PROGRAMMA.
tiet ZEEÜWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN
lieef: op Woensdag den lo. Mei 1837 gehouden dészelfs Algemeene
Vergadering in het Museum te Middelburg.
De Voorzitter, Jonkheer D. Die Jonge, opeiide de Vörgaderitig mee
een verslag, behelzende een overzigt van 's Genootsthaps werkzaamhe-
^jen en van hetgeen verder bij hötzclve is voorgevaUen sedert de laatst-
vorige Algemeene Vergadering in Augustus 1834,
Op de bij het Programma van dat jaar bij herhaling voorgestelde
Prijsvraag: over {Ie verbeteritig eter toestellen ter Btandbluuchinggeen
antwoord zijnde ontvaligen is goedgevonden dezelve in te trekken»
Op de bij hctzeüllc Programma andermaal voorgestelde vraag over
rle aaim'eiirliiig r^n Stooni^farmte ew Sfeoiiiwerktuigen in 'de Mcatov-en
heeft het Genootschap een antwoord ontvangen onder de spreuk
yeel zijn we o IVtrkttiigkundeaan uwen raad verschuldigd:
■C'.clukkig is het La^id dat u naar waard-e huldigt.
liet Genootschap oordeelde, da: deze Verhandeling alzins debewijien
opleverde van des Schrijvers grondige kennis, zoo in hec Vak der be
reiding van de Meekrap en van het werktuiglijke der gewone Mee-
«oven, als van alle bijzonderheden, tot de aanwending van Stoom eu
Stoonnvarmte betrekking hebbende, en dat aan het stuk den lof niet
kan worden ontizegdvan over 't algemeen zoo volledig mogelijk te
zijn bewerkt.
Intusschen zijn aart het Genootschap zoodanige bedenkingen en Zwa
righeden, nopens de door den Schrijver vooronderstelde voordeelige
uitwerkingen van de geheele werktuigelijke inrigting, ten aanzien van
het droogendorschen stampenomroeren en het in vaten pakken
der Meekrap, en ten aanzien der berekening van kosten, voorgekomen,
dat het Genootschap heeft gemeend het stuk, zoo als het ligt, ais eene
voldoende beantwoording der vraag niet te kunnen aannemen en be-
krooiien. Het heeft echter den inhoud te belangrijk gevondenom het
^eheel af te wijzenen de uitspraak over hetzelve alsnog tot eene
volgende Algemeene Vergadering aangehouden en noodigt bij deze den
Schrijver uk, om, des goedvindende, zich vóór den i. Augustus 1837,
anoniem, op de eene of andere wijze bij het Genootschap aan te mel
den ten einde hem met 's Genootschaps bedenkingen te doen bekend
worden, dezelve op te lossen of zijne stellingen toe te lichten, en
vervolgens de nadere en finale uitspraak, door eene volgende Algemeene
Vergaderingaf te wachten.
De vraagover het zonderlinge dat Zeeland en bijzonder het Eiland
Walcheren even als het Deensche Seeland de hoofdzetel der Heiden-
iche eerdienst voor de aangrenzende Folkeren is geM>eestniet beant
woord zijnde, wordt andermaal, onder uitloving der Gouden Medaille,
ter beantwoording opengesteld tot den eerste» November achttien-hon-
^Icrd acht-cn-dertig
Daar het schijnt dat Zeeland en in het bijzonder het Eiland Walche
ren even ah het Deensche Seeland de hoofdzetel der Heidensche
eerdienst Voor de aangrenzende Volksstammen is geweest Qzie M o N E
Gesch. des Heidenthums im Nordlichen Europa, T. I. p. 265,
II. p. 69, 346, 347); verlangt het Genootschap dat naauwkeu-
rig onderzocht wordewelke de reden isdat deze beide gelijkna-
mige Gewesten in deze hoofdbij zonder hei d zoo zonderling overeen
stemmen en dat men verder alles, wat oude Gedenkstukkenfolks-
ovcrleveringenBerigten der oude SchrijversPlaatselijke bena
mingen enz,kunnen bedragen tot de kennis van de Godsdienst leer
der aloude Zeelandersen hare vergelijking met die van het Deen
sche Seeland, naauwkeurig bijeen verzameleaan de gevoelens der
latere Geleerden toetseen daar over een nieuw licht trachte te
verspreiden.
Op de vragen over de middelen ter bewaring van de Kunstge-
vrocht-eti der Ouden, en i.) over de voornaamste hooge Vloeden in Zee-
'land, almede geene antwoorden zijnde ontvangen, heeft het Genoot
schap goedgevonden dezelve in te trekkenen de volgende vier nieu
we Prijsvragen uit te schrijven, met uitloving der Gouden Medaille,
bij voldoende beantwoordingin te zenden vóórj den eerste» November
achttien-honderd acht-en-dertig.
