MIDDELBURGSCHE
COURANT.
t\u 63.
Donderdag
1858.
27 Mei.
ÖtnncnlrtrtLiscl)f tijinngen.
Deie courant verschijnt des dingsdagsdonderdags en zaturdags. Binnen deze gemeente en Vlissin- j De prijs van gewone advertentien is 22 cent per regel; van huwelijks, geboorte of doodbekeiidma-
gen geschiedt de uitgave den avond to voren ten 8 ure. j kingen enz., van één tot zes regels 1,50, voor eiken regel daarboven 22 cent.
De abonnementsprijs per drie maanden is 3franco per post 3,40. j Buitengewoon groote letters worden berekend naar de plaats die zij innemen.
De inzending van advertentien kon geschieden tot tien ure dos morgensop den dag der uitgave. Voor elke plaatsing moet 35 cent voor zegel worden betaald. De betaling geschiedt kontant.
Edilie van woensdag avond 8 ure.
Middelburg 36 mei.
Aan het thaus verkrijgbaar gestelde verslag van den toestand
dezer gemeente over 1857, door burgemeester en wethouders
aan den gemeenteraad gedaan, naar het voorschrift van art. 182
der gemeentewet, outleenen wij het. volgende:
De wettige bevolking, die op 1 januarij bedroeg 7040 manne
lijke, 8573 vrouwelijke, totaal 15613 personen, beliep op 31
december 7086 mannelijke. 8569 vrouwelijke, totaal 15655. en
de feitelijke 7305 mannelijke, 8642 vrouwelijke, totaal 15947.
Die verandering greep plaats door geboorte van 263 manne
lijke, 236 vrouwelijke, totaal 499 kinderen, en door het zich al
hier vestigen van 298 mannelijke eu 391 vrouwelijke, totaal 689
personen, terwy] overleden 248 mannelijke en 258 vrouwelijke
totaal 506 personen, en naar elders verhuisden 267 mannelijke,
373 vrouwelijke, totaal 640 persouen.
Op 31 december waren in de gemeente aanwezig doch elders
gedomicilieerd 370 mannelijke, 195 vrouwelijke, totaal 565 per
sonen en wettig lot deze gemeente behoorende, doch zich elders
bevindende 151 mannelijke, 122 vrouwelijke, totaal 273 perso
nen.
De feitelijke bevolking bedroeg dus 15947, of 292 meer dan
de wettelijke. Daaronder ziju begrepen 213 militairen en 53
gevangenen.
In de koloniën der Maatschappij van weldadigheid waren 3
bestedelingen en 2S bedelaars, en 14 personen werden voor re
kening van de gemeente verpleegd in het krankzinnigenge
sticht te Delft.
Ouder de geboorten (17 meer dan in 1856) waren 13 tweeling
geboorten (3 meer dan 't vorige jaar) en 24 kinderen onecht.
De sterfte bedroeg 5 meer en het getal levenloos aangegeven
kinderen 6 meer dan in 1856.
118 huwelijken werden voltrokken, waarvan 18 met bewijs
van onvermogen, zijnde 9 meer dan in 1S56. Twee mannen ver
trokken naar Noord Amerika.
liet getai kiezers bedroeg voor leden van de tweede kamer
der staten generaal en der provinciale staten 505, en voor leden
van den gemeenteraad 784. Bij zes plaats gehad hebbende ver
kiezingen werden uitgereikt 3876 en slechts ingeleverd 1227
stembriefjes.
De gemeente-archieven zijn in den zelfden toestand gebleven,
doch het nieuw archief afzonderlijk in één lokaal vereenigcl.
Men hoopt een deskundige aan te treffen, die het reeds begon
nen werk om eene uitvoerige en beredeueerde lijst daarvan op le
maken, zal ten einde brengen, waarna het eerst zal blijken hoe
veel belangrijks het archief bevat, voornamelijk betrekkelijk de
13e, 14e en 15e eeuw.
Op 31 december 1857 waren op de burgerlijke begraafplaats
ter aarde besteld 13093 lijken. Eene grafruimte voor vier gra
ven in den rang der gemetselde graven is in koop uitgegeven.
