Te Middelburg is aan een grootcr getal gevangenen dan
vroeger cenig werk verschaft. Ook te Zierikzee kan de ge
legenheid tot werken aan eenige gevangenen worden gegeven;
de gesteldheid der lokalen te Goes liet dit niet toe.
Aan de opgeslotenen in de drie gestichten werd lectuur
van godsdienstigen en zedelij ken aard verschaft.
Dc gezondheidstoestand was bevredigend. Strenge ont
houding van sterken drank had, bij geen enkele, eenigen
nadceligen invloed.
De voeding geschiedde volgens do voorschriften. De kos
ten bedragen te Middelburg 12,731 cents, te Goes 33 cents,
te Zierikzee 31,475 cents en in de afzonderlijke huizen van
bewaring 35 cents voor eiken gevangene daagshieronder
zijn, behalve voor Middelburg, begrepen de kosten van
bereiden der spijs vuur licht bewasschcnenz.
Rijks middelen.
Directe Belastingen.
Beding volgens dc kohieren met de opcenten
Grondbelasting. J 864,838,99
Personeel- 440,841,82
Patentregt- 100,463,69$
Te zamen 1,406,144,50$
Meer dan in 1852 36,135,83
In- en uitgaande regten.
Opbrengstmet de opcenten. 90,247,44$
Minder dan in 1852 - 20,750,69$
Accijnsen.
Opbrengstmet de opcenten.
Minder dan in 1852
860,774,67
- 17,056,S7$
Zegel-, Registratie-, Griffie-. Eüjpotheek- en Successieregten.
Opbrengst met de opcenten. 564,824,34
Minder dan in 1852. 5,922,01$
liet belastbaar inkomen waarop de grondbelasting in
1853 geheven is, bedroeg zuiver:
Voor het gebouwde1,089,669,52
ongebouwde- 3,584,365,97
Te zamen 4,674,035,29
Het getal reclames wegens den aanslag in de grondbelas
ting bedroeg in 1853 352 zij betroffen de kadastrale be
werking ten getale van 7 materiële abuizen en het ledig
staan van gebouwen gedurende een geheel jaar 67geleden
rampen (hagelslag) 278; op 248 is gunstig, op 103 ongun
stig beslist, 1 is nog in onderzoek. Wegens den aanslag in
de personele belasting 165; als 54 wegens te hoogc aan
slagen 107 wegens de afschaffing enz. van paarden vóór
l november van het dienstjaar en 3 wegens ledig gestaan heb
bende huizen op 153 is gunstig, op 12 ongunstig beslist,
1 is nog in onderzoek; wegens het patentregt 88; op 40 is
gunstigop 48 ongunstig beslist.
Dc regten van waarborg op gouden en zilveren werken
beeft bedragen 1097,22, dat is 173,10$ meer dan in 1852.
Dc opbrengst van dc domeinen, wegens vaarten enz.,
bedroeg 52,850,07, dat is 2708,65 minder dan in 1852,
Bij 10 postkantoren, met 44 hulp-of distributie-kantoren
is ontvangen 52,618,67$, dat is 1965 meer dan in 1852,
Waterstaat.
Rivieren.
Dc toestand der rivieren blijft over het algemeen vol
doende.
Sommige oevers ondervinden natuurlijken aanwas. Andere
daarentegen vordcron inspanning en kosten.
Aan dc noordzijde der breede watering van Yersckcis in
november 1853 een oeverval waargenomen, ter lengte van
ongeveer 52 ellen en ter breedte van 25 ellen boven hoog
water. Er is voorloopig in voorzien en men zou tot het
nemen van verdere maatregelen overgaan.
liet herstel van eenen oeverval (afschuring) in den oever
en zeedijk van den calamiteusen Willem-Annapoldcrter
lengte van 40 ellen, heeft eene uitgaaf van 7595,82 nood
zakelijk gemaakt.
Ter voorziening in cenc oeverafschuivingter lengte van 57
h 58 ellen aan den calamiteusen Klein-IIuissenspolder werd
ccno som van 3,600 gevorderd.
Aan de noordzijde der punt of nol van Ossenissc is eene
verzakking ontstaan ter lengte van 24 en ter breedte van
2 ellen. De betrokken dijksdircctie zou daarin met een
zinkwerk voorziendc kosten zijn op 580 beraamd.
