boden, is reeds langs verschillende wegen ter kennis van het
publiek gebragt; de inrigting hier bedoeld, zou vooral strekken
1. om de bestaande handelwijzen te onderzoeken en die in haar
goed en kwaad te leeren kennen; 2.'daartoe ook te beproeven
wat elders bestaat; 3. na te gaan wat voor bijzondere streken
en voor bijzondere omstandigheden aanprijzing verdient. Land
bouwers kunnen dit niet, en er is dus eene inrigting noodig,
die bun niet alleen lessen geven, maar ook door voorbeelden
toonen kan, hoe zij moeten handelen. Wetenschap en prakt ijk
moeten elkander daarbij de hand reiken." In deze circulaire
wordt thans medegedeeld, dat de gemeenteraad van Deventer,
hoewel zoodanigen proeftuin als eene wenschelijke zaak be
schouwende, evenwel gemeend heeft zich voorshands er toe te
moeten bepalen, eene som uit de gemeentekas beschikbaar te
stellen, om aan adressant en gelegenheid te geven de zaak nader
te onderzoeken. Voor alles meenen de ontwerpers van het plan,
dr. L. Mulder, dr. M. J. Cop, mr. J. P. G. Moorrees, te moeten
beproeven, welke geldelijke ondersteuning zij bij andereu kun
nen vinden. Overeenkomstig hun bekend plannoodigen zij dus
maatschappijen, vereenigingen en partikulieren uit zich bereid
te verklaren: 1. de maatschappijen en vereenigingen, tot het ge
ven van eenejaarlijksche bijdrage; 2. partikulieren, zich te laten
inschrijven als lid tegen betaling van f 2,50 's jaars, of wel als
donateur of donat rice eene som van f 10 's jaars of f 50 in eens
te schenken, terwijl ook hun, die voor de kosten van inrigting
iets willen scheuken, zonder zich tot jaarlijksche bijdragen te
verbinden, daartoe de gelegenheid wordt aangeboden. Een en
ander wordt in de circulaire meer in bijzonderheden uiteenge
zet wij achten dit voldoende om er de aandacht op te vestigen,
onder aanbeveling van eene zaak, die allezins verdient onder
steund te worden.
Naar men verneemt is de concessie, door den heer Dull voor-
loopig verkregen tot den aanleg van den noordelijken spoorweg
naar de hannoversche grenzen, met den 1 april komen te ver
vallen, uit hoofde die heer de voorwaarden voor de definitieve
concessie gemeend heeft niet te kunnen aannemen.
Men verneemt dat de voorloopige concessie, verleend aan den
heer de Bron were van Hoogeudorp, tot den aanlegvaneen
spoorweg van Zevenaar naar Rheinen, voor 14 dagen verlengd is.
Naar het oordeel van velen, doet zich ook hier te lande de
behoefte aan een beter credietstelsel voor den landbouw sterk
gevoelen. De wenschen, geuit bij gelegenheid van vele congres
sen en bijeenkomsten, aan de overweging der belangen van den
landbouw toegewijd, leveren daarvan het bewijs. liet is deze
overtuiging, welke het denkbeeld heeft doen ontslaan, om, in
den vorm eener naamlooze vennootschap, eene hypotheekbank
op te rigten, waardoor de landbouwer, tegen matige rente en op
billijke voorwaarden van aflossing, het kapitaal zal kunnen
verkrijgen, dat hij tot voortzetting of uitbreiding van zijn be
drijf behoeft. Die instelling zal tevens den kapitalist de gele
genheid aanbieden, om een deel van zijn vermogen in hypotheek
tc beleggen, door deelneming in de maatschappij, of door het
nemen van bank obligatien. Men verneemt thans dat, eenige
weken geleden, de statuten van eene dergelijke naamlooze ven- i
nootschap aan den koning ter goedkeuring zijn ingezonden
door de hecren mrs. P. P. van Bosse, L. Metman, W. F. G. L.
Yranpois en 11. Verniers van der Loeff, en dat die statuten zijn
onderworpen in overleg met de heeren jhr. W. L. E. C. ridder
van Rappard, mr. W.C. Mees, jhr. G. R. G. van Swinderen. mr.
C. van der Lek de Clercq, mr. J. Ackersdijk, mr. R. J.C.
Metelerkamp, jhr. mr. J. A. Sandberg, mr. M. P. H. Strens, mr. J.
