BIJBLAD VAN PB lllltDI IJtl IK.SI IIi; COURANT
1848.
van halurdag 29 Juli/.
^TO 91*.
TER DRUKKERIJ VAN DE GEBROEDERS ABRAHAMS.
MID0ËLBVB6 den 29 Julij.
Wij deelen hierbij mede het vervolg der in ons vorig no.
vermelde berigten uit Oost-Indienmet den overlandpost.
Batavia 26 Mei 1848.
De hoogst belangrijke berigten per jongste mail alhier aan-
gebragtnopens de politieke gebeurtenissen in Frankrijk en
verscheidene andere Staten van Europa, en de onzekerheid
waarin men hier verkeert omtrent de gevolgen die daaruit
kunnen geboren worden hebben eenen algemeenen stilstand
in onzen handel te weeg gebragtzoodat alleen voor directe
behoefte eenige transactiën werden gedaan. Verscheidene hou
ders van goederen schijnen zelfs ongenegen, onder de be
staande omstandigheden te verkoopenen willen liever den
afloop der gebeurtenissen afwachten. Voor vele invoer-arti-
kelen eischt men hoogeren prijs, doch blijven koopers gere
tireerd, terwijl uitvoer-artikelen doorliet intrekken van vele
orders uit Europa alleen tot lagere prijzen zijn te plaat
sen zoodat in het geheel onze markt als nominaal moet
beschouwd worden.
Da gouverneur-generaal van Nederlandsch Indie heeft goed
gevonden en verstaan te wijzigen het tarief no. 6 van uit
gaande regten op Java en Madura, gearresteerd bij art. 2
der publicatie van 10 november 1837 Staatsblad no. 57),
met dien verstande, dat de koffij voortaan, bij den uitvoer
van Java en Madura zal zijn onderworpen aan een uitgaand
regt van twaalf ten honderd van de waarde, en van de helft
van dien, of zes ten honderd van de waarde, indien de uit
voer geschiedt in Nederlandsche schepen naar Nederland
met borgstelling voor het verschil.
Nog heeft de gouverneur-generaal goedgevonden te wij
zigen
a. Het tarief 110. 6 van uitgaande regten op Java en Ma
dura gearresteerd bij art. 2 der publicatie van 10 novem
ber 1837 Staatsblad no. 57), zoodanig, dat Java-thee
voortaan, onder Nederlandsche vlag, naar Nederland zal
kunnen worden uitgevoerd vrij van uitgaande regten blij
vende het regt onder vreemde vlag bepaald op 4 per
f 100 waarde.
b. Het tarief no. 3 van inkomende regten op Java en Ma
dura, op diverse goederen, zijnde voortbrengselen van Eu
ropa America en de Kaap de Goede Hoopgearresteerd
bij publicatie van 25 september 1837 Staatsblad no. 47),
en het tarief 110. 5 van inkomende regten op Java en Ma
dura op diverse goederen zijnde voortbrengselen van landen
beoosten de Kaap de Goede Hoop en niet begrepen in de
voorgaande tarieven, gearresteerd bij art. 1 der publicatie
van 10 november 1837 Staatsblad no. 57), met dien ver
stande dat het theelood of het lood geplet voor de inpak
king van thee, bij den invoer op Java, onder Nederlandsche
vlag, zal zijn vrijgesteld van inkomende regten mits voor
zien van een certificaat van Nederlandsche bewerking ter
wijl hetzelve, onder andere omstandigheden ingevoerd, zal
zijn onderworpen aan een inkomend regt van 6 pet.
Bij gelegenheid van het vertrek van den hoog-edel gestr.
heer E. B. van den Bosch, scbout-bij-nacht en afgetreden
kommandant van Zr. Ms. zeemagt in Oost-Indie, hebben
scheepsreeders assuradeurs en kooplieden van Batavia een
brief van erkentenis aan dien vlag-officier gerigt.
Nog laten wij hier volgen hetgeen plaatsgebrek ons tot
heden verhinderde geheel mede te deelen.
