Voor de ligting der nationale militie zijn ingeschreven 193
personen, terwijl er van vroegere ligtingen 157 voorwaardelijk
vrijgesteld waren. Het gewoon contingent bedroeg 45 cn het
buitengewoon
Er werden 1582 biljetten van inkwartiering afgegeven.
De schutterij bestaat uit 3 kompagnien, tellende: actief 354
man (27 vrijwillig) en reserve 174 man. Daaronder zijn 14 of
ficieren, van welke slechts 8 dienstpligtig.
Den 9 junij is ecu nieuw kerkgebouw voor leden der neder-
duitsch hervormde gemeente op de Rouaansche kade geopend.
Van giften én legaten werden bekendf i 000 voor de roomscli
katholieke kerk, en f 1000 voor het roomsch kat holiek parochiaal
armbestuur; aan de diaconie der nederduitsche hervormde ge
meente f 1, 50, f 300, twee a f 200, f 400 en 40 pet. der nalaten
schap van jonk vrouwe J- M. Denis te Amsterdam.
Op het einde des jaars werd besloten reeds met 1 januarij
1S58 de nieuwe wet op het lager onderwijs in te voeren.
lu het lager onderwijs hadden in 1857 geene belangrijke ver
anderingen plaats. Het geheele getal ingeschreveue leerlingen
bedroeg 2120, waarvan op 15 ju'iij 590 kosteloos.
De voor het onderwijs op de begrooting uitgetrokken som
van f10,467 werd volgenderwijze verdeeld: f 1332 voor de
beide fransche scholen, f 6445 armenschool, f 150 israëlietisch
instituut, f1265 onderhoud van woningen, meubelen enz., en
f 1275 school behoeften van on vermogenden. De armeu-bewaar-
school werd bezocht door 333, en de beide andere burgerlijke
door 104 kinderen.
Op de twee matressenscholen waren 21 jongens en 40 meisjes.
De herhalingschool werd door 26 jongens en 42 meisjes be
zocht.
De zondagsschool en daarmede verbonden wintercursus telde
20 manuelijkeen 24 vrouwelijke leerlingen 15 jongens, op de
weverij werkzaam, genoten bovendien zaturdags middags on-
derrigt.
De particuliere gymnasticschool telde 31 jongens en 16 meis
jes, en 15 jongens genoten nog afzonderlijk onderrigt vau wege
<le departementsschool.
De zangschool der Vereenigiug tot bevordering der toon
kunst werd door 14 jongens en 22 meisjes, en die van het de
partement der Maatschappij tot nut van't algemeen door 60
jongens en 63 meisjes, zijnde 42 meer dan het vorige jaar, be
zocht.
De industrieschool beantwoordt hoe langer hoe meer aan het
doel. De winterlessen zijn door 44 en de herhalinglessen van 1
maart tot ultimo september, door 19 leerlingen bijgewoond. De
geldelijke toestand is wel is waar niet ongunstig, doch staat
niet toe aan het onderwijs die uitbreiding te geven welke men
wel zou wenschen.
De geneeskundige school telde op het einde des jaars 2 leer
lingen minder dan in den aanvang, namelijk 16 heel- en vfoed-
nieesters, 8 apothekers en 4 vroedvrouwen, zaïnen 28. Het on
derwijs wordt gunstig genoemd en de ijver der lectoren zeer ge
roemd.
De uitgaven voor het gymnasium bedroegen f9067,50, ter
wijl f2200 aan schoolgelden is ontvangen. Het getal leerlin
gen was 24.
liet. Zeeuwsch genootschap der wetenschappen lelt 25 direc-
leuren en 191 leden; de kabinetten en bibliotheek breiden zich
voortdurend uit.
Het departement der Maatschappij tot nul van 't algemeen
telde 7 honoraire leden, 10 donatrices en 160 gewone leden
(12 meer dan in 1856). De verschillende iurigtingen hiervan
uitgaande zijn in bloeijenden staat.
Dat der Maatschappij tot bevordering van nijverheid heeft
50 leden. De in august us gelioudene tentoonstelling van voor
werpen van nijverheid, heeft ruimschoots aan de verwachting
heautvvoord. Zij werd behalve door de leden eu hunne dames,
door ruim 800 personen bezocht.
Het natuurkundig gezelschap heeft eene vermeerdering van
3 leden ondergaan, zoo dat er op het einde des jaars 67 waren.
De lessen van den lector L. Janse Bz., zoo mede vijf buiten
gewone voorlezingen van dr. G. van Hennekeler, werden druk
bezocht.
De teeken-akademie telde voor het wintersaizoen 1857/8,
f>S leerlingen voor teekenkunde en 35 voor bouwkunde, zamcu
93, waarvan 35 gratis. Daarenboven krijgen allen, volgens over-
teenkomst met het bestuur der industrieschool onderwijs in lijn-
eekenen, stel-en meetkunde, en eenigeook in werktuigkunde.