L. H. van de Mortel en H. H. de Haan. Het maatschappelijk
kapitaal, dat bepaald is op f 5,000,000, zal zijn verdeeld in 5000
aandeelen, ieder groot f 1000, doch de bank zal reeds in wer
king treden, wanneer 2000 aandeelen zijn geplaatst.
Het Handelsblad meldt dat, even als tc 's Gravenhage, ook
tp A mstrM-rlnm het voornemen bestaat eene hypotheekbank op
'c rrgten'," •onder den naam van Ncderlandsche hypotheekbank.
Men verzekert,'dat de statuten reeds bij eenige der voornaamste
handélsh'üiz^njaidaar circuleren.
Bjj.-an-.eitra welen hoogen raad der Nederlanden (burgerlijke
'khmej-) .vfwfcjlVvrijdag is, met vernietiging van het arrest van
Gelderland van 10 december 1856, de heer H. ter
Yaarwerk, r. k. priester, ontslagen van alle regtsvervolging ter
- z^jee de aanklagt van in zijne hoedanigheid van bedienaar der
fanbare godsdienstoefening gedragen te hebben het gewaad
voor de kerkelijke plegtighedcn bestemd, en wel buiten gebou-
onbesloten plaatsen.
Yap wege liet ministerie van builenlandsche zaken wordt in
?H;S*ants-courant van den 2 dezer ten vervolge op de kennis
geving, geplaatst in genoemd blad van woensdag 25 maart jl
vecens liet op den 14 bevorens gesloten verdrag tot afkoop
- n d? tollen voor de schepen, die den Sont en de Belten door
varen, medegedeeld de vertaling van een, onder dagteekening
van 29 maart jl., door de directie van den Sondtol aan de con
suls te Elseneur residerende gerigt schrijven, omtrent de forma
liteiten, welke met denl dezer door de schippers zullen moeten
vervuld worden, tot dat opgemeld verdrag zijne volkomcne be
krachtiging en uitvoering zal hebben verkregen.
Z. M. de koning heeft jl. woensdag in een buitengewoon ge
hoor ontvangen den kapitein-luitenant der russische marine
baron de Krüdener. Zoo men weet was de baron deKrüdener,
gedurende den tijd van het beleg van Sebastopol, adjudant
van de verschillende kom mand anten der marine van de russische
vloten in de Zwarte zee.
ESesao&iniiiigfeii en besluiten.
Bij koninklijk besluit, van den 3 dezer, is aan jhr. D.
G. van Teylingen, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als directeur der registratie en domeinen in de provincie Zee
land, behoudens zijne aanspraak op pensioen en met dankbetui
ging voor de langdurige en ijverige diensten aan den staat be
wezen.
Voorts zijn bij het zelfde besluit benoemdtot directeur dei-
registratie en domeinen in de provincie Zeeland, de lieer H. van
der Yen, thans inspecteur der registratie en domeinen van de
Isle klasse; eu tot inspecteur van de registratie en domeinen
van de 3de klasse, de heer E. L. C. graaf van Rechteren Lim-
purg, thans ontvanger der registratie en domeinen ie Sittard.
Bij koninklijk besluit van den I dezer, zijn benoemd bij
het agentschap van het ministerie van financiën te Amsterdam
tot commies de heer G. Stoesak, thans adjunct-commiesen
tot adjunct-commies de heer J. Geesink.
Bij Zr. Ms. besluit van 2S maart 11., is aan jhr. E. H. W.
von Scherff, hoogstdeszelfs buitengewoon gezant en gevolmag-
tigd minister bij den duitschen bond, vergunning verleend tot
het aannemen en dragen der versierselen van ridder grootkruis
der Dariebrog-orde, hem door Z. M. den Koning van Denemar
ken geschonken.
Bij koninklijk besluit van den 1 dezer is aan C. Bos, gewe
zen drukker ter algemeeue landsdrukkerij, verleend een pen
sioen ten laste van den staat, ten bedrage van f 304.
Rei-k- cn sckoolaieuws.