De heeren mrs. J. van Hall en C. /I. den Texwelke in
der tijd nevens anderen verklaard hebben zich hun oordeel
over het ontwerp van Grondwets-herzieniiigzoolang het
niet als wets-ontwerp zou zijn voorgedragente moeten
voorbehouden, hebben thans bij adres aan de Tweede Ka
mer (zoo als wij reeds in ons no. van 11. donderdag ver
meldden) hunne beschouwingen over de ontwerpen van wet
tot Grondwets-herziening bekend gemaakt.
Zij stellen daarbij ten doel der Grondwet eene welgeor
dende grondwettige monarchie met eene krachtige regering
aan het hoofd en eene vertegenwoordiging die de belan
gen en de regten van den Staat krachtig en met ernst voor
staat."
Aan dit beginsel toetsen zij de voorgedragen ontwerpen
en hebben daarop onderscheidene bedenkingen.
Zij willen gelezen hebbenniet de persoon des Konings
maar de Koning is onschendbaar.
Zij zien bezwaren in de regtstreeksche verkiezingen, en
beschouwen de verkiezingen met één trap als het zekerst
leidende tot eene volksvertegenwoordiging. Doch welklstel-
sel ook het verkieslijkst zij, bij de onzekerheid daarover,
ware het voorzigtig het vraagstuk aan de gewone wet over
te laten.
De Eerste Kamer wenschen adressanten behouden te zien
doch zamengesteld uit leden die deels door den Koning,
deels door provinciale Staten en andere hooge collegien en
zedelijke ligchamen benoemd worden.
Adressanten verklaren zich tegen eenen Raad van State
zoo als die thans wordt voorgesteld.
Ten aanzien van provinciale Staten en gemeentebesturen
voorzien adressanten vele moeijelijkhedenomdat de gren
zen tusschen uitvoerend en wetgevend gezag niet zijn in acht
genomen.
Met de bepalingen over onderwijs, godsdienst, regt van
vereeniging en brieven-geheim kunnen adressanten zich geens
zins vereenigen. In het algemeen meenen zij omtrent al de
ze punten dat zij gevoegelijker door de gewone wet ge
regeld konden worden en dat de_ ontworpen Grondwet
daarover te veel bepaalt.
Voorts maken adressanten nog eenige aanmerkingen op en
kele artikelen der ontwerpen.
Ten siotte zeggen zij De ondergetekenden zijn van
meening, dat het hier bovenal op een kalm en onpartij
dig onderzoek aankomt. De vooruitgang, naar welke ook
zij streven is de vestiging van een krachtigwelgeordend
Staatsbestuur, waar de vereenigde pogingen van Vorst en
Volk tot het bereiken van het doel van den Staat, met
het beste gevolgworden geieid en verzekerd teruggang
zou het in hun oog zijn wanneer hetdoor ongepaste magts-
verdeeling of het gemis der noodige waarborgen van wel
ke zijde ook ons Nederlandsch Staatsgebouw aan de noo
dige hechtheid en kracht mogt ontbreken. Ja, voorzeker,
de Staatsgebeurtenissen in andere landen van ons werelddeel
bchooren daarbij niet uit het oog te worden verloren. De
geschiedenis onzer dagen is rijk in lessen en raadgevingen
maar de Nederlandsche Natie is te verstandig'dan dat zij
zich door de elders heerschende opgewondenheid van ge
moederen zou laten vervoeren tot het verlangen of tot het
goedkeuren van stellingen en beginselen waarvan de erva
ring elders ons juist in deze dagen al de verwerpelijkheid en
al het verderfelijke in zoo ruime fnate heeft doen kennen.
Neen, omdat elders verwerpelijke beginselen heerschend zijn
geworden behoeven wij nog niet aan te nemen dat andere
bij ons niet zouden zijn te verwezenlijken. Neen opk
nu behoort de Nederlander zich niet te laten vervoeren
tot het aannemen van andere beginselen dan die hij in ge-
moede en uit overtuiging als voor zijn volk en zijn Staats
bestuur de meest geschikte oordeelthoezeer het daarbij aan
gepaste opoffering en ter zijde stelling van eigen meening
behoudens de leidende beginselen niet zal behoeven te ont
breken. Op die wijze zal onder Gods zegen de Grond
wets-herziening in Nederland met een gelukkig gevolg mo
gen tot stand gebragt worden."
