Duitrnlan'Dsclje tijDingen.
verlevendiging van het handelsverkeer behoefte aan uitbreiding
aldaar deed gevoelen, zouden de vereisckte werken en gebou
wen wel tot stand komen. Men moest het voorts als geen ge
ring voordeel beschouwen, dat twee zulke belangrijke eilanden
als Walcheren en Zuidbeveland voor goed aan den vasten wal
verbonden werden. Eindelijk schijnt het voor ons defensiestel
sel van gewigt, dat eene vesting als Vlissingen door een spoor-
weglijn met het hart des lands verbonden zij.
§5. De overige lijnen. Uit de memorie van toelichting blijkt
dat bij de regering concessie was gevraagd vooreenen spoor
weg van Maastricht over Nijmegen naar Arnhem, en dat de
regering met de aanvragers dier concessie onderhandelde, doch
voorloopig hun eene bijdrage van het rijk van ongeveer zeven
raillioen had toegezegd ter bekostiging van de beide rivierover
gangen. Een vrij groot .aantal leden heeft zich even rain over
deze lijn als over den Zuiderspoorweg uitgelaten. Daar deze
aangevraagde concessie slechts ineen zijdelingsch verband staat
tot het voorgedragen wetsontwerp, meenden zij zich hun ge
voelen daarover te moeten voorbehouden, tot dat een bepaald
voorstel ook te dezer zake aan de staten generaal gedaan wierd.
6. In verband ook met den ongunstigen indruk, wel
ken de voorwaarden der thans verleende concessie voor den
Noorderspoorweg hebben gemaakt, werd in de afdeelingen op
nieuw de vraag behandeld, of het niet in aanmerking kwam, de
tot nu toe hier te lande gevolgde gedragslijn omtrent den aan
leg van spoorwegen te laten varen en het stelsel van staats
spoorwegen aan te nemen. Bij de overweging van dit punt
bleef het getal leden, die zich onvoorwaardelijk voor staats
spoorwegen gestemd toonden, of de daarvoor aan te voeren
gronden overwegend achten, betrekkelijk gering.
7- De meerderheid bleef, in weerwil der voordeze meening
aangevoerde gronden, aau het gevoelen vasthouden, dat noch
de aanleg noch de exploitatie der spoorwegen die ons vaderland
behoeft, van staatswege behoort plaats te hebben. Zij erkenden
dat de voorwaarden der verleende concessie voor den Noorder
spoorweg bezwarend voor 's rijks schatkist waren, maar acht
ten de middelen nog geenszins uitgeput om deze en andere
lijnen door particuliere maal schappijen tot stand te doen komen
zonder dat de geldelijke offers daarvoor zoo groot waren. Voor
het leggen der hier le lande bestaande spoorwegen werd geene
staaisondersteuning vereischt.
De voorstanders der staatsspoorwegen vleijen zich dat bij de
aanneming van hun stelsel ons land spoediger in 't bezit der
noodzakelijke spoorweglijnen komen zal; maar volgens deze
leden bedriegen zij zich daarin zeer. In tegeudeel heerscht, ais
men tot dit stelsel overgaat, omtrent het tijdstip der voltooijing
van elke lijn groote onzekerheid.
De voorstanders der staatsspoorwegen zien er groot voordeel
in dat bij het aannemen van hun stelsel de onderscheidene
lijnen naar een vooraf beraamd, algemeen plan kunnen worden
gelegd. Maar zulk een plan kan toch immers evenzeer aan de
geconcedeerde lijnen ten grondslag liggen. De regering kan als
stelregel aannemen,geene concessie te verleenen dan voor zulke
lijnen, die in het plan passen en welker rigting in allen deele
met de daaromtrent vooraf gemaakte bepaling overeenstemt.
liet beginsel der deelneming door den staat in de maatschap
pij van den noorder spoorweg, werd door aanzienlijke meerder
heid bestreden. Ook in het verleenen van een subsidie van 2
millioen voor de rentebetaling aan de aandeelhouders geduren
de den aanbouw, zag een aanzienlijk getal leden bezwaar. Iiefc
subsidie vond intusschen ook warme verdedigers. Hoewel de
meerderheid zich gunstig gestemd toonde voor het stelsel om
den aanleg van spoorwegen door den waarborg van staatswege
der rente van het aanlegkapitaal te bevorderen, wordt hier, naar
het gevoelen van de meeste leden, dat stelsel overdreven. Het
aangenomen cijfer van 4-è pet. voor de rentegarantie is, in veler
oog te hoog. Volgens het oordeel van vele leden is de conces
sie Sloet-Reuchliu uit een financieel oogpunt le nadeelig voor
den staat eu zou het allezins in aanmerking komen voor die
concessie eene meer voordeelige, in den geest der aanvrage van
den heer de Brouwer van Hogendorp in de plaats te stellen. De
tegenstanders der concessie achten mitsdien den duur der ga
rantie te Jang, en het aangenomen cijfer van 4-1 pet. voor die
garantie te hoog. Ook wordt in het verslag iu eene beoordee
ling en vergelijking getreden der financiële voorwaarden te
zamen genomen, waaruit blijkt dat de staat, bij eene concessie
in den geest der voorstellen van den heer de Brouwer van Ho
gendorp, aanzienlijk minder heeft uit te geven dan bij de con
cessie Sloet Reuchlin.
