6. goekeuring reglement algemeen armbestuur;
van heeren regenten der godshuizen de staten van begroo
ting voor 1856 tor informatie
van de kamer van koophandel de rekening over 1855 en het
berigt dat de heer van de Putte tot voorzitter benoemd en geïn
stalleerd is.
Wijders worden medegedeeld de staat van verandering in de
gemeente-eigendommen, het proces-verbaal van kasopueming
bij den ontvanger met een saldo van ƒ7,544,58}en eenige
staatsbladen.
Daarna is de vergadering gesloten.
S uiten Uwïrsdje ttjïrmgm.
S?aag"eIi9,ss«S.
Londen 5 februarij. Bij een besluit der koningin is eene
nieuwe ridderorde voor de land- en zcemagt ingesteld. Zij heet
de «Orde van verdiensten," heeft geen hoogeren of lageren
rang, maar een en hetzelfde ridderteelcen voor al hare leden, en
zal terstond aan degenen die zich in den oorlog tegen Rusland
onderscheiden.hebbenverleend worden.
Eerlang zullen de ministers worden verzocht om inlich-
lingen te geven, ten aanzien van het gebeurde ju de Levant;
inzonderheid, wat betreft het vermeesteren van Kars door cle
Russen. De lords Ellenborough en Derby zullen de mededee-
ling vorderen van al de daartoe betrekkelijke bescheiden. Het
ministeriele ochtendblad heeft cle vernieling van al de sclieeps-
dokken van Sebastopol officieel aangekondigd.
Lord Palmerston heeft in de zitting van heden in het
huis der gemeenten verklaard, dat men geenen wapenstilstand
zal sluiten voor dat de vredes-preliminairen werkelijk zijn ge-
teekend, maar dat hij zich niet verder deswegens kon verklaren.
De genoemde minister heeft den heer Cobden mededeeling
toegezegd van de met het bewind der Yereenigde Staten gewis
selde stukken.
SBSwetiem en Wooffweg-emu
Stolcholm 3 februari]. Den 29 der vorige maand is de kamer
heer Bjornstierna naar Londen vertrokken, om aan prins Albert
de versierselen der Serafijnen-orde te overhandigen. Het ge
rucht was in omloop dat de zweedscbe gezant te Weenen,
Maderstroem, den tegenwóordigen gezant te Parijs Loewen-
hjelm zal vervangen.
Sluasfisiiaal.
Sint-Petersburg 4 februari). De keizer heeft cle katholieke
bisdommen in Polen hersteld, zes nieuwe zullen worden inge
steld. De keizer heeft hiervan in een eigenhandig schrijven
kennis aan den paus gegeven.
Onder de geruchten van den dag behoort, dat Z. M. de
keizer zich in de maancl april, met al de grootvorsten, naar
Warschau denkt te begeven, ten einde zich aldaar te laten
kroouëndat men zich vleit, dat voor den afloop van deze
plegtigbeicl de vrede zal zijn tot stand gebragt, en dat alsdan
wel ligt cleze gebeurtenis door eene reis cles keizers naar Parijs
zoude kunnen worden gevolgd, vermits Z. M. er den hoogsten
prijs op stelt om in allezins goede verstandhouding met het
bestuur van Frankrijk te geraken.
fiCrsiEïfks'IjSi.
Parijs 5 februarij. De Moniteur deelt thans mede, dat de
gevolinagtigden der betrokken mogendheden opgeroepen zijn
om deel te nemen aan de onderhandelingen, die alhier zullen
plaats hebben. Frankrijk zal daarbij vertegenwoordigd worden
door graaf Walewski en den markies de BourqueneyOosten
rijk door graaf Buol en den baron von Hubner; Engeland door
lord Clarendon en lord CowleyRusland door graaf Orloff en
den baron von Brunow; Sardinië doof den ridder Massimo
d'Azzegüo, en Turkije door Ali-pacha, groot-vizier, en Mehe-
med Djemil-bey, gezant te Parijs.
L'euphrate heeft tijding te Marseille gebragt uit ICon-
stan tinopel tot 28 januarij.
Brieven uit de Klim melden, dat de_ troepen niet aan de
vooruitzigten op vrede, medegedeeld door lord Codrington,
wilden gelooven. Overigens was er weinig nieuws.
fjanMsherigtm.
€ï>vejr®Sg-t flïe.T we elk.
Rotterdam 8 februarij.
In zaken is liet deze week zeer stil geweest en niets bijzon
ders te vermelden.