UITTREKSELS uit het VERSLAG van Gedeputeerde
Staten aan de Staten der Provincie Zeeland
voor zoover dit eenige rubrieken van alge-
Vervolg en slot.)
meen belang betreft.
Sjiiïsdlööisvr.
De uitkomst van den oogst in het afgeloopen jaar kan bevredigend
worden genoemd.
liet beploegen der landerijen in bet najaar van 1846 ging met
gunstige omstandigheden gepaard; de zaaitijd viel zeer voordeelig uit;
ofschoon zich de vorst reeds vroegtijdig openbaarde veroorzaakte de
zelve echter aan de veldgewassen weinig of geene schade.
De tarwe ontwikkelde zich vooral., ten gevolge van de ingevallene
warme zomerdagen, op bijna alle gronden hij uitnemendheid; de
gemiddelde opbrengst kan op 30 mudden per bunder worden be
rekend.
De rogge, reeds vroeg van de velden genomen gaf insgelijks eeue
opbrengst van 30 mudden per bunder; het beschot van dit gewas was
aan de gewonnen hoeveelheid stroo niet evenredig.
De zomer-gerst overtrof in product de meeste lente-vruchten de
zelve komt van 40 tot 45, de winter-gerst en de haver beide mede
gunstig uitgevallen op 40 mudden per bunder neder.
Het koolzaad in den dorschtijd door schoon weder begunstigd en
volkomen droog ingezameld, kan dooreen op 25 mudden per bunder
worden geschat.
De boekweitdie zeer goed stond .leverde een beschot op van
ongeveer 20 mudden per bunder.
De witte en bruine boouen boden een ruim en deugdzaam voort
brengsel aan van 30 mudden per bunder.
De erwten aangetast door een insectde luis genaamd werden
zoodanig benadeeld, dat van sommige velden naauwelijks 12mudden
per bunder zijn gedorschtdit voortbrengsel was overigens van min
der dan middelmatige hoedanigheid.
Het vlas in geringe lengte doch voldoende in hoedanigheid
leverde eene opbrengst aan zaad op van 10 mudden per bunder.
De meekrap heeft tijdens de uitdelving weinig voldaan. Die plant
had veel van de vorst en bet menigvuidig sneeuwwater gedurende
den wintel geleden. Het beschot wordt op naauwelijks 2000 ponden
(bard-goed) de bunder gerekend.
De aardappelen, in 1847 in ruime boeveelheid uitgeplanthebben
minder dan in het vorige jaar door de bekende ziekte geleden. De
oogst dezer aardvrucht komt slechts op 94 mudden per bunder neder
zij heeft zich in de bewaarplaatsen vrij goed gehouden.
De toestand van den landbouw is over het algemeen niet onguns
tig wel zou de landbouwer voor zijne voortbrengselen hoogere prij
zen begeeren dan thans bedongen kunnen worden maar bij erkent
dankbaar, dat het afgeloopen jaar voor hem zeer voordeelig is geweest,
en dat hetgeen in prijs wordt verloren, ligt bij eenen volgenden oogst
door ruimte van beschot kan worden vergolden.
Uitgezonderd de gewone ongesteldheden was de gezondheidstoestand
der paarden, runderen, schapen en varkens, ten verleden jare guns
tig. Een enkel geval van kwaden droes doch voor deo belangheb
bende nog al van eenige beteekenis beeft zich onder de paarden
van eenen stalhouder te Zierikzee voorgedaan. Ten gevolge van tijdig
aangewende voorzorgs-middelen en het afmaken der aangetaste dieren,
heeft zich dat kwaad niet verder verspreid.
Voorts is onder de kudden van twee schaapherders te Krabbendijke
en Waarde, en ook onlangs nog onder die van twee schapenbouders
te IJerseke de huidziekte (schurft) ontstaan.
In overleg met den president der provinciale commissie van land
bouw zijn de vereischte maatregelen genomen tegen de uitbreiding
van dit kwaad terwijl door de aangewende geneesmiddelen en zui
vering de schapen voor het grootste gedeelte thans zijn hersteld.
Hier heeft inzonderheid doelmatig gewerkt, de toepassing van het
middel door indompeling in de loog van tfalz door den Veearts
van Hertum medegedeeld in zijn werkje korte en bevattelijke on-
derrigtingen over de schurft der schapen.
