SCHMJF-INRT VAN II. STEPHENS.
TIJDREKENKUNDIGE KAART,
Bectijbiugett.
üadïbcöduniumsi}.
Qbuertcnttcti.
TIJDSTROOM DER VADERLANDSCIIK GESCHIEDENIS VAN DE VROEGSTE
TIJDES TOT OP DEDEN,
Mr. J. VAN LENNEP.
ter drukkerij van de gebroeders abrahams
ca
Volgens opgave der policie hebben 26,000 personen het
bal van den Hal bijgewoond.
Toen dezer dagen een hooggeplaatst ambtenaar aanLo-
dewyk Napoleon het jongste geschrift van Victor Hugo aan
bood nam hij het in de handdoorbladerde het evenmet
een verachtelijken glimlach op de lippenen sprak tegen de
omstanders: „Ziet, mijne heeren, dit is Napoleon de Kleine
door Victor Hugo den Groote."
22 Augustus. Het gebrek aan politiek nieuws duurt
steeds voort; ministers, leden van liet corps diplomatique en
hooggeplaatste ambtenaren verlaten Parijs om zich naar buiten
to begeven, en maken plaats voor de menigte vreemdelingen
die in dit saizoen de stad bezoeken. De senaat, de wetge
vende vergadering en de staatsraad houden geene zittingen
do ministerraad is tot op twee leden teruggebragtterwijl do
president na acht maanden van aanhoudende werkzaamheid
nog te St. Cloud uitrust,
Men spreekt veel over de invrijheidstellingen den 15
dezer door den Moniteur aangekondigd, doch die nog steeds
achterwege blijven. Men maakt daaruit opdat de lijst nog door
een aantal namen zal worden vermeerderd naar het schijnt
znllen daarop geene namen van personen van eenige politieke
bekendheid voorkomen.
Beursberigt. 3 pet. 75.60; 4j pet. 104.80 fr>
België. Brussel 21 augustus. Het verdrag op den let
terkundigen eigendom tusschen Frankrijk en België is geslo
ten. De nadruk in Belgie is alzoo vernietigd. Het verdrag
van 1845 is niet hernieuwd, maar wordt vervangen door een
verdrag op de letterkundewaarbjjgelijk van zelf spreekt
ook de letterkundige eigendom van België, tegen den Fran-
schen nadruk, wordt in bescherming genomen.
VLISSINGEN 23 augustus. Voor Antwerpen bestemd zijn alhier
ter reede gekomenJeune CarolineElderkamp van GooloAphro-
dite, Jensen, van Gothenburg, met planken; Hope, Andersonvan
Ncwcastle met soda; Telegraph Friedrichsenon Fortuna Dayen
beide van Bergen met stokvisch HerculesDiedrieh van Riga j en
VictoriaSuerken, van Memel, beide met hout; Victoria, Vossvan
Archangelmet lynzaad CittadinoCarbonaravan Bucnos-Ayres
mot huiden
Voor Brussel: Wiederhimst, 3. 3. Buhr.
Voor deze stad: Onderneming, Lansbachvan Sunderland, met
steenkolen.
Van Antwerpen zijn de Scholde afgekomen en van onze reede naar
zee gezeild IsabelHarris en Excell, Ainswichbeide naar Londen
Hortence, Iloffkamp, naar LiverpoolRosebud, Arnoldnaar Colches-
ter Fratelli MimbelliCovaeevich naar KonstantinopelSt. Micliele
Canecinaar Savone; ClaraAnn, Beed, naar Boston; Balona, Voets,
naar Rio-Janeiroen AnversoisMeulenaar, naar de Havannahalle
met ladingElisabeth HennisonCarpentiernaar Bremenmet ballast.
Van Gent: JosephPutter, naar Liverpool, en LoochristyNifors
naar de Zwarte zeebeide met ballast.