Voor koffij zijn op dit oogenblik geen orders, en op opinie
wordt niet gekocht; de notering voor goed ordinair Java blijft
33 cents per ceel, zonder daartoe koopers te kunnen vinden.
Rijst blijft gedrukt.
Thee en specerijen zonder handel.
©d." saaHB CSU san'Ik ie dü
Amsterdam 8 februarij.
Tarwe onveranderd. Gerst 25 lager.
Raapolie op zes weken ƒ48}. Lijnolie op zes weken ƒ37}.
Koolzaad (april) 94} p. vl.
Oostburg 6 februarij.
Ofschoon de graanprijzen Ier markt van heden weder eene
goede verlaging ondergingen, was er veel vraag te bespeuren
en werden in tarwe en zomergerst veel zaken gedaan. Voor
tarwe betaalde men f 1 2,50, 12,30 en 12. in ordinaire eu
goecle soort, 9,50 a ƒ11,50, voor blaauwe en gemeene. Rogge
was meer clan vorige week aangeboden, doch werd te hoog ge.
houden; eenige monsters zyn verkocht ƒ9 a/9,25. Winter -
gerst weinig voorhanden en meest van slechte kwaliteit die
onbegadigd was. Zomergerst in ruimte voorhanden en met.
levendige vraag, de best e gold 6,10, ƒ6 en ƒ5,90, voorts ƒ5,75
a ƒ5,50 naar kwaliteit. Haver meer gevraagd en betaald ƒ3,50
en ƒ3,75. Paavdeboonen blank en hard ƒ7, gewone/6,50 en
wakke ƒ6. Erwten en zaden bijna niet ter markt.
Middelburg 7 februarij.
De aanvoer uit onze naburige eilanden en uit Walcheren was
niet zoo groot als -vorige week, eu daar er algemeen goede
kooplust bestond en houders meest allen hoogergestemd waren
zoo ging er begin beurs iu tarwe iiagenoeg niets om, doch later
kocht .men aan de volgende prijzen. Puike zeeuwsche tarwe
ƒ13, mindere 12,75 a ƒ12,50 naa r k waliteit. Puike walcher-
sche tarwe had van 13,25 tot ƒ.13,50 grage koopers, enkel
zelfs is emog/13,60 betaald, mindere soorten f13 a 12,75
naar kwaliteit. Rogge met zeer weinig' handel, puike zeeuwsche
ƒ10. Noordbradandsche/9,50 a ƒ9,75. Wintergerst/6,50}
puike zomer dito werd aan ƒ5,50 verlaten, doch einde beurs
meestal nog onverkocht. Walchersche wiltebooneu zonder
vraag, men zou die van 11 tot ƒ12 naar deugd hebben kun
nen koopen. Dito bruineboonen 10,50 a 10,70. Dito Paar-
deboonen weinig getoond, men hield algemeen op ƒ7, doch
meer clan 6,80 werd niet geboden. Walchersche groene erwten
ƒ9 a ƒ9,50, groote/ 10 a 11 naar kwaliteit. Zeeuwsche paar-
debooneu werden aan/6,50 verlaten, dito groene erwten ƒ8,
mindere 7,50 cle mud. Koolzaad zonder handel, men noteert
winter koolzaad 16 a ƒ17. Zomerzaad ƒ16 de mud.
Oliën zijn ƒ2,50 per vat gedaald, men noteert lieden cle
Raapolie/52. Patentolie 54. Lijnolie/40,50. Raap-koeken
ƒ110 per 1040 stuks.
€neflsiiSolcïeBde jsBaaa'BiuBSffHjseoii.
Middelburg 7 februarij.
per Necl. Mud.
Tarweƒ13.25
Rogge-10,
Garst (wint. en zom.
dooreen) - 6,
Boekweit-
per Ned. Mud.
WiUebooneu ./II,
Gr. Erwten - 9,—
Aardappel, (winter) - 3,
per Ned. pond.
Versche Boter
Nederland.
Rusland.
Spanje.
Oostenrijk.
Belgie.
Portugal.
Rusland.
Oostenr.
VS&BÜ eSffeeteHB.
Amsterdam 8 februarij.
"Werkelijke schuld
dito dito
dito clito
Handel maatschappij
Oblig. bij Hope co
dito clito 182S/1829.
Cerüfic. dito 1840
dito bij Stieglitz
dito dito 1854
Certific. van inschrijving
Oblig. nieuwe stukken
Binnenlanclsch
Oblig. metaliek
dito
dito nieuwe betaalbaar Amst.