Het verlies geleden door het verzocht ontslag van den heer
C. Kimmel, leermeester op de kamer van pleister, werd aange
vuld door de benoeming van den heer J. Pelgrom, van Arnhem.
Omtrent de overige genootschappen zijn geene bijzonderhe
den bekend.
De toestand van het armwezen is in i S57 niet verbeterd. De
diaconie der nederduitsche hervormde gemeente heeft zich met
1 mei outtrokkeu aan de geneeskundige verzorging van de niet
..beclreldüjedernateu, en zulks overgelaten aan het burgerlijk
arrivbesfuur,. Men betreurt het dat daardoor eene schrede ach
teruit is\ gegaan, op den ingeslagen weg tot naleving van het
voorschrift dpt armenwet.
Door de overige kerkelijke armbesturen wordt op bevredi
gende wijze voorzien in het onderhoud hunner armen.
De verpleging in de gestichten had op de gewone wijze plaats.
Dg aanbesteding der levensmiddelen over 1857, bedroeg
-f 3258,57 minder dan over 1856. Intusschcn vindt het te kort
bij die administratie zijn grond in de te lage tarieven voor de
verpleging lastens het burgerlijk armbestuur.
In het getal en de soort der instellingen van weldadigheid is
geen verandering gekomen. De commissie Loon voor werk
blijft weigerachtig de bij de wet voorgeschrevene opgaven in
te zendeu.
Het totaal bedrag der kosten voor onderhoud en onderstand
aan de armen, beloopt f 76,866,87£, zijnde f 12,000 minder dan
in 1856.
De door de gemeenie verstrekte subsidien, bepalen zich tot
f38,490,89, namelijk aan het burgerlijk armbestuur f33,843,31
0ü aan het bestuurder godshuizen f4,647,58.
bjet bouwen-yan een armweeshuis Ier plaalse van het voor
malig Simpelhuis op de Heerengracht, is den 26 september aan
besteed. Er bestaat vooruitzigt dat dit gebouw bereids in het
voorjaar van 1859, door de armenweezen zal kunnen worden
betrokken. Eerst dan zal de uitvoering van het voornemen tot
verbouwing van het werkhuis tot een gasthuis, meer bepaald
kunnen worden doorgezet. Het bestuur der godshuizen zegt te
dien aanzien in zijn verslag:
"Wij achten ons gelukkig mede te kunnen deelen, dat het
zelfde familiefonds, hetwelk in 1850 aanvankelijk tot verbou
wing van het bestaande gasthuis, een renteloos voorschot van
f 25,000 a f 30,000 had toegezegd, zich heeft bereid verklaard
om. ofschoon welligt op eene andere nader te bepalen wijze, de
gelden tot aanbouw van een nieuw gasthuis ad f 40,000 te ver
strekken."
De administratie der leenbank voldoet aan de behoefte. Op
ultimo december zijn onafgelost gebleven 10,583 panden, ver
tegenwoordigende een kapitaal van f32,121. In 1857 zijn 2181
panden en f 11,599,50 meer beleend dan in 1856. Ten bewijze
dat de tegenwoordige rente weinig bezwarend is, wordt aange
voerd dat slechts 322 panden zijn moeten verkocht worden,
zijnde nog niet een ten houderd van het beleende getal.
De begrafenis-en ziekenbussen reikeeren in gunstigen toe
stand.
Het kapitaal der spaarbank beliep op 31 dec. f 130,438,19^.
De vorderingen der deelhebbers met interessen, bedroegen
daarentegen 1 98,100,25. liet getal deelhebbers was 955 of 45
meer dan in 1856; 106 nieuwe rekeningen zijn geopend.
Het weduwen- eu wcezenfouds voor gemeente ambtenaren
en bedienden, telde 148 deelnemers en 38 trekkenden.
Aan pensioenen werd f 2,692,701 uitgekeerd. De bezittin
gen bedragen thans f66,900 inschrijvingen 21 pet. en f1200
3 pet. werkelijke schuld.
De hulpbank verstrekte in 1857 aan 287 leeners f 18,257.
De bedelarij wordt zoo veel mogelijk geweerd. Op nieuw
jaarsdag is zulks, dank zij de krachtdadige pogingen van de
Vereeniging tot het bezoeken der armen en de medewerking
van het gemeentebestuur van Arnemuiden weder goed geslaagd,
en ter vervanging eene buitengewone bedeeling gehouden.
Het. personeel der policie onderging geen verandering, even
min als het brandwezen, waarbij eenige vacaturen onvervuld
zijn gelaten, in afwachting der reorganisatie.
