advertenties.
ZEETIJDINGEN.
Depot >110 Tandmiddelen.
met meer dan 800 bloemen prijkt; vroeger was dezelve dik-
werf met 600 versierd.
De Javasche couranten van den 5 tot den 19 april be
helzen het volgende:
Op Timor Koepang heeft van den 15 tot den 22 jannarij
een hevige stórm uit het westen gewoed weikevergezeld
gaande met hooge vloeden en daardoor ontstane sterke bran
dingaan de gebouwenen havenwerken, zoo mede aan hoo
rnen en gewas, belangrijke schade heeft toegebragt.
Voor zoo veel de oudste bewoners van Timor zich kun
nen herinnerenheeft nimmer op die plaats een zoo hevige
en zoo langdurige storm gewoed, en die tevens zoo vele ver-
woestingen aangerigt heeft dan thans is geschied.
Nadere berigten van Java ontvangen betreffende de in
den nacht van den 5 op den 6 januarij 11. op het eiland Nias
plaats gehad hebbende aarbeving, vermelden meerdere bijzon
derheden omtrent dit natuurverschijnsel. De schokken duur
den 9 minuten onophoudelijk voort. Huizen stortten in en
bedolven de inwoners onder de puinhoopen. Een gedeelte
van den berg Horiffa is in den afgrond nedergepioft, waardoor
de borstwering der benting zoo ook de gouvernements-ge-
bouwen met uitzondering van de kommandants-woning, in
eenzakte. Eene groote kampong, Mego genaamd, werd door
eene hemelhooge golf weggespoeld waardoor menschenle-
vens verloren gingen. Dezelfde golf namin de nabijheid
van den een uur noordelijker gelegen berg Sie-Tolie, praau-
wen met zulk een geweld uit de rivier op dat die vaartui
genwaaronder eene gouvernemeiits kruisboot, 100 160
passen van hunne ankerplaats op den wal werden geslagen.
Blijkens de alhier ontvangen dagbladen van de Kaap
de Goede Hoop tot den 16 junij jl. hadden de strooptogten
■der Kaffers op het gebied der kolonie en de klagten der kolo
nisten over de gedurige rooverijenwaaraan zij blootgesteld
wareneindelijk het nemen van krachtdadige maatregelen ten
-gevolge gehad. Zes honderd man geregelde troepen onder be
vel van den kolonel Somersetondersteund door een goed
aantal vrijwilligers en eenige benden bevriende Kafferswa
ren met het noodige geschut naar de grenzen getrokken om
het Kaffersche opperhoofd To/a te tuchtigen en het wegge
voerde vee terug te nemen. Daar deze Tola eene vrij aan
zienlijke magt onder zijne bevelen haddacht men dat het
tot bloedige botsingen zou komen terwijl men in de grens
districten welke d-oor het oprukken der troepen van verde-
digings-middelen ontbloot warenniet zonder vrees wasvoor
nieuwe invallen van de -zijde van andere Kafferstammen.
MIDDELBURG den 27 septemberI11 de zitting van de
Tweede Kamer der Staten-Generaalvan den 25 dezer, is
ontvangen eene koninklijke boodschap waarbij kennis ge
geven wordt, dat de aanhangige voordragten van wet, no
pens de successie en de belasting op de inkomsten wrorden
ingetrokken en als vervallen moeten worden beschouwd. Aan
genomen voor kennisgeving.
Nog is ontvangen eene missive van Z. Exc. den minister
van justitie, tijdelijk belast met het beheer van het departe
ment van financiën, waarbij mededeeling gedaan wordt van
eenige wijzigingen in de voordragt van wet betrekkelijk de
middelen. Aangenomen voor kennisgeving.
De wijziging bestaat hierin dat zal worden geheven eene
algemeene belasting op de inkomstennader bij de wet te re
gelen waarvan het geraamd bedrag beloopt f 5,250,000.
Daarenboven worden de 16 opcenten op de grondbelasting
voor het Rijk hersteld, ten bedrage van f 1,319,200, het
welk dus eene gezamenlijke vermeerdering van f 6,569,200
beloopt en de begrooting van ontvangsten die der uitgaven met
f 5,254 zou doen overtreffen.
De vergadering was tot den volgenden morgen ten 11 ure
gescheiden en zou alsdan over de ontwerpen der Staats-be-
grooting worden beraadslaagd.
Gedachten en Opmerkingen ontstaan hij het
ontgraven van een uit de bedding
der Oude Ame.