Do volgende werken zijn in 1853 aanbesteed:
Eene ooververdediging aan Stavcnisse voor 20,900
Borselc- 18,800
Walsoorden- 17,000
In den nacht van 25 op 26 september 1853 steeg de vloed
op de Wc8terscheldc tot 1,05 el, en op de Oostcrschcldc
tot 1,35 cl boven gewoon hoogwaterzonder den golfslag.
In de aangrenzende zeegaten was die lmogto nog 0,25
meer. Op de meest blootliggende punten liepen dc golven
tot nagenoeg 6 ellen boven het peil van hoogwater.
In den namiddag van laatstgemelden dag liep dc cl) niet
lager af dan 50 duimen op de Wcstcrschelde en 14 duimen
op dc Oosterscheldebeneden het hoogwaterpcilzoo dat
op den tp van laagwater zich op dc Westerscheldc onge
veer 3,25 cl en op de Oosterschelde ongeveer 3,30 el
water meer bevond dan bij gewone eb. Do zeeweringen
waren dus nagenoeg 24 uren aan dc hevigheid der golfsla
gen bijna ter zclfder hoogte blootgesteld.
Bij dien vloed brak de bedijkingdoor de maatschappij
tot indijking der op- en aanwassing in de Oosterschelde
aangelegdover eene lengte van 300 ellen geheel door, en
werd over eene lengte van 1800 ellen zoo zeer beschadigd
dat de dijkskruin wegsloeg, zoo dat dc polder geheel dreef
en met dc vloeden gemeen lag.
De dyken aan dc polders Anna Jacoba, Oostcr- en Sir
Jansland Ecndragt en Kleine Huisens leden veel schade
die aan do beide laatstcn, zijnde calamiteuse polders, ver
oorzaakte eene uitgaaf van 7555.
Yoor het herstel der schade aan de overige calamiteuse
polders is eene som van 126,614,47$ moeten worden uit
gegeven. Bij de wet van 15 april jl. (Staatsblad no. 28)
zijn ter bestrijding daarvan de noodige gelden aangewezen.
Do provinciale werken leden bij den voormelden storm
vloed almede schadezoo als de veerdam bij Wolphaart6dijk
en het paalhoofd te Bath.
Op den 18 februarij jl. steeg de vloed bij eenen storm
uit het N. W. en N. N. W. tot de volgende hoogten, boven
gemiddeld hoogwaterzonder den golfslagte weten
des ochtens. des avonds.
op de Westerscheldc1,2 el. 1,43 el.
Ooster 1,35 1,75
in het Brouwcrshavensche gat1,86
De golfslag verhief zich daarbij tot 6,25 ellen boven ge
woon hoogwater.
Daardoor werd zware schade veroorzaakt aan dc zeewe
ringen te Ylissingen, aan do .calamiteuse polders en aan
eenige vrije polders. Dat geen wat men na den vloed van
september van het betlijkingswerk in de Oosterschelde
had getracht te behoudenwerd verder vernietigd. Bijna
al de keeten werden aldaar geheel of gedeeltelijk weggeslagen.
De ijsgang begon reeds den 19 december in het boven
gedeelte van do Oostcr- en Westerscheldcvan Antwerpen
af tot aan of even beneden het fort Bath.
De ijsgang strekte zich op de Westerscheldc uit tot aan
den Z. O. hoek van Baarland. IJij wns niet voor 16 januarij
geëindigd.
Op den 4 en 12 januarij vertoonde zich voor den Hoofd
plaat-polder eonig drijfijs, afkomstig uit den Brakman.
Op de Oosterschelde langs de reedo van Zierikzeeen
van Stavcnisse benedenwaartswas de ijsgang van korten
duur.
In het Brouwershavenschc gat was op den 3 januarij nog
geen ijs te bespeurenden 4dcn dreef een strook van om
trent 100 ellen breedte tusschen den oever van Brouwershaven
en dc daar tegenover liggende zandplaat. Den volgenden
dag strekte het ijs niet eene breedte van 100 tot 150 ellen
zich uit tot Scliarendijkc17 schepen aan dc due d'alven
voor Brouwershaven gemeerd bekwamen echter geen letsel.
Na den 6dcn werd aldaar geen ijs meer waargenomen.