Z(jne Excellentie de StaatsraadCommissaris des Konings in de Pro-
vincio Zeelandhoeftbij circulairo van den 4 dezer maandal de
Polderbesturen in het Vierde District opmerkzaam gemaakt op het hoog
belang, hetwelk allen hebben bij het daarstellen van een algemeen
Suatie-kanaalen dezelve uitgenoodigdde Ingelanden buitengewoon
bijeen to roepen ten einde do door den Minister van Binneulandsche
Zaken voorgestelde vraagtot welk beloop de Polders gezind zouden
zijn do kosten van het daar te stellen Kanaalen voor het voortdurend
jaarlijks onderhoudvoor hunne rekening te nemen te beantwoorden
om alzoo te kunnen oordeelen over de hoegrootheid van den bjjstand
welke uit 's Rijks kas zoude kunnen worden verstrekt.
Sinds de zaak bij de Staten van Zeeland is behandeld heeft zij het
onderwerp van vele gesprekken uitgemaakt; eerstdaags zal ieder be
langhebbende instaat zjjn gesteld om zijne gevoelens te uitenen of
schoon het alzoo ongepast mag schijnen, door betoogen in een dagblad
het uiten van die gevoelens vooruit to loopenkan het niet misduid
wordendat de aandacht op de bovenberoepene circulairo meer alge
meen worde gevestigden dat ecne bedenking worde geopperdwaar
door volgens veler oordeelhet hoofdbezwaar tegen het uitvoeren van
het plan van don lieer StaatsraadCommissaris des Koningsgrootc-
lljks weggenomen zoude kunnen worden.
Niemand is er die dit plan op zichzelre niet in alle deelen huldigt
maar do ontzettende kosten aan de verwezenlijking van hetzelve verbon
den schrikken de meesten af, en wel zoodanigdat zelfs diegenendie
heel gaarne de dadelijk noodlijdende Polders bij Sluis en Aardenburg
to gemoet zouden komen het plan hestryden.
Do rigting die aan het Kanaal zou gegeven worden is niet algemeen
hekend; maar afgaande op de afbakening die nog kort geleden voor een
ieder zigtbaar was, dan schijnt het, dat het Kanaal uit do Linie van
don Passageule-polder zou getrokken worden in do oude Brugschc-vaart
bij Oostburg (het Groote Gat)en alzoo geheel het eerste gedeelte van
Prins-Willempolder in de breedte zou doorsnijden. Dit Groote Gat zou
dienen voor oenen eersten ontvangboezem en uit het achterste gedeelte
van hetzelve zou het Kanaal geleid worden door het tweede gedeelte
van Prins-Wiilcmpolderzoodanig dat dit gedeelte almede over deszelfs
gansche breedte doorsneden zoude worden.
Do doelmatigheid van dit plan te beoordeelen betaamt alleen aan de
mannen van het vaken aan hen die daartoe zijn aangesteldmaar
aannemende dat het Kanaal moet geleid worden volgens de circulaire
hierboven beroepen van af Sluis tot in do Linie van den Passageule
cn uit dezo Linie door do beide gedeelten van den Prins-Willempolder
dan valt het al dadelyk in het oog, dat het Kanaal eenen vreeselijken
omweg neemtvele kunstwerken zal vereischenen dat bovendien vele
partikuliero eigendommen daartoe zullen moeten ingenomen worden.
Die omweg nu en dat innemen van partikulicre eigendommen kan
volgens veler oordeel, vermeden worden.
Het is overbodig te doen opmerkendat de eigenaren en concession-
narissen der Schorren bij Sluis niets meer verlangendan dezelve hoe
eerder zoo beter in te dijken, en dat, die indyking vergund of bevolen
wordendo, met inachtneming der verpligtingenden concessionarissen,
onder anderen bij het besluit van 10 Mei 1827, opgelegd, men reeds
in den zomer van 1353 van af de haven van Sluis tot in de Linie ecne
onafgebrokene ïecks van kreken zoude bezitten, die voor ontvangboe
zem cn voor waterleiding zouden kunnen benuttigd worden.
Dio kreken en lago gronden zijn, zoo ari uit den aard voortvloeit,
van geene, of althans uiterst geringe waarde. Geen duim daarvan is
partikulier eigendomen mitsdien zou de afdamming van het Zwin bij
Sluis het gevolg hebben, dat ruim een derdo gedeelte der lengte van
het aan te leggen Kanaal voor uiterst geringe kosten (altijd in verhou
ding tot do gevorderde 638,000) tot stand zoude worden gebragten
dat bovendien dadelijk in den eersten nood zoude kunnen voorzien
worden.