De onderstaande gedachten en opmerkingen waren reeds
door mij op het papier gebragttoen de bedenkingen van
den heer
tegen het relaas
kwamen alle hulde aan het doorzïgt van den heer doen
de kan ik nogtans niet over mij verkrijgen mijne gedach
ten daarom in te trekken en geheel achterwege te houden
te meer daar ik dezelve reeds, met verzoek tot plaatsing,
aan de redactie dezer courant had ingezonden. Het repliek
van den heer \V. in No. 115, als tegen de bedenkingen in
No. 113 gengt, vorderde den eersten rang van plaatsing ik
wil dezelve daarom als niet bestaande beschouwen maar
lrac de gedachten en opmerkingen zoo als die eerst door
mij zijn opgesteld, in haar geheel aan het oordeel van het
publiek ovet.
In de Middelburgsche Courant van den 12 september 1843, no.100^
•wordt ons mededeeling gedaan vin een gedeelte van een proces-ver
haal getrokken uit de stedelijke archieven van Middelburg, en hei-
*welk een relaas bevat van een, in den avond van 0 februari i 1545
overgekomen ongeluk aan een Portugeesch schip, genaamd Gabriel
de aanleiding tot die mededeeling is, gelijk bekend is Awï oude
schip, dat zich sedert* onheugelijke lijden in een moeras bevindt,
hetwelk, in de bedding der Oude Arne gelegen, als het laatste vloei
baar overschot van dien stroom kan beschouwd worden, en aan welk
schip de eigenaar van dien grond ge ene moeite of kosten ouUiet om
hetzelve geheel te ontgraven en andermaal aan liet daglicht bloot te
stellen.
De mededeeling van dit relaas zoo wel als de moeite en kosten
aan het scliip of wrak besteed verdienen allen dank en navolging
en blijveh dus in dezen buiten alle verdenking van bedilzucht. Men
zal het mij evenwel niet ten kwade duiden wanneer ik eenige aan
merkingen maak, die, l)ij gezet 'nadenken aan mij zijn voor den
f eest gekomen en wier mededeeling nu of in het vervolg van nut
jtoude kunnen zijn.
Ik kan met den mededeeler van het relaas zoo gaaf niet toestem
men dat dit autantieke stulc een alles afdoend bewijs zou zijn in de
zaak "van het thans ontbloot wordende schip en genoegzaam ge
schikt om deszclfs aanwezen en geschiedenis te constaterenhetzelve
heeftb\j mij ten minste eene regtstreeks tegenovergestelde uitwer
king gedaan en datgeen. wat ik eerst en sedert h»ng door overleve
ring mede als waarheid gelooide en nu dezer dagen bij het ont-
idootcn door cigeu aanschouwen als ten vollt bevestigd waande
in de Middelburgsche Courant No. 113,
in No. 109 gengt, mij onder de oogen
is door den bondigen inhoud van het relaas aan het wankelen ge
raaktde juiste beschrijving van,plaats en omstandighei4 i° hetzel
ve zoo naauwkeurig gesteld en uitgedrukt, heeft bij mij niet anders
te weeg gebragt, dan dat ik de geschiedenis van den J'ortugeschen
Gabriel en die van bet schip in het moeras van de Arne als twee
geheel van elkander gescheiden gébeurtenissen moet beschouwendie
met elkander niets gemeens hebben dan dat het beide lotgevallen
van schepen zijn.
Ik stel mij iemand voor die nimmer iets van het schip uit de moe
ras gehoord heeft, maar die door de eene of andere omstandigheid
met het relaas bekend wordten daaruit ziet dat den 0 februarij 1545
een schip verongelukt is omtrent de nieuwe have van der Stede oost~
waertst in de Canael van Arnemudendat hij almede zoo veel van
de geschiedenis van zijn latad wcétdat den 24 augustus 1535 de daar
bedoelde nieuwe haven doorgestoken en bevaarbaar gesteld en de
oude daarentegen gestopt is; Yerderdat bij hein de lust ontstaat om
ware het nog mogelijk de juiste plaats van het ongeval te ontdek
ken waar zou menredelijker wijze denken dat de voorgestelde
persoon zou gaan zoeken
Door zijne tweeledige kennis voorgelicht zekerlijk niet in de lied-
ding van een kanaal dat 10 jaren voor den ramp reeds was toegeslikt
en afgedamd maar wel in dat kanaal dat toen reeds sedert laag was
ontstaan en zich verder langzaam vormde; dat voor schepen, van dien
kant komende de eenigste plaats van toenadering voor de haven van
Middelburg was, en dat tot op den huidigen dag den eerst verkregen
naam van Kanaal van Arnemuiden of Arnemuidsche Gat nog heeft
behouden. Men kan dunkt mij in de plaats niet dwalen cle Arne
was het kanaal van Middelburg en niet van Arnemuiden doch hoe
men haar verkiest te noemen sedert 10 jaren in onbruik was zij
van den kant van zeevaart en koophandel beschouwd van even wei
nig beteekenis voor beide steden, en de minste bemoeijing niet waar
dig. Kan men nu uit het relaas opmaken dat de plaats waar* de
Gabriel hel ongeluk is overkomen ook als zoodanig ten dien tijde is
beschouwd en behandeld? .luist het tegendeel; alles is volgens dat
schrijven in beweging gebragt, en geen der autoriteiten of lieden van
kennis in de zaak ongemoeid gelaten; van den prelaat, de hoogste
waardigheid des lands tot sclieepskapiteinen en havenloodsen, alles
is gehooid In wat manieren men best soude mogen procederen om-
me de goederen eoopmanschappen en het scip te solveren ende
insgelycx le voorsienc dattet Canael vuijtcr pcrtjcle soude blyvemo-
gen." Er lag dus aan het kanaal veel gelegen, en de ramp dc
Gabriel overgekomen kon voor het kanaal zeiven van groote gevolgen
zijn. Zóó was de viees en meening van dien tijd en ik geloof dat
de uitkomst er het zegel van waarheid maar al te wel heeft opgezet.