Het totaal bedrag der ontvangsten over het jaar 1856 be
droeg f 217,791,25 en der uitgaven 217.791.25, zoodat er een
nadeeligslot bestaat van f 2701,78. Intusschen is niet aangegaan
eene geldleening van f 5000, op de begrooting uitgetrokken.
Voor zoo ver die bij het opmaken van dit verslag bekend zijn,
bedragen over 1857 de ontvangsten f 215,254,75 en de uitga
ven f 190,636,02^. Hoewel het saldo nog niet met juistheid is op
te geven zal dit met inbegrip van het batig slot over 1854, ruim
f 6000 bedragen.
De opbrengst der belastingen op voorwerpen van verbruik
was f 8592,50 hooger dau de raming, welke laatste voorzigtig-
heidshalve echter f 2000 minder was gesteld dan naar den ge
wonen maatstaf had kunnen geschieden, bij de onzekerheid
nopens den invloed, dien de verhoogde accijns op de dranken
zou uitoefenen op het verbruik.
Als vermoedelijke oorzaken dier vermeerderde opbrengst op
alle artikelen, behalve brandstoffen en drooge en zoute visch,
worden o.a. genoemd de verhoogde belasting op wijn en buiten
landse!) gedistilleerdvoor zoo veel hetgeslagt betreft, de meer
dere consumtie enhoogere prijzen van schapen- en kalfsvleesch;
bij de boter, meerdere uitvoer van de hier ter markt gebragte,
o. a. voor de werklieden in Zuid beveland.
De wet van 12 augustus 1857. houdende uitbreiding van den
vrijdom van rijks accijns op turf en steenkolen voor fabrieken
enz., en die gelijken vrijdom vaD wege de gemeente zal ten ge
volge hebben, veroorzaakt waarschijnlijk een mindere opbrengst
van f700.—
Het kohier voor den hoofdelijken omslag werd den 22 april
vastgesteld, ad f 50,562,01. Slechts vier personen hebben de
tusschenkomst van gedeputeerde staten ingeroepen, ter zake
van huunen aanslag.
Het kohier bevatte 1773 aanslagen, als volgt
lekl. af 2.50, 403 person. 14e kl. af 68.—. 28 person.
2e 4.50, 259 15e a 84.—, 38
3e 6.75, 162 a 16e n 104.12 n
4e n 9.25, 141 17e h h 12821
5e n o 12.84 18e// a 158.18
6e ir 15.68 u 19e a u 194.8
7e a a 18.25, 110 20e a 236.—, 14 a
8e f 22.—, 89 21e a 300.—, 5 u
9e a a 26—, 74 a 22e 400.—. 6
10e a 31.—, 76 a 23e n 525.—, 5 a
lie a a 37.—, 58 a 24e a 700.—, 5
12e a 45.—, 43 a 25e a a 900.—, 1 n
I3e 55,—, 42 a
Bij de genoemde hoofdsom ran den aanslag zijn echter nog
negen opcenten gevoegd; daarenboven ziju twee suppletoire
kohieren, het eerste groot f 431.03 eu het tweede van f 122.32£
opgemaakt.
Over 1856 bragt de hoofdelijke omslag zuiver aan de ge
meentekas f 36.419,91£ op.
Bekend in hel raadsbesluit om geene restitutie leverleenen
aan zoodanige inwoners,dieeenigen tijd elders vertoefden, doch
hun hoofdverblijf in deze gemeente gevestigd hielden. Even
eens het besluit van gedeputeerde stalen om dit ter vernietiging
voor te dragen, doch de beschikking van den miuister van bin-
nenlandsche zaken, waarbij dit onderwerp wordt gezegd le be
lmoren tot de beslissing der regterlijkc magt. Dien ten gevolge
is door jhr. mr. J. van Reigersberg Versluys eene regtsvordering
tegen de gemeente ingesteld, (De loop van dat geding in het
tegenwoordige jaar, waarvan het verslag nog niets kan behel
zen, is door ons bereids medegedeeld
Óm den minder gunst igen toestand der financien bepaalden
de werken aan gemeentegebouwen enz. zich meereudeels tot ge
woon onderhoud, liet raadhuis vordert belangrijke herstellingen.
