BIJVOEGSEL VAN DE MIDDELBÜRGSCHE COURANT.
Donderdag 23 julij 1857.
VERKORTE MEDEDEELING
VAN IIET
DOOR HEEREN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND,
volgens art. 162 der provinciale wet uitgebragt
VERSLAG
van den toestand der provincie Zeeland,
ia de Zomervergadering van 18Ü7 der provinciale staten.
(Vervolg.)
Gemeente-archieven.
Volgens het jaarverslag van Goes, zal het in orde verzame
len der gemeeute-archieven weldra volbragt zijn, en bestaat cr
gegronde hoop, dat, in den loop van 1857, eenc beschrijving
dier verzameling voor den druk in gereedheid zal zijn gebragt.
Te Sluis zal de laatste hand gelegd worden aan den uit-
gebreiden inventaris van het belangrijk archief dier gemeente,
waarvoor bereids de noodigeaanteekeningen voorhanden zijn.
Te Zierikzee heeft de secretaris het door hem ter hand geno
men onderzoek van het oude archief voortgezet, en heeft dit in
1356 geloopen over een getal van 410 stukken van verschil
lenden aard, waarvan 258 tot het eigenlijk archief van dc
weeskamer behooren.
Te Hulst zijn van het oude archief van het bestuur van
het voormalig Hulster-ambacht, voor zoo ver zulks niet ter
griffie van de arrondissements-vegtbank te Goes is overge-
bragt, inventarissen voorhanden.
Het archief van de gemeente Schore en Vlake is thans aan
gevuld met het grootste gedeelte der stukken, die, volgens
liet vorige verslag, zich nog steeds in het bezit van den vroe-
geren secretaris bevonden.
Begraafplaatsen.
De begraafplaatsen bevinden zich over het algemeen, in
cenen goeden staat; zij worden naar behooren onderhouden
en de daarop bestaande verordeningen gehandhaafd.
Dc aanschaffing van een nieuw terrein te Bruiuisse is nog
uitgesteld kunnen worden.
Tc Haamstede blijft de behoefte aan eene ruimere be
graafplaats, buiten de kom der gemeente, bestaan.
Te Hontenissc is, door aankoop van een aangrenzend daartoe
geschikt terrein, het plan tot vergrooting der kerkelijke be
graafplaats op het gehucht Laraswaarde, verwezenlijkt kunnen
worden. Ook op de algemeene begraafplaats aldaar, te Kloos-
terzande, schijnt bij de toenemende bevolking eene vergrooting
wenschelijk.
Tc Driewege wordt mede de begraafplaats te klein voor
de bevolking. Evenzeer die voor de roomsch-katholieken te
Hoofdplaat.
TclGoetingc bleven de aangewende pogingen, om voor re
kening der gemeente een geschikt terrein tot begraafplaats te
bekomen, tot dusverre vruchteloos. Tc Kruininge daarentegen
is men daarin geslaagd zoodat met den aanleg cencr nieuwe
begraafplaats in die gemeente, nog in dit jaar een aanvang zal
worden gemaakt.
Dc burgerlijke begraafplaats te Hcinkenszand vorderde voor
ziening, daar zij geen lijken meer bevatten kon. De pogingen
om eene meer geschikte daar te stellen mislukten, doch werden
door het sluiten eener geldleening de middelen tot aankoop
aangewezen.
Ook te Oosterland bestaat het voornomen tot het aanleggen
van eene nieuwe begraafplaats, wanneer daarvoor eenc ge
schikte gelegenheid kan gevonden worden.
Het uiterlijk aanzien van de begraafplaats te Oolijnsplaat
werd zeer verbeterd, door het plaatsen aan den ingang van een
fraai ijzeren hek, en het aanleggen vanjeen schelppad.
Tc Clinge, Ellemeet, Eort Bath, Koewacht cn Overslag
blijft men eigen begraafplaatsen ontbreken, en worden de
lijken, bij voortduring, op die van naburige gemeenten ter
aarde besteld.