Op deze vermelding volgt een relaas van den alhier gewoed
hebbenden brand op28jiui'ij en de in verband daarmede door
Z. M. den koning toegekende decoration.
De brandbluschmiddelen vereischten eene buitengewone
herstelling van f 452.
De straatverlichting met. loopend gas is voldoende.
In het huis van bewaring zijn 76 mannen en 9 vrouwen op
genomen.
De toestand van den landbouw was zeer gunstig. Tuinbouw
en bloemisterij nemen hier toe. De veestapel onderging ge
noegzaam geene verandering.
Aangaande de ambacht- en fabrieknijverheid, staat opgetee-
kend dat de garancine fabriek, gedurende het geheele jaar werkt e
eu voortdurend debiet genoot. Ook.de stoom-olie-en wind-
1 oliemolens hadden steeds werk, ofschoon de daling der olieprij-
1 zen in hel. laatst van het jaar daarop ongunstig terug werkte.
De iliolen aan de Koepoort wordt tot een windoliemolen ingerigt.
De houtzaagmolens verheugen zich in een voortdurenden
bloui.
De stoom rijst pellerij is met 1 november in werking gebragt
en levert voorloopig gunstige resultaten op.
Omtrent de in 1856 opgerigte sigarenfabriek, wordt in het
verslag gezegd dat zij aan het dubbel der vroeger aldaar werk
zame personen een middel van bestaan verschaft, hetwelk ten
bewijze strekken kan voor de deugdelijkheid van haar fabnekaat.
De tuuwslagerijen geven voortdurend aan velen werk, een
zelfs onafgebroken het geheele jaar.
De ijzergieterij, chocolaadfabriek en leeriooijerij blijven in
volle werking, terwijl opzigtens de bierbrouwerijen bijzonder
gunstice verandering wordt medegedeeld. De azijufabriek had
mede voldoend debiet, en de weverijen vertoonden ecnige
meerdere levendigheid.
1893 patenten zijn uitgereikt, name lijk 1S4 meer dan in IS 56.
Met. 8 schepen werd alhier uit Oost-Indie aangevoerd 36670
balen koffij; 16024 kanassers suiker; 7513 schuitjes tin, en
22933 bossen bind rotting, alle welke goederen, met uitzondering
der 'oindrotting, alhier zijn opgeslagen.
Tien schepen werden voor deze gemeente door de Nederland-
sche handelmaatschappij voor eene retourlading van Java be
vracht, waarvan 7 hier te huis behoorden.
De aanvoeren in den graanhandel waren iets meer dan in
1856.
In het geheel zijn hier aangekomen uit zee 10 schepen van I
Oost-Indie en 22 van Engeland; de laalsteu met 59/701 mud
den en 21,450 ponden steenkolen.
Op de twee groote scheepstimmerwerven heerschle eene ge-
wenschte bedrijvigheid. Van die der Commercie compagnie
liepen te water het clipper-fregatschip Zeelandia van 300 last,
en de schoonerkof Dc zwaan van 120 last, benevens een tjalk
voor de binnenvaart van 100 ton, en van De volharding het
barkschip Regina Maris, groot p. m. 400 last.
Het gezamenlijk getal der rivierschepen alhier binnen geko
men, was 1631.
De commissie tot het examineren van varenslieden heeft zich
met die in andere gemeenten verstaan, opdat bij alle commis-
sien écne wijze van examineren en gelijksoortige diploma's
zouden aangenomen worden. Men verwacht daarvan goede
vruchten.
Het gebruik van deri electro-magnetischen telegraaf neemt
steeds toe.
De verordeningen op de maten en gewigten worden behoor
lijk nageleefd.
In de middelen van vervoer is geene belangrijke verandering
gekomen.
Dc gemiddelde prijzen van bakgraan over het geheele jaar
beliepen voor tarwe f 10,95 en voor rogge f 6,89.
Omtrent de vooruitzigten op den oogst in deze provincie,
wordt ons van eene geachte zijde het volgende mddbgedecld, óp
grond van verzamelde berigten uit verschillende deelen van dit
voor den graanbouw zoo belangrijk gewest.
In het algemeen mag men die vooruitzigten allergunstigst
noemen, ten gevolge van den weldadigen invloed van het bij
afwisseling warm en regenachtig we~der der looperide' maand
mei. Alleen de koolzaadplant maakt hierop eene uitzondering,
daar deze te veel heeft geleden door de koude van januarij en
later van half februari} af tot april, tegen het einde van welke
maand de plaut door de zwarte vloo en door wormen aan den
grond geteisterd werd. Thans ziet men dus nagenoeggeen bloe
sem, daar de eerste veel door deaardvloois vernietigdmen
vleit zich echter nog dat de gevallen regen en westewinden dit
insect zullen verdreven hebben en op de verdere ontwikkeling
der bloemen gunstig werken. Wat nog staat, ziet er redelijk
uit, doch er is veel omgeploegd; in Zuidbeveland, Kadzand eu
Hulst goed de helft, in Schouwen het grootste gedeelte, in
Walcheren alwaar men niet ligt er toe overgaat, liet minste.
