MIDDELBURGSCHE
COURANT.
J\° 136.
Zaturdag
1839.
12 November.
ntncnt cmös c !;r tijd in gen.
Deze courant verschijnt des dingsdags, donderdags en zaturdags. Binnen deze gemeente eD Vlissin
gen geschiedt de uitgave den avond te voren ten S ure.
De abonnementsprijs per drie maanden is f 3, franco per post f 3,40.
De inzending van advertentien kan geschieden tot tien ure des morgensop den dag der uitgave.
De prijs van gewone advertentien is 22 cent per regel; van huwelijks, geboorte of doodbekendraa-
kingen enz., van één tot zes regels 1,50, voor eiken regel daarboven 22 cent.
Buitengewoon groote letters worden berekend naar de plaats die zij innemen.
Voor elke plaatsing moet 35 cent voor zegel worden betaald. De betaling geschiedt kontant.
Editie van vrijdag avond 8 ure.
^Sidilelbuirg 19. november,
Heden heeft de heer van Diggelen in de tweede kamer het
woord gevoerd. Hij heeft eene langdurige rede gehouden, ten
gunste der spoorwegwet, welke hij in drie afdeelingen splitst.
Inde eerste plaats betoogde hij hel nut der spoorwegen vooral
voor het. binnenlandsch vei keer; ten tweede onderzocht
hij de vraag in hoe verre liet noodig was een centraal punt voor
spoorwegen aan te wijzen en in de derde plaats beschouwde
hij het voorgestelde spoorwegstelsel uil een strategisch oog
punt.
Door den heer Thor beck e is het wetsontwerp bestreden, doch
hij zal een amendement voorstellen, waardoor het zijns inziens
aannemelijk kau worden.
De heer Duymaer van Twist heeft zich vóór verklaard, daar
bij hem de financiële bezwaren in dit geval minder zwaar wegen.
Voor de regtbank alhier stonden dezer dagen tweepersonen
Ie regt, beklaagd van in den avond van 23 september jI. eenige
dijksmaterialen van den zeedijk van den Hoofdplaatpolder te
hebben weg genomen en zich toegeeigend. Door het openbaar
ministerie werd, met toepassing der wet van 29 junij 1S54-, arlt.
14., no. 5, en 20, veroordeeling tot eene gevangenisstraf van 14
dagen en de kosten gerequireerd.
De regtbank heeft de beklaagden echter veroordeeld tot eene
geldboete van f 1,50 ten bate van de kas des polders, drie dagen
gevangenisst raf en de kosten, onder anderen op grond van art t.
16 en 50 van het decreet van 16 december 1811, en art. 23 der
wet van 9 October 1841. Daarbij is overwogen dat. het toepas
selijk art. van het keizerlijk decreet niet kan geacht worden
gealtereerd te zijn door het koninklijk besluit van 18 augustus
1S23, vermits dit besluit van eeue tot de wetgeving niet be
voegde magt is uitgegaan
Tegen deze beslissing heeft de officier van justitie liooger
beroep aangeteekend.
Gisteren werd daar de zaak behandeld van M. Verstraate,
sjouwer te Vlissiugen, beklaagd van op 16junij jl. eenen mari
nier moedwillig met een mes te hebben verwond, ten gevolge
waarvan deze tot 15 October daaraanvolgende ziek en verhin
derd in het verrigteu van zijnen arbeid is geweest.
Vier getuigen (waaronder de heer dr. E. H. Willems, chirur
gijn-majoor) werden in deze zaak gehoord, welke met geslotene
dcureu is behandeld.
Door het openbaar ministerie werd gevangenisstraf geeischt
van 2 tot 5 jaren. De regtbank heeft den beklaagde schuldig ver
klaard en veroordeeld tot eene gevangenisstraf van twee jaren.
Wij vernemen dat door den heer mr. E. B. lfock zijn ontslag
is aaugevraagd als burgemeester der gemeenten Veereen Vrou
wepolder.
Op de Goessche veemarkt van dingsdag was een derde
minder hoornvee aangevoerd dan naar gewoonte, doch daaren
tegen een betrekkelijk grooter getal vet vee. De prijzen waren
hoog en heel veel is er niet verhandeld, daar een groot deel
reeds vóór de markt door belgisclio kooplieden was gekocht.
Door den gemeenteraad vau Heinkenszaud is benoemd tot
secretaris de heer J. C. A. Vermande.
De minister van marine heeft ter kennis van belanghebbenden
gebragt dat de westelijke bakentou met korfbal, gelegen heb
bende op den Baujaard, gemerkt B. J. d., tengevolge van de
zware en hooge zee is weggeslagen.
Een door tnssclienkornst vau den noderlandschen consul-
generaal te Alexandrie over Triest ontvangen telegram, gedag-
leekend Batavia 22 september jlluidt als volgt:
//De gouverneur-generaal is te Batavia teruggekeerd. Overi
gens geen nieuws."
Van eene particuliere zijde is het berigt ontvangen, dat de
regering 10 schepen voor de expeditie naar Boni heeft aange
vraagd. De hoofdplaats van Banjermassing is door de inlanders
overvallen, doch zij zijn afgeslagen.