Bij do octrooijen van indijking van den Prms-Willempolderdatis
22 April 1650 en 13 Maart 1651 te vinden in het Groot Plakaatboek
2de deel, pag. 1996 en 1997 is bevolen, in het belang der steden
SluisAardenburg en Oostburgdat ecne vaart ter breedte van 5
roeden door de in te djjken gronden zoude aangelegd wordenen
zulks van af den hoek van den Oranjepolder, toen gelegen onmiddelijk
tegen de Wester-Scheldetot aan het zeegat van Coxyethans do
Sophiapolder.
De indijkers van Prins-Willempolder hebben aan de hun opgelegde
voorwaarde voldaan. De vaart is nog aanwezig en dient tot hoofd
waterleiding van den Prins-Willem en andere polders.
De sassing waardoor de vaart zich in de Wcster-Schelde ontlastte
is niet meer aanwezigdoch is vervangen door gewone zeesluizen.
Van af die zeesluizen loopt zij voort langs de Nieuwehaven-Mag-
dalena-, Henricus- en Stampershoekpolderstot voorbij Oostbnvg
waar zij valt in de oude Brugsche vaart, thans genaamd het Groote
Gatuit het Groote Gat is zij voortgetrokken tot voorbij de Nieuvelt-
schansvan welk punt af zij in eene regte lijn voortloopt tot tegen
den dijk van den Sophiapolder. Over de gansche uitgestrektheid, ter
uitzondering alleen van een zeer klein gedeelte, onmiddelijk aanslui
tende tegen den Sophiapolderis de vaart nog van de tragels voorzien
en is dus do oude bedding ter breedte van 5 roeden nog bewaard.
Deze vaart meent men dat benuttigd worden kanen dat dit doen
de de omwegendie het nieuw aan te leggen Kanaal neemtzouden
vervallen niet alleenmaar dat tevens het aanleggen van vele kunst
werken en het innemen van gronden van partikulieren voorgekomen
worden zou.
Of dezo vaart uitgegraven wordendehetzelfde resultaat zoude ople
veren als het ontworpen Kanaalkan niet twijfelachtig zijn, zoolang het
waar isdat het water zelf de beste waterpassing oplevert.
Het nieuw Kanaal toch zou geleid worden in het Groote Gat; maar
zoo als boven is gezegd maakt deze boezem mot do vaart een ge
heel uit,
(Vervolg en slot hierna.)
i
Be Leerredenen van Ds. JT. J, K>. Ven Kate
beoordeeld door
Di1, jr. JT. van tiosterzee.
In de Jaarboeken voor Wetenschappelijke Theologie, Xde deel 2de stuk
onlangs in het licht verschenen komt eene uitvoerige beschouwing voor
van genoemden bundel Leerredenengeschreven door een' allezins be
voegd' beoordeelaarden beroemden Rotterdamschen Kanzelredenaar
cn Godgeleerde, Dr, Van Oostekzee, waaruit wij gaarne het vol
gende overnemen.
Wie predikt hier in geschrifte voor ons Deze vraag anders blijk
en vrucht der nieuwsgierigheid is hier van hooger belang. Op welk
ander gebied het mogelyk zypersonen van zakenhet boek van den
schryver te scheidenvoorzeker niet op dat der Homiletische Letter
kunde. De homileet was mensch vóór hij prediker werden ook de
mensch in wien Christus eene gestalte verkreeg behoudt eene eigenaar
dige physionomie, die hem ook op den kanzei zal bijblijven. De wijs-
geerig gevormde zal het liefst de ideën ontwikkelen dio in het Evangelie
zyn ncdcrgelegd; do man van phantazy en gevoel zal bij voorkeur do
groote feiten des Christendoms schilderen voor de oogen der toehoor
ders, of zich op ligt ontplooide wieken in het gebied der toekomst
verheffen. Hij die hier als prediker optreedtom van zjjncn Heer te
getuigenis dezelfde dio reeds als jongeling menig oor aan zijne tonen
geboeid en als man de opgewekte hoop zjjner lente in zijnen zomer niet
teleurgesteld heeft. Het is de Dichter van Chatterton, van Ahas-
veros, van Christus Remunorator. Zie! wij kennen onszelven
hot regt niet toeom het werk des Dichters te prijzenal voelen wij
ook behoefte om hem voor menigen zijner zangen te dankenmaar wij
dringen er op aan dat men zijn regt zal erkennen om het Evangelie
te verkondigenzoo als het door eene Dichterlijke Ziel opgevat on
verstaan is geworden.
