor
ding van 's rijks geldmiddelen eerbiedig aan te dringen.
6. Met uwe majesteit brengen wij hulde toe aan den moed
en de volharding, door onze zee-en landmagt in Boni en in
Bandjermasing betoond. Te vernemen dat in alle opzigten
de toestand onzer overzeesclie bezittingen bevredigend is,
lieeft onze verwachting overtroffen. Ter bevordering van den
bloei dier gewesten kan echter nog, ook zonder geldelijke
opofferingen, veel gedaan worden.
Wat de koloniale geldmiddelen betreft, is tusschenkomst
der wet volgens de bepalingen onzer grondwet, meer en meer
dringende behoefte.
7. De toegezegde wetsontwerpen tot afschaffing der sla
vernij in de West-Indien, zullen wij met al de naauwgezetheid
welke de belangrijkheid van het onderwerp vordert, onder
zoeken. Dc toestand dier gewesten zal evenwel eerst dan ge
vestigd kunnen lieeten, wanneer aan het grondwettelijk voor
schrift, tot vaststelling eener wet op het beleid der regering
van die koloniën, zal zijn voldaan.
8. Eene gewigtige taak wacht ons in de tegenwoordige
zitting. Wij hopen haar met ijverige pligtsbetrachting te ver
vullen. Moge het vaderland daarbij ondervinden dat de eerste
voorwaarde onzer nationale instellingen, overeenstemming
tusschen regering en vertegenwoordiging, niet ontbreekt, zoo
zal het, onder den zegen des Allerhoogsten, daarvan de beste
vruchten plukken.
In de gisteren gehouden zitting der tweede kamer zijn de
discussion over het ontwerp-adres van antwoord op de troon
rede aangevangen. De algemeene strekking is met algemeene
stemmen op ééne na (die van den heer Schimmelpenninck)
aangenomen. Dat lid heeft die algemeene strekking geschetst
als zijnde niet die van een zelfstandig adres, maar ook niet
van een blooten weerklank op de troonrede. De zes eerste
paragrafen zijn na langdurige discussie onveranderd aange
nomen. Heden worden de discussien voortgezet.
Engeland.
Londen 22 september. Gisteren was een los gerucht in om
loop wegens ongunstige tijdingen uit China ontvangenmen
hechtte er weinig gewigt aan, doch lieden wordt het in ver
sterkte mate herhaald. Naar het schijnt kan niemand eene
geloofwaardige bron van dit berigt aanwijzen, en het zoude
dus weinig aandacht verdienen, herinnerde men zich niet, dat
in der tijd langs den landweg door Rusland het eerste berigt
werd ontvangen van de nederlaag op den Peiho, hetwelk niet
eerder geloofd werd dan toen liet veertien dagen later dooi
de langs gewonen weg ontvangen berigten werd bevestigd.
Volgens liet Court journal is eene petitie der Drusen
aan koningin Victoria onderweg, waarin zij liarebescherming
inroepen tegen onderdrukkingen eene partijdige regtspraak.
De petitie is vergezeld van een dagboek van al de gebeurte
nissen, welke in dc laatste maanden in den Libanon zijn voor
gevallen.
The Great Eastern is thans op zijne helling geheel afge
krabd en wordt met eene soort van lak overstreken, ten einde
het schip des te gemakkelijker door het water te doen gaan.
Op 1 October zal het vaartuig weder van de helling worden
afgelaten. Inmiddels blijft het bezoek even druk, gevende
eene wekelijksche zuivere winst van 500 p. st.
De voornaamste bladen houden niet op hunnen raad te
doen liooren in het conflict tusschen Garibaldi en graaf di Ca-
vour, en geven voorts de hoop te kennen dat er iets zal gevonden
worden, om eene toenadering tusschen hen te bewerkstelligen,
als liet eenige middel om de vrijheid van Italië te verzekeren.
Indien dit middel niet gevonden werd, dan zullen de resulta
ten volgens die bladen, voor Italic welligt slechts verkregen
zijn, om die weder verloren te doen gaan.
Miiitsclilanil.
"VVeeuen 23 september. In de zitting van den rijksraad van
gisteren schetste de graaf Clam-Martinitz den tegenwoordi-
gen toestand der drukpers in Oostenrijk als onhoudbaar, en
stelde voor bij het rapport der commissie eene zinsnede te
voegen, waarbij op verbetering in dezen werd aangedrongen.
Dat voorstel werd door de meerderheid aangenomen. Daarna
werd de beraadslaging geopend over de rapporten van de
meerderheid en van de minderheid der commissie van 21
leden. De graaf Szecsen droeg het gevoelen van de meerder
heid, de graaf Clam dat der minderheid voor. Eerstgenoem
de betoogde dat de redenen van den min gunstigen toestand
des rijks te zoeken waren in het tot nog toe door de regering
gevolgde verkeerde stelsel, en dat men eindelijk regt moest
doen wedervaren aan de liislorisch-politische individualiteit
