nemen aldaar, betuigdez.exe. zoowel aan den burgemeester,
als aan de eerewaclit, die hem geheel den weg had begeleid,
zijne bijzondere tevredenheid over de welwillende en hartelijke
ontvangst, hem in de verschillende gemeenten ten deel geval
len. Uitstekend schoon weder verhoogde de feestvreugde,
die allerwege heerschte en die r.og laat in den avond te Colijns-
plaat zich openbaarde in {het ^afsteken van vuurwerk, terwijl
ni'es in de beste orde is afgeloopen.
Ten vervolge op het vorenstaande schrijft men ons uit Goes:
Zaturdag heeft de commissaris des koningsin deze gemeente
zijn eerste bezoek gebragt. Eerst zijn de scholen en godshuizen
doorhem geinspecteerd,waarna audiëntie verleend is, en na den
afloop daarvan de voornaamste bijzonderheden dezer gemeente,
zoo als de moerbezienboom van Jacoba van Beijeren, de fabriek
der lima van ltenterghem co. enz. bezigtigd. Ten slotte werd
door den commissaris deel genomen aan een diner hem door
den gemeenteraad aangeboden. Heden morgen is z. exc, ver-
Da Nederlandsche staats-couranl van gisteren bevat het
programma voor dc opening van de vergadering der staten-gc-
neraal te 's Gravcnhage, op maandag den 20 dezer.
Alen schrijft uit 's Gravenhage van jl. vrijdag:
Gisteren namiddag ten 4 ure heeft Z. K. H. de kroonprins
zich naar de Maliebaan begeren om de volksvermakelijkheden
bij te wonen. Eerst ruim ten half vijf ure was de wedstrijd der
ringrijders afgeloopen.
Dien avond heeft de nationale zangschool, met medewerking
au de Typograplnsche zangvereeniging, Z. K. H.den prins van
Oranje een nationalen huldezang met fakkellicht gebragt. Bij
deze gelegenheid werd voor het eerst in het openbaar de natio
nale standaard gebezigd. Eene zeer talrijke menigte was te
zanieti gestroomd om de serenade bij te wonen. Al de zangen
werden bij herhaling toegejuicht en toen ten slotte het uWien
Neêrlandsch bloed" werd aangeheven, deed de bevolking een
luid hoezee hooren. Vervolgens werd het geheele paleis fraai
door bengaalsch vuur verlicht,. De prins van Oranje heeft zich
hierop voor het open raam aan de menigte vertoond, en door een
zijner adjudanten de directeuren binnen genoodigd. Z. K. H.
heeft, hun allerminzaamst zijn hartelijken dank betuigd voor dit
nieuwe bewijs van genegenheid, en den wensch geuit dat de
/.angvereenigingen op den ingeslagen weg mogen voortgaan.
Over het algemeen werd bij deze gelegenheid hulde toegebragt
aan de vorderingen der zangschool.
Dc leden van den raad van state, benevens de secretaris, de
referendarissen en commiezen van staat, hebben zich heden mid
dag in optogt met rijtuigen naar het paleis van den prins van
Oranje begeven, om hunne opwachting bij den prins te maken.
Z. K. H. heeft het collegie, waarin hij, volgens art. 71 der grond
wet, van regtswege zitting en eene raadgevende stem heeft, in
eer. bijzonder gehoor ontvangen. De waarnemende voorzitter
van den raad, de heer Piepers, heeft den prins namens den raad
geluk gewcnscht met het feest, dat door Z. K. tl. cn het vorste
lijke gezin is gevierd, en daarna de leden van den raad voor
gesteld.
Ten 1 ure is hel corps diplomatique in een plegtig gehoor bij
X K. LI. toegelaten. De prins heeft zich een geruimen tijd met
al ie crezanten onderhouden.
Door den heer burgemeester van Amsterdam is ontvangen de
som van f2000, door Z. M. den koning bij het verlaten dier
11r.ei ten behoeve der algemceue armen geschonken.
Kaar men verneemt, heeft Z. M.'de koning, den heer Richard
lioi een kostbaar gouden horologie, versierd met het portret
au Z. K. II. den prins van Oranje, ten geschenke gezonden,
ais blijk van waardering der door hem gecomponeerde wel
komstgroet aan Z K. H. den prins van Oranje, uitgevoerd bij
ric serenade op 4 september jl.