De twee aan de gemeente behoorende molens verkocht zijnde,
zijn de daarvoor jaarlijks uitgetrokken gelden voor brandver
zekering aangewend voor andere gebouwen, ten gevolge waar
van thans jaarlijks aan assurantiepenningen wordt betaald
f200.65 van eene verwaarborgdesom van f338.000 (waaronder
het raadhuis voor f 200,000).
In den toestand der gemeentegronden is geene verandering
voorgevallen.
De toestand der straten laat veel te wenschcn over. Inliet
geheel werden 10,000 vierkante ellen straat en 3000 vierkante
el klinkerwerk verlegd.
De in 1856 genomene proef om den gealimenteerden van het
burgerlijk armbestuur het schoonmaken en wieden van straten
en pleinen, voorde gemeentegebouwen op te dragen, leverde
ook in 1857 bevredigende uitkomsten op. Over 1S56 bragt
zulks eene uitgaaf lasteus de gemeente van f 948,22£, of flOO
beneden de bij aanbesteding in het openbaar daarvoor bedon-
gene som.
De plaatsing van urinebakken en het aanleggen van kanalen
daarvoor, wordt voortgezet. In 1858 zal het getal op 60 ge-
bragt zijn.
De verkoop van gevelde boomen bragt onzuiver f3124,75 en
van het hakhout f775,25 op; daarentegen is een aanzienlijk ge
tal jonge boomen geplant.
Met den aanleg van het gedeelte bolwerk van de Vlissiugsche
tot de Langevijle poort is voortgegaan. Het exercitieplein op
het Molenwater is men begonnen te applanerenmetdeaan-
planting, waarmede een gedeelte nieuwe aanleg in verband
staat, zal eerst in het najaar worden aangevangen, als men de
zekerheid heeft erlangd dat het terrein aan de behoefte van
schutterij en garnizoen voldoet.
De wegen verkeeren in voldoenden staat.
Aan de gemeentebesturen van Middelburg en Vlissiugen was,
met ingang van 1 januarij 1S57, voor 10 jaren concessie ver
leend tot heffing van tolgelden op den straatweg t usschen die
gemeenten. Ingaande met 1858 werd de koninklijke goedkeu
ring verkregen voor negen jaren op eene nieuwe regeling der
tolheffing.
In gevolge overeenkomst met de Centrale directie van Wal
cheren, is bewilligd in eene doorgraving van den buitensingel
tusschen de Noord- en Koepoorten, waarover een brug gelegd is.
De proef om de zuivering der vesten onder eigen beheer te
doen uitvoeren, en niet meer door de pachters, heeft nog slechts
gedeeltelijk aau de verwachting beantwoord.
In het onderhoud der kaaimuren wordt zoo veel mogelijk
voorzien. Het vernieuwen van 60 strek kende ellen beschoeijing
langs den Kinderdijk, vruchteloos twee malen beproefd om te
besteden, zal nu onder eigen beheer worden uitgevoerd. Na
voleindiging van het graafwerk is de arbeid geslaakt in afwach
ting van het gekochte hout, dat men *iet kon leveren door den
lagen waterstand op de rivieren.
De vloeddeuren in de groote sas zijn thans op een na geheel
vernieuwd.
De ieidijken van het havenkariaal zijn zoo veel mogelijk her
steld. De gewone vernieuwing van 28000 vierk. ellen kram
werk tot grondbewariug, met materialen en onderhoud tot
I ultimo october 1858, werd aanbesteed voor f 12 per 100 vierk.
ellen.
Het nemen van beslissende maatregelen om het havenkanaal
op eene behoorlijke diepte te brengen en te houden, was sedert
lang ter sprake gebragt, doch bij de vooruitzigteu op de moge
lijke verwezenlijking van de daarstelliug van een spoorweg eu
een kanaal van Vlissiugen op Middelburg, werd besloten de
werken van uil baggering enz., over 1857 nog op den ouden voet
te doen plaats hebben.
