ZEE-VERZEKERING-MAATSCHAPPIJ,
héïTlogeiei\t de haas,
Qfcuctrtcutïcn.
BOORD-, Zl IIIHOLUMISrilE EB ZEEEWSC1IE
sclio zonde daarbij evenzeer behooren, doch bij het bestaan van eene
soortgelijke inrigting, door geestelijken dier gezindte opgerigt, is daartoe
minder behoefte.
Gij vraagt mogelijkwaar dan die beschuldiging van anti-christelijk-
hcid haren oorsprong van neemt
Niet andersmijn vriend dan omdat men de Nuts-opvatting van do
persoonlijkheid van den Christus niet in volle overeenstemming noemt
met het gevoelen der orthodoxen. Men vergeet daarbijdat het Nut
op Christelijk terrein alleen de practijk des Christendom! zich tot taak
heeft gesteld enmet voorbijgangdoch ook tevens met eerbiediging
van een ieders leerstellige beginselsalles inspantom hart en verstand
te vormentot die van ware burgers van het aardsehe en zoo men
hoopt eenmaal in genade aangenomen inwoners van het Hemelscho
koningrijk.
Is nu de enge poortdie tot den hemel ingang geeftnog niet eng
genoeg voor verschillende leerstelsels moet zo nog versmald en ver
laagd wordenomkunstsloten gelijkenkelen die zich in eene zekere
bogt weten te wringen of gewrongen zijn in te laten01 dat dan
do strijd, hetzij ze inwendig bij elk mensch, of uitwendig in de pole
miek der geschriften bestabuiten den werkkring van het Nut blijve
en het liever voortga de nederige betrekking te bekleedcnhoogstens
van wegwijzermaar het liefst die van opzigter die den weg tot do
plaats des ingangs effent en toeziet dat de reiziger op denzelven zich niet
onbehoorlijk gedrage. Het Nut gelooft consequent aan het bestaan
dier enge poortdoch do vorm van den ingang gelooft zij dat daar
achter besloten ismaar daarvóór niet beslist kan worden.
Willen nu de tegenstanders van het Nutwaaronder de steller
van de circulaire behoortgeene andere inrigting dan die hunne ge
loofsbelijdenis gaaf onderteekent, dan begaat de eireuiairo eene grove
foutdoor to zeggenWij willen de geestelijke vorming der kleinen
met het oog op de Christelijke Kerkwaarin zij gedoopt zijn. Nog
daargelaten of de kerkeraad der Hervormde Gemeente onderwijs in
andere godsdienstige rigtingen mag doen geven is liet zeker iqpou-
sequent van den steller der circulaire van zijne beginsels zoo af
te wijkendat hij zelfs do eerste bij de meeste do zoo beslissende
zaden wil leggen in, aan zijn geloof vreemde, harten en dus ook zaden
die hij niet houdt van een zuiver gewas overgewonnen of
maar ik wil menigen fluisteraar niet napratendie daarin de kiemen
meent te zien van eene proselitenmakcrij op protestantseh terrein.
Of intusschen dezo wijze om eene bewaarschool aan to bevelen ook
door de eensdenkenden met den steller gegouteerd wordtbetwijfel
ikvan oen' enkelen hunner is het tegendeel geblekenmen doet
er liever het zwijgen toeén om de zakenén om de personenmaar
zeker is hetdat menigeen liever eene meer ronde verklaring van wat
men wil had gezienen opmerkelijk is hetdat de redactie van het
dagblad de Nederlander, het voornaamste gedeelte dier circulaire over
nemende, van die overname die schijnbaar liberale verzekering of be
lofte niet heeft overgenomen.
Gij ziet, mijn vriend! ik kom op de circulaire zelve weer meer ne
der daarover dan nog een paar woordenom daarna tot de geschie
denis der bewaarschool weder to keeren.