I. Hoezeer de Zeeuwen een zeer belangrijk aandeel gehad hebben
asn de bevrijding des Vaderlands van het Spaansche juken zij daar-
iloor de gewigligste diensten aan hetzelve hebben bewezenis echter
deze waarheid niet algemeen erkendhetgeen voornamelijk daaraan
schijnt te moeten worden toegeschreven, dat de berigten des aangaan
de, verspreid, en nimmer naar behooren aan het licht gebragt zijn.
liet Genootschap rekent het dus nuttig den roem van dit gewest ten
<iezen opzigte te helpen handhaven, en vraagt alzoo:
Een beknopt verhaal der daden door de Zeeuwenvan het begin des
opstands tegen Spanje tot aan den Munsterschen Vredezoo wel
binnen als buiten Europa verrigt met aanwijzing van den invloed
dier dadenvp den Staatkundigen toestand van het Vaderland en
op de welvaart van dészelfs Ingezetenen.
Het öenootsthap verlangtdat men bij de behandeling hiervan al wat
"overbodig is weglate, zich uitsluitend tot de hoofdzaken, met vennij-
■ding van alle bijzonderhedenbepalede gebeurtenissen in groote trek
ken voordrageen dat Vooral het verhaal zich door een krachtigen
schoonen hiStOrïschen stijl onderscheide.
n. iVelke zijn de verschijnselen die gewoonlijk aan opslurping (^absorptie")
van het licht Worden toegeschreven Aan welke wetten zijn deze
onderworpen en uit Welke gronden kunnen zij verklaard worden
ni. Het Genootschap vraagt eene beknopte doch naauwkeurige opgaaf
van de latere vorderingen in de Meteorologie en van den tegen-
woordigen staat van dit gedeelte der Natuurkunde
i IV. Daar er geene afzonderlijke Flora Van Zeeland bestaaten «ir
sedert het jaar 1610, toen Caspar Pelletier zijn werkje over de
Planten van fValcheren C*) uitgaf, geen opzettelijk werk daar over is
in het licht verschenen zoo verlangt het Genootschapindertijd,
eene volledige Elora Zeelandia,
De Uitgebreidheid echter van dit onderwerp in aanmerking nemende
stek het zich voor om stuksgewijze de bouwstoifen te verzamelen, tot
'iet zamenstellen van een zoodanig werk.
Voor het tegenwoordige bepaalt het zich tot de zigtbaar bloeijendc
Planten in het cenie District der Provincie Zeeland (het Eiland IVal-
y) Casi'.^ P e Lt, 1: f t Ji 11 Planlarum iHin patriariim tiim exoticarum in
''alachria Zeclaiidiae iiiSfiU nascenliiim Synonjmia Middelburgl 1610. 8ïo.
Verhel, de voorr. dtr Flora Bele. Septentr. *an den Heer C va»
ALL, >1. XI. c i-
therm en St, .Joös/ilrid^ ei) stelt dus als Prijsvrnag voor:
Eene Naamlijst en beknopte Beschrijving der op het Eiland W:i\cheTen
en St. Joosland in het wild wassende zigtbaar ilotijende Plante»,
met opgave der plaats waar dezelve gevonden worden en met ver
wijzing naar één of meer werken waarin zje' ^oed afgebeeld of
breeder beschreven zijn.
Ten opzigte van zoodanige GeWiissen^ welke of niet algemeen be.
feend of in IVakheren zeldzaam zijn, of slechts op enkele plaatsen
gevondes wordenverlangt het Genootschap niet alleéft eene meer
naauwkeiirige aanwijzing der plaats waar zij aangetreden tijh, maar ook
eeu exemplaar, als voor een Herèaiium vivtim gebruikelijk is.
Sedert de laatstvorige Algemeene Vergadering zijn tot Directeuren
benoemdde Heeren
A. H. G. Fokker te Middelburg.
A. J. VAN DEN Bróecee tc Middelburg.
Jhr. Mr. J. P. Boddaert, Substituut-Officier b^j de Regtbank van
Eersten Aanleg te Middelburg.
Mr. F. B. FocKRegter-Plaatsvervanger b^j de Regibank van
Eersten Aanleg te Middelburg.
A. W. MiRANDOLLE, Agent van den Rijks-Kassler te Middelburg.
Jhr. Mr. D. G. van Tevlingen Provinciaal Inspecteur voor het
vak der Registratie in Zeeland.
A. VAN den Broecke, Jac, Z. Lid van deft Raad der Stid
Middelburg,
Mr. N. T. Muntendam Directeur der PosterijVrederegter va»
het Kanton Middelburgen Lid van den Raad dier Stad.
Mr. J. H. VAN Sanden Prins te Middelburg,
TE MIDDELBURG, TER DRUKKERy VAN'DE CEBROEDBRS ABRAHAM».
De antwoorden op al de bovengemelde Vragen en Voorstellen moeten
leesbaar geschrevenin NederduittchLatijn of Fransch opge
steld-^ vóór den bepaalden tijd, toegeionden worden aan J. de
Kanter, Phil. Z.te Middelburg, Secretaris Ats Genootschaps.
De Schrijvers moeten hunne Verhandelingen niet met hunne Namen,
maar met eene Zinspreuk onderteekenenen er een verzegeld Biljet
bijvoegenwaarin de Naam en Woonplaats der Schrijveren vermeld
Staan en hetwelk dezelfde Zinspreuk ten opschrift heeft.
