tegen de Fragmenten uit de vroegere Ge-
sebiedenls val» het eiland Walcheren.
ZEETIJDINGEIS.
BOEKHiNDEL GEUB'. ABRAHAMS.
iüYERTENTIEN.
STOOiMBOOT: DE SCHELDE,
Van VLISSINGEN en BRESKENS
9h
Bi^jiMii ^»»niiwjj!iwgmta]^
ZOO hoogst verderfelijke landverhuizing, die zich meer en
meer ook hier te lande begint uit te breiden paal en perk
stellen zal.
BEDE ]^KIN GEN
(Geplaatst ia de Middelburg$che Couranten Taa 3 en 5 Sept. 11.)
Het was geenszins mijne bedoeling om iets meer over de
rigting of iiitwacering van het zoo zeer verlangde kanaal
door Walcheren te schrijven, en wel om deze mij voorko
mende zeer gegronde reden, dat dit aan het plan, door
deskundigen ontworpen, toch geene verandering zal teweeg
brengen; maar thans zie ik mi.i gedrongen om, als schrijver
van het stuk getiteld: Losse Bedenkingen enz. (zie Middel-
burgsche courant van 16 april 1844), mij tegen den schrij
ver van voorn. Fragmenten zoo mogelijk te verantwoorden
en te bewijzen dat ik althans geene stedelijke voor- of na-
deelen kan beoogd hebben veel min mij afgunstig heb uit
gelatenmaar voornamelijk ook om aan te toonendat J. E.
eene groote en in het oog loopende fout begaat, door te be
weren dat er sedert driehonderd jaren in de gronden en
stroomen voor den dijk der Zuidwatering geene belangrijke
veranderingen hebben plaats gehad.
Ik heb in mijne hierboven genoemde Bedenkingen mijn ge
voelen openlijk en onbevreesd voor het algemeen belang geuit
zonder dit evenwel aan iemand te willen of te kunnen op
dringen het ware wenschelijk geweest, dat men zulks ook
gedaan had tijdens den aanleg der nu bestaande Middel-
burgsche haven dan had dit tot ernstige overdenkingen
kunnen aanleiding geven en plannen doen beramen om de
zelve op meer geschikter plaats aan te brengen en hei had
gewis meer nut kunnen doen dan alle aanmerkingen des
tijds achteraf en ook nu nog op ongeschikte wijze, tijd
en plaats gemaakt.
Maar nu ter zake: J, E. zegt, dat er in den tijd van
driehonderd jaren (waarom niet liever sedert de arke van
Noach in de vaart was) geene merkwaardige veranderingen
hebben plaats gehad. Zijn-ed. bedoelt dan ook zeker niets
anders dan het rif {tw niet meer de bank^ de Caloot, die
aan ieder schipper of loods op de Zeeuwsche stroomen be
kend is, en wil bewijzen, door eene geschiedenis uit het
werk van ''s Gravezandedie niets gemeen heeft met Wel-
singen of de reede van Rammekensdat de schepen van
Antwerpen komende, om de west tot digt bij Vlissingen
moesten komenaleer men de Caloot vrij had en om den
N. O. kon sturenook dit is ieder schipper bekend maar
J. E. schijnt niet te weten dat die bank wel degelijk aan
verandering onderhevig is; ik althans heb er in 45 jaren
vele verandering aan gezien, zoowel in breedte, lengte,
als diepte.
Mag ik met J. E.in gedachten mi] op het terrein plaat
sen dan vraag ik waar blijft hetgeen is aangeteekend op
pag. 449 van voornoemd werk, waar de schrijver zegt,
dat er op de reede van Arnemuiden somtiids 400 a 500
schepen ten anker lagen; waar wijst zijn-ed. mij die groote
plas water aan? al waren het ook maar gewone beurtsche-
penmoet dit toch een watertje zijn geweest! en toen stond
Arnemuiden'op en aan den oostdijk van het eiland; waar
is het oostelijk havenhoofd van Middelburg alwaar ik voor
40 i 45 jaren nog stukken van palen heb gezien en waar
jnen in de nabijheid om de oost met kleine schepen nog kon
ankeren doch daar men nu schapen kan laten loopen
waar is het water dat tegen den muur van het kasteel Ram
mekens aanspoeldein welken nog ringen zijn waaraan de
groote schepen vertuiden waarvan daan is deWelsing-
sche haven onbruikbaar gewordenen is de grond in de
zelve tegenwoordig wel 12 i 14 voet hooger als het
bouwland in dien omtrek? Zeker door de onmerkbare
verandering in 300 jaren. Waar is de bank die tus-
schen de Caloot en het eiland ligt van daan gekomen
waar is de verandering in het Sloe en de mindere diepte
zijn oorsprong aan verschuldigd? In 1810 ben ik, aan
boord van het linieschip Chattam zijnde, met eene diepte
van 18 voet Rijnl.door het Sloe gevaren, zoo digt aan
den dijk van den Zuidkraaijerdat men op het land zou
hebben kunnen springen, en thans ligt daar schorre. Waar
is de verandering van den vloed in het Sloe vandaan geko
men daar de vloed van Vere altijd langer introk als van
Vlissingen, hetgeen nu omgekeerd is? Waarschijnlijk is dit
veroorzaakt toen de Caloot een bank was, en er eene geul
bestond tusschen die bank en Borsselen loopende dan die
vereende vloed van Vere en Vlissingendoor dat gatden
Hond of Wester-Schelde op; maar dat gat is er niet meer,
en de grond ligt er als het ware hoog en droog.