Wat predikt hij aan de Gemeente des Heeren Zietdaar de vraag
die nu vóór alle dingen onderzoek en antwoord verdient. Ten Kate
heeft ons niet in het onzekere gelaten. Zjj ook de bazuindie hij slaat
met een digten bloemkrans omstrengeldzij geeft geen zoo onzeker
geluiddat men zich niet tot den kryg kan bereiden. Verzamelen wy
enkclo proeven. De Christus, Heer en Koning des Godsrijks, is hier
geplaatst op den geheel éénigen rang, die Hem toekomt. De Godheid
onzes Hoeren wordt in onbewimpelde en krachtige uitdrukkingen geleerd
en geëerd. De slavernij der zonde wordt geteekendniet in enkele
afgrijsselijke gedaanten, maar ook in de fijnere vormen, waarin zij zich
by zulken vertoontdie bewaard bloven voor grovere uitspattingen
wat men ook aan Ten Kate betwisten mag, gewis niet de gave om
soms met één of twee trekken regte Schlagwörter al de ellende
van den mensch buiten gemeenschap met Christus te schetsen. Daar
entegen wordt op menig blad van dit bock hot Evangelie van Gods
vrije genade in Christus, onbedekt, onbekrompen, zelfs dringend ver
kondigd. Het kruisoffer is dezen prediker niet slechts onderpand, maar
oorzaak der zaligheid. En op dat offer wordt al wat zondaar heet
herhaaldelijk cn ernstig gewezenop wedergeboortebekeeringheilig
making gedurig weêr aangedrongen en leven tegen over doodvloek
tegen over zegen gesteld. Wij wetenhoe ver deze vlugtige opgave
verwijderd is van volledig te zijnmaar zij zal genoeg zijn om ten
minste in bicede trekken, den geest dezer preêken te schetsen.
En zoo komen wij tot de vraag: Hoe Ten Kate predikt 1 Hier is
het eerste, dat onze opmerkzaamheid boeit, de verhouding dezer preê
ken tot de individualiteit des schrijvers. Vóór alle dingen kenmerken
zij zich door weelderigenbijna hadden we gezegd kwistigen overvloed.
Menig prediker kan zich niet beklagendat de denkbeelden in over
vloedige mate hem toestroomen. Dikwerf bewondert men bovenal de
spaarzaamheid en eenvoudigheid van den spreker, zonder te vragen of
zij ook armoede, en een gevolg is van de eenvoudige, maar noodlottige
oorzaakdat men niet meer had te geven. Ouder die eenvoudigen en
spaarzamen kan men zeker Ten Kate niet rekenen. Hij is meer met
dan om gedachten en beelden verlegen. Heeft hij zich neêrgezet vóór
den tekstdien hij behandelen zalwoorden en denkbeelden stroomon
van alle zijden hem toe; het één verdringt haast het ander, en de pre
diker schijnt niet te kunnen besluiten om veel weelderige loten van
zijnen wonderboom af te kappen lijj heeft ze ook niet mot moeite te
zamen gebragtmaar zag zedoor ecu krachtig schotals te voorschyn
gedrongen uit een'jeugdigensaprijken stam. Hij tracht zijn onderwerp
zoo veel mogelijk niet slechts van éénc, maar van meer dan céne zljdo
te behandelen. Met eene gemakkelijkheidwaarvan de wedergade zeker
niet dikwijls gevonden wordtwordt do ééne blinkende steen na do
andere aan het snoer der rede geregen. Do schrijver biedt zijn' lioor-
deren alles ten bestewat hijin verband met of naar aanleiding van
het gekozen onderwerp aanschouwt of gevoelt. Of liever, hij berekent
niet of hij veel of weinig zal geven. Hij stort uit wat in hem tintelt
en gloorteene goedeneergedruktegeschudde cn overloopende
maatwordt in den schoot der hoorders geworpen. Men zou uit elke
preêk eene bloemlezing kunnen maken. Wy noemen o. a.bl. 44, de