Onder de dragtige merrien in het 4de district dezer provincie
werd eene afwerping der vrucht waargenomende ware oorzaak van
dit verschijnsel is nog niet bekend men heeft een onderzoek daar
omtrent ingesteld van welks uitslag wij nog de mededeeling te ge-
moet zien.
Ook onder de koeijen werd hier en daar onvredSuHaarheid bespeurd.
Deze omstandigheid, en het gemis êener ruime voeding, deden eene
verminderde melkgeving ontstaan.
De kruising met Geldersche hengsten gaat met goed gevolg voort.
In Schouwen en Noord-Beveland bestaat behoefte aan zoodanige
paarden.
De commissie van landbouw heeft daarvoor twee sehoone en krach
tige dieren bestemd.
In Walcheren blijft men voor die verbetering van het paarden
ras min gunstig gezind.
Bij twee der in dit gewest aanwezige Engelsche korthoornige vol
bloeds stieren heeft men het verschijnsel opgemerkt, van onvermo
gen ter voortteling. Men ondersteltdat athmospherische en lecf-
regelkundige invloeden daarvan de oorzaken kunnen \t^en.
Iufusschen getuigt reeds het uit andere dergelijke streren verkre
gen jonge vee, deu weldadigen invloed der veredeling, terwijl uil
de stieren en koeijen van dit ras ook reeds zoo vele jonge stieren
gewonnen zijndat de gemelde onmagt aan de toeneming en ver
meerdering van de soort niet schijnt te zullen schaden.
De veredeling van het inlandsche varkens-ras met de Chinesche
Berkshire-soorthoudt met eenen gewer.schten uitslag stand. Twee
heereu zijn wederom in het verleden jaar in Engeland ten dienste
der provincie aangekocht.
Ook is aldaar nog een volbloeds-ram ter verdere veredeling van
het Zecuwsch schapen-ras aangekocht. Die veredeling beantwoordt
volkomen aan de verwachting. De uitreiking van half volbloeds-
rammenzonder vergoeding aan sommige schaapherders, heeft eene
nuttige strekking tot de verbetering der drijfkudden.
Vol gens de daaromtrent ingekoniene opgave bestond de veestapel
in dit gewest op den laatsten februarij dezes jaars in 16021 paar
den boven en 4212 dito beneden de 3 jaren. 29025 runderen bo
ven en 15246 dito beneden de 2 jaren. 18420 schapen en 8173
lammeren. 12526 varkens.
Voor het onderwijs in de beginselen der landhuishoudkunde zijn
de gronden gelegd. In het 3de district zijn een drietal landhuishoud
kundigen waaronder een scheikundige die zich niet alleen bereid
hebben betoond maar aanvankelijk reeds hebben op zich genomen
om eenige onderwijzers in de stad Goes in de daartoe noodige we
tenschappen onderrigt te geven en hen op den weg te leiden tot
verdere bekwaming in voege dat dezelve al dadelijk het door hen
aangeleerde aan anderen kunnen mededeeleu waartoe de beste
gelegeuheid bestaat bij de aanwezige oefenschool voor aankomende
onderwijzers. Voor de aanschaffing der noodige boekwerken en schei
kundige toestellen zijn dan ook eenige uitgaven bewilligd gelijk
mede het voorstel, om tot opwekking van het besproken onderwijs
voor tijd en moeite eene geringe schadeloosstelling hij wijze van
gratificatiën aan gemelde onderwijzers toe te leggen mede bijval
gevonden heeft.
Wat betreft de proefnemingen met sommige uitheemsche aardap
pelen en aardappelen-zaden alsmede met zaai-rogge en maïs in
dit gewest genomen en zooveel doenlijk voortgezetdie hebben tot
uiteenloopende uitkomsten geleid; dezelve zijn deels gelukt, deels
tegengevallen en beantwoorden over het algemeen niet aan de ver
wachting. Het Turksche weit of koren (maïs) schijnt inzonderheid
om wel te tieren, eenen anderen grond dan den Zeeuwschen te
behoeven.