Wat de artikelen der concessie betreft, heeft men zich schier
eenparig verklaard tegen het denkbeeld, dat de aarde-en kunst
werken reeds dadelijk voor dubbel spoor moeteu worden inge-
ri'gt.
Aan het slot van haar rapport zegt de commissie van rappor
teurs Het onderzoek in de sectien is een voorloopig overleg,
en de ongelijkheid van gang der beraadslaging in de onder
scheidene afdeelingen vergroot de moeijelijkheid, oin, vooral
bij een onderwerp waaraan zoo verschillende belangen zich
hechten, slotsommen op te maken of die althans met juistheid
te formuleren. De meerderheid der commissie van rapporteurs
meent evenwel, ter bevordering eener algemeen gewenschte
zaak, als hoofdpunten, waarin de meerderheid der kamer scheen
overeen te komen, in bedenking te mogen geven
I. Wat de rigtingen betreft. Als hoofddoel: onze havens
en de groote middenpunten van ons verkeer met Duitschland
ten oosten en met de Rijnprovinciën le verbinden; verbindin
gen, aldus aan te leggen, dat zij tevens tusschen de hoofdzetels
van ons biunenlandsch verkeer de meest snelle gemeenschap
mogelijk makentusschen Holland dus met Groningen, Fries
land en Overijssel aan de eene, en met Noordbrabant en Lim
burg aan de andere zijde; met de kortste en meest belovende
lijnen te beginnen, en, daar men niet op eenmaal of te gelijk te
veel mag willen, zich vooreerst met voorziening in de meest
dringende 'eischen van den tegenwoordigen toestand te verge
noegen. Vooreerst dus bedacht te zijn op de lijnen: 1. van
llarlingenen Leeuwarden naar Groningen, met het uitzigt op
eene toekomstige aansluiting aan Leer of Asschendorf; 2. van
Harlingen en Leeuwarden over Zwolle en Deventer of Zutphen
naar Rheine, vast te maken hetzij eerst aan Utrecht, hetzij
eerst aan Arnhem; 3. van Slavenisse, zoo niet van Vlissingen,
langs Breda, Tilburg, Eindhoven naar Venlo of Roermonde en
Maastricht, vast te maken hetzij eerst aan Utrecht over 's Her
togenbosch, Tiel en Kuilenborg, hetzij eerst aan den linker
Maasoever tegenover Rotterdam, Willemsdorpen Dordrecht.
II. Voor zooveel de uitvoering aangaatBij wege van con
cessie te laten aanleggen,met bepaling van de kortste termijnen
die tebedingen zijn, en onder behoorlijke reeele zekerheid voor
de voltooijing; zoo derhalve dat, bij niet voltooijing, de onder
nemers, en niet de staat, de nadeelige gevolgen te dragen heb
ben geldelijke hulp van staatswege zoo spaarzaam mogelijk te
verleenen, niet meer dan noodig is om de onderneming in staat
te brengen dat zij zoo spoedig mogelijk zich zelve helpe; die
hulp in den regel tot een rentewaarborg, voor een zeker, niet
groot aantal jaren, van het vooraf ten zuinigste berekende aan
legkapitaal te beperken subsidie voor werken niet dan bij uit
zondering, wanneer namelijk buitengewone, zoo kostbare
kunstwerken noodig zijn, dat zij het aanlegkapitaal bovenmate
verhoogenbij de berekening van dat kapitaal de meest eenvou
dige inrigtiug tot grondslag te nemen,.eu al hetgeen, zoo als
aanleg voor een doorloopend, dubbel spoor, niet noodzakelijk
is, te mijden; geen deelgenootschap van staatswege noch inliet
kapitaal, noch in het beheer of de uitvoering der werken; de ver
antwoordelijkheid van den concessionaris voor de uitvoering
zoowel als voor de exploitatie, naar de gestelde voorwaarden
en regels, in haar geheel latende, zich te bepalen tot een streng
toezigt, dat er deugdelijk worde gebouwdslechts bij zeldzame
uitzondering eenig werk, waarbij de staat, bijv. uithoofde der
verdediging tegeu den vijand of het water, een speciaal belang
heeft, zelf te makeu.
