MIDDELBURGSCHE
COURANT.
N0- 50.
Donderdag
1860.
26 April.
söinnmlattirsclje tijöhujm.
Deze courant verschijnt (les dingsilags, donderdags en zaturdags.
Binnen deze gemeente en Vlissingen geschiedt de uitgave den avond te voren ten S ure.
De abonnementsprijs per drie maanden is 3, franco per post 3,4-0.
De inzending van advertentieu kan geschieden tot tien ure des morgens.
UITGEVERS:
DE GEBROEDERS ABRAHAMS.
De prijs van gewone advertentien is 22 cent per regelvan huwelijks, geboorte,
doodbekendmakingen enz. van één tot zes regels1,50, voor eiken regel daarboven 22
centmet 35 cent zegelregt voor elke plaatsing. De betaling geschiedt kontant.
Buitengewoon groote letters worden berekend naar de plaats die zij innemen.
Editie van woensdag avond 8 ure.
Middelburg 25 april.
In de tweede editie van ons vorig nommer hebben wij nog
de indiening bij de tweede kamer der staten generaal mede
gedeeld van het wetsontwerp op de spoorwegen. Wij kuunen
onze lezers thans naar de rubriek Staten generaal verwijzen,
onder welke wij dat wetsontwerp en een overzigt van de
daarbij gevoegde memorie van toelichting, hebben opge
nomen.
Wij vernemen dat de vereeniging Nut en vermaak alhier
het voornemen heeft eene soiree litteraire et musicale te ge
ven. ten voordeele der nagelatene betrekkingen van de met
de vischsloep De morgenster verongelukte visschers van Ar-
nemuiden.
Men verzoekt ons te melden dat betgeschenk in zilver, dooi
den kerkeraad te Wolfaartsdijk den ingenieur Lebret aange
boden, zijn oorsprong niet vond in erkentelijkheid voor een
door dien heer ingediend plan tot het bouwen eener nieuwe
kerk, maar voov zijne medewerking bij het doen eener keuze
uit de ingediende ontwerpen.
Uit Gent wordt berigt dat liet voornemen bestaat tot op-
rigting eener stoombootdienst tussclien Genten Neuzen.
De Staats-courant van lieden deelt de volgende depeches
van den gouverneur generaal van Nederlandsch Indie mede.
Buitenzorg 8 maart I860. Bevredigende berigten van
Bandjennasin. De benting Amontai is genomen met groot
verlies aan 'svijands zijde. De rust in Binoa-Lima (de vijf
groote districten) hersteld. IIidayat ontslagen en radja Moe-
ning gesneuveld. De benting van Soerapattigenomen. Van
Boni en andere gedeelten van Indie niets bijzonders."
„Buitenzorg 22 maart. Berigten van Bandjennasin ont
vangen tot 17 dezer. De expedite tegen Kandangan met
goed gevolg bekroond. Aan de Kapoeas ging alles wel. Eene
benting genomen. De algemeene toestand is snel verbeteren
de. Eenige onrust in Tana Kauta laut. Generaal van
Swieten en troepen zijn terug van Boni, na de zaken aldaar
tot algemeene voldoening geregeld te hebben. Meer troepen
gezonden naar Bandjennasin. Zr. Ms. schepen Juno en Cita
del van Antwerpen aangekomen."
De tweede kamer der staten generaal heeft gisteren hare
werkzaamheden hervat.
Men schrijft uit Zwolle aan de Amsterdamsclie courant.
Met zekerheid verneem ik dat de heer mr. B. W. A. E. ba
ron Sloet tot Oldhuis, bij zijne aanstaande gewone aftreding
als lid der tweede kamer, niet weder wenscht in aanmerking
te komen. Wij betreuren liet eensdeels om de talenten van
dien staathuishoudkundige, maar anderdeels verheugt het ons
dat een man van die gehalte zich daarentegen meer en meer
wil toewijden aan de regtsbedeeling, als president der arron-
dissements regtbank, en tevens aan de belangen derOverijs-
selsche vereeniging tot ontwikkeling van provinciale welvaart,
van welke laatste li ij de eerste en voornaamste mede-oprigter
is. Ook liet museum van oudheden en naturalia, het niet genoeg
erkende sieraad der stad Zwolle, dankt aan hem zijn bestaan
gelijk even zeer de nuttige landhuishoudkundige congressen
in Nederland.
Uit een bij zonderen brief uit Brussel blijkt, dat liet nieuwe
handelstractaat tussclien Frankrijk en Belgie zoo goed als
gesloten is. Men wil weten dat Frankrijk daarbij groote voor
deden aan Belgie, ten opzigte van ijzer zal verleenen.
Naar men verneemt is de heer W. F. Peltzer benoemd tot
thesaurier der nalatenschap van Z. M»koning Willem II, in
plaats van den lieer L. II. graaf van B3 landt, uit die betrek
king, opzijn verzoek, eervol ontslagen.