Zien wij verder uit liet relaas welke moeite er voor schip en lading
gedaan is maar vooralwat hetzelve merkwaardigst behelst ten aan
zien der plaatselijke gelegenheid hoe door het schuren van den
stroom er meer dari verlangde diepte ontstond tusschen -liet scliip en
liet land tot groot gevaar van den dijk en hoedanig die diepte en
verhouding veranderde te 11 aanzien van die die buiten ter zeewaeris
bleefof anders gezegd aan de andere zijde van het schip dat naar
het vaarwater was zoo meen ik gerustelijk te mogen vragen kan
men niet eenigen grond daarvan een enkeld woord toepassen op de
verzande, onbruikbaar gewordeue en bovendien toegedninde Arne,
die altijd gestroomd heeft tusschen twee dijken, die n,nauwelijks 30 of
40 Blooische roeden van elkander aflagen of moet niet veeleer de
aandacht dadelijk bepaald wordeu op dien dijk, die van Arnemuiden
zich uitstrekt langs de zoutkeetcn en zaagmolens tot nari den hoek
van onze laatst verlatene en in het relaas bedoelde haven daar kan
men zich een stroom voorstellen dien hij eene hindernis, geringer dan
een gestrand en gedeeltelijk gezonken scliip een woeling en maal
stroom kan dnarstellen genoegzaam in staat om bezorgdheid te ver
oorzaken voor den nnatstbijgelegenen kapitalen zeedijk op wier si ik—
ken en mogiijk zelfs wel grondslagen het ongeval heeft plaats gehad.
Op dezen strooiu paste vooral nog indien tijd de uitdrukking: Buiten
ter zeewaerts weinig woorden zullen, voor hen die zulks niet mog-
ten weten dit duidelijk maken.
Van het geheele Nieuwlaud zoo als het thans algemeen genoemd
wordt, bestond toen nog niets; eene aansiikking tusschen het eiland
Walcheren en dat van Goes in het vaarwater het Sloe is oorzaak
van deszelfs aanwezen; deze plaat, die wat digter bij Walcheren dan
bij den Goesclien wal lag splitste het. vaarwater in twee doorgangen
dat onder den Goeschen wal bleef den naam van het ^loe behouden,
terwijl dat, aan de zijde van Walcheren den naam verkreeg van het
kanaal van Arneniuidon. Dij hoogwater vloeide de plaat nogtans on
der, en dan vertoonde het Sloe een waterspiegel van ruim één en
een half uur gaans in eene regte lijn getrokken van den bedoelden dijk
tusschen de zaagmolens en Arnemuiden en naatsten overwal op het
Goesche Land. De uitdrukking buiten ter zeewaartskon dan in
dien tijd wel te regt gezegd worden van een schip dat onder aan
gemelden dijk in eenig ongeval lag. Dc polder de W est raei-
jertdie nu op liet Ooes,,he land den overwal uitmaakt bestond toon
(1545) mede niet, de dijk van Arentskerke was liet eerste vasté punt
van daar tot den daarover gelegen Aruemuidschen dijk was er Lij
hoogwater eene vlakte die cle thans bestaande ruimte tusschen Vlis-
singen en breskens tweemaal genomen nog overtrof; het niogt c(us
wel zeewaarts genoemd worden maar die uitdrukking op het thans
ontbloot wordende wrak, en de plaats waar het zich bevindt, niet
even veel regt toe te passen, kan ik inet geene mogelijkheid.
