VERVOLG VAN HET EXTRACT
VERSLAG, DOOR HEEREN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND,
IN DE ZOMER VERGADERING VAN 1854 DER PROVINCIALE STATEN VAN DIT GEWEST ITTGERRAGT.
1
UIT HET
VOLGENS ARTIKEL 162 DER PROVINCIALE WET,
Medische Policie.
Pc vrees dat de zachte winter van 18521853, en liet
alom onder water staan der landerijen gedurende dat jaar
getijde cenen nadeeligcn invloed op de gezondheids-toestand
der ingezetenen zoude uitoefenen heeft zich gelukkig niet
verwezenlijkt.
l)ie toestand was over liet algemeen gunstig. In den
aanvang des jaars bleven eenige personen aan koortsen lijden,
een gevolg der ziekten die in het najaar van 1852 heersehtcn.
Later werden de lijders talrijker, en hoewel de ziekte
meestal de gewone kenteckcncn van dc anderdaagsche koorts
vertoondewerd daarbij toch ceuc byzondcrc aandoening
van liet zenuwgestel waargenomen.
In het begin van don herfst vertoonde zich de Cholera
Asiatiea op enkele punten der provincie.
Daarvan werden aangetast: tc Brouwershaven twee per
sonen als een reiziger die zich aan boord bevond van het
schip Bczockic hetwelk aldaar den 1 september voor
anker was gekomen en een inwoner der gemeente die met
liet schip in aanraking was geweestbeide overleden
tc Fo/t Bath, een ambtenaar van 's rijks middelen; hij
bezweek eenige dagen na zijne terugkomst van eeno reis
naar Botterdam;
tc Vccre, twee vrouwen, waarvan eenestierfdc andere
herstelde;
te Goes, 22, waarvan slechts 5 herstelden; het mccren-
<lccl der aangetaste personen behoorde tot de bevolking van
het Oudmannenhuis aldaaren
tc Zicrikzce, 9waarvan G bezweken.
De gemeente-besturen waren reeds, kort nadat de ziekte
zich in Zuidholland had geopenbaardbij ccnc vertrouwe
lijke mededing van den commissaris des konings daarvan
•omlcrrigt gewordenen daarbij gewezen op de noodzakelijk
heid om voor do reinheid der straten en huizenbenevens
voor de behoorlijke luchtvcrvcrsching der laatste», >oor zoo
veel van hen mogt afhangen, zorg te dragen.
Dc gegeven wenken schijnt men zich ten nutte te hebben
gemaaktin die plaatsen althans waar de ziekte zich ver
toonde werden de noodige maatregelentot stuiting zoo
mogelijk van haren voortgang, doelmatig cn met ijver aan
gewend.
De kinderziekte vertoonde zich in 1853 alleen te Zaam-
slagen nog slechts bij 3 personen die allen herstelden.
Hot getal govaccincerdcn bedroeg in gemeld jaar 2530.
Dit getal, ofschoon iets hoogcr dan van 1852 is toch nog
•ver beneden liet cijfer van vorige jaren. De vooringeno
menheid tegen de inenting is over het algemeen nog groot.
•Slechts een enkel gemeentebestuur gewaagde van eenige
verbetering in dezeterwijl door verscheidene andere over
het voortdurend bestaan daarvan werd geklaagd.
Gedurende het jaar 1853 vestigde zich in deze provin
cie: 1 chirurgifc-doetor 4 heelmeesters 3 plattelands heel
meesters G vroedvrouwen cn 2 apothekers. Gedurende
hetzelve tijdvak zijn overleden of naar elders vertrokken
1 heelmeester1 plattelands heelmeester 1 gepensioneerde
•officier van gezondheid1 vrocdmcestcr en 1 vroedvrouw.