Certific. bij Rothschild
Obligatien
Obl. bij Stieglitz (uieuwe)
Oblig. nationale
2} pet.
3
4
4}
5 H
5 u
4
4
5
6
1
3
5
2} .v
5
2}
3 u
5 pet.
63A
101}
S0}
79}
87}
63
24-A
38}
74}
51}
43}
S9}
76}
Beurs van Londen, 6 febr. ten 12 ure. Consols 91.
Beurs van Weenen, 6 febr. (Slotprijzeii.) Metalliek.
5 pet. 84.
Beurs van Parijs, 6 febr. (Slofprijzen.) 4} pet. compt
3 pet. 72,75.
Mengelwerk.
IBe ga'aa.niips'BjEena Hnlen? 4e Bsmnatle Soa ale
HGSale euaHatflle eeaaw. 1)
Belangrijke en plotselinge wisselingen van de prijzen der eer
ste levensbehoeften oefenen gemeenlijk een schadelijken invloed
uit op de huishouding der volken, en de nadeelige gevolgen er
van zijn gewoonlijk kennelijk op te merken. In vorige eeuwen
kon men dit verschijnsel meer dan in onzen tijd waarnemen
daar de voortdurende oorlogen, de onveiligheid der zee, de ge
brekkige middelen van vervoer, die het graan beletlen daar le
worden gebragt waar men zulks liet meest behoefde, zoodal-
zelfs soms het verkeer tussehen het eene gewest onzer republiek
en het andere zeer bezwarend was; verkeerde wetten, die door
den uitvoer te verbieden ook den invoer afsneden; een verward
muntstelsel en bovendien het gemis aan kennis van wat er el
ders voorviel, zoodat een onwaar gerucht tijden lauginvloedkon
uitoefenen, hiertoe vooral aanleiding gaven.
lu het begin der 16de eeuw waren cle levensbehoeften goed
koop, doch liet einde dier eeuw kenmerkte zich door buitenge
wone duurte. In 1545 kostte het last rogge 25 goudguldens, cle
tou boter 20, een mand turf eeu halven stuiver en een schip
pond kaas 7 guldens, terwijl iu het volgende en daarop volgende
jaar de rogge te Amsterdam 6S en 66 goudguldens deed, voor
welken prijs men een jaar later weder een meuigie eetwaren en
andere goederen koopen kon.
Het jaar 1565 was wecier ^eenbenaaude tydt",zoodat te Am
sterdam de uitvoer van koren verboden werd. In 1568,1570en
1571 was cle prijs weder gemiddeld 65 goudguldens per last, en
ruim een jaar later was die tot 100 goudguldens geklommen, ter
wijl eeu.vat boler voor 65} en een vat haring voor/' 21 verkocht
werden, In cle twee daarop volgende jaren daalde het graan we
der zoo aanmerkelijk dat men in 1576 de rigasehe rogge voor
46} en de pruissische voor 34} goudguldens lcoopeu kon.
In 1587 besteedde men volgens een oude beschrijving vau
Amsterdam te Antwerpen voor een last tarwe/93510 stui
vers en voor een last rogge/900, terwijl in het zelfde jaar cle
tarwe voor 65-10 stuivers verkocht werd. Het was dan ook
in dezen tijd dat aanzienlijke lieden in de vlaamsche sleden des
avonds om brood bedelden en anderen slijk en vuilnishoopen
omwroetten, in de hoop van nog iets tot voedsel te zullen
vinden. 2)
Tien jaren later betaalde men te Amsterdam op den 7 mei
voor een last tarwe 136 goudguldens, den S mei 126 goudgul
dens, den 9 mei 115 goudguldens, den 10 mei des morgens om
8 uur 102, om 9 uur 90 en na den middag 85 goudguldens.
in 1620 Icon men cle rogge voor 44 goudguldens het last koo
pen, en geen jaar later deed dezelve op den 17 octoberlSÜ goud
guldens, den 20sten 153 goudguldens, den 30sten 155 goud
guldens, den 21sten november 180 en den 24st.en 200 goudgul
dens. Spoedig daalden echter de prijzendoch daarna bereikten
zij weder eene zoo buitengewone hoogte dat men in verschei
dene steden van ons vaderland allerlei maatregelen, en daaron
der al zeer verkeerde, nam, om de behoeftigen te hulp te komen.
