MIDDELBURGSCHE
O R A N f I
Zatiirdag
iÖ^A
den 9 October.
^0. 122.
.^t,
i*-'
*5?h?^'"'.
N T E U Pr S T n D 1 N G E N.
w
4 75*
4 50+
F R A N K R Y K.
i-lARYS den 2 October. In een onzer dagbladen wordt heden een brief gevon-
P den waarin de wenscii wordt aan den dag gelegd dat onze doorluchtij e
ftinverein'voonssn den naam van de ^^'elheminde mag voeren. Reeds verfchei.
den dagen geleden heefc het avondbled rEtoiledezen naam aan karel X ge-
««.«ie "hetVvoel van alle Franfchen uitgedrukt.
T_'Het dagblad rAnnotateur Boulonnaii behelst het volgende opmerkelijke
""^Een Protestantsch predikant in de ommeftreken van Aberdeen (in Scboc-
,,Jdi den eersten zondag in maart li. den prediknoel beklimmende, om het
lil te doen opent zijnen bijbel en vindt daarin een toegevouwen brieftje,
Mseen hij voor eene gewone bekendmaking houdt, door den koster in dat
S u-lead Hij begint hetzelve saet luider flera te leaentoen hg ploislwgg
oohoudVen'van gelaat verandert, waarna hij zijne verbaasde hoorders met
L ontroerde ftem tot het gebed uitnoodigt. Bij het uitgaan der Kerk drmgt
men te vergeefs bij hem aan om met de oorzagk zijner aandoenmg bekend te
worden: bij bedankt zijne vrienden voor hunne belangftellingontwijkt hunne
vragen en begeeft zich zoo fpoedig mogelijk in de pastorij. Het btieftje is
iebKen van dezen inhoud te zijn geweest:
Gisteren zaturdag, 10 uren des avonds, ben ik op mijaen terugweg
naar Aberde'enop weinig afftands van het dorp, door uwen koster en
fchoolmeester overvallen, vermoord en beftolen geworden, waarna zij myn
li£<;lMam in de Dee hebben geworpen. Bid voor Jeremias Brus."
Deze Brus was een marskramer van Aberdeen, zeer wel bij den predikant
bek'end, en bij deu koster inwonende, die te gelijk herbergier van het dorp
^"'wa geiten en lang nagedacht te hebben, neemt de predikant zijnen bU-
beren beeeeft zich naar den vrederegter, wien hij het geval openbaart. Deze
wil het brieftje lezen: hij opent het, doch ontdekt er geen enkele letter
fchrifts In waarop hij den predikant tracht te overtuigendat hij dow ui-
beeldins is verbijsterd geweest. De predikant, van zijne verwondering .een
weinia bekomen, beweert dat een vrijgeest zoodanig iets gemakkelijk kan
verachten doch dat een vrederegter deu heiligften zijuer pligten te kort doet,
indien hij dit zoo ligtvaardig behandelt. Men komt eindelijk overeen om te
zwijgen en (lil naar Aberdeen te zenden.
Brus die er zaturdags avonds verwacht werdwas er met aangekomen.
Me" zocht overal, waar men kon vermoeden dat hij zich kou bevipdendoen
„De vrederegter beflult tot een regterlijk onderzoek bij den koster en
fchoolmeester, en verhoort hen beide afzonderlijk. Het onderzoek geeft
geene de minste inlichting; ook het verhoor heeft geen gelukkiger uitkomtst.
Intusfchen waren de twee befchuldigden, door viagen gedrongen, onthust
geweest, hadden zelfs elkander in verfchülende punten tegengefproken; doch
hnnne ftellige ontkenningen, en het gebrek aan bewijzen, deden aan de be
kentenis hunner misdaad wanhopen.
Onverwachts komen er visfchers in het dorp, met zich voerende het
ligchaam van Brus, door hen in de Dee gevonden, en hetwelk op het hoofd
de kenteékenen van verwondingen droeg: dan deze ontdekking bevestigde al-
leen den dood van den ongelukkigenzonder zijnen moordenaar te doen
^""intusfchen bemerkt men inde linkerhand, welke ftniptrekkend geOo-
te^ls, een knoop, die, bij den rok van den fchoolmeester gebragt zynde,
waaraan er een ontbrak, bleek er van te zijn afgerukt. Reeds inwendig door
het gebeurde met het wonderbare brieftje gefchokt, was de man geheel ver
pletterd door een zoo onverwacht kenteeken van overtuiging, en weerhield
zijne bekentenis niet langen, welke ook die van zijnen medepligtigen en
hunne veroordeeling ten gevolge had. Beide hebben, met betoon van het
grootfte berouw te Aberdeen de dooddraf ondergaan.