Eindelijk te Ossenissc, waar dc begraafplaats aan dc burger
lijke gemeente behoort, nam de raad een besluit waarbij zij in
eigendom aan het roomsch-katholiek armbestuur werd overge
dragen. Gedeputeerde staten onthielden echter hunne goed
keuring aan dit besluit, vooreerst, omdat volgens dc bestaande
bepalingen, in den regel, in iedere gemeente eene algemeene
burgerlijke, begraafplaats, als zuiver burgerlijke inrigting be
hoort te bestaan, en de toelating van eene kerkelijke begraaf
plaats voor algemeen gebruik slechts eene uitzondering is, wes
halve dc bedoelde overdragt eene afwijking van dat beginsel
zou zijn; cn ten andere, omdat eigendommen die aan dc ge
meente toebehooreu en ter openbare dienst zijn bestemd, vol
gens art. 230 der gemeentewet, niet kunnen vervreemd worden,
dan nadat zij door een besluit van den raad verklaard zijn ter
openbare dienst niet meer bestemd te wezen, cn zoodanige ver
klaring, met betrekking tot de onderwerpclijkc begraafplaats,
bezwaarlijk zou kunnen gegeven worden.
Geldmiddelen der gemeenten.
Op zes bezwaarschriften tegen den aanslag in den hoofdclij-
ken omslag voor 1856, werd gunstig beschikt; daarentegen
werden twee cn twintig als ongegrond en vijf als te laat inge
diend afgewezen.
Een adres, houdende bezwaar over geweigerde teruggaaf ran
betaalde hoofdelijken omslag, werd als ongezegeld ter zijde
gelegd, en eindelijk op een ander, waarbij de belanghebbende
zich beklaagde te zijn aangeslagen, niettegenstaande hij de ge
meente reeds in het begin van het jaar met cr woon zou verla
ten hebben, afwijzend beschikt, omdat de wet aan gedeputeerde
staten geen vrijheid geeft de doorhaling van eenen aanslag op
een door hen reeds goedgekeurd kohier te bevelen.
Een in dc maand augustus, door het gemeentebestuur van
Middelburg, toegezonden kohier van de belasting op de foura-
gien, over 1856, deed bij gedeputeerde staten de vraag ont
staan of dat kohier, na het verstrijken van den bij art. 291 der
gemeentewet bepaalden termijn, bij de omstandigheid dat deze
belasting niet was opgenomen onder die, welke zouden blijven
geheven worden en daarom herzien waren geworden, kon wor
den goedgekeurd. Zij raadpleegden hierover den minister van
binnenlaudsche zaken, welke daarin geen bezwaar zag, omdat
de raad het belastingstelsel in het geheel had herzien, en de
koning daaraan hoogstdcszelfs goedkeuring nog niet had ver
leend, aangezien, naar het oordeel van den minister, in zoodanig
geval de bestaande belastingen, zoover die door de gemeente
wet niet bepaaldelijk verboden zijn, wettig kunnen blijven wor
den ingevorderd. Zij hebben het kohier dien ten gevolge goed
gekeurd.
Aati een suppletoir kohier van den hoofdelijken omslag voor
de gemeente Oostburg is goedkeuring geweigerd, daar met dat
bedrag de som zou overschreden worden tot welke cle heffing
was toegestaan.
110 besluiten tot heffing van plaatselijke regtcn of belastin
gen zijn door den koning goedgekeurd.
De eigenlijk gezegde plaatselijke belastingen zijn thans allen
herzien, en met de voorschriften der gemeentewet in overeen
stemming gebragt. Van deze belastingen bleef op 1 jannarij
185? alleen nog goed te keuren dc hoofdelijke omslag van Bier
vliet; die goedkeuring is echter verleend bij koninklijk besluit
van 30 januarij laatstleden.
De nog aanhangige voordragten betreffen alleen de heffing
van regten, loonen en andere gelden, waaronder een aantal be
treffende de heffing van begrafenisregten, waaromtrent de be
slissing, waarschijnlijk in het uitzigt van eenc wet ter regeling
van dit onderwerp, bij herhaling wordt verdaagd.
Gemeente-eigendommen, enz.
Volgens de gemeenteverslagen worden de gemeente-eigen
dommen, over het algemeen in goeden staat gehouden.
Te Aardenburg stelt men zich voor binnen kort met den
bouw van een nieuw raadhuis een begin te maken.
Te Middelburg zijn de hoofd-en hoektorens van het raad
huis, voor zoo veel het metselwerk aangaat, doelmatig hersteld
en versterkt; niettemin blijft dat gebouw, boven alle anderen,
belangrijke reparation vorderen.