Ofschoon de circulaire begintGeloofsgenooten 1 moet dan toch de
bewuste school Evangelisch Protestantseh hoeten. Maar waarom zijn er
dan de drie kerkeraden der overige Protestantsche gemeenten in deze
stad niet in gekend terwijl toch aan de leeken dier gemeenten circu-
lairen zijn gezonden Vorder wordt de zaak genoemdeen werk
van den lieerdat eiken Christen betaamt; onwillekeurig moet men dan
weer terug komen op de vraagwie is een Christen en maakt men
als van zelve de opmerking, ziende op hetanti-Koomsche der circulaire,
dat onze Roomsche Mede-christenen geene Christenen zouden zijn. Bij
scherper nazien, dan onder mijne bevatting ligt, zouden er mogelijk
meer zulke opmerkingen te maken zijndoch ik besluit de beschouwing
over de circulaire met deze eene
He circulaire eindigt met de aanhaling van de woorden eens beroem
den landgenoots: zij zijn, zoo ik meen, van den dichter N. Bcets op
eene predikanten-vergadering te Amsterdam, ten vorigen jare uitge
sproken. Hie woorden ken ik waardezelfs hooge waarde toedoch
met het doel waarmede de steller der circulaire deze woorden aan
haalde is die waarde slechts betrekkelijk. Naar den geest en rigting
des hceren B.die ik als schrijver hoog vereer geloof ikdat die
aanhaling geheel bevestigt wat ik vreesnamelijkdat de geest van
het onderwijs (want slechts het materiële van de school is aan heeren
inteekenaren overgelaten) niet anders zal zijn dan die welke het beginsel
des stellers der circulaire medebrengt, die van het exclusive zijner or
thodoxe rigting. Het leeraren geheel aan do school-onderwijzeres zelve
over te latenzoo als gezegd wordtheeft weinig liberale toepassing to
wachtenwijl de keuze van zulk een persoon toch weer aan den steller
der circulaire verblijft, en het prepareren dier keuze zeer eenzijdig
isals men do oproeping tot eandidaten niet in do Haarlemmer cou
rant het meest gelezcne dagblad voor dat soort van advertentiën
plaatst, ook niet in een dagblad dezer provincie, ofschoon het in eene
bewaarschool voor het geven van onderwijs altijd *et nuttigst is
iemand uit de provincie te hebben maar zoover ik heb kunnen na
gaan slechts in de Nederlandereene courant diehoezeer in handen
van eene zeer bekwamo redactietoch slechts eene rigtingde anti-
Nuts-rigting heeft.
Maar keeren wij eindelijk tot de school terug.
Nu het bestuur van het Nut van een lokaal tegen Mei werd voor
zien zoude dan ook tegen dien tijd do school in werking komendoch
bleef de commissie rondzien om dat tijdstip te vervroegen door het
genot van een voorloopig lokaal. Dat omzien werd verlangen toen
van den kansel der Gereformeerde Iverk werd afgekondigd dat ook
van kerkeraadswege eene bewaarschool zoude opgerigt worden en
dat verlangen werd bevredigdtoen een geacht gezelschap in deze
stad, uit eigen beweging, de kosten van zulk een voorloopig lokaal
op zich nam. Ik sprak daar van verlangen der commissie om te slagen,
en was dat verlangen niet billijk, toen de bewuste circulaire des
kerkeraads rondgezonden was. Het Nut beoogde eene algemeene in
rigting, en ware nu de kerkeraads-circulairc geheel in Gereformeerden
geest geweest, dan konden de beide geprojecteerde scholen in aange
namer verhouding nevens elkander staan; doch daar zij melding
maakte van het onuoodige eener gemengde schoolen daarbij zelfs
van eene gemeenschappelijke onderneming sprakmoest het plan van
het Nut noodwendig óf opgegeven óf dadelijk doorgezetmaar niet
gedraald wordenzoo als enkelen wilden. Ho commissie begreep
datwas het doel der circulaire wezenlijk zoo als zij opgaf ,eene
gepaste school voor alle Protestantsche Gezindhedendie dan toch
nimmer in handen van een' kerkeraadvan welke gezindheid ook,
moest blijvendewijl ze daarin altijd zou moeten ontaarden in eene
gezindtesehool. Opgeven was dus geen zaak. Wel toegerustreeds lang
van eene geschikte onderwijzeres voorzienmoest nu zonder omzien de
hand aan den ploeg geslagen worden. Alzoo trad op 1 November 11.
de bewaarschool van het Nut in de, u bekende, Walstraat in werking,
en waren binnen ééne week tijds reeds zestig kinderen van verschil
lenden stand aldaar tér school. Die met mij een bezoek in het voor-
loopige lokaal hebben gebragt, moeten met de inrigting tevens het lief
tallige geduld bewonderen der onderwijzeresdie in korte dagen reeds
zooveel tot stand heeft gebragten bereids op gehechtheid (het voor
naamste in eene bewaarschool) harer leerlingen mag hogen. En toch
was do oprigting-zcer geleidelijk gegaan; om alle hatelijkheid te ver
mijden zag inen af van eene eerst bepaalde circulaire aan de inwoners
der stad maar ging de commissie in den geest van het Nut stil voort
overtuigd dat goede waar ziehzelve aanprijst.