In het begin des loopenden jaars eindigde jhr. B. dc Jonge,
sedert 1840 lid cn voorzitter van dc provinciale commissie
van geneeskundig onderzoek cn tocvoorzigtzijn nuttig en
werkzaam leven. Hij werd in beide betrekkingen vervangen
door den heer J. C. van den Broeckcmedicina) doctor
tc Middelburg.
Dc heer J. II. Cornicljc werd benoemd als lid der plaat
selijke commissie van geneeskundig tocvoorzigt te Middel
burg, ter vervanging van den heer J. J. Pi eters eoverleden.
liet personeel der plaatselijke cominissien tc Goes en tc
Zicrikzce bleef het zelfde.
Dc gelegenheid tot het verkrijgen van geneeskundige hulp
kan over liet algemeen voldoendo worden beschouwdzij
wordt doorgaans door de geneeskunst-oefenaren bereid
willig verleend terwijl ook de behoeftige daarvan niet
verstoken blijft.
Do gezondheidstoestand van het vee liet in 1853 weinig
tc wensehen over, tot dat in liet laatst van October dc long
ziekte zich onder St. Anna ter Muiden openbaarde latcr-
vertoondo de ziekte zich ook onder Aardenburg.
Dc maatregelen bij het provinciaal reglement ter voor
koming van de verspreiding der longziekte onder het rund
vee voorgeschreven, werden onmiddelijk in werking gebragt,
waardoor de ziekte onder hoogeren zegen tot die beide ge
meenten beperkt werd.
In dc maand maart 11. vertoonde zicli de longziekte ins
gelijks onder dc gemeente EUemeel ("eiland Schouwen).
Ook daar werden dc zoo even bedoelde maatregelen met
het zelfde gelukkig gevolg tc werk gesteld.
Te St. Anna ter Muidcn cn te Aardenburg werden on
derscheidene zieke cn verdachte runderen door dc eigenaars
uit eigen beweging afgcslagt. Te Ellcmcct zijn eenige run
deren, na door het plaatselijk bestuur, op grond dor wet
van den 28 augustus 1851 (Staatsblad no. 125) tc zijn ont
eigend gedood.
Gedeputeerde staten hebben den minister van binncnland-
sclic zaken inlichting verzocht omtrent dc bescheiden, die
ingediend moeten worden tot het bekomen van schadever
goeding, alsmede omtrent de wijze waarop die vergoeding
zal kunnen worden terug gevorderd, indien zc door de gcx
meente of dc provincie is voorgeschoten. De minister had
daarop nog niet geantwoord.
Men hoopte dat de bevolen maatregelen weldra geheel
zullen kunnen worden opgelicvoii. Reeds was in hunne
strengheid eenige verzachting gebragt.
De inenting van het vee is in dit gewest, voor zooveel
bekend is, nog alleen door den heer Luteyn Mazurc, waar
nemende provinciale veearts der 1steklasse, verrigtgewor
den. Van den uitslag kan nog met zekerheid niets gezegd
worden.
Het gering getal veeartsen blijft dc uitvoering van het
reglement voor dc provinciale veeartsen verhinderen.
De gedeputeerde staten hebben, door middel van oproe
ping in dc nieuwspapieren getracht een geschikt persoon
te vinden ter vervulling der betrekking van eersten pro
vincialen veearts. Zij vlcijen zich binnen kort hunne keuze
op een der veeartsen, dio zich hebben aangeboden, tc
zullen kunnen vestigen.
Nationale Militie.
Dc werkzaamheden voor dc laatste ligting zijn wederom
geregeld afgeloopcn.
Voor de loting gaven zich aan 1645 jongelingen, zijnde
33 meer dan in 1853.
Hiervan zijn 872 aangewezen voor dc dienst, 5G4 voor
ccn jaar cn 209 finaal vrijgesteld.
liet gewone kontiugent bedroeg voor de provincie 449
het buitengewoon 27 te zamen 476 man.