Een vaarwater, toen nog zoo ruim en diep bood aan schepen die
de Middelburgsche haven wilden bezoeken de beste gelegenheid:
wij zien ook in het relaas, dat het door de kooplieden dus mede
werd begrepen daar zij niet schroomden den kapitein te verwijten
dat by zync schuld 'tscip aldaar gebleven was. Zou men het een
scheepsbevelhebber wel zoo openlijk als schuld hebben durven ver
wijten die in zoo een ellendig kanaal gelijk de Arne in den laat-
sten tijd van haar bestaan geweest moet zijn, een diergelijk ongeval,
overkwam
Letten wij verder in het relaas op de adviesen die uitgebragt wer
den aangaande het demolieren van hel schip het lossen en vooral
het vervoeren der goederen naar Antwerpen dan kunnen wij pus
de noodzakelijkheid van het eerste en de gemakkelijkheid van het
tweede, op de door mij bedoelde plaats, duidelijk voorstellen; maar
verplaatsen wij ons in de Arm* dan verliezen wij alle voorstelling,
liet wrak zou toen even zoo goed daar uit te krijgen geweest zijn dan
nu: men behoefde de slikken nog dijken daar ter plaatse even
weinig dan 1111 te ontzienmaar aan den voet van een kapitalen zee
dijk die geene polders nog eenige inlaagdijken achter zich heeft
waar de minste toevallen een geheel eiland met schade dreigden en
eene bloeijeude stad op slechts een uur afstands in gevaar zouden
kunnen stellen daar komt overweging te pas en is goede raad nut
tig. liet vervoeren der goederen naar Antwerpen, op stroom uit het
eene schip in liet andere gelost laat zich best denken en daarbij
zal liet dan ook wel komen dat van den aard der lading ons niets be
kend is geworden; was zulks het geval geweest met de lading van het
schip uit de Arne men zou er zeker meer van weten, daar deze eerst
per as naar Middelburg en daarna op de kaai weder hadden moeten
ingescheept worden.
Nog eene opmerking biedt ons het relaas aan dat als punt van
vergelijk tusschen de Gabriel en het schip uit de Arne kan dienen.
Op het voorstel of men het schip zoude uithijschcn was het ad
vies neen wijluien bij het verporren zich in gevaar stelde dat het
schip dwars in liet kanaal zou kunDen vallen. Dc Gabriel lag dus
aan een kant, en wed in dezelfde strekking als de dijk.
Beide omstandigheden hebben juist in het tegendeel plaats bij het
schip in cle Arne dit legt niet aan een kant maar in het midden
van het kanaal, v.aaf" het water het langst heeft gestroomd, waar de
beddiug hel diepst was gebleven eu daar de regens tot in den
laatslen tijd door liet tOevloejjcn van het water een moeras heb
ben onderhoudtn. Het legt cok niet in cle strekking van den dijk
maar is integendeel jnist met den steven daarheen gewend. Zooveel
meen ik genoeg te zijn tot staving van mijn gevoelen, dut cle lotge
vallen van de Gabrielcd die van het schip iu de Arne twee on
derscheidene geschiedenissen zijn-
Ik neem hiermede afscheid van het thans ontbloot wordende schip,
maar hoop iu een volgend No., gelegenheid te zullen hebben mij
ne ged ichten en opmerkingen Dog eens tot de Gabriel tc kunucn
bepalen en mijn vermoeden tot de juiste plaats ran het ongeval (mo-
I gel'jk nog die van deszelfs tegenwoordig verblijf) te kunnen mede-
I deelen. j. e.
VLISSINGEN den 27 september. Voor Antwerpen be
stemd zijn alhier ter reede gekomen: RedbreastG. Lewis
van Messinamet zwavel; Mary FureauR. Drijdals, vare
St. Domingo, met koffij en katoen; HebeR. Lndd, vare
Aux-Caijes, en London Racket, H. Henkevan Frcioort
beide met stukgoederen; SorkenT. Elbing, en Carl Ed~
wardbeide van Christiaansandmet g'arst.
J-Jeden beviel zeer voorspoedig van eer.e welgeschapene
DOCHTER, Vrouwe Suzanna Cornelia de Kater, geliefde
Echtgenoot van
I. ÏSEBREE MOENS.
Den Huize Buitenlijst bij Brouwershaven
den 17 September 1843.
Middelburg, den 26 September 1843.
f {eden beviel zaer voorspoedig van eea' ZOON-, M. I. P.