Ik zou nog verscheidene veranderingen van latere jaren
kunnen bijbrengen doch wil mij slechts tot eene der groot
ste, die zoo wij hopen aanstaande is, bepalen, namelijk de
gewenschte afdaraming van het sloe. Indien dit plan door
gaat zal wel niemand willen betwistendat wij dan om de
Z. O. een groote aanwinst van land zullen krijgen immers
houdt dan de vloed daar geheel open men heeft alleen een
wassend water, dat met iedere daling eenige slibbe achter
laatterwijl men geen sdirikdier behoeft te vreezen ora
door den tijd, naar mijn inzien, tot voorbij de Zuidwate
ring land aan te winnen, ofschoon ook de ebben tegenwoor
dig van den Hond sterk naar den dijk vallen.
Tot zoo ver eene oppervlakkige beschouwing van het
vaarwateren der gronden. Ik vertrouw, dat alsj. E. eeni
ge jaren te Rammekens en in het Sloe had verkeerd of
er met oude schippers en loodsen over had gesproken zijn-ed.
dan met geene fragmenten van dominé 's Gravezande en eene
historie van voor 300 jaren zou voor den dag gekomen zijn
daar toch die wel eerw. heer deze korte schetsen meer als
eene historische aaneenschakeling, dat wel als een loods,
mans-wegwijzer heeft gebruikt. Dacht men tijdens het le
ven van den predikant 'j Gravezande, veel min voor 300
jaren niet dat die Welsingsche haven zoo vreesselijk zou
aanslikken evenmin kon men deiiken dat het Sloe een
maal zoo eng zou worden, dat men her kan afdammenen
waarvoor, volgens de opinie van wijlen den kundigen hoofd
ingenieur Schraverthans de tijd gekomen is. Doch ook
over 300 jaren zag men reeds verandering plaats hebben
zoo als men leest op pag. 456 van gen. werk, dat de diep
te aan Arnemuiden toen reeds zoo zeer afnam, dat er tot
groot nadeel van die stad geene groote schepen meer kon
den aankomen.
Wat nu de vrees aanpast om den ingang der haven zoo
digt bij eene naburige stad te lei,gen alwaar men wille
keurig door de stedelijke regering kon benadeeld worden
i ik beken gaarne, dat ik niet eens zoo ver had gedacht,
I maar veronderstelde dat wij in een land wonenwaar
1 men nier willekeurig kan of raag handelen maar waar wij
door wetten en regiementen worden bestuurd.
Indien J. E. meent, dat zij die verlangen om den westelij
ken ingang van het kanaal in de Oosterhaven van Vlissin
gen te brengen, het geheele plan zoeken tegen te werken,
dan verzoek ik van zijn-ed. verschooning, en zie geheel
van mijn denkbeeld af, maar betuig tevens dat er welligt
niemand is die voor liet algemeen belang sterker naar de
verwezenlijking van kanaal en spoorweg uitziet dan de
schrijver van dit artikellatende het verder aan J. E. over
die elders te verlangen al was het naar Domburgals het
kanaal maar langer goed blijft dan de tegenwoordige haven.
Ik heb omtrent den westelijken mond der haven evenmin
vrees voor mededinging als de Amsterdammers hadden bij
het aanleggen van het Noord-Hollandsch kanaal, voor den
HelderAlkmaar of Purmerend of als de Rotterdammers
beducht waren om het tweede Voornsche kanaal in de nabij
heid van Hellevoetsluis te brengen. Zijn-ed. hebbe dan ook
geene vrees, dat eenig groot koopm'an zich in eene vesting
zal laten opsluiten of dat een assuradeur daarin goederen
zal willen verzekeren men is daar al te veel aan militaire
formaliteiten en krijgsgevaren blootgesteld, en de handeb ge
doogt geene belemmering maar het is intusschen eene ge
makkelijke plaats van aankomst voor stoombooten en reizi
gers.
En wat de onderscheidene kaarten betreft daar zal ook
wel bij zijn die van Zijne Exc. den minister Rijk van de
inkomst der Oosterschelde en zoo ver die tot Rammekens
loopt vind ik ze zeer accuraat.