Men heeft getracht zomerzaad te winnen, doch dit is niet al
gemeen gelukt, daar de springers het gewas zelfs bij herhaling
vernielden de meeste breedte is daarop met garst, erwten enz.
bezet.
Tarwe staat op al de eilanden uitmuntend mooi. De rogge,
die reeds in de airen geschoten is, staat voldoende in Zuidbeve
land, zeer goed in Schouwen, Kadzand en Hulst, ofschoon men
in de twee eerstgenoemde streken enkele ligte stukken aantreft.
De wiutergarst staat in Kadzand en Hulst bijzonder goedook
het weinige dat daarvan in Walcheren verbouwd wordt. Uit
[Zuidbeveland meldtmeu.dat de wintergarst, die hier en daar
geleden had, thans zeer gul werkt en zoo het schijnt, op vele
j plaatsen zelfs te veel stroozal to dragen hebbeu. Uit Schouwen
dat ze hier en daar nog al iets te wenschen overlaat, en dat er
verscheidene stukken ziju omgeploegd.
Wat de zomervruchten betreft, ofschoon die in den begin
ne hier en daar wel een niet zeer gunstig voorkomen hadden,
bestaat, bij het tegenwoordig groeizaam weder, alle vooruitzigt
dat die zeer goed zullen slagen.
De meekrap staat in Schouwen over het geheel goed, in
Zuidbeveland zeer goed. en heeft na de koude sterk uitgewerkt.
De kiemen hebben goed gevat, niettegenstaande sommigen
door de gewoonte om die op een bepaalden tijd te zetten, te
zwakke kiemen deden steken.
Het vlas slaat in Kadzand niet best. In Zuidbeveland was
zulks iu den beginne ook het geval, doch het mildere weder
heeft de planten hersteld. In Walcheren komt dit gewas nage
noeg niet vooruit andere oorden mist nieu voldoende opgaaf.
De graslanden zijn lang in dorren toestand gebleven. Van
daar dat men in Zuidbeveland liet onkruid de weigronden zag
beaekkeu, voornamelijk met de zoogenaamde paardebloem.
De nieuwe klavers, paarden- en mangelwortels komen in
Kadzand en Hulst dun en ongelijk opin Zuidbeveland almede
traag, hetgepn gebrek aan voedsel doet ontstaan en nadeelig
werkt voor de uitbreiding van den veestapel.
De berigten uit het naburig Belgie komen met het boven
staande grootendeels overeen.
Men zal zich herinneren dat ten gevolge van den brand, wel
ke in junij des vorigen jaars alhier woedde, een verschil is ge
rezen lusschen de directie der Onderlinge brandwaarborginaat-
schappij voor de provincie Zeeland en den eigenaar van een der
verbrande perceelen, P. L. van Eersel, welke laatste zijn huis
met meubelen en koopmansgoedereu bij die maatschappij tegen
brandschade had verwaarbot'gd.
De directeur beweert namelijk dat de omstandigheden, waar
onder die brand heeft plaats gehad, aanleiding geven om te den
ken aan verzuim vau behoorlijke voorzorg voor het verwaar-
borgde, waartoe de verpligting aan iederen deelgenoot is opge
legd bij art. 22 der statuten. Op grond van het verder bij dat
zelfde artikel voorgeschrevene, is de belanghebbende reeds den
17 october 1857, en zulks zonder gevolg blijvende, andermaal
den 31 december 1857 gesommeerd om tien personen te benoe
men uit de deelgenootcn der maatschappij, waarbij de directeur
een gelijk getal zou voegen, om aan die gezamenlijke commissie
dc beoordeeling der zaak op te dragen.
De laatste sommatie is bejegend met een contra-exploit,
waarbij de gedaagde te kennen geeft dat hij, schoon geen onder
zoek schroomende, vermeent hieraan geen gevolg te moeten
geven, omdat hij bepaaldelijk ontkent dat er eeuig verzuim van
behoorlijke voorzorg zou hebben plaats gegrepen, met verdere
sommatie om ncm binnen veertien dagen uit te betalen dc
verzekerde som.
Hierop heeft de directeur der meergemelde maatschappij
hem gedagvaard om de leden van zoodanige commissie van
onderzoek te hooreu benoemen door de arrondissements regt-
bank alhier, en in de zitting dier regtbank van heden is dan ook
door den procureur der maatschappij, dcu heer J. M. Brieve