Niets bevordert het gemeeu overleg meer, dan volledige me-
dedeeliug der ir.zigten, vooral wanneer zij niet enkel bij kritiek
blijft. Ten dien einde achtte de meerderheid der commissie van
rapporteurs het dienstig, de strekking van voorname bedenkin
gen, zooveel zij kon, bloot le leggen. De regering kan daarin
aanleiding vinden om. tot wegneming van ernstige bezwaren,
hare voordragt te wijzigen, en die met eene tweede, lot stich
ting der vereischte spoorwegverbinding van liet zuiden en
zuidwesten des rijks, aan te vullen.
Enffelaiid.
Londen 28 januarij. De bevalling van H. K. H. prinses Vic
toria, echtgenoote van Z. K. H. prins Frederik Willem van.
Pruissen, werd aan H. M. dc koningin door middel van den
telegraaf te Windsor bekend, zes minuten nadat de prins het
levenslicht had aanschouwd.
De tijding van deze gelukkige gebeurtenis welke zich aldaar
dadelijk heeft verspreid, veroorzaakte er de meeste vreugde
onder alle rangen en standen der bevolking. De meeste inwo
ners hebben dadelijk de gevels hunner wouiugeu versierd eu
geïllumineerd.
Gisteren avond werd het berigt iu deze hoofdstad plegtig in
de koninklijke opera medegedeeld. Het publiek heeft dit nieuws
met de levendigste vreugdebetoouing ontvangen, hetwelk op
nieuw ten bewijze moge strekken van de bijzondere sympathie
welke de engelsche onderdanen alle leden der kouiuklijke fami
lie toedragen.
The morningpost en The times wijden lieden reeds artikelen
aan die heugelijke gebeurtenis, en het is niet te miskennen dat
zij liet oog op de staatkunde in de toekomst schijnen gevestigd
te houden, wanneer men dc warme heilwenschen leest welke zij
ontboezemen voor deu voorspoed en den groei van den jongen
prins, die eenmaal deu troon van Pruissen moet beklimmen.
Men verzekert dat 11. M. de koningin waarschijnlijk om
streeks pasclien zich naar Berlijn zal begeven.
De noodigc beschikkingen tot het voltooijen en uitrusten
van den Great Eastern (vroeger Leviathan geheet eu) zijn ein
delijk gemaakt, en binnen eenige dagen zal dat werk met kracht
aangevangen worden. Het monsterschip zal niet nnodeloos
worden opgesmukt, zegt The times, maar de gansche uitrusting
zal van de beste en degelijkste soort zijn. Er zal daarin, onder
anderen, eene eetzaal gemaakt worden van 120 voeten lengte
en 47 voeten breedte, bij eene hoogte van 9 voeten; verder eene
reeks badkamers, waarin alle klassen van passagiers heete eu
koude baden van zeewater en zoet water zullen kunnen nemen
Het werk der voltooijing en uitrusting moet, volgens de
voorwaarden der aanbesteding, den löden februari) aanstaande
aangevangen worden en vijf maanden later afgedaan zijn. Om
streeks net midden der maand julij eerstkomende zal het schip
den lang verwachten proeftogt doen, en dan zal het blijken of
het eene zoo snelle vaart heeft als ae ondernemers verwachten,
van welk punt degeheele uitslag der onderneming afhankelijk is.
Ten gevolge van den slechten staat zijner gezondheid
heeft de schout-bij nacht sir M. Seymour zijn ontslag verzocht
als opperbevelhebber in de oost-indische en chinesche zeen en is
de schout bij-nacht J. Hope iu zijne plaats benoemd.
Iluitselilaml.
Weeuen 28 januarij. De afgetreden vorst vau Servie, prins
Alexander Carageorgewitsch is alhier aangekomen met liet
voornemen hier eenigen tijd te verblijven.
Men meldt, dat de nieuwe leeuing van 5 millioen pond
sterling zal worden gedelgd uit de opbrengst van het monopo
lie op den tabak; dit zal geschieden binnen den lijd van tien
jaren.
Berlijn 27 januarij. Heden namiddag ten 3 uren heeft H. IC.
H. prinses Frederik Willem een jongen prins aan Pruissen ge
schonken. Honderd eu een kanonschoten hebben deze gebeur
tenis aan de inwoners derhoofstad verkondigd, waar zich do
gelukkige tijding inmiddels reeds met onbegrijpelijke snelheid
had verspreid.