Tot dus ver zijn daarvan ingelijfd: 1 zonder loting, 61
plaaatsvcrvangcrs 27 nommcrvcrwisselaars en 367 lote-
lingen, zamen 456, zoodat aan liet kontiugent 20 zijn blij
ven ontbreken.
Deze waren:
6 Dio naar Amerika zijn vertrokken, 5 die dc buiten-
landsche zeevaart uitoefenen, 7 vrijwillig in dienst zijnde,
1 die overleden is na de oproeping om te marcheren en
I wegens ontoereikendheid der 5de klasse concr gemeente.
Onder dc afgelevordon zijn 103 tijdelijk vrijgestelden var»
vroegere ligtingcnwier reden tot vrijstelling was vervallen
cn die alzoo in dit jaar voor dc dienst zijn aangewezen.
Dc in dienst gestelde lotclingen zijn dadelijk na hunne
inlijving in reserve gesteld, met uitzondering van 5, die
wegens tinea capitis dadelijk met de ualatigen cn plaatsver
vangers in activiteit zijn opgenomen.
Van 16 uitspraken van den militieraad is bij gedeputeerde
staten in hoogcr beroep gekomen5 zyn door dat collcgic
gewijzigd en dc overige gehandhaafd.
Gedeputeerde staten hebben vermeend niet tc kunnen vol
doen aan een verzoek van den militieraad, tot vernietiging
van twee door dien raad in 1853 verkeerd gedane uitspra
ken, houdende tijdelijke vrijstelling van twee lotclingen, en
zulks omdat naar hun gevoelen cr gecnc bepalingen bestaan
op grond waarvan zij zich bevoegd zouden kunnen achten,
op verzoek van den militieraad zclvcn, zijne vroegere uit
spraken tc vernietigen, alsmede omdat een jaar na dc uit
spraak was verloopcn cn dus dc termijn bij art. 138 der
wet van 8 januarij 1817 bepaald was verstreken.
Bij onderzoek van 6 attesten lett. V is het gebleken dat
4 daarvan waren afgegeven nan personen die tot gevange
nisstraf waren veroordeeld gedurende den tijd liunncr in
woning in dc gemeente in het attest aangeduid.
Dc attesten dezer 4 personen zijn door gedeputeerde staten
gesteld in banden der officieren bij de betrokken arrondis-
scments-regtbanken, ten einde daarmede tc handelen zoo
als zij in officie zouden vcrmccncn tc behooren.
Dc opkomst der reserve van 1853, om gekleed cn in
den wapenhandel geoefend tc worden, had op 10 mei 11.
geregeld plaats. Zes manschappen bleven daarvan achter
om verschillende redenen.
Aan dc ligting van 1849 werden de paspoorten uitgereikt.
Do gewone jaarlijksche inspectie der verlofgangers, die
in octobcr 1353 moest plaat bobben doch toen uitgesteld
is, geschiedde in dc maand mei jl.
Schutterijen
De gewone werkzaamheden betreffende dc schuttcryen
werden geregeld volbragt.
De wapenen cn het ledergoed worden in goeden staat
onderhouden cn verantwoord.
Het financiebeheer geschiedt volgens dc voorschriften.
De begrootingen cn rekeningen worden steeds met zorg
opgemaakt cn tijdig ter vaststelling ingezonden.
Dc kaders der officieren cn onder-officieren worden zoo
veel mogelijk voltallig gehouden.
In de vacature van de plaats van kommanderenden officier
bij de dienstdoende schutterij te Goes is voorzien door
de benoeming van den heer M. J. Soutendam.
De zelfde betrekking bij het bataillon rustende schutterij
no. 4 is door het overlijden van den heer A. J. Callenfels
opengevallen.