Jn de vleijende missive, die dat geschenk vergezelde, werd
genoemde heer, namens Z. M., nadrukkelijk verzocht, om nog
maals aan alien die tot deze serenade hebben medegewerkt te
kennen tc geven, dat zij er zeer gelukkig in geslaagd zijn, om
Lei vorstelijk gezin bij de komst in de hoofdstad op eene waar
dige wijze te verwelkomen.
Den S dezer heeft te Dordrecht, in tegenwoordigheid van
ereu burgemeester en wethouders, van heeren leden van den
gemeen' era-td en van dc kamer van koophandel en fabrieken te
■::erlaats, en van heeren inzenders, in het hof van Holland, de
ierti-re opening plaats gehad van de provinciale tentoonstel
ling, volgeschreven door de Vereeniging tot bevordering van
fabriek- cn handwerknijverheid. De voorzitter der afdeeling
Dordrecht, dc heer H. \V. Veth, hield bij deze gelegenheid eene
a'.lszLs toepasselijke rede, en leidde vervolgens de genoodig-
den inde zalen rond. Voor zoo ver eene oppervlakkige beschou
wing zulks veroorlooft, blijkt dat het bestuur zich in algemeene
deelneming mogt verheugen. Er zijn vele fraaijc en kostbare
voorwerpen ingezonden, en hetgeen den bezoeker vooral aan
genaam in 'toog valt, is de keurige en smaakvolle plaatsing,
waardoor alles als het ware een geheel vormt.
De Geneeskundige courant bevat een oveïzigt van het in
den gemeenteraad te Utrecht besprokene bij de vaststelling
eener verordening tot wering der kinderziekte, en wel voorna
melijk bij art. 1, houdende verbod om op eenigerlei school of
fabriek kinderen toe te laten die niet bewijzen behoorlijk te zijn
gevaccineerd of de natuurlijke kinderziekte gehad te hebben.
De hoogleeraar Ackersdijk sprak daarbij het volgende, nadat
van eene andere zijde gewezen was op gemoedsbezwaren, welke
bij eenige ingezetenen zouden bestaan tegen de koepokinenting
//Spreker moet bekennen dat bij hem ook gemoedsbezwaren
zijn opgekomendoch die hebben juist omgekeerd gewogen vóór
de verordering tot bevordering dier inenting. De leden van den
raad zijn verpligt, al wat in hun vermogen is aan te wenden tot
bevordering der belangen van de gemeente; zij hebben dat bij
plegtigen eed beloofd. Nu is de bescherming van de gezondheid
en het leven hunner stadgenooten wel een der eerste belangen.
Indien dus de mogelijkheid bestaat om door bevordering der
koepokinenting de verschrikkelijke ziekte af te weren, die vroe
ger zoo vele ingezetenen wegmaaide, zoo houdt hij dit voor een
duren pligt, en spreker zoude zich niet verantwoord rekenen als
hij een kind ten grave zag dalen, en hij zijne stem niet had ver
heven voor het nemen van maatregelen die dat kind voor den
dood zouden hebben kunnen bewaren. Dat noemt hij een ge
moedsbezwaar. Hij verlangt ook zeer de gemoedsbezwaren van
anderen te eerbiedigen, doch wanneer er lieden zijn die niet al
leen aan zich zeiven maar ook aan anderen groot kwaad zouden
berokkenen, indien men zich naar hunne jnzigten voegde, dan
wordt het ondoenlijk. Toen in vroegere tijden verschillende lan
den van Europa door pest en gele koorts geteisterd werden, be
dacht men den quarantaine maatregel, waardoor de besmetting
werd afgeweerd. Daartegen verhieven zich de zelfde gemoeds
bezwaren als thans tegen de koepokinenting. Die ziekten, be
weerde men. waren straffen des hemels, en men mogt zich niet
verzetten tegen de besluiten der Voorzienigheid. Men moest
andere middelen beproeven processien en gebeden in kerken,
en juist daardoor vermeerderde men de besmetting. Die bezwa
ren, zegt de spreker, hebben zich op allerlei wijze voorgedaan
zij gaven aanleiding, dat ten gevolge der uitspraak eener eer
waardige vergadering, een koning weigerde zijne toestemming
te geven tot het graven van een kanaal, want, zeide men, had
de Voorzienigheid gewild, dat het water daarheen liep, zoo
zoude zij zelve daarvoor gezorgd hebben, en den mensch stond
het niet vrij aan het water eene andere rigting te geven, dan de
voorzienigheid gewild had. Wil men aan die gemoedsbezwaren
toegeven, dan moet men ook niet dansen, niet kaartspelen, geene
tooneelvoorstellingeu houden, enz. Spreker eerbiedigt gemoeds
bezwaren, voor zoo ver men die op zich zeiven toepastjdien eer
bied zóó veruit te strekken, dat de maatschappij meteen ernstig
kwaad bedreigd wordt, is ongeoorloofd. Er zijn meermalen
misdaden bedreven door gewaande gemoedsbezwaren de reg-
ter had dan alleen de vraag te beslissen is de beschuldigde mis
dadig of krankzinnig. Dit zijn bedenkingen, welke bij spreker-
opkomen, als hij hoort, wat men tegen dc verordening aanvoert.