De tuinman Jacobus de Graaf, van Zwijndrecht, heeft jl.
maandag de eerste nieuwe aardappelen aan Z. M. den
koning aangeboden.
Eenige belgische officieren hebben vergunning gevraagd,
0111 in dienst te treden bij het pauselijke leger, onder den ge
neraal Lamoricière. De minister van oorlog heeft hun geant
woord, dat indien zij bij dat voornemen blijven, zij slechts aan
den koning hun ontslag uit de belgische dienst moeten in
dienen.
Benoemingen en besluiten.
commissarissen des konings. Benoemd tot commissaris
des konings in de provincie Utrecht met 1 mei e. k., de heer
E. C. U. van Doorn, onder toekenning van eervol ontslag als
lid van den raad van state.
gezantschappen. Overgeplaatst als Zr. Ms. zaakgelas
tigde bij het hof van Sardinië, jhr. mr. M. J.iL. J. II. A. ITel-
dewier, thans bij dat van Portugal.
Kerk- en schoolnieuws.
De algemeene synodale commissie der herrormde kerk zal
den 8sten mei hare voorjaarszittingen openen, eerstelijk om
dringende en spoed vorderende zaken af te doen, en ten ande
ren. om de werkzaamheden van-de algemeene hervormde sy
node, welke den eersten dingsdag injulij zal bijeenkomen,
voor te bereiden.
Maiine en leger.
Z. M. heeft, bij besluit van 9 dezer, het aantal magazijn
meesters van den officiersrang in Nederlandsch Indie met twee
vermeerderd en alzoo bepaald op acht, in stede van zes.
Naar men verneemt heeft de heer W. M. Smit, dirige
rend officier van gezondheid, thans te Batavia, ontslag uit de
dienst verzocht, en zou de dirigerende officier van gezondheid
Jvan Ilattera. thans te Ilellevoetsluis geplaatst, ter vervan
ging van den heer Smit, naar Batavia vertrekken.
EBsargcriyke stand.
Middelburg.
Eerste huwelijksafkondiging den 22 dezer: A. Hoek, we-
duwn.52j. met J. Schuijten. wed. 5Ij. J. Jobs, jm. 29 j.
met P. M. Baljeu, jd. 28 j. J. Wanjon, jm. 20 j. met M. Pijpe,
jd. 27 j. B. J. Lcchleitner, jm. 31 j. met W. C. Homburg, jd.
32 j. D. Geerevliet, jm. 20j. met M. Iloveyn, jd. 21- j. C. L.
Dert. wettig gescheiden, 41 j. met W. F. Iluijsman, jd. 25 j.
Vlissingenvan 14 tot 21 april.
GehuwdW. de Vries, jm. 30 j. metM. L. Lagaay, jd. 32j.
J. Rinkier, jm. 24 j. met M. Zwart, jd. 23 j.
BevallenE. Labout geb. van den Broek, d. M. L. van dei-
Plaat geb. Leras, d. S. de Bruyne geb. de Bree, d. L. C. Ri
chel geb. Pieters, d. M. J. Meijnderts geb. Meijer, z. M.
Bobbe geb. Pinto, z. M. Verseputgeb. Pieters, d.
OverledenM. Garcia, man van M. Poppe, GO j. G. Schra-
ver,man van C. Eyding, 80 j. C. A. Fiegen, d. 10 dagen.
Goes, van 14 tot 21 april.
Gehuwd: J. Mulder, weduwn. 41 j. met J. Walraven,
wed. 34j.
Bevallen: M. van Bloppoel geb. Poelman Dekker, d. M.
Schrijver geb. Cuduy, d. J. W. Frenks geb. de Beste. z. en d.
(tweel.) A. M. Bruschetto geb. Vereeke, d.
Overleden: J. Breugelmans, z. 3 in. P. Geluk, z. 3 j. N.
A. Cornelisse, z. 4 m.
Zierikzee. van 14 tot 21 april.
BevallenA. J. Schultz geb. Lindon, z. J. Beije geb. Ver
boom, z. J. Wiener geb. Frenk, z.
OverledenII. J. Messer, vrouw van J. D. de Wit, 5S j.
Verkooitiiigeus ca aanlicstcdliiigcii.
t Onder nadere goedkeuring van zijne exc. den minister
van oorlog, is gisteren te Vlissingen in twee perceelen aanbe
steed geworden het jaarlijksch onderhoud der metsel-, tim
mer- en aardewerken der genie, te Vlissingen, Middelburg
en Veere. Daarvan zijn aannemers geworden de heer A
Schijf te Middelburg, voor de metsel- en timmerwerken voor
de som van f 6300. en de heer J. Filis te Vlissingen, voor de
aardewerken voor f 1000.
itaten generaal.
Het wetsontwerp betrekkelijk den aanleg van spoorwegen,
is van den volgenden inhoud.