De sterkte der Schutterijen is
Dienstdoende: Active705
(Reserve 5<G
1281
Active 2252
Rustende: orll
(Reserve 2511
4765
Tc zamen 6046
De sterkte van den lsten Ban is
Officieren11
Onder-Officieren 17
Tamboers'8. 1
^uttcrs:^
971
Officieren37
Onder-Officieren 41
c (Active 2077
Schutters; (Rescrve 2Q1G
4244
Tc zamen 5215
De uitspraken van dc commission voor het onderzoek cn
de bcoordceling der redenen van vrijstelling, hebben slechts
twee beroepen op gedeputeerde staten doen onstaan.
De reclames betroffen ligchaamsgebreken.
Eeno uitspraak is gehandhaafd de andere is gewijzigd
ten gevolge der ongeschiktheid van den reclamant voor de
dienst.
Een lid van eene dienstdoende schutterij is wegens reg-
terlijkc vcroordeeling, op grond der wet van 11 april 1827,
door gedeputeerde staten tot dc dienst der schutterij onbe
voegd verklaard.
Het ingesteld# cerctcckcn voor eervolle langdurige dienst
is in 1853 uitgereikt aan tien officieren vier onder-officie
ren en manschappen.
Kerkelijke zaken.
Ilct getal der erkende kerkelijke gemeenten cn van hare
dienstdoende leeraren cn geestelijken bleef liet zelfde.
Het ressort der roomsch-katholijkc gemeente werd door
dc instelling der bisdommen nader geregeldzoo dat thans
behooren onder liet bisdom Haarlem do voormalige 1ste, 2de
cn 3de districten met één dekanaatnamelijk Middelburg
en onder het bisdom Breda, dc voormalige 4de cn 5de distric
ten namelijkde gemeenten van het 4de district met Phi
lippine ouder liet dekanaat Aardenburg cn dc anderen on
der het dekanaat Hulst.
Het mccrcndcel der kerkgebouwen is in goeden staat.
Dc leeraars cn gccstclykcn zijn, enkelen uitgezonderd,
behoorlijk gehuisvest.
De herstelling van het kerkgebouw cn van de pastorij
der hervormde gemeenten tc Kcrkvvcrvc cn te Rctranchcment
alsmede van dc pastorij te Bruinisscmitsgaders dc bouw
van eene nieuwe pastorij der hervormde gemeente tc Ooster-
land, werden in 1853 voltooid.
Dc voltooijing van dc belangrijke vergrooting cn verbe
tering van het kerkgebouw der roomsch-katholijkc gemeente
tc Osscnissc zal in den loop van dit jaar plaats hebben.
Voorts werden in 1853 uitgevoerd min of meer belang
rijke herstellingen aan het kerkgebouw der hervormde go-
moento te Axelcn aan de kerkgebouwen der hervormde
gemeenten te Hulst en te St. Philipslandmitsgaders aan
dc pastorijen der laatstgenoemde gemeente en van die te
Neuzen.
Het kerkgebouw der hervormde gemeente tcKoudckcrke
werd van ccnigc nieuwe ramen voorzien.
Dc roomsch-katholijkc gemeente tc Oostburg verkreeg
eene nieuwe pastorij.
Aan dc kerkfabrijk der roomsch-katholijkc gemeente te
Hoofdplaat werd magtiging verleend tot het vernieuwen en
vergrooten van het kerkgebouw dier gemeente, en tot het
aangaan ccncr gcldlcening van f 7000.
Door het rijk werd aan do hervormde gemeente te Arne-
muiden een subsidie van 4750 tot herstel van het kerk
gebouw verleend.
Door de algcmccne synode der ncdcrlandschc hervormde
kerk werden de navolgende subsidie» verleend
2375 aan dc laatstgemelde gemeente, met uitzigt op
een gelijk bedrag in 1854;
800 aan dc hervormde gemeente te Kattendijkctot
herstelling der pastorij
1640 aan de hervormde gemeente tc Nieuwerkerktot
herstelling van het kerkgebouw;
1300, met uitzigt op ccn gelijk bedrag in 1854, aan de
gemeente tc Oudelandc, tot herstelling van kerk cn pastorijcn