Het zal aan een' ieder, zonder eenige uitzondering, vrijstaan, naar
den prijs op al de voorgestelde Vragen te dingenzelfs aan de Z)«-
recteuren en Leden van dit Genootschap; doch, ten aanzien der beide
laatstgenMldeonder deze voorwaarden, dat zij niets op hunne Verhan
delingen en Biljetten zullen plaatsen, waaruit blijken kan, dat.29^.1»
de eene of andere betrekkingtot dit Genootschap behoorenen dat
zijom des te onbekender te kunnen blijvenhunne VerbaBdelingen
door eene andere hand moeten laten afschrijven.
Niemand, wiens Verhandeling bekroond wordt, zal vrijheid hebben
om dezelve, 't zij geheel, 't zij ten deele, in 't Nederduitsch afzon,
derlijk te doen drukkenof in eenig ander werk uit te geVenzonder
voorafgaande kennis en medebewilliging dezer Maatschappij.
Het Genootschap behoudt aan zich het regtomnaar goedvinden
tot nut van 't algemeen, gebruik te maken van al de toegeeonden ant
woorden, en dezelve, schoon daaraan de prijs niet toegewezen wordt
geheel of ten deele onder deseelfs Verhandelingen te doen drukken
't zij met bijvoeging der Zinspreuken, door de Schrijveren gebruikt
't zij met uitdrukking van hunne Namen, indien zij, daartoe verzocht
wordende, dezelve gelieven te openbaren.
Ook zal het Genootschap gaarne ontvangen alle zoodanige stukken,
welke aan hetzelvedoor wien het zijworden toegezondenbehel
zende eenige nieuwe uitvindingen of verbeteringen van oude waarne
mingen over onderscheidene takken van Wetenschapen wat meer tot
derzelver opheldering en uitbreiding zoude kunnen strekken.
Het Genootschap herinnert de buiten deze Provincie wonende Le
den aan de verpligting, om, ten minste alle zes jaren, eene Verbande-
ling in te zenden, en verzoekt teven» ieder Directeur en Lid, om,
ter zijner nagedachtenis', 't zij in zijn leven't zij bij zijnen dood
eenige Medaille Rariteitof ander nuttig of aanmerkelijk voorwerp
ter aanvulling en versiering van het Kabinetten geschenke te geven
gelijk het Genootschap, sedert de uitgave van het vorige Programma^
weder versch«idene heeft ontvangen.
En zijnzoo door Heeren Directeurenals in deze Algemeene Ver»
gadering tot gewone Leden benoemd de Heeren
A. .MooLENAAR, Predikant Inj de Nederdu!ttCb« Hervormde Ge
meente te Middelburg.
Mr. J. T. BoDEL NyENHüti, te Lé^4«n.
J. VAN DER ViNNESccretaris van het Bataviatcb Genooticbip vsn
Kunsten en Wetenschappen te Bataviai,
A. NuMAN, Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw, Direc
teur van 's Rijks Veeartsenij.school en Professor aan dezelve enz. te
Utrecht.
T. G. VAN LiTH DE Jeüde Hooglecraar In de Wis-cn Natuuf-
kundige Wetenschappen te Utrecht.
Mr. J. C. VAN DËR MEEft. MoHRAdvocaat te Goes.
G. D. l. Schotel, Predikant der Hervormden te Lage Zwalvêu
H. A. Callenfel» Med. Doctor te Oostburg Schoolopziener ii»
het 4'ie District.
F. Kaiser, Math. Mag. Phil. Doet. Observator Astronomicut aao
's Rijks Hoogeschool ti Leyden. ^,ïi..sr*
J. MoDERA, Luitenant ter Zee, i»t« klasse.
J. A. VAN Hameï- Predikant bij de Walsche Gemeente te
Middelburg. I
C. J. NiEuwENHüYsMed. en Chir. Doet. te Amsterdam.
J. L. C. SChroedèr Van der Kolk, Ridder der orde van dert
Nederlandschen LeeuwHoogleeraar in de Geneeskunde te Utrecht,
Jhr. Mr. M* W. de Jonge van Campens NieuwlandRidder der
orde Van den Nederlandschen LeeuwLid der Staten-Generaalen
Raadsheer in het Hoog Geregtshof te s Gravenhage,
Mr. J. J. Berdenis van Berlekom Regter in de Regtbank van
Eersten Aanleg te Middelburg. -
G. J. Pool, Med. Doet. te Amsterdam.
J. VAN Wijk R.«. Instituteur te Kampen.
I^. I. F. Janssen, Litt. Doet. Phil. Mag., Conservator bg's R^'l^s
Museum van Oudheden te LcydenLid van onderscheidene binnen-
cn buitenlandsche geleerde Genootschappen.
H. Amersfoort, Phil. Theor. Mag. Litt. Hum; Doctor en Rector
der Latijnsche Scholen te Sneek,
H. M. BouviN Predikant te Koudekerke (Walcheren).