Hiermede eindigende, hoop ik den bedoelden schrijver te
hebben gerust gesteld, en wensch hartelijk, dat wij spoedig
mogen verblijd worden met den aanvang van het zoo zeer
verlangd wordende werk. A. v. d. A.
VLISSINGEN den 9 september. Voor Antwerpen be-
stemd zijn alhier ter reede gekomen Catharina F. Muys
Barbera Catharina, C. Bohnen Tyne W. Walter alle
drie van Londen, met tarwe; Jeune Leonie F. de Vries,
van Liverpool, met klipzout; the Trident, John Thing,
van Virginie, met tabak; the John, J.Onke, van Lecate
met granen; Victor, G. Cattichvan Triest, met stukgoe
deren.
Van Antwerpen zijn de Schelde afgekomen en van onze
reede naar zee gezeild: Fallejol, P. Coligny, naar Havre-
de-Grace, met zink RandstromJ. Aalberg, naar St. Ubes
Jeannette Marie, H. Teemkes, op ovoncuur; Familien Haab,
C. Thiers, naar HartlepoleSpeculantM. Glaenu, naar
Newcastle; EensgezindheidG. N. van Duinen, op avon
tuur, en Tobina, H. H. Lengernaar Petersburg; alle zes
met ballast.
Van Brusselde drie Gezusters, P. H. Wey op avontuur
met ballast.
Van Gend Helena II. Permien en Temperantia L. B.
Jansen beide naar Newcastlemet ballast.
August. 29, morgens 8 ure, op de hoogte van Start,
signaliseert eene Nederlandsche bark, in eene groen en witte
horizontale vlag, no. 156, met N. O. wind, westwaarts
sturend bij de Belgische kof Barbara Catharina kapitein
B. S. Bohn op heden van Liverpool gearriveerd.
Qe Notaris C. O. Benteyn residerende te IJ/.endi)k€,
zal op Dingsdag den 15 September 1846, aii:^ nsr-itu;^rs
ten 3 urete WATERLANDKERKJEin de Herberg
de Koning in het openbaar verkoopen een hecht en sterk
WOONHUIS, met annex PAARDENSTAL en verdere ge
volgen zijnde de bovenvermelde HERBERG DE KONING
staande ten Dorpe van Waterlandkerkje Kadastraal bekend
in Sectie D. No. 70 en 71 om aan het gebruik te koinen
met den i November 1846. Nadere inlichtinge'i kunnen
worden verkregen ten Kantore van genoemden Notaris.
Qp Dingsdag den 15 September 1846, des voormiddags
I ten 10 ure, zal ten overstaan van den Notaris Ahi-a!iam
I van den Broecke Jz. Qn getuigen op de Hof-tedc ge::ap.nid
de Fruitberg, gelegen onder de Gemeente TROÜWEFOÏ-
DER, bewoond door Jac. fVondergem in het openbaiir
aan de meestbiedenden worden te koop gepresenteerd een
Zeem MERRIEPAARD oud 7 jaar een Zeeme HENGST,
oud 2 jaar, eene MELKKOE, een Boei-en wagen een Ploeg,
2 Graanbakken 2 Kasten, ongeveer 3. voer HOOI en eene
partij AARDAPPELEN Peè'n en Groenffen te velde.
PJet Plaatselijk Bestuur van OOSTKAPELLE, als daar
toe gemagtigd, zal door het ministerie van den Notaris IV.
M. Snijder, in het Parochiehuis aldaar, bewoond bij
Kooman, op Vrijdag den 25 September 1846, ^la voonnid-
dags ten 10 ure in het openbaar en aan den meestbieden-
de te koop aanbieden
Het aan dezelve Gemeente toebehoorende oude SCHOOL-
HUIS en ONDERWIJZERSWONING op dezelve
Gemeente, gemerkt Numero 14, Sectie E. Numero
318, Huis, School en Erf groot 2 Roeden. Zijnde
voor de Grondlasten thans onbelastbaar jaarlijksche
Grondchijns dertig Cents.
Omtrent de Veilconditien kan acht dagen voor den Ver
koop inlichting worden verkregen, zoo ter Secretai-ie te
Oostkapelle als ten Kantore van voormelden Notaris.
\yt ondergeteekendezich binnen deze Stad gevestigd
hebbende, biedt zich aan tot het geven van ONDERWIJS
op de PIANO het ORGEL en in de ZANGKUNST
vertrouwende hij van zijne bekwaamheid de beste getuigenis
sen te kunnen produceren.
Middelburg, 9 Sept. 1846. J. F. MEIJER.
Adres bij den Heer van Hertitmkorte Noordstraat.
liegen November eene KINDERMEID benoodigdaU
zoodanig vroeger gediend hebbende, niet beneden de 25 ja
ren oudvan de Protestantsche Godsdienst en goed kunnen
de naaijen adres bij den Boekverkooper Hendrikse.