beschrijving van den dood bl. 59 de toespraak aan den slapcnden zon
daar; bl. 131, de voorstelling van Gods majesteit in de zee; de schets
der opwekking van den jongeling te Namdie wij gerustelijk (in wiens
oog het ook naar heiligschennis gelijke) nevens die van Van dek Palm
durven plaatsende teekening van Paulus onder de krijgsknechten te
Rome, bl. 188; die van Petrus verloochening; van de stemming der
Elve na Jezus hemelvaart; van het Joodsche Volk bovenalzoo als het
alle tyden doorleeftalle plaatsen doorzwerftalle lotwisselingen door
staat. Inderdaadop al die bladzijden is het mogelijk enkele uitdruk
kingen aan te wijzen, dio men met reden niet boven alle bedenking
verheven acht. Maar die daarom ontkentdat zij tot het schoonste
behooren dat onze letterkunde voortgebragt heeftis gelijk aan wie
om enkele sproetjenseen schoon gelaat niet wil zien.
Van den Christenleeraardie met ongewone gaven is toegerustwordt
de verloochening van geene enkele maar de trouwe aanwending en
bovenal de heiliging van alle die gaven gevorderddoor de kracht des
Heiligen Geestes. Ook door die gaven kan hij hoorders tot zijne pre
diking trekken die de stem van een' welligt oven waardigen maar min
der boeyenden en rijkbegaafden getuige des Heeren ontwyken. Wel
hem, aan wien niet slechts veel werd toevertrouwd, maar dio ook in
velen getrouw was
Correspondentie.
Een ingezonden artikelgisteren met het postmerk Mid
delburg ontvangen, is ter zijde gelegd, omdat de inzender
ons niet bekend is.
Heden beviel van een' Zoon, J. C. KOOMAN, geliefde
Echtgenooto van P. 1IOLSCHER, Wijnkooper.
Middelburg, den 19 Augustus 1852.
Heden beviel voorspoedig van eenen ZoonVrouwe
C. BODDAERT, geboren Baronnesse VAN HEECKEREN
VAN BRANDSENBURG.
Middelburg den 21 Augustus 1852.
Middelburg, den 21 Augustus 1852.
Wy ontvingen heden de treurige tijding, dat op den 19 dezer
te Amsterdam overleden is onze veelgeliefde Zuster, BER-
NARDINA ALETTA SCHUTTEWeduwe van den Heer
PAULUS COSTER, in den ouderdom van bijna 72 jaren.
J. BRESSER.
J. PI. BRESSER,
Eenige kennisgeving. geb. Schutte.
a iLVTOO VS'/ JJ r. LIAG te ALRMtEIU.
Namens de Commissie voor de Tentoonstelling van Voort
brengselen van Nationale Nijverheid wordt berigtdat de
mijetten van Verloting; der door do Commissie aange
kochte Voorwerpen verkrijgbaar gesteld zijn, voor de Stad
Middelburg, bij de Boekhandelaars Van Benthem Jutting
aldaar.
De Notaris TPI. VAN UYE PIETERSE zal, op Dingsdag
den 31 Augustus eerstkomende en volgende dagen aan het
Venduhuis van M. D. PRYESin de Sint-Jacobstraat te
Vlistingenpresenteren te verlcoopeneene partij
KEUBELAIRE GOEDEREN,
bestaande in Mahonijhouten en andere TafelsSpeel- en Pe
nant-Tafels, Mahonijhouten, Geboende en Geschilderde Secre-
tairen Cliiflonnièren Ledikanten met en zonder Behangsels
KabinettenStoelen met zwarte Zittingeneene extra f'raaye
Wit-Porceleingeschildcrde Winkelkast met Schuiframen dito
Toonbank; eene groote partij zoo oud als nieuw gemaakt
Koper- en Tinwerk, Spiegels en SchilderijenPorceleinGlas-
en AardewerkVloerkleeden Karpetten KagchelsFran-
klinsextra goede Bedden met toebehooren nieuwe Paarden
haren Matrasseneene CanapéCommodeseene partij ge
korven 1 abak Goudsche Kaaseenige Bloemgewassen en
wat verder zal worden bijgebragt. Alles daags te voren voor
een ieder te zien, Korting 12 pCt.