Degelieeie hoofdstad verkreeg spoedig een feestelijk aanzien
door het uitsteken van onze en engelsche vlaggen; er heersclile
eene algemeene opgewondenheid en ieder scheen opregt te dee-
len in liet heil dal der dyanstie van Hohenzollern bij voortdu
ring ten deel valt en in het geluk van het zoo populaire gezin
van den prins-regent.
De telegraaf werd ais het ware bestormd, maar er waren
goede voorzorg maatregelen genomen. De eerste depeche was
voorde gelukkige'gootinoeder, Eugolauds koningin, bestemd
en tot dat einde was er een speciale telegraafdraad die onmidde-
lijk van het paleis hier ter slede correspondeerde met liet kas
teel te Windsor. Reeds ten vier ure was hier antwoord uit
Engeland.
Berlijn 29 januarij. De bondszitting is gesloten met eene
rede van den president van den nationalen raad, waarin gezegd
wordt dat Zwitserland zijue onafhankelijkheid moet behouden,
als een vereenigd en gewapend volk, zonder de naburige staten
te beleedigen.
Men verzekert dat de zaak van de vaart op den Donau-
in gevolge de verzoeningsgezindheid van Oostenrijk hare schik
king nabij is.
JPraukrijk.
Parijs 29 januarij. Nog altijd komt er weinig verandering iu
den staatkundigen toestaud en blijft het moegelijk eene keuze
le doen ouder de velerlei tegenstrijdige geruchten van den dag.
Het mag echter niet ontkend worden dat het geheel een min
der geruststellend aanzien krijgt voor het behoud van den vrede
in Europa.
Iu het zuiden van dit land zal eerlang eene zamentrekkiug
van troepen plaats hebben, welke op zoo groote schaal geschiedt
dut er moegelijk aan een eeuvoudigen voorzorgsmaatregel te
denken valt. L)e militaire intendant en de directie der marine
te Toulon kondigen openbare bestedingen aan, tot een zoo
hoog bedrag dat zij alle gewone behoeften verre overtreden.
Alle beschikbare transportschepen worden iu gereedheid ge -
bragt om dadelijk zee te kunnen bouwen. Te Grenoble moet.
zulk eene troepenbeweging zijn, dat men zich daar ter stede
terug denkt in de clagen van liet eerste keizerrijk. Te Marseille
zijn 35.000 veldkribben opgeslagen en verhaalt men voorts dat
veertig aldaar in de haven liggende schepen zijn gehuurd om
tot depots te worden gebezigder zijn maatregelen geuomen
om tot 45 duizend rations brood per dag te kunnen verstrek
ken, 1 er w ijl eindelijk de militaire overheid twaalf millioen pa-
troonen wachtende was. Voorts zegt men dat erin alle oorlogs-
haveus van dit rijk geen schip ligt, hoe slecht ook, hetwelk
niet gereed wordt gemaakt om zoodra noodig zee le kunnen
kiezen. Bij alle vorenstaandegeruchteu kou men nog de mede-
deeling voegen welke alle dagbladen in haar geheel vermelden,
dat namelijk het eskader, ouder bevel van den schout bij nacht
Jehenne, thans te Clierburg liggende eu bestaande uit de sche
pen Donawerth, Arcole ca Alexandre, order heelt ontvangen
om zich gereed te maken tot vertrek naar de Middellaudsche
zee.
Het zou niet moeijelijk vallen bij al deze geruchten nog eeni
ge andere te voegen van niet miuder beteekeuis maar waarvan
de gegrondheid nog moetjelijker valt na te gaan. Daaronder
behooren nog de val vau het ministerie Derby in Engeland eu
zijne vervanging door een minder vredesgezind kabinet; Eu-
gelands volharding orn onzijdig te blijven tusschen Frankrijk
eu Oostenrijk, zoomede de waarschijnlijk oorlogzuchtige in
houd van de troonrede waarmede alhier de zitting van het wet
gevend ligehaara op den 7 februarij aanstaande door Z. M. den
keizer zal worden geopend
Volgens een telegram uit Turyn heeft de kamer van ver
tegenwoordigers pistereu zoudcr beraadslaging eu eenparig de
wet betrekkelijk het verleeueu vau 5U0,000 francs als huwe
lijks gift aan prinses Clotiide aangenomen.
Voorts had dien zelfden dag de gemeenteraad der hoofdstad
en wel door zijne veertig raadsleden en corps, aan de vorstelijke
bruideen prachtig zilveren kunststuk ten geschenke aangebo
den. Aan prins Napoleon betuigde de raad bij die gelegenheid
zijne vaderlandslievende wenschen en gevoelens, waarop Z. K