Mijn vrieud! nu is de bewaarschool in werking; te berekenen was
het vooruit, dat er geen Roomsche op dezelve komen zoude. Ver
valt nu niet ééne der beweegredenen van den eerwaarden kerkeraad,
om mot hunne bewaarschool haast te makenzijn nu niet de kinderen
voor het gaan op de Roomsche school bewaard; op de Nuts-bewaar-
school wordt toch ook slechts 25 cent per maand gevraagdeven als op
de Kerkeraads-school. Neen 1 nu bekomt het streven hare eigenlijke zelf
standigheid want nu juist wordt er meerder spoed gemaakt. De circulaire
zegthet zal ons aangenamer zijn die in het voorjaar dan in den zomer van 1853
te openen, en wij willen eerst de behoefte des min gegoeden stands voldoen,
en toch heeft de opname der leerlingen reeds in deze week plaatsen
doet de steller der circulaire moeite om zelfs in druk te verspreiden,
dat de kinderen uit eiken stand worden opgenomen.
Er is geene weldadige onderneming, van welken aaiu ook, of ik
neem er deel aanhad do steller der circulaire eene diaconieschool
voorgestelddan had ik en met mij vele anderen en meer anderen
meerdergaarne hijgedragen doch nu vind ik er gemoedsbezwaar in
om door mijne gift (niet te schragen, want daarvoor is mijne gift
niet noodig), maar een bewijs van goedkeuring te geven over de in
gewikkelde wijze, waarop eene zóó heerlijke inrigting, als de bewaar-
schc 4 is, tot stand zal komen.
Mijn vriend 1 wilt gij terugziende op onze jeugd jaloursch worden op
de kinderen dezer dagenbezoek dan eene bewaarschoolmaar bo
venal wilt gij eens voor een oogenblik de politiek en de drijvers iu
do godsdienst en staatkunde ontloopenof zelfs vergetenwoon dan
in de bewaarschool eens eene gelieele les bijzoowel in liet aanschou
welijk onderwijs als in het zingende spelen. Het wordt den kinderen
gelijk" wordt u dan duidelijk, en de school verlaten hebbendezult gij
ti bodroevendat dit terrein der onschuld ook al niet ontglipt aan de
Proerustes-mannen onzer dagendiegelukkig niet met de ijzeren
hand der 17de eeuw, maar toch met niet minder volharding, alles op
die eene leest willen sclioeijcndio alleen do afmeting draagt hunner
denkbeelden.
Nog ecno inlichting omtrent eene bewoordingdie ik doorgaans ge
bezigd heb in dit schrijven. Ik sprak steeds van den steller der cir
culaire in het enkelvoud. Gij moet wetendat de kerkeraad, in do cir
culaire bedoeldalleen is de predikanten en ouderlingenhet besluit
is buiten diakenen omgegaan, doch ook de ouderlingen (welke ik er
van ken, acht ik zoover ik ze ken, zeer hoog,) voelen, zoo als het
meer gaatgeene roeping out te wederstreven aan het verlangen van
jeugdiger jaren en levendiger temparement. Uit predikanten ca ouder
lingen dus is de u bekende commissie benoemd, doch slechts een dier
drie heeren geloof ik dat belast is geweest met de redactie.
En nu mijn vriend 1 vaarwel. Ik blijf
Geheel de Uwe
(maar voor het publiek het lid der Hervormde Gemeente en van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, om beide hoedanigheden daarom
nog geen Christen (in de rijke beteekenis des woords) maar iemand die
het laatste biddende en werkèndo tracht te worden).