Ter vervulling der vacature, voortdurende door het bedanken
van ds. J. G. van Rijn, heeft de kerkcraad der nederduitschc
hervormde gemeente te Ylissingen geformeerd het volgende
twaalftal: dd.D. Gildemeester te Elburg, J. W. Felix te Heeg,
C. A. Kam te Oost- en Westsouburg, J. van der Werf te Reste
ren, G. J. Zijnen te Zwijndrecht, B. Gewin te Heemstede, P. A.
van Tooreuenbergeu te Barneveld, D. Bresser te Strijen, L. C.
de Vijver te Veenendaal, J. G. Wanrooy te Stad aan 't Haring
vliet, W. van den Bijtel te Gaast en Ferwoude en L. II. F.
Creulzberg te Oosterland.
Dezer dagen is door het bestuur der Algemeene vereeni-
ging tegen het pauperisme enz., te Groningen gevestigd, aan de
tweede kamer een adres ingediend, houdende verzoek om in de
aanhangige wet op het lager onderwijs op te nemen bepalingen,
waarbij het onderwijs voor alle kinderen beneden zes jaren tot
een uitdrukkelijk bepaalden leeftijd toe verpligtend verklaard
en de overtreding daarvan door doelmatige straffen op de ouders
verhaald wordt; waarbij verder het bestaan van voorbereidende
scholen gebiedend wordt voorgeschreven en alle bepalingen in
plaatselijke verordeningen of proviuciale reglementen, die liet
schoolgaan belemmeren, verboden worden.
Mai'ine en 1 eg-er.
[Z! Vrijdag arriveerde van het Nieuwediep ter reede van
Ylissingen, Zr. Ms. schooner Alalante, kommandant de luite
nant ter zee der 2de klasse C. T. Hackstroh. Heden is die
bodem in het droog dok gehaald om nagezien te worden.
Oost- en "^Vest-iiidiscke ïiolosiieii.
Bij het departement van koloniën zijn onder anderen de
navolgende berigten uit Nederlandsch ludie ontvangen
In het begin der maand februarij zijn te Batavia tijdingen
ontvangen van Celebes eu de Molukkos, uit welke gewesten
men sedert het laatst van October 1856 niets had vernomen,
ten gevolge van de onmogelijkheid waarin het particuliere
stoomschip Ambon zicli heeft bevonden om de haven van Ma
cassar met de gouvernements-pasagievs en brieven, te verlaten
en de reis naar Soerabaija voort te zetten, en zulks ter oorzakc
van gebreken, welke zich aan den stoomketel hebben geopen
baard, eu welke de afreis hebben belet, hoezeer men herhaalde
pogingen daartoe had aangewend.
De ontvangene lijdingen zijn van voldoenden aard, zoowel
wat den staat van rust en orde, als wat den gezondheidstoe
stand in de gouvernementen van Celebes en de Molukkos
betreft.
In de residentie Rembang beslaan de tabaks-aanplantingen,
waarvoor contracten zijn gesloten mei het gouvernement, eene
uitgestrekheid van 1250 bouws.
In die zelfde residentie zijn,naast die gouvernements-aan-
plantingeu, 1057 bouws beplant bij vrijwillige overeenkomsten
tusschen europesche ondernemers en de inlandschc bevolking,
buiten bemoeijenis des bestuurs. Deze omstandigheid heeft,
bij de plaats gehad hebbende overwegingen omtrent de al of
niet verlenging der tabakscontracten in genoemde residentie,
geleid tot de slotsom, dat, met het oog op de waarschijnlijk
heid dat de vrijwillige tabakscultuur in Rembang meet en meer
zal toenemen, eene verlenging van overeenkomsten, waarbij
de aanplant van den tabak door gedwongen arbeid geschiedt,
onraadzaam is, weshalve het Indisch bestuur dan ook heeft
besloten, tot zoodanige verlenging niet over tegaan. De tabaks
cultuur kan, als volkscultuur, langs de boorden der Solorivier,
eene rijke bron worden van volkswelvaart, en voordeel opleve
ren voor europesche industrie, wanneer deze zich met matige
uilkomsten tevreden stelt en geeue overdreven winsten beoogt.