Ook te Sas van Gent en Philippine worden aan-het raadhuis
herstellingen vereischt.
Te Zierikzee hebben dc onderhandelingen met het gouverne
ment, om eene verbouwing daarvan tc doen plaats hebben, ten
gevolge waarvan de regtbank eene betere inrigting van dc loca
len in welke zij zitting houdt zou bekomen, tot niets geleid,
dewijl de minister van justitie zwarigheid maakte de kosten
daarvan, op ruim f 6000 begroot, voor rekening van het rijk
te nemen.
Tc Bruinisse heeft eene aanmerkelijke herstelling aan den
toren plaats gehad, zoo dat deze als geheel vernieuwd kan
worden aangemerkt.
Te Baarland zijn aan den dorpstoren de noodige herstellin
gen verrigr.
Tc Hoedekenskerko zijn daarvoor op de begrooting van
1857 fondsen toegestaan.
Te Domburg werd in het weder opgetrokken torengebouw
een uurwerk geplaatst, dat volkomen aan de verwachting be
antwoordt.
Ook aan den toren te Colijnsplaat werden verbeteringen en
verfraaijingen aangebragt. Dc toestand van dc torens te St.
Kruis en Nieuwvliet blijft steeds ongunstig, doch ontbreken de
fondsen om daarin te voorzien. Ook die te Zonnemaire ver
eischt herstelling.
Te Hoek is de, aan de gemeente toebehooreud, houten wind-
korenmolen voor eene som van f2000 voor afbraak verkocht.
Te St. Jan Steen werd het pastoriehuis, met erve en tuin, een
eigendom der gemeente, aan de kerkfabriek der roomsck-katho-
licke gemeente aldaar afgestaan.
Voorts werden in enkele gemeenten de gebouwen voor het
onderwijs vernieuwd of verbeterd.
Medische Policie.
Zoo als reeds in het eerste hoofdstuk van dit verslag is ge
meld, was het getal sterften in 1856 aanmerkelijk minder dan
dat van 1855.
Is bereids hieruit af te leiden dat dc gezondheidstoestand in
eerstgemeld jaar minder ongunstig was dan in 1855, do versla
gen zoo wel van de provinciale commissie van geneeskundig
onderzoek en toevoorzigt, als van de gemeentebesturen, stellen
zulks buiten allen twijfel.
Wel vertoonde de kinderziekte zich in 1856 weder in onder
scheiden gemeenten van het gewest, maar zij was in hare gevol
gen niet zoo doodelijk als in 1555. Immers overleed in 1856
slechts ruim een twintigste van de aangetaste personen, terwijl
in het vorige jaar ongeveer een negende deel der lijders bezweek
In weerwil der vooroordeelen van godsdienstigen en anderen
aard, die bij velen tegen de koepok-inenting blijven bestaan,
gaat het cijfer der gevaccineerden in 1856 dat van het vorige
jaar met 102 te boven. Van de 3085 gevaccineerden ondergin
gen 2092 de kunstbewerking zonder betaling.
De mazelen en de kinkhoest deden zich meer algemeen voor
dan dc kinderziekte, cn hadden, vooral bij behoeftigen, veelal
een noodlottig einde.
Te Zierikzee werd, inde maand september 1856, eene van
elders gekomen vrouw door de aziatische cholera aangetast.
Zij herstelde. Doeltreffende maatregelen werden tegen dc ver
spreiding der ziekte in het werk gesteld.
Ook dc typhus deed zich iu die gemeente voor, en wel bij
zeven tot het zelfde huisgezin bekoorende personen. Nog op
enkele andere plaatsen werden typhus-gevallen waargenomen.
Te Zierikzee, Middelburg en Viissingen zijn gezondheids-
commissicn opgcrigt.
Het gemeentebestuur van Goes heeft de daarstelling eener
gezondheidscommissie onnoodig geacht.
Door de besturen der gemeenten Hengstdijk, Neuzen, Oost
en Westsouburg, Scherpenisse, St. Jan Steen, St. Kruis, St.