Naschrift. Slechts om de waarheid eerder duidelijk te doen worden,
heb ik mij tot dit schrijven gedrongen gevoeld. Om de opname der
leerlingen van de Kcrkeraadsscliool niet tegen te werken, heb ik echter
dit schrijvendat voor een groot gedeelte reeds in de eerste weck van
November gereed was tot nu achtergehouden.
De steller der eireuiairo zie in mijn schrijven geen vijandelijkheid
mijn naam (zoo hem zulks belang kan inboezemen) zal de Redactie
der Middelburgschc Courant hem medcdeelenwanneer hij zich daar
toe hij eigen geschrifte aanmeldt.
Aan
de Redactie der Middelburgschc Courant.
Mijne Heeren
In het bijblad uwer Courant van zatnrdag 13 dezer staat, dat ik
in do zitting van den gemeenteraad alhier, op den 10 dezer, zou ge
zegd hebben te twijfelenof het heffen van een hoofdgeld zoo verkieselijk
is. Doch mijne rede kwam hoofdzakelijk neder op hetgene deswegens
in het verslag dier zitting, door de Provinciale Zeeuwsdie Courant van
gisteren, zondag 14 dezer, gemeld wordt.
Het voorsteldoor mij met twee andere raadsleden gedaanbewijst
dat ik een hoofdelijken omslag roven de heffing der accijnsen verkieselijk
vind. Maar ik ben er niet zeker vanof de meerderheid van den raad
de afschaffing der accijnsen en de vervanging daarvan door een hoofd
geld goed zal keuren. Ook ontveins ik mij nietdat een hoofdelijke
omslag eigenaardige bezwaren heeft. Nu ecliter een hoofdelijke omslag
ook door diegenen, welke er het afkeerigsto van zijn, nooit geheel zal
kunnen vermeden wordenen men al het onaangenamedat daarmede
gepaard gaat, eveneens zal ondervinden bij een gedeeltelijke, als hij een
geheele afschaffing van de voor handel en nijverheid belemmerende en
den huisvader zoo onregtvaardig drukkende accijnsenhoudo ik het
daarvoor, dat iedereen, die op de zaak nadenkt, het beter moet oor
dcelen, met 1854 alle accijnsen door hoofdelijken omslag to vervangen,
dan sommige accijnsen, bij slechts weinig te verminderen perceptiekosten,
te behondenen in de plaats van zoodanige accijnsenals er zouden
afgeschaft wordentoch een hoofdgeld te heffen dewijl men alsdan te
gelijkertijd het kostbare en belommerende der accijnsenen het onaan
gename van eigen opgaaf of taxatie door eene commissie, ten opzigtc
van inkomsten of van verteringenontwaren zou.
U verzoekende het vorenstaandetot rectificatie van gemeld verslag
in het bijblad uwer courant, in nw eerstnitkomend nommer wol te wil
len opnemen heb ik de eer met achting te zijn
Middelburg, 15 Nov. 1852. UWel-Ed. Dw. Dienaar,
A. E. SIKFLÉ.
11e §oe|i-inrig(ing,
Do Verceniging tot het bezoeken der Armen, die zich zoo onver
moeid het lot dezer ongelukkigen aantrektheeft eenige weken geleden
door middel der Stads-courant, haremede-ingezetenon aangezocht, om
zoo niet alle, althans een gedeelte hunner kaarten ter harer beschikking
te willen stellenten einde die te kunnen uitreiken aan zoodanige per
sonen en huisgezinnen, welke hij haar bekend staan daaraan eene ware
behoefte te hebben. liet is te wenschen om meer dan eene reden
dat aan die oproeping van de Vereeniging gevolg zal worden gegeven
eensdeels toch wordt daardoor voorgekomen dat aan enkele individus
die het geluk hebben hij onderscheidene huishoudingen bekend te zijn
te veel kaarten naar mate van hunne behoeften worden toebedeeld
hetgeen bij ondervinding blijkt dat somwijlen tot een verkeerd gebruik
aanleiding geeft, terwijl anderen daarentegen, ofschoon in meer behoef
tige omstandigheden verkeerendemaar dit voorregt missendevan dit
in den winter zoo heilzaam voedsel voor hun en hunne kinderen geheel
verstoken blijven en anderdeels is en blijft het eene bepaalde waar
heiddat ingeval de Vereeniging (die door het bezoek aan do huizen
der armen mot derzelver ware gesteldheid meer dan cenig ander be
kend is) geene ondersteuning of in geld of in geldswaarde van hare
mede-ingezetenen erlangt, zij geheel en al het doel mist waartoe zij
zich heeft zamengcsteldom namelijk de bedelarij aan de huizen voor
to komen en in de nooden der ware behoeftigenin eene geschikte ver
houding te voorzien.