Vrijdag nacht VERMIST een Witbonte Karnhond,
by D. ROOZE, te iirigdamme.
Voor de 318«le STAATS-EOTERIJT zyn to bekomen
Heele en Gedeelten van Loten, in Koop en in Huur
bij J. M. HENDRIKSE, Lange Noordstraat, C, 33.
Tegen November eene MEVSTMEI» benoodigd. Adres
by de Uitgevers dezer Courant.
De thans algemeen in gebruik zijnde soorten van dezen
met roem bekenden Fabrikantverdienen de voorkeur boven
andere Inkten zoo door zuiverheid als vloeibaarheid.
Het schrift van voor een aantal jaren waarvoor deze
Inkt gebruikt is is nog even git zwart alsof het slechts
eenige dagen geleden geschreven was. Het gebruik van Sta
len Pennen heeft op do zwarte en blaauwo Inkt volstrekt
geenen invloed.
Men heeft de volgende soorten
1. Blaauw-zwarte Inkt in Kruikjes van verschillende grootte.
2. Blaauwe Inkt.
3. Roode Inkt.
4. Inkt tot het copiëren van Brieven enz.
5. Inkt tot het merken van Linnengoed.
Mi IJM* O 1"S(
Tc Middelburghij DE GEBROEDERS ABRAHAMS,
te Vlissingen, bij P. C. VERIIOEFF te Zierikzee, bij
P. D. J. QUANJER, te Goesby L. DE FOUW, en to
Sluisbij T. J. JANSEN.
De Boekverkoopcr W. P. VAN STOCKUM heeft ver
zonden
OP
TEN GEBRUIKE BIJ DE GESCHIEDENISSEN VAN NOORD
NEDERLAND VAN
Prijs in Plano 1,50; in Carton 1,90 in Carton op
Linnen 2,20.
Om een geregeld overzigt te geven van de Geschiedenis
onzes Vaderlands en het verband der gelijktijdige gebeurte
nissen in de verschillende Gewesten aanschouwelijk te ma
ken, is onze Historie op dezo Kaart in den vorm van den
bekenden Stroom der Tijden van Strass voorgesteld, do go-
beurtenissen van den tijd der oude Batavieren tot op den
onzen, in chronologischo orde tusschen eeuwlynen afge
deeld, vermeldende.
Bij BROESE COMP.te Bredais van de Pers geko
men en by hunne Correspondenten verkrijgbaar
«le tweede druk van
Mr. G. DORN SEIFFEN, Geslachttafel der Koningen
van Europavan 15001852 Overzigt der StatenRege-
rendo Vorsten en Staatsvormen, tot 1852. Prys 60 cents.
Voorts wordt met veel succes door hen gedebiteerd
I. Mr. G. DORN SEIFFEN, Handboek der Algemeene
Geschiedenis5 deelen in 6 stukkenvoor den geringen
prijs van 15 of per deel afzonderlijk: 1ste, Oostcr-
sche Volken 1,20 2de, Grieken 1,G0 3de, Ro
meinen 2,50; 4de, Middeleeuwen, ƒ3,40, en 5do
(twee stukken)Nieuwe Geschiedenisf 6,30.
II .Handleiding tot de Algemeene Geschiedenis
voor het Onderwijs in do Gymnasien, 5 stukken, 3,25.
III .Voortgang der Beschavingzigtbaar in de
Geschiedenis der Volken40 cents.
IV. - Gelijktijdig Overzigt der voornaamste Vorsten
van Europa, van den jare 8001851 in vier tabellen
op groot Drukpapier, 90 ets.op zwaar papier 1,40.
V.Voornaamste Gebeurtenissen der Algemeeno
Geschiedenis gelijktijdig beschouwd, tot 1832, 1,20.
