MIDDELBÜRGSCHE
COURANT.
Dingsdag
1858.
10 Augustus.
t3tnnenlmtöscl)r tijiungen.
i\°' 95.
Deze courant verschijnt des dingsdagsdonderdags en zaturdags. Binnen deze gemeente en Vlissin-
gen geschiedt de uitgave den avond te voren ten 8 ure.
De abonnementsprijs per drie maanden is 3franco per post f 3,40.
De inzending van advertentien kan geschieden tot tien ure des morgensop den dag dei uitgave.
De prijs van gewone advertentien is 22 cent per regel; van huwelijks, geboorte of doodbekendm
kingen enz., van één tot zes regels f 1,50, yoor eiken regel daarboven 22 cent.
Buitengewoon groote letters worden berekend naar de plaats die zij innemen.
Yoor elke plaatsing moet 35 cent voor zegel worden betaald. De betaling geschiedt kontant.
Editie van maandag avond 8 ure.
lie tentoonstelling*.
Toen in augustus van het vorig jaar door het departement
Middelburg der Nederlandsche maatschappij tot bevordering
van nijverheid, eenige voorwerpen werden leutoon gesteld, bij
na allen in deze gemeente vervaardigd en waaraan alleen waren
toegevoegd eenige zaken in het bezit der Vereeniging van volks
vlijt te Amsterdam, welke voor de nijverheid van bijzonder be
lang werden geacht, werd van vele zijden de wensch kenbaar
gemaakt dat deze eerste proeve door eene tentoonstelling van
voorwerpen van nijverheid op uitgebreider schaal zou worden
opgevolgd. Deze wensch kwam geheel overeen met de bedoe
lingen van het departement, want reeds eenige jaren geleden
hadden de beide door eene afzonderlijke commissie aangegevene
middelen, welke in de eerste plaats moesten in aanmerking ko
men, zoo men trachten wilde iets tot opbeuring van de nijverheid
alhier bij te dragen namelijk een meer doeltreffend onderwijs
voor toekomstige industriëlen en het houden van tentoonstel
lingen, in beginsel de algemeene goedkeuring verworven. Aan
het eerste middel werd, zoo als bekend is, aanvankelijk eeuig
gevolg gegeven door eene wijziging te brengen in de reeds be
staande industrieschool, doch het houden van eene tentoonstel
ling in den geest als door de commissie werd aangegeven, stuitte
op zwarigheden welke men toen ter tijd vermeende niet te
zullen overwinnen.
Naden goeden uitslag der zoo even vermelde proeve, welke
rnen meende te moeten latén voorafgaan, oordeelde het bestuur
van het departement aan den uitgedrukten wensch te kunnen
gevolg geven en het houden eener tentoonstelling van voorwer
pen van nijverheid te kunnen voorstellen. Dit voorstel in de
vergadering van 27 october 1857 gedaan, werd dadelijk met al
gemeene stemmen aaugenoinen en tevens werd eene commissie
benoemd aan welke de uilvoering zou wordeu opgedragen. De
loop der discussieu op deze vergadering toonde genoegzaam
dat men eene tentoonstelling verlangde, zoo veel mogelijk
van voorwerpen in de provincie vervaardigd, doch zonder uit
sluiting van industriëlen in andere provinciën gevestigd; want
men beoogde een tweeledig doel. In de eerste plaats wilde men
de nijveren alhier in de gelegenheid stellen te toonen wat zij
vermogten, en ten tweede wilde men aan dezen de gelegenheid
verschaffen hunne voortbrengselen met elders vervaardigde te
vergelijken, om hen alzoo op eene gemakkelijke wijze in de ge
legenheid te stellen op te merken wat er aan hunne wijze van
werken ontbreekt, en welke verbeteringen zij behooren in te
voeren om tot meerdere ontwikkeling te geraken.
De commissie handelde dus volgens de bedoeling barer last
gevers toen zij reeds kort na hare benoeming van het voorne
men vrij algemeen keu nis gaf en voor allen de gelegenheid
openstelde, doch de industriëlen in deze provincie meer na
drukkelijk tot deelneming aanzocht.
Deze maatregel had het gewenscht gevolg, want van vele
zijden kwamen toezeggingen, ea vooral in deze provincie bleek de
medewerking algemeen te zullen zijn. Men bleef echter nog lang
in het denkbeeld dat de ruimte van bet Concertgebouw genoeg
zaam zoude wezen tot plaatsing der inzendingen en eerst later,
toen de aanvragen nog talrijker werden en men door meer
naauwkeurige opgaaf kennis kreeg dat er vele groote voorwer
pen onder zouden zijn, bleek het dal de beschikbare ruimte veel
te gering was. De commissie oordeelde aan dat bezwaar het
best te zullen tegemoet komen door de oprigting van een tijde
lijk gebouw op het Muntplein in verbiuding met het Concert
gebouw, maar zij kon daartoe niet overgaan alvorens de zeker
heid te hebben dat de daardoor te veroorzaken kosten zouden
kunnen worden bestreden, en zij had de voldoening dat vele
ingezetenen zich op hare uitnoodiging bereid verklaarden om
zich tot het helpen dekken van een eventueel te kort te verbin
den.