(Van de beide plans voor herstelling van het havenkanaal, bij
de commissie van fabricage overwogen, is het. bekend dal dé
raad in het tegeuwoordige jaar besloten heeft om dal le volgen,
krachtens hetwelk het onderhoud voor tien jaren zal worden
uitbesteed, onder bepaling dat de haven in twee jaren bevaar
baar moet gemaakt en behouden worden.)
De algemeene gezondheidstoestand was vergelijkenderwijze
niet ongunstig te noemen. De eerste maanden leverden niet
alleen geene belangrijke verscheidenheid van ziektevormen,
maar zelfs een laag cijfer van zieken op, hetwelk in de tweede
helft van maart toenam doch beneden het gemiddelde bleef.
De plotselinge overgang omstreeks half april van eene aan
gename weersgesteldheid in gevoelige koude met noordooste
wind en nachtvorst, deden ademhalingsgebreken en storingen
j in het huidstelsel toenemen; zij weken gereedehjk voor het be-
stendige zomerweder van junij en juiij.
j In die laatste maand en de drie daarop volgende, heerschte
belangrijke hitte dit deed schaarschte en op sommige plaatsen
j volslagen gebrek aan drinkwater geboren worden. De minge-
1 goede volksklasse en vooral de veldarbeiders werden in de laat-
I ste helft van augustus bijzonder aangedaan met diarrheën, gas
trische koortsen enz., die echter noch een gevaariijk noch een
langdurig karakter vertoonden.
ïn september ivas de sterfle bijzonder gering en leverde het
laagste cijfer (31) op.
Tegen het laatst van october namen de zuivere galziekten af
met toename van den derdendaagscheu type der tusschenpoo-
zende koorts, miuder algemeen dan wel wat de intensiteit en
begeleidende verschijnselen betreft, van meer ernstige beteeke-
nis. Meermalen namen de gastrische koortsen een typheus
karakter aan of gingen zij vergezeld van keel-ontsteking en aan
doeningen van scorbutiekeo aard. Bij minder zieken nam dan
ook het sterftecijfer toe, hetwelk klom tot 50, het gemiddelde
voor de maand october.
Ten aanzien der najaarsziekten is opmerkelijk, dat zij in ver
gelijking met andere oorden van ons rijk en zelfs ook van onze
j provincie, betrekkelijk weinig en uiterst goedaardig zijn ge-
I weest.
Bij voortdurende droogte toonden november en december
geen aanmerkelijk verschil van andere maanden; liet dalende
sterftecijfer klom echter in december tot het hoogste stand-
punt 58.
I In dc zes eerste maanden van het jaar heerschte kinderziekte,
met een niet zelden boosaardig karakter,
j I11 januarij werd eene gezondheidscommissie opgerigt.
De aanhoudende droogte deed burgemeester en wethouders
j in het laatst van augustus besluiten een waterschip uit Dor-
I drecht le ombieden dal 119 tonnen water loste, waarvan dc
I kosten f 204,29 bedroegen.
295 personen lieten zich mei koepokstof inenten een cijfer,
1 aanmerkelijk lager dan in de laatste vijfjaren, en o. a. 100 miu-
der dau in 1855. Tot gratis vaccine boden zich slechts 40 per-
sonen aan.
I I11 het personeel der plaatselijke commissie van geneeskundig
toevoorzigt en in dat der med. doctoren had geen verandering
1 plaats. Het getal heelmeesters werd op acht. gebragt.
Een heelmeester is den 7 december door het, kaulongeregt
j veroordeeld wegens inwendige behandeling van kinderziekte,
j Ter zake van verkoop van geneesmiddelen werden twee ver-
volgingen ingesteld die nog hangende zijn.
Een broodbakker is, voor het inmengen van schadelijke be-
standdeelen iu verkocht brood, bij verstek veroordeeld lot twee
jaren gevangenisstraf, geldboete van f200 en in de kosten.
De genees-eu heelkundige dienst werd geregeld waargeno
men. Uit de gemeenteapotheek werden 40,951 recepten, zijnde
2446 meer dan in het vorige jaar, afgeleverd.
Op 31 december werden 14 krankzinnigen voor rekening der
gemeente en 1 voor rekening eener andere gemeente te Delft
verpleegd.
In het gasthuis zijn 293 lijders verpleegd, waarvan 208 hier
armlastig.