Aan den calamiteusen poWer Hoedekenskerkc en aan den
nieuwen zeekeerenden muur bewesten dc marinehaven te
Vlissingen werd door den ijsgang beduidende schade toe-
gebragt.
Door dc beide regeringen van Nederland en Belgie is
bewilligd in dc opheffing der directie voor de Oostsluis op
het achterste gedeelte van het Zwinen is die sluis in be
heer overgegeven aan de dijksdirectie van den polder Be
oosten Eede, Benoorden St. Pietersdijk.
Ten aanzien der veren cn overvaarten hebben dc volgen
de verbeteringen plaats gehad:
aau do stoomboot dc JSchcldc, als nu dienende voor ver
schillende overvaarten op dc Westerscheldcdc kosten
beliepen 14,925,13$
aan dc haven van Breskcns, ten einde haar bij alle wa
terstanden met eene stoomboot te kunnen bevarenbekostigd
met 3398
aan het veer van het Sloe, Zuidbevelandschc zijde, ten
bedrage van 1990, cn
dc daar8telling ecner aanlegplaats aan Noordbeveland
voor 3550.
Tot instandhouding der stoombootdienst op dc Wcster-
schoide is de bijdrage van 6500 uitbetaaldalsmede die
voor dc stoombootdienst op de Oosterscheldete rekenen
van 1 julij 1853, cn nlzoo met 2000.
Dc stoomboot dc Schelde heeft in het najaar van 1853
hare dienst tusschen Vlissingen, Breskens, Neuzen cn Hoe
dekenskerkc aangevangen.
Kanalen en Vaarten.
Dc uitvoering der concessie tot afdamming der Oostcr
schelde, onder vcrpligting van vooraf een kanaal door Zuid-
bevclaiul te gravenen onder genot in erfpacht der slikken
op- cn aanwassen binnen zekere grenzen gelegen, schijnt
twijfelachtig te zijn geworden. De rampen die het bedijkiugs-
werk hebben getroffen schijnen laatstelijk ecnen zeer na
dceligen invloed op de onderneming te hebben uitgeoefend.
Door de maatschappij is bij dc regering aanvraag gedaan
om tegemoetkoming. Daarvan schijnt liet te zullen afhan
gen of dc uitvoering zal worden hervat. Inmiddels kan ze
als gestaakt worden beschouwd, nadat zeer aanmerkelijke
sommen daartoe z\jn aangewend.
Aon jhr. mr. M. C. Paspoort van Grijpskcrke en andere
ingezetenen van Middelburg is door het departement van
binnenlandschc zaken, namens den koning, kennis gegeven
dat een nader meest naauwgezet onderzoek gecnc termen
heeft doen vinden om voor het tegenwoordigeop de vroe
gere afwijzende beschikking ten aanzien van dc daarstelling
van een kanaal door Walcheren en afsluiting van het Sloc
terug to komen, doch dat wclligt later dc verwezenlijking
van het onderwerp minder moeijelijkhcdcn zou opleveren
cn de zaak intusschon bij dc regering niet uit het oog
wordt verloren.
Later is nog door den heer I). Dronkcrs een soortgelijk
verzoek ingediend, waarbij echter gecne sprake schijnt te
zijn geweest van eene afdamming van het Sloe. Door ge
noemd departement is hem, namens den koning, uitzigt
gegeven op de medewerking der regeringindien zijne pogin
gen, tot het vormen eener onderneming tot uitvoering mogten
slagencn voldoende waarborg mogt worden aangeboden.
Dc spuisluis tc Vlissingenvoor welke vroeger aan die
Semcentc eene bijdrage van 45,000 van wege het rijk was
toegezegd, zal nu voor 's rijks rekening worden aanbe
steed en digt bij de buitenhaven worden gebouwd.
Verveeningen.
Gedurende 1853 zijn 6 vergunningen tot derrinksteking
verleend. Zij betroffen te zamen eene oppervlakte van
10,4430 bunders.
Bedijkingen en Inpolderingen.
De vergunningen tot bedijking der schorren voor den pol
der St. Annaland, den polder Pricstermect en den Reigers-
bergschen-polder (noordzijde) zijn nog onuitgevoerd gebleven.