De gemeentebouwmeester die nu tot het outwerpen van een
plan en het toezigt over den opbouw werd uitgenoodigd, kweet
zich van de taak, die hij welwillend op zich nam, op eene wijze
die zeker bij de commissie op prijs zal worden gesteld. Ook de
aannemer gaf reden tot tevredenheid over de wijze van opbou
wing en den spoed dien hij daarbij maakte, en die spoed was uood-
zakelijk, want nog was het gebouw niet geheel voltooid of er
kwameu reeds vele goederen aan.
Nu begon voor de commissie eene moeijelijke taak, want zij
moest zich bezig houden met het iu ontvang nemen en rang
schikken der voorwerpen en het catalogiseren. Er was een
tydsverloop vau tien dagen, van 16 tot 26 julij tot het bezorgen
der goederen vastgesteld, en hadden allen zich daarnaar ge
dragen, dan had men zeker inet meer regelmaat kunnen voort-
werken. Doch, zoo als het bij alle tentoonstellingen gaat ging
het ook hier, want kwamen enkele voorwerpen reeds zeer vroeg;
de meeste inzenders zonden slechts weinige dagen, velen zelfs
den laatsteu avond vóór de opening hunne goederen, en het mag
daarom niet onvermeld blijven dat het zonder de buitengewone
inspanning van ai de leden der commissie, die als om strijd den
meesten ijver aan den dag legden, niet mogelijk zou geweest zijn,
de openiug op den bepaalden tijd te doen plaats hebben, ten
minste niet op eene wijze zoo als uu het geval was. Wel waren
op den dag der opening niet alle voorwerpen zoo gerangschikt
en genomnicrd dat men daarmede volkomen kon tevreden zijn,
maar alles was toch zoo zeer in orde dat de goedkeuring vaii
alle aanwezigen blijkbaar was.
Wij hebben van de wijze waarop de opening heeft plaats ge
had reeds uitvoerig melding gemaakt eu zullen daarom thans
in gevolge onze gedane toezegging, overgaan tot het geven van
een overzigt van de tentoongestelde voorwerpen.
Vooraf echter beschouwen wij vlugtigdeu catalogus.
Een kort voorberigt zegt ons reeds dadelijk dat de zameir
slelling daarvan niet gemakkelijk was, en wij gelooven dit gaar
ne. Hij moest eenige dagen voor de opening gereed zijn en, zoo
als wij hebben gezegd, het was er verre van daan dat toen reeds
alle voorwerpen waren ingekomen. Daarom moeat hij wordeu
opgemaakt gedeeltelijk naar voorloopige opgaven, gedeeltelijk
naar de goederen gelijktijdig dat zij ontpakt werden, en daarbij
bleek het dikwijls dat de zendingen geheel van de eerste opga
ven verschilden. Zoo lang dit kou veranderde en verbeterde
men, maar eindelijk moest men daarmede ophouden en zich
voor de goederen die nog uiet waren ontvangen met de opgaven
vergenoegen. Dit bemoeijelijkte ook zeer de iudeeling en gaf tot
menige misslag aanleiding, doch als men de vraag stelt of die
indeeling over het geheel genomen goed is, dan gelooven wij die
vraag bevestigend te moeten beantwoorden want vindt men in
vele catalogi van nijverheidstentoonstellingen de voorwer
pen verdeeld naar de verschillende onderdeelen van nijverheids
takken of ambachten waardoor zij zijn voortgebragt, dan ziet
men ook daar de zaken tot het meest vreemdsoortig gebruik be
stemd, bijeengeschikt. Men vindt dan bijv. afdeelingen Smids-
werkWerktuigen en Bouwkundige voorwerpen, Gedraaide
voorwerpen enz., waarbij bet dan van sommige zaken al zeer
moeijelijk moet zijn te bepalen of zij bijv. tot smidswerk of ge
reedschappen behooren.
De verdeeling in dezen catalogus gevolgd heeft zeker ook eigen
aardige bezwaren, maar naar het ons voorkomt is daarin toch
een geregelde gang; want zij geeft ons in verschillende rubrie.
keu eerst zakeu voor wetenschappelijk gebruik, vervolgeus
voorwerpen tot verschillende vakken van nijverheid dienstig,
later de meer of min onmisbare levensbehoeften cn eindelijk ar
tikelen van uitspanning en weelde.