Laurens, St. Maartensdijk en Westkapelle, werd het bijzonder
toezigt op den gezondheidstoestand opgedragen aan ecnen ge
neeskunstoefenaar, bijgestaan hetzij door een of meer deskun
digen, hetzij door twee of drie leden van den gemeenteraad;
terwijl te Arnemuiden, Bommenede, Borsselen, Cadzand, Dom
burg, Graauw, Ttitthem, Wissekerke en Zuiödorpe, de colle-
gieu van burgemeester cn wethouders zich met dat toezigt heb
ben belast.
In dc overige kleinere gemeenten zijn geene bepalingen van
dien aard tot stand gekomen, deels uit hoofde van gebrek aan
ervaren personeel, deels omdat men meende in de plaatselijke
verordeningen voldoende waarborgen, in het belang van den
openbaren gezondheidstoestand te vinden.
Het personeel der genccskunstoefenaren in deze provincie,
bestond bij den aanvang dezes jaars uit,45 medieine-doctoreu,
15 chirurgie-doctoren, 58 heelmeesters, 112 plattelands-heel
meesters, 3 gepensioneerde officieren van gezondheid, 25 artis
obstetricie-doctorcn, 121 vroedmeesters, 30 vroedvrouwen, 61
apothekers, 2 drogisten, cn 1 tandmeester, mitsgaders ^ge
brevetteerde veeartsen.
Het getal verpleegden in de gasthuizen, en iu de andere mede
tot verpleging van zieken ingerigte gestichten, was als volgt: in
het gasthuis tc Middelburg 262, waarvan 173 herstelden en
41ovcrledenin liet gasthuis te Aardenburg 63, waarvan 7
overledenin het gasthuis te Sluis 22, waarvan 10 herstel
den en 5 overleden; in het gesticht te Goes 66, waarvan 20
herstelden cn 13 overleden; in het gesticht tc Viissingen 41
waarvan 34 herstelden en 5 overledenin het gesticht te Veere
l lijder, welke herstelde.
De gemeente-apotheek, in 1856 voor het eerst in werking
gekomen tc Goes, voldoet geheel aan de verwachting.
De gezondheidstoestand van het vee kan, over het algemeen,
gunstig worden genoemd. Heerschende ziekten van kwaadaar
dige soort werden niet waargenomen, wel vertoonden zich in
Zuidbeveland, Schouwen, Duiveland en het westelijk gedeelte
van Walcheren, de droes- en catharale ziekten onder de paar
den, maar in veel mindere mate dan in het vorig jaar.
liet gewest bleef in 1S56 van de longziekte verschoond.
Het mond- cn klaauwzeer vertoonde zich op eenen runderstal
onder de gemeente Nieuwcrkerk; de ziekte schijnt zich niette
hebben uitgebreid.
De ziekte welke, in 1S55, genoegzaam door geheel het rijk,
onder de varkens heerschende was, en zich alstoen ook in deze
provincie heeft voorgedaan, werd wederom hier en daar, met
name in het voormalig 5de district waargenomen. Zij had
meestal doodclijke gevolgen, die echter, meent men, door het
tijdig inroepen van hulp van bevoegde veeartsen hadden kunnen
wordeu voorgekomen.
Nationale militie en schutterijen.
Nationale militie.
De werkzaamheden voor de ligting van 1857 zijn naar bchoo-
ren vol bragt.
Er werden om aan de loting deel te nemen, 1S29 jongelingen
ingeschreven, welk getal dat van het jaar 1856 met 161 te boven
gaat.
Slechts één jongeling heeft zich niet binnen den bij de wet
bepaalden tormijn laten inschrijven. Zijne ouders op wie, bij
zijne afwezigheid tor uitoefening der buitenlandsche zeevaart,
de verpligting daartoe berustte, hadden de aangifte daarvoor uit
onkunde te laat gedaan.
Een ander jongeling, die wegens landlooperij aangehouden en
op 2 januarij 11. naar dc Onamerschans opgezonden was, is niet
kunnen worden ingeschreven, daar zijn onderstandsdomicilic
niet bekend was cn het onderzoek daarnaar eerst op het laatst
der maand april de gemeente beeft aangewezen, die daarvoor
moet worden gehouden.
Voor dezen lotcling is bij de regering aanzoek gedaan om
hem alsnog tot eene naloting toe te laten.
Van het getal ingeschrevenen werden: aangewezen voor de
dienst 962, voor één jaar vrijgesteld 667, finaal vrijgesteld 200
tc zamen 1829.