Hij is ver af met die bezwaren te spotten hij zoude wenschen,
zoo inschikkelijk te zijn, maar mag niet toegeven, dat men de
bevolking en met name de kinderen niet zoude beschermen zoo
veel het doenlijk is. De man, die het niet waagt, de ziekte te
voorkomen, moet ook geen middelen geven om de ziekte te her
stellen hoe is het mogelijk, dat men aan zulke verbijstering
zoude toegeven. Bij spreker bestaat dus niet de minste twijfel,
of het is niet alleen geoorloofd, maar het is een pligt de koepok
inenting door de voorgestelde bepalingen te bevorderen. Ter
wijl men aan Jenner een standbeeld heeft opgerigt, ware het
onverantwoordelijk, het middel, door dien grooten geneesheer
na lang zoeken ontdekt, niet aan te wenden. Het voorgestelde
art. acht spreker volkomen geschikt, om dat doel te bereiken.
Het is niet toepasselijk op het huisonderwijs, want de verorde
ning dringt niet in den familiekring."
Door de inspecteurs der krankzinnigengestichten is aan den
minister van binnenlandsche zaken een verslag ingediend over
den staat dier gestichten over de jaren 1S54, 1855 en 1856-
Dit verslag geeft in de eerste plaats een overzigt van de gebou
wen cn meubelen, de huiselijke dienst, rust, orde en zindelijk
heid, godsdienst, onderwijs, werkverschaffing, middelen tot
uitspanning en van bedwang, voeding, kleeding en ligging, ver
warming en verlichting en bewaarplaatsen in die gestichten.
Daarna worden verschillende statistieke opgaven medegedeeld,
houdende splitsing der verpleegden naar de provinciën, in
welke zij te huis behooren enz. Ter voldoening aan den hun
verstrekten last hebben genoemde inspecteurs onderscheidene
buifenlaudsche gestichten voor krankzinnigen bezocht in de
Rhijnprovincicn, Nassau, Baden, Wurtem'ocrg en Zwitserland
De uitslag van dat bezoek is, dat onderscheiden dier gestichten
in het algemeen voortreffelijk zijn te noemen, terwijl eenige in
deze, andere in gene opzigten uitmunten. Met volle overtui
ging verklaren zij echter dat, met ter zijde stelling der ligging
en natuuromgevingen van enkele, gelegen in landstreken zoo
schoon ais Nederland niet bevat, geen dier voortreffelijke bui-
tenlandsche gestichten, in zijn geheel en dus alles te zamen ge
nomen beschouwd, zoo veel, althans zeker niet meer goeds in
zich vereenigt als het provinciaal noordhollandsch gesticht
Meerenberg, in zijnen tegen woord igen toestand. Ook wordt
in Nederland een meer geregeld en bestendig toezigt over de
gestichten uitgeoefend dan in Duitschland. De indrukken,
door het bezoeken van buitenlandsche gestichten bij de inspec
teurs verwekt, hebben hun aanleiding gegeven te overwegen of
en door welke verdere middelen dan de wet van den 29 mei
1841 (Staatsblad uo. 20) aan de hand geeft, de voortgaande
volmaking van dit voor de lijdende menschheid zoo gewigtig
maatschappelijk belang in Nederland bevorderd en bespoedigd
zal kunnen worden, ook door voorziening in de bestaande be
hoefte aan meerdere dan de aanwezige gelegenheid ter opne
ming van lijders, wier plaatsing in gestichten wordt verlangd.