Die betrekkelijk schorren voor de polders Oud Noord-
Beveland, Kats en Altcklcin is uitgevoerd. De nieuwe
polder draagt den naam van Lcendcrt Abraham. Hij heeft
eene dijkslengtc van 3350 ellen.
Tot bedijking van schorren in het schengc is vergunning
verleend. Daartoe zal een dijk van 2933 ellen lengte moe
ten worden gelegd.
Ook is aanvrage gedaan eerst tot bedijking, later tot
bekading van schorren voor den polder Vcrbrandeman.
De ontwerpen tot bedijking in het Zwinin het Hellegat
en in het kanaal van Wclzingen, blijven bij voortduring
aanhangig.
Er is vergunning verleend tot afsluiting van het Slaak,
door eenen dam die bet eiland St. PhiHpsland met Noord
brabant zal verbinden. Landaanwinning is het doel dezer
ondernemingwelke tevens uitbreiding van gemeenschaps
middelen zal medebrengen.
Folders.
De uitgaven voor de calamiteuse polders hebben bedragen
als volgt:
voor gewone werken van herstel, onder
houd cn verbetetingf 620,467,65$
dc verbetering der af- cn uitwatering
van Walcheren- 50,000,00
interessen belastingen, administra
tiekosten enz- 143,734,94$
tc zamen. f 814,202,60
herstellingskosten van schade door
dc stormen van 25/26 september
1853 veroorzaaktf 126,614,47$
eenige buitengewone werken tot ver
betering, als:
verdediging der oevers van de polders Sta
vcnisse, Borseleen Walsoorden f 56,700,00
daarstcllen eener nieuwe uit
watering voor Schouwen - 74,949,92
- 131,649,92
te zamen. f 1,072,466,99$
Volgens de begrootingen van dc overige waterkeerende
polders voor 1853 hebben hunne uitgaven bedragen:
voor herstel, onderhoud en verbetering
hunner zeeworingen cn andere werken f 231,906,98
wegens administratiekosten belastingen
interessen, aflossingen enz- 158,340,27$
te zamen. f 390,247,25$
Behalve hetgeen reeds in het voorgaande jaar is opgege
ven is tot gewoon herstel onderhoud en verbetering aan
dc calamiteuse polders, het volgende in 1853 aanbesteed:
het vernieuwen der rijswerken en het maken van steen-
glooijingcn aan de Nicuwlande- en Molenpolders voor /2900;
het herstel cn dc verbetering van den zeedijk van den
Willem-Annapoldcr voor 3300
de levering van 1600 lasten doornikschc, 1700 lasten
vilvoordschc en 1800 lasten briksteen, voor f 32,174,10.
De zeedijken der calamiteuse polders zijn, over eene
lengte van 8177 ellen onder een verbeterd profil gebragt.
Eene nieuwe stcenglooijing is aangelegd tot eene opper
vlakte van 29,683 vierkante ellenter vervanging van
zwakke en versleten rijsbeslagen.
Dc werken aan do calamiteuse polders hebben de volgende
oppervlakten
bezooding1,400,000 vierk. ellen.
krammat483,500
rijsbeslag955,100
vilvoordschc stcenglooijing 590,000
doornikschc 88,110
glooijing van gebakken steen. 54,730
Onder deze opgaven is Walcheren niet begrepen.
In 1838 hadden de krammntten eene gezamenlijke opper
vlakte van nagenoeg 1,150,000 vierkante ellen, of 60 h 70
bunders meer dan nu. Niet alleen eene besparing van kos
ten, maar ook cenc vermeerdering van grasetting is hiervan
het gevolgterwijl daardoor tevens eene beduidende hoe
veelheid stroo, welke vroeger aan de zeeweringen werd
verstrekt, aan landbouw cn veeteelt wordt overgelaten.
Ook is eene aanzienlijke besparing verkregen door de
vervanging van eene zeer grootc uitgestrektheid rijsbeslag
door stcenglooijing.
Vele dijksvcrbcteringen cn nieuwe verdedigingswerken
zijn, door deze besparingen, bij de calamiteuse polders tot
stand gekomen.
De centrale directie van Walcheren zet de werken tot
verbetering der afwatering van een gedeelte des cilands
voort. Het is haar vergund geworden om daarbij gebruik
te maken van de grachten van sommige sterkten buiten de
vesting Vlissingen.
(Wordt vervolgd