Voor Z. K. H. den prins van Oranje aijn te 's Hage uit Rus
land prachtige geschenken aangekomen.
De te Haarlem gevestigde kamer van koophandel en fabrie
ken heeft onder dagteekening van 3 november jl. een brief ge
zonden aan de kamers van koophandel en fabrieken te Amster
dam en Rotterdam, waarin de aandacht wordt gevestigd op de
ruwe zijde, als een der weinige artikelen, welke met voordeel
uit Japan zullen kunnen worden uitgevoerd. De heeren J. A.
Travaglino en zonen, fabriekanten van linten en zijden stoffen
te Haarlem, hebben eenige balen dier ruwe zijde van verschil
lende hoedanigheid bekomen, daarmede proeven genomen die
uitmuntend zijn geslaagd en ten hunnen kantore monsters van
die zijde ter bezigtiging gesteld van belanghebbenden.
Van 20 september tot 8 november zijn te Delft 191-personen
door de cholera aangetast, en daarvan 118 overleden, en 67
hersteldzoo dat in behandeling bleven 9 lijders. Iu oclober jl.
zijn daar 176 personen overleden, tegen 34 in de zelfde maaud
van het vorige jaar.
Uil Breda wordt gemeld dat ook daar de cholera is geweken.
Onder de burgerij hebben zich 14" gevallen voorgedaan, waar
van 8 personen zijn overleden, terwijl van liet garnizoen van
de 39 door die ziekte aangetaste militairen 23 zijn gered.
BSenoeuiiiigen ea Iiesluiteti.
Eervol ontslagen bij besluit van 8 dezer, de luitenant ter
zee van de 2de klasse, H. M. baron van Tuyll van Serooskerke,
op zijn daartoe gedaan verzoek, met deu 15 dezer uit's rijks
zeedienst.
Benoemd, bij besluit van 6 dezer, tot regter in de arrondisse-
ments regtbank te Goes, mr. J. G. de Backer, thans kanlonreg-
ter te Cortgeen.
Herk- en schoejJrticuw».
Ter vervulling der vacature van eene predikanlsplaats bij de
nederdnitsche hervormde gemeente te Amsterdam, veroorzaakt
door het overlijden van den heer J. Brave, is opgemaakt het vol
gende alphabetisch gestelde twaalftal predikanten de heeren
J. E. Ij. Abresch E.Lz., te Middelburg; K. E. Ternooy Apel, te
Delft; H. P. Berlage, theol. doet. te Zaltbommel; W.Erencken
Az.. te RotterdamB. ter Haar Bz., te Nijmegen; J. llooykaas
Herderschee, te Nijmegen; G. P,Kits van lleyningen Hz., te
DeventerJ. J. L ten Kale, Ie MiddelburgJJ. vau Ooster
zee, theol. doet. te Rotterdam; T. Poortman, te ZwolleJ. Ro-
meny li.Jz., te Leeuwarden, eu A. van Tooreneubergen, te
Purmerend.
VIi er mo tiieierstan til
9 novemb. 's avonds 11 ure 41- gr.
10 's morgens 7 43
f 's middags 1 n 48
's avonds 11 a 40
11 h 's morgens 7 u 36 v
's middags 1 n 45 a
Staten generaal.
TWEEDE KAMER.
Reeds in ons vorig no. hebben wij de sprekers opgenoemd,
die in de zitting van dingsdag het woord hebhen gevoerd over
het wetsontwerp betrekkelijk de spoorwegen. Wij komen thaus
metecuige meerdere bijzonderheden daarop terug.
De heer Betz, die het eerst het woord voerde, heeft drie pun
ten behandeld. Voorecrst.de vraag welk het hoofddoel bij dun
aanleg vau spoorwegen moet zijn; ten tweede toetste hij de
concessien aan dat hoofddoel, eu ten derde trad hij in eeni_ u
financiële beschouwingen. Bij de behandeling van het eoMe
punt wederlegde hij de gevoelens van sommige sprekers, d e
dat hoofddoel aangegeven hadden als bestaande in de bevorde
ring van het birineulandsehe verkeer of van liet internationaal
verkeer, bijzonder met liet oog op het personenvervoer. Hij
daarentegen oordeelde dat. spoorwegen wenschehjk mogen zijn
voor liet binnenlandsch verkeer, maar afgescheiden van het
buitenland niet als zoo geheel noodzakelijk te beschouwen zijn:
alleen de handel met liet buitenland moet die noodzakelijkheid
bepalen. Hij ontkende liet belang der waterwegen niet, maar
deze hadden vele belemmeringen, vooral bestaande in tollen,
lagen waterstand belemmeringen door ijsverstoppingen en ge
brek aan spoed. Daarin zou door spoorwegen kunnen tegemoet
gekomen worden, zoo men daarvan maakt handelslijnen (het
geen de beslaande, zijns inziens, niet zijn) en daarbij de bevor
dering van het goederenvervoer op deu voorgrond stelt. Op
die wijze zou de handel, voor welke ons land zoo groote voor
deden aanbiedt, naar hij oordeelde, nog grootere ontwikkeling
erlangen, dan die nu bezit, en een gevaarlijke mededinger voor
dien der naburige staten, waar hij iu belangrijkheid meer eu
meer toeneemt, worden, vooral wanneer alles wordt aangewend
om hier met spoed eu doelmatigheid trrnsactien te kunnen
sluiten, hetgeen tot hiertoe is over liet hoofd gezien. Dit in liet
oog houdende, verklaarde hij, gezind te zijn het wetsontwerp
aan te nemen, dewijl hij daarin zag de uitdrukking om zijn ver
langen omti ent de hoofdgedachte bij den aanleg van spoorwe
gen. Het voorgelegde plan in de concessien ontwikkeld,van dat
standpunt nagegaan hebbende, zeicle hij de voorgedragen rig-
tingen te kunnen goedkeuren. De redenen daarvoor droeg hij
voor in het tweede gedeelie zijner rede, waarbij bij in beschou
wingen trad over de aangegeven rigting der Zuiderlij», die hij,
afgescheiden van locale belangen, meende voorde bevordering
van het algemeen belang te zijn uitgedacht. Die lijn oordeelde
hij te kunnen strekken om op de kortste wijze de voornaamste
handelsteden in het land en met. het buitenland te vereenïgen.