Art. 1. Voor rekening van den staat worden spoorwegen
aangelegd
van Arnhem langs Zutphen, Deventer, Zwol, Meppel,
Steenwijk, Heerenveen tot Leeuwarden
van Harlingen, langs Franeker, Leeuwarden, Groningen,
Winschoten naar de hannoversche grenzen, in de rigting van
Aschendorf;
van Zutphen langs Goor, Hengelo, Enschedé, met een of
twee vertakkingen naar de duitsche grenzen;
van Maastricht of Meerssen langs Roermond. Venlo, Hel
mond, Eindhoven,Boxtel en Tilburg, tot Breda;
van llozendaal langs Bergen op Zoom, Goes, Middelburg
tot Vlissingen
van Venlo naar de pruissische grenzen
van Maarsbergen,langs Amerongen, Tiel, 's Hertogenbosch
tot Boxtel;
van Rotterdam langs Dordrecht, Willemsdorp, Moerdijk
tot Breda;
van Amsterdam door de Zaanstreek, of van Haarlem langs
Alkmaar tot hetNieuwediep.
Art. 2. Jaarlijks wordt voor den aanleg der in het vorig
artikel genoemde spoorwegen ten minste tien millioen gulden
op de staatsbegrooting uitgetrokken.
Aan de hierbij gevoegde memorie van toelichting ontleenen
wij het volgende.
De regering stelt voor, den tot hiertoe bij het beramen en
uitvoeren van spoorwegplannen gevolgden weg te verlaten,
en tot den aanleg van staatswege over te gaan. Zij plaatst
zich derhalve ten aanzien der spoorwegen op een ook elders
met goed gevolg gekozen standpunt.
Is er, na hetgeen de ondervinding hier te lande geleerd
heeft, nog regtvaardiging van deze keuze noodig? Nadat,
jaren geleden, de particuliere industrie met veel moeite er in
geslaagd was om den Ilollandschen ijzeren spoorweg, welke
langs zeer bevolkte en welvarende streken liep, twee groote
handelssteden aan elkander en met de residentie verbond,
aan te leggen, heeft men door bijzondere personen die belang
rijke spoorlijn, welke onze handelssteden metDuitschland en
het hart van Europa moest verbinden, niet in het leven kun
nen doen roepen; en het hoofd van den staat heeft zijne
eigene fortuin aangewend om dien spoorweg te doen leggen.
Inderdaad een staatsspoorweg.
Sedert zijn jaren verloopen. zonder eenig ander resultaat
op te leveren, dan het tot stand brengen van twee spoorwe
gen, dien van Aken langs Maastricht naar Hasselt, en dien
van Antwerpen tot Breda en Moerdijk, niettegenstaande de
gelegenheid tot aanvrage van concession in ruime mate werd
opengesteld, concessien werden verleend en ingetrokken, en
de geopende vooruitzigten weder in rook verdwenen. Einde
lijk zijn concessien verleend met zoo aanzienlijke opofferin
gen van den staat, dat men de spoorwegen die zi j ten onder
werp hebben, vermomde staatsspoorwegen heeft genoemd;
concessien, waarop de goedkeuring van de staten generaal
niet heeft kunnen volgen, en omtrent welke deskundigen de
overtuiging koesterden, dat, ook dan wanneer zij waren goed
gekeurd. daaruit öf gecne öf zeer onvoldoende resultaten
zouden zijn voortgevloeid. Te voorzien is het alzoo, dat geen
bevredigend stelsel van spoorwegen in ons land spoedig tot
stand zal komen, zoo die niet van wege den staat worden aan
gelegd.
Bij de algemeen bestaande overtuiging van de wenschelijk-
heid niet alteen, maar ook van de noodzakelijkheid van spoor
wegen, zou deze beschouwing reeds voldoende kunnen
schijnen om het aannemen van het beginsel van staatsspoor
wegen te regtvaardigen.
Er is echter meer.
Ondernemingen van industrie het wordt gereedelijk
toegestemd behooren in den regel aan particuliere krach
ten te worden overgelatende lessen der wetenschap zijn op
dit punt geheel in harmonie met die der ervaring. Maar kan
men kolossale ondernemingen, die geen uitzigt op winst op
leveren, rangschikken onder de zoodanige, welke de weten
schap op het oog heeft? Bovendien moet worden opgemerkt
dat wanneer eene onderneming van particulieren uit den
aard der zaak monopolie is. op den staat de pligtrust, dat mo
nopolie in zijne handen te nemen wanneer het beoogde doel
inderdaad van algemeen nut is.
Bijzondere industrie kan ook nuttig en goed werken
nuttiger en beter zelfs dan de staat,doch alleen op voor
waarde, dat de heilzame prikkel der concurrentie niet ont
breekt. Die prikkel nu ontbreekt ten eenemnale bij spoor
wegen.
