MËEDE TE VELDE.
HUIZEN,
GRONINGEN LEER,
voor de magt der Unie. Men ziet dus, dat de strijd tegen Oranjes
verheffing slechts het noodzakelijk gevolg was vau de politiek, die
Holland hoven de andere provinciën zocht te verheffen. De man,
die ter uitvoering van dit stelsel aan het roer van staat werd geplaatst,
was Joh an dc Witt.
Toen Johan dc Witt zijne berekeningen omtrent l'Tankrijks en
Eugelands politiek zag falen, en dc oorlogsschrik aan zijne tegenstan
ders den bovenhand verleende, viel het stelsel met den staatsman.
Willem IIT nam in zijne plaats het roer van staat in handen en
maakte van de gevaarvolle krisis, waarin hij tot het bewind was ge
roepen, uitstekend gebruik om een groot gezag zich te verwerven.
De Unie van Utrecht regelde de onderlinge betrekking der provinciën
zeer weinig en had tallooze bezwaren onverholpen gelaten. Dc grootc
invloed van Holland onder de Witt had denadeelen van de vele gebre
ken cenigzins getemperd, doch geenszins het ongeregelde voor altijd
geregeld. Ook Willem III maakte van zijn grootc magt geen gebruik,
om beslissende verbeteringen aan te brengen. Zij "diende hem alleen,
0111 daar, waar nalatigheid, radeloosheid of twist pleegden te heer-
schen, eenheid van besluit, spoed in het handelen, volharding in het
tot stand brengen te doen plaats grijpen. Willem zorgde in het
inlandsch bestuur slechts voor den dag, niet voor de toekomst. Op
verbetering van de publieke instellingen was hij niet bedacht. Het
gebied, waar hij op de wacht stond, was dat van de betrekkingen der
mogendheden onderling; hij verdedigde het vaderland tegen den uit-
heemschcu vijand met gevolg, maar den ergeren vijand in onze inge
wanden tastte bij niet aan." Het bederf in ons inlandsch hestuur,
eerst ontslaau door de onvolledige regeling hij cene Unie, niet gemaakt
voor vredestijd, later toegenomen door voortdurend verzuim van
verbetering, bleef ouder het strenge bestuur van Willem III en on
der de slingeringen van den spaanschen successiekrijg verborgen.
Doch toen de vrede van Utrecht was gesloten en de republiek uitgeput
tot zich zelve kwam, kwamen de innerlijke gebreken op eenmaal van
alle kanten "te voorschijn.
De financien waven in den jammerlijksten staat. Men beraadslaagde
twaalf jaren over de middelen tot verbetering en besloot niets. Waarom
niet? Omdat de minderheid in dc staten niet gebonden was door de
meerderheid, zoodat de hesluiten, zouden ze kracht hebben, met alge-
meene stemmen moesten worden aangenomen. Elke goede maatregel
werd hierdoor verijdeld. De afgevaardigden ter Statenvergadering
waren gebonden aau hun lastbrief en kwamen alleen om tc stemmen,
niet om te bespreken wat voor liet algemeen belang dienstig was.
Elke provincie kon door weigering of uitstel elke goede verande
ring tegenhouden, enz. De meeste vakken van staatsbeleid, die alge-
meene wetten dringend behoefden, bleven geheel ledig. Dc afkeer
van verbeteringen was zoo algemeen en groot, dat de ellendigste
voorwendsels werden opgezocht om zc te keeren. De voorslaudcrs
van verbeteren beriepen zich op de toekomstde republiek was
het slaperig antwoord was meer dan eens uit de grootste gevaren
gered; waartoe dus vooruit gezorgd en gezwoegd Het was te ver
geefs, dat mannen, als Slingelandt, scherper ziende dan de massa,
tegen die achterlijkheid, die den staat zonder wetten liet, opkwamen
en op de dreigende gevolgen wezen. Hunne raadgevingen werden
niet opgevolgd.
De gevolgen hieven niet uit. De jarenlange verwaarloozing vau
al het noodzakelijkste, het voortdurend uitstel van dc regeling der
hoofdvragen van binncnlandsch bestuur, droegen wrange vruchten.