Amsterdam werd daardoor niet., gelijk sommigen beweerden,
benadeeld als erlangende vele voordeden boven andere sleden.
Met het denkbeeld lot het kiezen van een centraaal punt. als
Utrecht, gelijk velen verlangden, nergens anders toedienende
dan om tot het maken van omwegen te leiden, zou de hoofd
stad even min als met eene communicatie naar 'sHertogenbosch
naar hij oordeelde, gebaat zijn.
Hierop liet spreker volgen:
Ik mag van dit punt, niet afstappen, alvorens het voorstel
der regering ook Ie beschouwen in betrekking tot het. belang
eener naauwere verbinding van Zeeland. Die verbinding is van
het uiterste gewigt, zoowel voor het tegenwoordige, als vooral
ook voor de toekomst. Thans heeft zeeland geene enkele stad
van eenige beteekenis, een handelsweg kan de zeeuwsche lijn
in den aanvang niet. zijn; zij zal hst eerst alleen van belang zijn
voor het binnenland, speciaal voor de steden aan de Maas,
waarmede Zeeland voornamelijk handel drijft. Zonder Zuider-
Iijn is het. nut, der zeeuwsche lijn geheel illusoir, terwijl ook de
lijn Ulrecht-Culemborg voor Zeeland daarom verwerpelijk is,
omdat Vlissingen 261 mijlen van Amsterdam en 276 van Rot
terdam verwijderd is. Gelijkt liet dus niet naar irouie, wanneer
men in het. adres van het amsterdamsch-utrechtsch conimiité
leest dat Zeeland thans zoude zijn afgesloten, terwijl men het,
door de verwerping van de doordc regering voorgestelde lijn juist
afsluit van die deelen, waarmede helden groolsten handel drij'fi?
Wel heeft men beweerd, dat de zeeuwsche lijn [niet zoo zeer
noodig is voor den binneulandsclien, als wel voor den buiten-
landschen handel, maar daarop moet ik antwoorden, in de eerste
plaats, dat, ik, hoewel erkennende dat, de buitenlandsche verbin
dingen hoofddoel en dat, die lijnen zoo kort mogelijk moeten
zijn, niet de volstrekte noodzakelijkheid van die regtstreek-
sche verbinding inzie, en dat, omdat. Zeeland heeft een uitmun
tenden waterweg. Maar vraag ik, wat kan Zeeland nog verlan
gen, wanneer het volgens dit ontwerp eene snelle gemeenschap
bekomt? In de tweede plaats moet ik antwoorden, datjuist
met het. oog op eeue aansluiting met liet buitenland, eene bin -
uenlandsche verbinding moet voorafgaan. Vlissiugen kan zijn
eene uitmuntende haven, maar is daardoor nog geen koopstad.
Dat, wordt zij eerst door hare kapitale», handelshuizen en wan
neer zij het geheel e mechanisme van een handelsstad verkrijgt.
Willen wij Vlissingen lot koopstad verheffen, dan moet eerst
Zeeland op de kortste wijze met Holland worden verbonden,
anders dwingen wij haar zich te werpen in de armen van Ant
werpen en daarvan de voorhaven te worden.
In liet derde deel zijner rede deed hij uil komen liever gezien
te hebben dat de wegen door den staat wefdem-a/inge;egd eu
ter exploitatie aan particulieren overgelaten,' Maar pok met de
voorgestelde wijze verklaarde hij zich te kunneu vèceenigm
gelooveude hij dat de staat der schatkist van dien aiarjl was,
dat men met. gerustheid het voorgedragen su'bsioWen de
rentegafantic zou kunnnon goedkeuren. Op.de door Item aan
gegeven gronden hoopte hij dat het wetsontwerp, (Jrft aan vele
billijke eischen voldeed, zou worden 'aangeüenfen en daar-