Door den nood gedrongen kwamen zich honderde gezinnen uit
Vlaanderen in Holland en Zeeland nederzetten, en vooral in
Braband en aan den Rijnkant was de ellende zoo hoog geklom
men dat vele mensclien van gebrek omkwamen.
In 1629, toen ons vaderland door drie verschrikkelijke pla
gen, pest, oorlog en hongersnood geteisterd werdrees het
graan te Amsterdam zoo hoog dat men iu menschen geheugen
zulk een duren tijd niet gekend had en het last rogge 300goud
guldens deed. Men had gehoopt dat de inneming van Wezel en
's Hertogenbosch, waardoor de vijand de Veluwe moest verla
ten en een gezantschap naar Rusland, waaruit graanaanvoeren
voortvloeiden, eene daling zouden te weeg brengen, doch dit
was het geval niet en de duurte bleef nog wel een paar jaren
aanhouden.
Het jaar 1662 is om de hooge graanprijzen hekend, daar toen
het last rogge 260 goudguldens, het last tarwe 315 a 320 goud
guldens en een last boek weit 39 ponden vlaamsch gold, terwijl
men in 1667 cle rogge voor ƒ50 a 54, de tarwe voor ƒ100 en
de boekweit voor ƒ14 a 15 kocht.
Het laatste jaar der 17de eeuw kenmerkte zich ook door bui
tengewoon hooge prijzen. Men betaalde toen voor een last rog
ge f 390, voor een last witte zeeuwsche tarwe/560, voor een
last boekweit ƒ250, voor een last garst ƒ176 eu voor een last
haver/120, terwijl een jaar later de rogge/126, de tarwe ƒ240,
de boekweit 102, cle garst ƒ60 eu de haver ƒ42 het last cleed. 3)
Zoo men echter deze cijfers met de tegenwoordigs prijzen
wil vergelijken, zou men ook de betrekkelijke waarcle van het
geld in aanmerking moeten nemen. Die waarde was echter zeer
verschillend, niet alleen cloor den toenemenden aanvoer van
edele metalen, maar ook ten gevolge van staalkundige oorza
ken, waardoor onze munten aan zeer afwisselende koersbepa
lingen onderhevig waven. 4)
Bij toenemende beschaving rijzen en dalen over het algemeen
de prijzen der voornaamste levensbehoeften echter meer gere
geld; wat voorde volkswelvaart van het hoogste belang is, daar
onverwachte schokken deze steeds nadcelig zijn.
N.
1) Zie Daniel Willinks Amstellandsche arkadia enz., deel T,
bladz i 55, alsook Sloet, Tijdschrift voor staathuishoudkunde
en statistiek, 4de jaargang, 1848, enz.
2) B. van Meteren, Historie der Nederlanden, fol.270.
3) Men kocht loen voor f 149S, den prijs der vijf lasten graan
van het vorigejaar, de navolgende zaken vijf lasten graan (zie
boven) ƒ570, duizend pond zoetemelksche kaas/60, duizend
pond komeine kaas f 25, een ton boter/80, een oxhoofd fran-
sche wijn ƒ30, een anker genever/8, een anker brandewijn/i2,
een anker sek12, een pak nieuwe kleêren voor/20, een vette
koe ƒ70, een vet varken ƒ20, een paar vette schapen/14,
twaalf boenders 6, twaalf kalkoenen/9, twaalf ganzen 6-12 st.,
vier hazen ƒ6, vier speenvarkens 5, twaalf konijnen ƒ44 st.,
honderd pond baars 15, honderd pond voren ƒ315, honderd
snoeken 3, tien zakken witte erwten 2210, tien zakken
graauwe erwten ƒ2710, duizend pond kool/5, honderd-dui
zend groene turksehe boonen ƒ1815, vijfhonderd bossen
wortelen 2—10, tien lcabeljaauwen voor ƒ3, twintig snees
schelvisschen 5, tien schepel peeren/7 10, tien schepel ap
pelen 4, tien schepel win ter-appelen f 9, tien manden pruimen
voor/1, duizend pond kersen 10, een bok van 50pond 3 3,
een last haring 60, een last zoute visch 60, een paard voor 50,
een chais voor 30, vijfhonderd pond paling voor /43 15,
vijfhonderd pond aal voor f 25, terwijl er dan nog overschoot
13016, zie het bovengenoemde werk van Heemskerk.
4) Zie hierover een belangrijk opstel van A. Blink Sterk,
over het geld en de prijzen, in cle Letteroefeningen van janu
arij 1856,