Het eerst voor de partij, die tot dus ver op het kussen had gezeten.
Tien jaar na Slingelandts dood bragt de vrees voor oorlog en bin-
nenlandschc opschudding Willem IV aau het hoofd der zaken. Het
was natuurlijk, dat dc natie na zoo veel geduld redding hoopte van j
het krachtig bestuur van een stadhouderdoch even natuurlijk dat
deze de verwachting niet vervullen kon. Toen dc inval der Eran-
schcn zijn zoon verjaagde, week ook de schim der republiek, die
door eigen krachteloosheid reeds lang was bezweken.
Doch liet is onnut deze analyse voort tc zetten liet aangevoerde
bewijst reeds dc belangrijkheid der Historische schetsen.
Eene verdere ontleding zoude liet genot van. het krachtige boek wel
niet rooven, maar de opgewektheid tot eigen onderzoek welligt
verzwakken. In dat geval, zou liet doel dezer aankondiging geheel
gemist zijn.
Het tafereel van ons staatslïjdcu, dat in deze schetsen met betrek
kelijke volledigheid voor onze dagen wordt ontrold, predikt ééae les
met ernstigen nadrukniets ondermijnt de krachten ccner natie meer
dan het gemis vau geloof aan eigen kracht. Hoe vreemd het schijne,
ons volk heeft op hijkans elk gebied des levens dicherinnevingnoodig.
Op staatkundig gebied, kan dc weinige deelneming aan de stemmin
gen, waartoe de natie geroepen wordt, ten bewijze strekken. In het
letterkundige zoekt de grootc menigte verzadiging in de verschijnse
len van het buitenland, en gaat gewoonlijk die van onze eigen schrij
vers met stilzwijgen voorbij. Van deze geldt bet woord: meer ge
prezen, dan gelezen. Ons volk heeft een afkeer van kritiek en is
kwistig met zijne loftuitingenligt aan die gezindheid niet de vrees
te grond, dat onze voortbrengselen bij de vergelijking met dc produc
ten van vreemden te ligt zullen bevonden worden
Eene verandering in dit opzigt mag met regt gecisclit worden
eene natie, diezich zelve niet acht, mag geeue achting van het buiten
land wachten. Dc II i s to r i s c h c schetsen kunnen hiertoe mede
werken. Een boek, zoo echtnederlandsch, en in.onderwerp, èn in be
handeling, èn in stijl, èn 111 denkbeelden, mag niet ongelezen ter zijde
worden gelegd. Het bespreekt een reeks van nederlaudsche staatslie
den. Het laat dc stem der geschiedenis hooren, opdat het nageslacht
uit de fouten der vaderen zich voor de zelfde doolingcn, ook thans
nog gevaarlijk, wachte. Het draagt de denkbeelden voor in een
gespierden, kernachtigcn stijl, waarvan we vruchteloos een tegen
hanger in onze dagen zoekeneen stijl, die door hare forsclihcid aan
de mannentaal herinnert, waarin het krachtige geslacht der 16de
eeuw zijne overtuigingen, zijn strijd en lijden uitsprak. Het verkon
digt denkbeelden, die eene sterke liefde tot ons volk, tot onze natio
nale zelfstandigheid verraden. Het is vrij van alle ziekelijke gevoe
ligheid: gezond, helder, nuchter zonder koelheid.
Boeken als deze worden niet ligt populair; «populair wordt alleen
wat met bet volk de fouten gemeen heeft." Doch wc zouden reeds
tevreden zijn, wanneer zij allen, die op beschaving en ontwikkeling
aanspraak maken, hunne ingenomenheid met deze schetsen be
toonden, door in hunnen kring in dien fikschen en gezonden geest te
werken, die, tot nog toe het deel van enkelen, de ecnige waai'horg
voor cene gelukkige toekomst van 011s vaderland is.
2ttmertentim.
Bevallen van eene Dochter J. E. SCHRAVER, Echt
genoot van
Wissekerke (N.Beveland)Q. J. M. JANSSEN,
den S Augustus I860. Med., Chir. et Art. Obst. Doctor.