Fokker, geliefde Echtgenoot van
H. J. DRONKERS.
Eenige kennisgeving.
{-{eden avond circa tien tire verloste zeer voorspoedig
van een' ZOON, Cathariua JVelsgeliefde Echtgenoot van.
Middelburg
den 26 September 1843.
Algemeene kennisgeving.
Middelburg, den 24 September 1843.
{-{eden overleed, tot mijne diepe droefheid, mijne Moe
der, Mejufvromv ELISABETI-I ACKERLIN Weduwe van
den lieer PHILIP JACOB METZGER in den ouderdom
van ruim 62 jaren.
CATHARINA ELISABETH METZGER.
{{eden over'eed na een langdurig en smartelijk lijden,
tot groote droefheid van mij cn mijne Kinderen mijn ge
liefde EchtgenootL. D. REUWÉKAMP, in den ouderdom
Yan 45 jaren, na eene gcnoegeüjkc Echtvereeniging van bijna
19 jaren.
Strekkende deze tot algemeene kennisgeving.
Middelburg J. e.' KULDERIJ,
den 26 September 1843. Wed. L. D. Reuwekamp.
GEREGTELljKÉ AANKONDIGING.
Uit een Vonnis geweze.i door de Arrondissements-Regt-
bank ta Middelburgden 22 Maart 1843, behoorlijk gere
gistreerd en betcekend blijktdat er scheiding van Tafel
en Bed en dien ten gevolge ook scheiding'van Goederen is
uitgesproken tusschen APOLONIA ADRIANA IZEBOUD,
Werkster, wonende te Middelburg Huisvrouw van. ADRI-
AAN JANSE, van beroep Sjouer, mede aldaar woonachtig,
als Eischeresseen deuzelveu ADRIAAN JANSE, als Ge
daagde.
Geschiedende hiérvan aankondiging om te voldoen aan Ar
tikel 82.8 van Wetboek van Burgerlijke Regt vordering.
Ten dezc.i is kosteloos geprocedeerd.
Voor uittreksel deugdelijk verklaard door mij
Procureur van de Eischeresse
IIUBERTUS REKKER.
1'cn gevolge van appel tegen de autorisatie der Arrondis-
semeijts-Regtbankzitting houdende binnen de Stad Goes,
wordt de, op 30 September 1843 aangekondigde, VER-
KOOPING der HOFSTEDE en LANDEN uit den Boedel
II. de Kus, te WISSENKERKE, gesc'iorsttot nadere Ad
vertentie.
ondergeteekende neemt de vrijheid zich bij bet ge-
eevde publiek aan te bevelen tot het door het Galvanismus
vergulden en verzilveren van alle Metalen Voorwerpen, waar
bij men hetzelve geel of met welke roode Goudkleur men
verkiest kan verguld krijgen ook wordt door hem in het
vuur verguld, en recommandeert hij zich in de gunst van
Heeren Horlogiemakcrstot het vernieuwen of repareren van
Horlogiekassen enz.kunnende men op net werk en eene
civile bediening staat maken.
C. TENSTAPPER, Juwelier, Goud- en
Kunst-Haarwerker, op de Wal, A. 5.
De Eigenaar welke een' bruin en wit ge vlekt en BRAK
mogt vermissen kan informatie bekomen bij de Uitgevers
dezer Courant.
Door de Gebroeders NATHANS DENTZ Hof-Tand
meesters van IIII. MM. den Koning en de Koningin van
IIH. KK. HH. den Prins van Oranje en Prins Frederik der
Nederlanden is steeds een Depót van TANDMIDDELEN
gevestigd bij de Gebroeders ABRAHAMS te Middelburg
bestaande in: Eene Parel.rasseiit/g en Tahd-Opiatdienende
om het gebit te versterken de tanden te zuiveren cn tot in
den hoogsten ouderdom tc conserveren i f 1 25. Eene
vericable Mondspoelingvoor scorhatblaauwschnitrlw-
matique pijnen iu den 'Mond, en bijzonder dienstig om het
Tandvleesch te versterken cn te doen aangroeijen a f 3-
Een Tandpoedertot zuivering der Tanden, a 50 cents-.
Tand-Elixerom de Tanden wit te maken zonder het Email
te beuadcelen it 1 ,10. F.au de Bltiuc'tardom Kies- of
Tandpijnuit zinkingen voortkomendetc verdrijvenb
1 25. Liqueur Philodontiquetot schoonmaking en onder
houding van Tanden en Tandvleesch f 3, 50,
TER DRUKKERIJ VANi DE GEBROEDERS ABRAHAMS.