Het is niet to ontkennendat er in deze stad zeer veel wordt aange
wend en toegebragt om het lot der armen to verzachtenmaar onge
lukkig wordt er te veel op verschillende wijzen en voor de hand weg
uitgedeeldmen kent de menschen en hunne behoeften niet genoeg
ja, men mist zelfs somwijlen de noodige kennis of zij de afgevraagde
ondersteuning wel verdienen en er een doelmatig gebruik van maken
en toch geeft men.
Bij eene behoorlijke centralisatie, wanneer alle bedeeling van één
punt uitging, zou er misschien met de helft van het geld oneindig meer
nut kunnen gesticht wordendan thans plaats heeften het is uit dien
hoofde eene wenschelijke zaak te achten, dat er nogeens mannen in ons
midden opstaan dio dit hoogst belangrijk onderwerp in ernstige over
weging nemen en ons dienen van raad en voorlichtingniet om te ge
ven maar om goed te geven 1 X.
Getrouwd
JACOBUS JOIIANNES DEN BOUWMEESTER
met
MARIA ELIZABETII LELS.
Amsterdam, 11 November 1852.
Mijne geliefde EclitgenooteE. J. BEKAAR, beviel lieden
voorspoedig, doch ontijdig, van eenen V,oon in wiens bezit
wij ons echter slechts weinige uren mogten verheugen.
Aardesburg
den 12 November 1852. A. YAN DE PLASSCIIE.
Heden overleed aan de gevolgen eener langdurige verzwak
king mijn zcorgeliefde Echtgenoot, ADR. BRANDT, in
leven Conducteur op do Stoomboot de M*rinses yiarianna
in den ouderdom van bijna 45 jaren, na eene gelukkige Echt-
vereeniging van 20 jaren. Diep betreurd door mij en mijne
vijf nog jeugdige Kinderen, alsmede door zijne Ouders en
zijnon Broeder.
Middelburg, Wed. A. BRANDT,
den 13 November 1852. geb. Wasbeer.
Eenige kennisgoving.
Kapitaal 300,000 ten volle te fournerenverdeeld in
100 Aandeelen van ƒ3000 (zijnde ruim 2/3 van do Aan-
deelen geplaatst.)
De Hoofdzetel der Maatschappij is Amsterdam.
De Maatschappij is aangevangen den 3 November 1852,
en zal worden bestuurd door de Heeren
W. L. YAN COEVERDEN,to Amsterdam,
W. J. GUEPIN
B. D. CRUSEMANN
als Hoofdbestuurders.
C. AVIS Dz.,te Krommenie,
JOH. TROM!?,to Rotterdam,
H. C. YAN ALPHEN,
A. DU BOIS ZOON,tc Dordrecht,
J. J. LONCQ Junior,to Schiedam,
J. J. DE KANTER,te Middelburg,
als Bijbestuurders.
Onder toezigt van de Heeren
ROBBt. R. TOE LAER,te Amsterdam,
P. BLOM,
D. DE BRUYN,to Zaandijk,
als gewone Commissarissen.
J. B. BONKE te Rotterdam
A. J. VERBEEK VAN DER SANDE, te Dordrecht,
IJ. COOL te Schiedam
Mr. G. A. FOKKER,te Middelburg,
als Buitengewone Commissarissen.
Do ondergeteekende (voor zooveel de Provincie Zeeland
betreft) met het beheer van bovengenoemde Maatschappij be
last beveelt deze Maatschappij aan do aandacht van Scheeps-
reedersScheeps-eigenaren of Deelhebbers in Reedorijen voor
de groote Vaart.
Aan Makelaars wordt de gewone Provisie ten volle uit
gekeerd.
Bijzondere inlichtingen zijn bij den ondergeteekende te
bekomen.
Middelburg, den 15 November 1852.