De ondergeteekende betuigt bij deze zijnen opregten
dank, aan al zijne Betrekkingen, Vrienden en Stadge-
nootenzoo binnen als buiten deze Stad en Provincie,
voor al de bewijzen van deelneming, zoo ruimschoots on
dervonden bij het afsterven van wijlen zijnen geliefden
Zoon Jhr. P. G. J. DE HAZE BOMME, op 2G Julij 11.
Jhr. W. A. DE IIAZE BOMME.
Middelburg, Augustus IS60.
De genen die iets te vorderen hebben van of ver
schuldigd zijn aan den Boedel van wijlen JACOB SCHOO-
NENBOOM, in leven Landbouwer, gewoond hebbende
in de Gemeente Arnemuiden en aldaar op den G April
18G0 overledengelieven daarvan opgaaf of betaling te doen
ten Kantore van den Notaris P. VAN DE GRAFT, vóór
of op den 1 September 18G0.
GENEESKUNDE.
Op Donderdag den 1G Augustus 1SG0, des voormiddags
ten elf ure, zal er een Openbaar Examen bij de
Provinciale Commissie van Geneeskundig Onderzoek en
Toevoorzigt in Zeeland worden gehouden.
D. J. J. MARINISSEN, Secretaris.
Op Woensdag 15 Augustus 1860, des voormiddags ten 10
ure" zal in het PAVILJOEN van den Onrustpolder,
in Noovdbevelandte koop worden aangeboden:
2 Rund. 7400 Eli. TWEEJARIGE MEEDE.
2 9580 DITO,
gelegen in gemelden Polder.
De Notaris P. VAN DE GRAFT zal op Woensdag den
15 Augustus I860, des voormiddags ten 10 ure, in de
Gemeente Vrouwepolder, op de Hofstede bewoond
door GERARD POPPE, in het openbaar vérkoopen:
Een bruin Ruinpaard oud li- jaar, twee
IVScHkkocIjeneen Kalfdragende Vaars, een Schaap,
een vet Varken, 1G Hoenders en een Haan, vijf Eenden
en een Wartel; twee Wagens, twee Ploegen, drie Eggen,
een Veldgang, een Sleepdeuv, een Snijbak. een Geeselstoel
en Steen; Mutsaard, Hooi, Stroo, Mest, Bouw-, Melkers-
en Zoldergereedschappen; Mcubelaire Goederen,
waaronder twee Bedden en hetgeen meer zal worden geveild.
Voorts nog eene partij VSMJC/WTEX TE ËLflË
als: Tarwe, Witteboonenf Zwarteboouen en Aardappels.
De Ondernemer van Publieke Vevkoopingen J. B.
KUYPERS Jr., te Vlissingcn, is voornemens aan het
Stads Verkoophuis, op Dingsdag den 21 Augustus
1860, te verkoopen EEXIGE MEUBSËLEX EX
HUISRAA9) en wat verder zal worden bijgebragt,
waartoe dagelijks gelegenheid bestaat, doch liefst vóór
I Zaturdag den IS dezer. Maandag den 20sten voor een
j ieder te zien. ZEGT HET VOORT.
PUBLIEKE VEIt K.OOPIXG bij opbod en afslag
1 binnen Middelburg, op Woensdag den 29 Augustus 18G0,
I des avonds ten acht ure precies, in het Nederlandsci-i
Logement in de Abdijten overstaan van den Notaris
D. VERHULST, residerende te Middelburg, van
TWEE TIIANS GECOMBINEERDE
MET PAKHUIZEN EX TUIX
staande op de Groote Markt, wijk I, no. 1 en 2, te Mid
delburg, met talrijke Vertrekken en ruimen en sierlijk
betimmerden Winkel, waarin sedert vele jaren een Handel
in Manufacturen heeft bestaan, waartoe dezelve Panden
door hunne uitgestrektheid en goeden stand uitmuntend
geschikt zijnevenzeer als tot alle andere zaak of Woonhuis.