Den uitslag dier overwegingen hopen zij spoedig aan de beoor
deeling des ministers te kunnen onderwerpen.
De door Donati, te Florence, op den 2 junij jl. ontdekte
komeet, zal binnen weinige dagen nog duidelijker zigtbaar zijn.
Reeds thans vertoont zij zich in den teleskoop, bij eene zeer
zwakke vergrooting, bijna zoo duidelijk als eene der in hare
nabijheid flikkerende sterren der zesde grootte. Omstreeks
het midden van deze maand zal haar licht driemaal, en tegen
het einde van september, op het tijdstip van haar perihelium,
dat is, wanneer zij der zon het meest is genaderd, elf maal ster
ker zijn dan thans.
De lengte van hare staart, die den 14 augustus omtrent 1/6
graad werd geschat, bedraagt thans 2/3 graad. De grootste
breedte der komeet is G tot 10 minuien. De kern, met inbegrip
van den hein omringenden nevel, heeft eene middellijn van om
streeks 5 minuten. De komeet staat tegenwoordig in hetster-
rebeeld van den kleinen Leeuw, en zal zich gedurende deze
maand, eenige graden noordwaarts, voorbij den grooten Beer en
de hoofdgroep van het haar van Berenice, naar Arcturus voort
bewegen, doch later eene meer zuidelijke rigting nemen.
ESenoumiiseen en besluiten.
Benoemd, lot ofücier der orde van de Eikenkroon, de heer
G. E. Westerman, directeur van Natura artis magistra, te Am
sterdam.
Vergunning verleend, bij besluit van S dezer, aan den heer
H. Verbeek, burgemeester en secretaris der gemeente Haaks
bergen, tot het aannemen der ouderscheidingsteekenen van
ridder der orde van den Rooden Adelaar 4de klasse, hem door
Z. M. den koning van Pruisscn geschonken, cn aan den heer
N. Pieneman, kunstschilder te Amsterdam, tot het aannemen
der ondcrscheidingsteekeneu van kommandcur 2de klasse der
Adolfsorde van Nassau, hem door Z. D. li. den hertog van Nas
sau geschonken.
Eervol ontslag verleend, bij besluit van 9 dezer, op zijn daar
toe gedaan verzoek, aan W. J. van Voorst Catshoek, uit zijne
betrekking van plaatsvervangend kantonregter te Tholen.
Eervol ontslag verleend, bij besluit van S dezer, op zijn ver
zoek, aan den gepensioneerden luitenant-generaal J.A.Verhorst,
als gewoon lid van het comité van defensie, met dankzegging
voor de rnede in die betrekking bewezen diensten.
Benoemd, bij besluit 28 dezer, tot ambtenaren der 3de klasse
voor de dienst in Ncderlandsch iudie, de heeren mr. J. A. M.
van Cats baron de Raet, J. L. Hauozet Gordon en A. Hel-
bac'n.
Herli- en scliooln leuws.
Door den kerkeraad der nederduitsche hervormde gemeente
alhier is vrijdag avond het navolgende twaalftal (in alphabe-
tische orde) geformeerd, voor eenen predikant, ter voorziening
in de vacature ontstaan door het overlijden van dr. J. Borsius.
De heeren K. E. ter Nooy Apei, te Koog aan de ZaanH. P.
Berlage, theol. dr. te ZaltbommelH. Boonen, te Noordwijk
binnenL. Bouman, te SchiedamW. van den Bijtel, te Oos-
terbierum; M. C. Deeleman, teBrielle; 3. Hoek, te Kampen;
F. W. Merens, theol. dr. te BaamJ. G_. Schuuring, te Hoorn
C. G. Slotemaker, te CatsH. C. Voorhoeve, te Harlingen; C.
M. van der Weijde, te Vrouwepolder.
la'ecïologie.
De heer mr. A. J. Borret, oud commissaris des konings in
Noordbrabant,is 11. dingsdag te Delft overleden.
De bekende humorist M. G. Saphir is den 5 dezer,
te Baden bij Weenen overleden. Den 6 februarij 1795 in het
hongaarsche stadje Lovas-Bereny, uit israclitische ouders ge-
boreu, was hij bestemd om tot den handel te worden opgeleid,
doch daar het al spoedig bleek hoe weinig dit met zijne weu-
schcn overeenkwam, werd hij in 1S0G naar Praag gezonden om