J. J. DE KANTER.
«ïpenljare AerUooping- door den Notaris WOUTER-
SENVrijdag den 19 November 1852, 's morgens 10 ure,
in de Gemeente Serooskerkeeerst op de Hofstede genaamd
Ter JfSeeen daarna op de Hofstede genaamd Ver hinde
van eene partij IAliefkout, MutsaardSpaanders
SSouEiistamuienArbraah, Ijzerwerk enz.; breeder
op de uitgezette Kaarten aangewezen.
Men zal op Dingsdag den 30 November 1852, des namid
dags ten ddn ure, in het Logement de Oude Zoutkeet, te
fAoes, publiek presenteren te verkoopen eene OBLSGA.
TIK ten laste de Watering en Landen, gelegen in den Zuïd-
Craaierteiland Zuidbevelandgroot in kapitaal per resto
E34ÏIS, loopendc thans ten intresse van vijf pet. 'sjaars.
Informatien zijn tc bekomen bij den Notaris LENSHOEK,
te ti'nlphaartsdijk.
Op Woensdag den 1 December 1852, des voormiddagsten
11 ure, zal, binnen de Stad does, in het Logement de Oude
Zoutkeetbewoond door den Heer C. DE JONGE, ten over
staan van den Notaris J. G. RISSEEUW, aldaar reside
rende publiek worden te koop gepresenteerd
Eene IAABITA1/B HOFSTEDEaangenaam gelegen
en rijk beplant, groot 47,21,30 Ellen, staande en gele
gen in de Gemeenten Nisse Baarland Oudelande en 's Ilocr-
Abtskcrkc aankomende Vrouwe KONING Weduwe van
den Heer C. FRIEDIIOFFen Vrouwe KONING, Eclitge
noote van den Heer G. L. VAN DEN BERG; bewoond en
in gebruik bij PIETER DE JONGE, om 14/8,78 den hoop
'sjaars, tot 1 blaart 1854; doende aan GrondlastenWater-
penningen en Erfpacht over 1852 4G7,35.
Breeder bij uitgezette Biljetten gespecificeerd.
Informatien to bekomen ten Kantore van gemelden Nota
ris RISSEEUW en bij den Hoer G. VAN DE VELDE,
Goud- en Zilversmid te Goes.
Te koop of in ruiling, eene extra goede TH, HUMT,
BAROUCHET, UAIMI AGK\ en een EKKIWAGEBJ
bij L. DE KEYZER, Mr. Smid op bet Noordplein.
Te koopvoor een' civilen prijs een BIUJAKT met
toebehooren. To bevragen bij S. VAN GEMERTin de
Klokstraat te does.
Bij II. TRACIISLER, Kortendelft, is in de 5de Klasse der
218de Loterij getrokken, op no. 2029, een Prijs van ƒ1000.
Bij H. N. SPIER is getrokkenop no. 2029 een Prijs
van iOOO «ulden.
Er wordt gevraagd eene HOSIIOIIBSTEBtusschcn
de 30 en 40 jaren, de vereïschte bekwaamheden bezittende,
bij een eenig Heerop een der Dorpen dezer Provincie.
Adres, met franco Briefjes, bij do Uitgevers dezer Courant,
onder de letter Z.
Hl
Eene WERKMEI», van goede getuigenissen voorzien,
terstond benoodigd. Adres bij de Uitgevers dezer Courant.
Terstond eene bekwame BIESSTMEIB benoodigd.
Adres bij de Uitgevers dezer Courant.
Eene Burger IJIEUKTMEI» met Pot en Wasch kunnen
de omgaanterstond benoodigd. Adres bij M. A. TRACHS-
LER, in den Kortendelft.
Eene MEI» benoodigd. Adres bij denBoekv.IIENDRIKSE.
voorheen J. L. ALBERS.
Dit Hotel, gelegen in het midden der Stad, in de nabij
heid van het Koninklijke Paleis en de beide Beurzen, wordt,
na gedane uitbreiding, verbeteringen en verfraaiingen, op
nieuw beleefdelijk aan Heeren Reizigers en Familien aanbe
volen; zullende alles aangewend worden, wat strekken kan
om het verblijf aldaar zoo aangenaam mogelijk tc maken.
Amsterdam, den 1 November 1852.
W. BUSSER.
TER DRUKKERIJ YAN DE GEBROEDERS ABRAHAMS.