Daags vóór en op den verkoopdag voor een ieder te zien
des voormiddags van 9 tot 12 en 's namiddags van 2 tot G ure'
Inmiddels UIT DE HAND TE KOOP. Te bevragen
bij genoemden Notaris, bij wien tevens nadere information
te bekomen zijn.
Tegen November aanstaande of vroeger wordt TE HUUR
of TE KOOP aangeboden een geschikt ruim WOON
HUIS met TUIX, te Middelburg. Adres: Bogaard
straat, D 39.
TE KOOP een HALF PHOTOGRAPIIIE-
TOESTEL en ook op eene voordeelige wijs er bij te
leeren. Adres aan het Bureau dezer Courant.
EEX ZAABUOKÜCIIZËIL TE KOOP, bij A.
BLIEK te Nieuwland.
Versch IBESSEXSA1* a 25 cent de Flesch, bij
L. BOLLE DE BRUYNE,
Middelburg, 10 Aug. 1860. Apotheker en Drogist.
Die gediend wil zijn met het aanzetten van Scheer
messen, volgens getuigenis onverbeterlijk, gelieve zich
te vervoegen in de Heerenstraat, II 111.
Eene bekwame Burger IMeiistmeicl benoodigd
WagenaarstraatD 93.
De nieuwste uitgaven MUZIJTK.WERKEXPiano
Piano-Zang, Fluit, Viool, Violoncelle enz. voorhanden
bij den Boelcv. IIOUPTwaaronder voor Orgel of Piano:
Litzau Psalmen en Gezangen voor de Ned. Ilerv.13,50.
Afzonderlijk: Psalmen f 8,4-0, Gezangen f 7,20.
Gezangen voor de Luthersche Gemeente ƒ10,
Onder den Zang de nieuwste stukk.ConconeSchubert enz.
Men kan zich gratis abonneren, om de nieuwste uitgave
van tijd tot tijd geregeld op zigt te bekomen.
Bij L. E. BOSCH 8c ZOON, Boekhandelaars te Utrecht
is uitgegeven en alom bij alle soliede Boekhandelaren te
bekomen
Mr Y. J. H. DE SOCK,
Burgemeester der Gemeente Bunnik c. a.
HANDLEIDING YÖOR DE GEMEENTEBESTUREN
IN DE PROVINCIE UTRECHT,
bevattende algemeen overzigt der werk
zaamheden, in iedere maand
des jaars te verrigten. Prijs ƒ1,3O.
In dc Voorrede van dit hoogst nuttige Werk (dat ge
heel en al met wit Papier is doorschoten, ten einde een
ieder naauwketirige aanteekeuing kan houden van alle
wijzigingen, welke in de werkzaamheden mogten worden
aangebragt), wordt door den Schrijver gezegd, dat hier
mede te regt in eene werkelijke behoefte wordt voorzien,
en dat, alhoewel de inhoud speciaal voor de Provincie
Utrecht is ingerigt, deze ook voov de Gemeentebesturen
van andere Provinciën des Rijks dienstig kan zijn. De
Uitgevers bevelen dit Boek dus alom aan, niet twijfelende of
belanghebbenden zullen liet algemeen nut er van erkennen.
Het wordt alleen op aanvraag in commissie gezonden.
Door den Boekhandelaar P. DE LOOZE te XieviK-
zee is uitgegeven
KRACHTDADIGE VERDEDIGING
tegen de thans toenemende verderfelijke
waarin de Godheid van Christus verloochend wordt, door
P. DE WIJS, te Middelburg. Prijs 15 cent.
Hetzelve is in de voornaamste Boekwinkels te Middel
burg, Vlissingen. Goes en Zierikzee verkrijgbaar.
UITSPANNINGLA HELLE TllE.
Groote Abeele.
Op Zondag 12 Augustus Mir/.ijk en Zang door de
Familie MAURICE. VISSCHER, MAltTRON en den
Pianist COP, en Comische Scènes door den Heer
HEINRICH, des namiddags ten 5 ure.
Bij gunstig weder zal de Tuin verlicht zijn.
j SNELPERSDRTJKKERIJ VAN DE GEBROEDERS ABRAHAMS.