Wij willen thans, de volgorde van den catalogus tot leidraad
nemende, de tentoonstelling binnen treden, de voorwerpen
zelve beschouwen en daaraan eenige volgende artikelen wijden.
te verschaffen om op gisteren tegen betaling van 10 cent de
tentoonstelling te bezigtigen, heeft alhier algemeen genoegen
gegeven. De menigte welke reeds vóór de opening toestroomde,
leverde eeu duidelijk bewijs, op hoe grooten prijs die maatregel
gesteld werd en boe gretig men er van wenschte gebruik te
maken.
De toevloed was zoo groot, dat verscheidene malen de deuren
moesten gesloten worden om de circulatie niet te bemoeije-
lijkeu. De orde was uitmuntend, want niettegenstaande 2257
personen toegang hebben verkregen, kan men de gepaste hou
ding der bezoekers niet genoegzaam roemen, en de belangstel
ling waarmede alles bezigtigd werd was voor de commissie
zeker eene aangename voldoening.
middelburg- O augustus.
De maatregel döor de commissie voor de tentoonstelling geno
men om aan handwerkslieden en mingegoedeu de gelegenheid
Wij vernemen dat bij de besturen der sociëteiten De verge
noeging en De vriendschap het voornemen bestaat om bij het
sluiten der tentoonstelling van nijverheid, op zaturdag 14 au
gustus 1858. een vereenigd feest te geven, bestaande in een
concert, te houden in de sociëteit De vriendschap, van 6 tot. 0
ure, en een vuurwerk op de groote markt, voor de sociëteit De
vergenoeging, ten 10 ure. De leden van beide sociëteiten met
huune dames zullen wederkeerig toegang hebben, en de inzen
ders van voorwerpen voor de tentoonstelling worden uitge
noodigd.
Bij de kamer van koophandel en fabrieken alhier ligt ter in
zage: 1. tarif complet des douanes de Belgique au 5 janvier
1858, compreuant les assimilations officieles des marchandises
non soumises a une tarification spéciale2. een exemplaar van
het verslag omtrent de britsche visscherijen over het. jaar 1857
en 3. een nummer der hanoversche Gesetz Sammlung betrek-
kelyk den uitvoer van gerafineerde koloniale suiker.
Heden is door het provinciaal geregtshof alhier J. van der
Rhcydt, oud 24 jaren, geboren en wonende te Zierikzee, schip
persknecht. schuldig verklaard aan diefstal, gepleegd bij nacht
in een bewoond huis, eu te dier zake, krachtens art. 386 no. 1
van het strafwetboek, veroordeeld tot gevangenisstraf van eeu
jaar, alsmede in de kosten ten behoeve van den staatte verha
len des noods bij lijfsdwang.
Voorts zijn G. van Ertvelde, oud 31 jaren, geboren en wo
nende te Clinge, poelier; en D. Schuurman bijgenaamd
Leenaerts, oud 26 jaren, geboren en wonende op de belgische
Clinge, arbeider en dijkwerker, voortvlugtig.de eerste niet
schuldig verklaard aan de misdaad van diefstal gepleegd bij
nacht en door meer dan een persoon, op de aanhoorigheid eener
bewoonde huizing, en mitsdien vrijgesproken, met bevel tof in
vrijheidstelling, de tweede wederspaunig verklaard aan de wet,
met veroordeeling in de kosten daarop gevallen, eu bevel tot in
hechteuisstelliug, zoo hij viudelljk is.
Het heeft Z. M. den koning behaagd, de kantwerkschool te
Sluis, te begunstigen met eene gift van f 100, als een bewijs van
HL), belangstelling in deze liefdadige instelling van welker
vooruitgang de tentoongestelde kunstwerken op dc onlangs te
'sGravenhage gehouden internationale tentoonstelling de be-
wyzen hebben geleverd.
De minister van marine heeft ter kennis van belanghebben
den gebragt, dat de ia de nabijheid der Schouwenbank geplaat
ste roode ankerboeivormige ton is opgenomen, en in de plaats
daarvan is gelegd een ijzeren klokbakenschip, voorzien van
eenen mast, waaraan een langs- en dwarsscheepsloopeud raam
werk is verbonden. Aan den top van den mast zijn verder twee
zich regthoekig kruisende schermen van eüplischen vorm aan-
gebragt, die zwart geschilderd zijn, en waar tusschen zich eene
zware klok bevindt, welker helklinkend geluid tot waarschu
wing dient bij nacht of mistig weder. Het geheel verheft zich
ruim zeven nederlandsche ellen boven den waterspiegel, en kan
bij helder weder, op circa 2 duitsche mijlen gezien worden. Van
dit bakenvoorwerp, dat geplaatst is op 51 gr. 47 minfó. b. en 3
gr. 27 min. lengte oost van Greenwich, en in de diepte van 20