Omtrent de Zeeuwsche maatschappij tot bevordering van landbouw
en veeteelt wordt gemeld:
Deze, thans meer dan 1000 leden tellende, gaat ijverig voort
naar het doel harer instelling te streven en door verspreiding van
licht en wetenschap, de landhuishoudkunde te verbeteren, en daar
door de landelijke welvaart te bevorderen. Dat gemelde maatschap
pij op den duur algemeene belangstelling inboezemt, en dat dezelve
ook in andere gewesten op prijs wordt gesteld behoeft geene ver
zekering.
ïïeo weet het, dat daar waar de maatschappij jaarlijks bij toerbeur
ten van districten ingevolge hare statuten bijeen komt de meeste
belangstelling in dezelve wordt aan den dag gelegd. Het voorbeeld
daarvan is nog versch uitwijzens de op den 6 en 7 junij jl.in de
stad Hulst gehoudene algemeene vergaderinggepaard met eene
tentoonstelling van voorwerpen van landbouw en veeteelt. Te dier
gelegenheid zijn wederom de meest ondubhelzinnigste blijken van
belangsteUing in de zaak en van onderlinge medewerking tot bevor
dering en ontwikkeling derzelve aan den dag gelegd.
Behalve de toewijzing van prijzen en premiennaar aanleiding
van de statuten heeft de maatschappij aan den heer J. van Her
tum Rijks veearts in dit gewestde gouden medaille uitgereikt,
als een blijk van hulde en van erkentelijkheid voor de veelvuldige
gewigiige diensten door denzelve steeds met ijver aan den dag ge
legd tot voorkoming van de verspreiding der zoo gevreesde, in het
naburig Belgie geheerscht hebbende en hier en daar nog aanwezige
longziekte onder de runderen.
De maatschappij heeft in de genoemde jongste algemeene verga
dering twee belangrijke punten onder anderen ter sprake gebragt
te weten 1. het instellen van een onderzoek naar het verband tus
schen de bevordering der zedelijke verpligtingen onder de arbeiden
de en dienstbare bevolking, en de verbetering van derzelver mate-
rielen toes and benevens naar de middelen om dien verbeterden
toestand, zedelijk en stoflelijk in de landbouwende gemeenten ver
kregen te zien; en 2. het onderzoeken van het wenschelijke en het
uitvoerbare van een landelijk credietstelselnaar het elders daarvan
bestaande voorbeeld.
Deze aangelegenheden althans de eerste staan in zoodanig ver
band met de gewigtigste belangen der maatschappij dat men niet
anders kan wenschen^, dan dat de uitslag van het onderzoek eene
geheel bevredigende oplossing van het vraagstuk zal opleveren.
In den toestand der Tisscherijen wordt geene beduidende veran
dering opgemerkt. De Jagt en Visschcrijen (binnendijks) leveren
niets bijzonder vermeldingswaardigs op.
Provinciaal Arcliicf.
Met betrekking tot het gewestelijk archief zijn thans geene andere
bijzonderheden mede te deelen dan dat met de rangschikking en
inventarisatie van hetzelve regelmatig wordt voortgegaan. Naar aan
wijzing van het volgnummer van den inventaris blijkt dat de char
terkamer no. 1, thans geheel gecatalogiseerd het aanzienlijke getal
van 4039 boekdeelen (meest alle rekeningen) in zich bevat.
Toevoeging van grondgebied aan gemeenten.
De opvolgelijk plaats hebbende inpolderingen of bedijkingen doen
eenen aanwas van grondgebied ontstaan die meer bijzonder bij eene
onzekere of betwiste aanhoorigheid de toevoeging aan eene bepaalde
gemeente vereischtalwaar de toekomstige bewoners hunne naaste
maatschappelijke betrekkingen zullen kunnen vormen en onderhou
den. Zoo zijn thans vatbaar voor zoodanige toewijzing de polders
Bastiaan de Lange, tusschen Walcheren, Zuidbeveland en Wol-
phaartsdijkde Anna-Jacoba-poldertusschen Duiveland eD Philips-
land en de Perponcher-polder tusschen Wolphaartsdijk 's Heer-
Arendskerke en 's Heer-Hendrikskinderen aangaande welke uiteen
loopende aanspraken of onzekerheden zijn opgerezen.