Een landbouwer, die vrijwillig tabak plant, doet zulks slechts
op gronden die daartoe geschiktheid hebben, die niet verre van
zijne woonplaats of dessa en in de nabijheid der rivier of van
waterbronnen gelegen zijn, waaruit gedurende het drooge jaar
getijde, als wanneer juist de plant in haren groei is, het. water
tot dagelijksche besproeijing kan worden geput. Een aantal
dagelijks terugkeerende kleine zorgen, welke voor hem tijdroo-
vend zijn, en welke toch voor den behoorlijken groei der plant
noodzakelijk zij», kan hij opdragen aan zijne vrouw en kinderen,
en daardoor wordt het hem mogelijk eenen twee of drie maal
meer uitgestrekten aanplant tot stand tc brengen en te onder
houden, dan hij doen kan, wanneer hij, op eenen niet onbedui-
denden afstand van zijne dessa, in gedwongen arbeid rnoet
planten.
Het kan dus, zoo als gezegd, worden aangenomen, dat de
teelt van tabak, in genoemde residentie, als vrijwillige volks
cultuur, in uitgebreidheid zal toenemen, waardoor dan ookeene
verlenging van de bestaande gouvernements-contracten van
zelf onnoodig wordt. Volgens ontvangen opgave bedraagt het
plantloon voor vrijwillig aangeplant en tabak, door elkander
gerekend, per houwvoor Iste soort f200, voor 2desoort f 150,
voor 3de soort f 100.
In bel district Goenoeng-Kendeng (residentie Soerabaija)
bevinden zich minerale bronnen en wellen, waarvan tot dus
verre geen ander nut werd getrokken, dau voor het gebruik in
het militair hospitaal. Een onderzoek naar de iodium- en zout
gehalte van het zich daarin bevindende water heeft gunstige
resultaten opgeleverd. Dien ten gevolge zal door liet indische
bestuur, overeenkomstig het daaitoe door den heer K. Buwalda,
te Soerabaija, vroeger officier van gezondheid bij 'skonings
marine, gedaan verzoek, aan dezen concessie worden verleend
tot exploitatie dier bronnen. Deze nieuwe tak van nijverheid,
welke geheel door eigen middelen en met vrije arbeiders zal
worden gedreven, belooft ook aan de bevolking van genoemd
district niet onaanzienlijke voordeden te zullen opleveren.
Den 18 december 1856 hebben te Batavia twee kweeke-
lingen, afkomstig van Sumatra, en zes javaansche, na hunne
opleiding bij de geneeskundige school van hel militaire hospi
taal le Weltevreden, als doctor-djawa examen afgelegd.
Den 22 daaraanvolgende zijn in de verloskunde geëxamineerd
acht vrouwen, die bij liet verloskundig geslicht van het zelfde
hospitaal zijn opgeleid tot vroedvrouwen.
Den 24 jauuarij zijn 31 europesche militaire veroordeelden
met een detachement van europesche manschappen, onder be
vel van den lsten luitenant plaatselijk adjudant van Weltevre
den, overgebragt aan boord van Zr. Ms. fregat, Prins Frederilc
der Nederlanden, kapitein Ier zee J. Spanjaard, ten einde met
dien bodem naar Nederland, alwaar zij, volgens de jongste des
wege gemaakte bepalingen, hun straftijd moeten uitstaan, te
worden overgevoerd.
Den 31 januarijis met Zr. Ms. stoomschip Amsterdam uit
de Lampongs te Batavia aangekomen de kolonel, kommandant
der lampongsche expeditie en gouvernements commissaris al
daar, J. A. Waleson. Naar men verneemt heerschl er in die
streken thans eene volmaakte rust.
Men leest in de Oost-Post:
Wij hebben het genoegen aan^onze ezers eene daad van
zelfopoffering mede tedeelen, waarvan achttien menschen het
behoud van hun leven le danken hebben. In den namiddag van
8 januarü 11., waren er, op dereede van Soerabaya, in eene praauw
twintig inlanders, die zich vermoedelijk naar Madera wilden
begeven. Door eene plotselinge bui in den zwaren stroom sloeg
de praauw om en geraakten die twintig menschen allen in het
water, waar zij vermoedelijk een jammerlijken dood zouden ge
vonden hebben, zonder de moedige tusschenkomst van den
stuurman van het nederlandsch barkschip Louisa, prinses dei
Nederlanden, gezagvoerder Florijn, cn twee matrozen der equi
page, de eerste genaamd A. K. Werlhmeir, de twee anderen
van Duivenboden cn G. Boomeyer. Werthmeir, met die twee
matrozen en nog geholpen door twee koelies, streek de sloep en
smaakte de voldoening, na langdurig volgehouden pogingen,
achttien dier ongelukkigen in zijne kleine sloep weder aan wal