'Perstond of met November een bekwame BAKKERS
KNECHT benoodigd adres bij de Uitgevers dezer Courant.
Een Burger JONGELING benoodigd bij E. van de Graft,
Langendelft.
Xerstond een LOOPJONGEN benoodigd, bij den K-leer
maker Sneukelaar.
Qntvangen Porceleimn Filtreer-luktpotten van eene
nieuwe uitvinding die den Inkt uiterst zuiver doorlaten
Albums Zakboekjes Brieventasschen Portes-Monnaie
Tasschen en Portefeuilles voor Muntbiljetten (ook met ge
heime sluiting) Parijsche Papeteriesvelerlei soorten van
Stalen Schrijfpennen ook onderscheidene Tcekenbehoeften
alsmede Inkt om Linnen te merken. In dezelve is voort
durend te bekomen EAÜ-DE-COLOGNE van de fijnsti
en echtste kwaliteit in twee soortenvan een der oudste
en meest beroemdste huizen in dit artikel.
Alles tot vaste prijzen.
f^eden overleed ons geliefd jongste kind, ELISABETH,
ruim drie maanden oud.
'T Park MARINUS FAK BROUWER.
>o\^lVestsouburg MARIA FAK BROUWERy
den 5 September 1846. geb. Tak.
Eenige kennisgeving.
J^eden overleed ons geliefd jongste KindjeJOHANNA
MARIA in den ouderdom van zes maanden.
Groningen F. Z. ERMERINS.
den 6 September 1846. B. A. ERMERINS,
geb. VAN DER Feen.
J)oor P. VAN ZWEEDEN te Groningen is uitgegeven
voor HET ISRAËLITISCH ONDERWIJS
Het eerste Lees- en Taalonderrigt in het Hebreenwsch
benevens eenige voorbereidings-oefeningen ter gemakkelijker
vertaling der H, S.door M. WOLFF, naar het Hoogduitsch
door S. J. VAN RONKELmet een Hebreenwsch Letter
schrift op Steen gedrukt30 cent.
S. J. VAN RONKELLeiddraad bij het Godsdienstig
Israëlitisch Onderwijs, ten dienste der Scholen en tot Huis-
selijk gebruik. Bekroond door de Hoofd-Commissie tot de
zaken der Israëliten in Nederland. Met Kerkelijke goed
keuring30 cent. (Ten gebruike aan de Israëlitischt
Armenscholen aanbevolen, bij Ministeriele resolutie van den
13 Mei 1845.)
Tevens ziet nog het licht
Het Leven van Mr. SAMUEL IPERÜSZOON WISE-
LIUS, beschreven door zijnen Behuwdzoon P. van LIM
BURG BROUWER, met Portret en Fac Semilein kar
tonnen Band 3 60. Het Portret afzonderlijk Ji 30 ets.
Verzameling van ALBUM-VERSJES en BLOEMEN-
SPRAAK3de verbeterde en vermeerderde Druk4 30 ets-
P[eden overleed onze geliefde Zoon ARNOLDUS JA
COBUS in den ouderdom van bijna 19 jaren.
OosTsouBURG H. F. HAMAN.
den 7 September 1846. S. G. HAMAN,
Eenige kaïnisgeving. geb. Krauër.
Heden overleed alhier Mejufvrouw NEELTJE VER-
HEEKE Weduwe van den Heer JOHAN ISAAK de WIN
TERin den ouderdom van 84 jaren.
Middelburg, 8 September 184Ö.
Eenige kennisgeving.
UIT DE HAND TE KOOP
eene welbeklante HOEFSMEDERIJ met Huizing Mate
rialen en Gereedschappen, staande te KWADENDAMME
Zuidbeveland te bevragen bij den Eigenaar Cornells Jansc
de Jonge aldaar.
vaart in de maand september op de volgende uren:
fHin Vlissingen van Kreskens
Donderd. 10, namidd. 2lur. j Donderd. 10, namidd. 3!-ur.
3ï 1 Vrijdag 11-------- 4!
4ï— 1 Zaturdag 12, -------- 5^
5—1 Zondag 13,
Vrijdag 11
Zaturdag 12,--------
Zondag 13, --------
Maandag 14, voorra.
Dingsdag 15, --------
Woensd. lö, --------
Donderd. 17, --------
Vrijdag i 8 --------
Zaturdag 19, niet varev.
Zondag 20, voorm. 11>
1°^
Maandag 14, voorm. 9
Dingsdag 15, ------ 9I--■
Woensdag 16, -------- loi
Donderd. 17,
Vrijdag 18,
Zaturdag 19, niet varen.
Zondag 20, middag i2|—-
TliK DRUKKEIUJ VAN DE GEBKOEDEKS ABRAHAJI.'ï