IMu blijft alleen over te weten op welke eene wijze het vfondervolle
btieftje in den bijbel was gekomenen hoe zulks eensklaps was veranderd.
De knecht des predikantseen jongman van een goed oordeeldoch zeer
vreesachtig van aard verklaarde deze omftandighedendie voor ieder ander
onverklaarbaar waren.
OP den avond dat de moord was gepleegdwas bij ftil uit de pastorij
gegaan, om zich naar eene hoeve, op eenigen affland van de ftad en den
weg gelegente besevenwaar hem een jong meisfe van het dorp wachtte.
Zijnen weg gsande was hij getuijze van den moord herkende de twee fchul-
digen, maar hield zich verborgen, zonder den moed te hebben ter hulp toe
te fnellen. Bij zijnen meester terug gekomen, bragt hij den nacht zeer on
gerust door; zijn geweien drong hem eene zoo gruwelijke misdaad met te
verzwijgen; doch de vrees om zich tegen over moordenaren in de waag-
fchaal ie (lellen, belette hem om hunnen aanklager te worden, waarbij ook
misfchien kwam de vrees dat zijne betoonde lafhartigheid, of ook wel de
leden van het bezoek naar de hoeve kenbaar zouden worden.
„Na vele aa.rzelingen bellnit hij eindelijk het briefje te fchrijven en legt
iet in zijns meesters bijbel; doch naauwiijks was deze naar de kerk ver
trokken, of hij heeft berouwZijn fchrift kan erkend worden
Men zal hem in de zaak roepen; en wat heeft hij niet van den (choolmees-
teren koster te vreezenindien hij. als de eenige getuigehunne misdaad
niet kan bewijzen! Deze nieuwe denkbeelden bewegen hem om zijn briefje
in te trekken: het is hem genoeg dat het gelezen is, en. terwijl de predi
kant zich aan tafel bevindt, verwisfelt hij hetzelve meteen fluk wit papier:
het was eerst na de (Irafoefening dat hij dit.geheim heeft geopenbaard."
PARYS den 5 october. De brieven van IMarfeille Livornode lonifche
eilanden en Griekenland, bevestigen de tijding van de luisterrijke overwinning
door de Grieiten bij Samos behaald.
NEDERLANDEN.
BRUSSEL den I october. Terwijl onze dagbladen verzekeren, dat de
gouverneur van Henegouwen, de heer van der Foifenaar Parys is vertrokken
om den Nederiandfchen ambasfadeut intelichten nopens een eventueel com
mercie tractaat, verneemt men, dat ook de hztxJSetfcher, referendaris bij het
ministerie van koophandelmet eene dergelijke zending is belast. IVIen vleit
zich met een goeden uitflag, daar het thans genoeg in Frankrijk bekend z»l
zijn, dat men in Nederland niet ongenegen isom een dusdanig tractaat, op
billijke gronden', in het belang van den wederzijdfchen handel, aan te gaan,
en dat de maatregelen van 1823 alleen bunnen oorfprong hebben gehad in de
>nindere genoi^Tdheid, welke men destijds bij Frankrijk befpeurde, om eene
«dergelijke billijke overeenkomst tot (land te brengen.
AMSTERDAM den 5 october. Wij vernemen van goedethand, dat federt
den eerden feptetn'ier 11.alle rogten op koopwaren, alj accyüs-; tp
ko'VOJi^, havengeld, enz. in Bremen, welke ie voren moesten betaal
den, zijn afgefchaft. Daarvoor is geReld een regt op goederen,, zejeWaari,
inkomende, van eeü half ten honderd, en uitgaande ter zee tjfte lèilï^^,;^.^.
één derde ten honderd. "S.-*^.
Bremen volgt alzoo het voorbeeld van Hamburgwelke (ïsd in den i
vang van dit jaar, bet uitgaande regt op ëén achtde ten hónderd, héfc inko^
mende regt van dé rivier- en land zijde, op één half'ten honderd, en vaB
de zeezijde, op één en één half ten honderd courantvan de waarde in ban
co gefield heeft. Uit zee komende fchepen tot 20 commerz-lasten grtwt
zijn bevrijd van loodsgeld en hebben (lechts eén lastgeld van vier fchellingéa
per commerz last, te voldoen, waarvan de fchipper de aangave zelf aan ;het
tolhuis, tegen overlegging van zijn manifest, doen kan.
LSYDEN den 4 ottohtr. Na dat gistef(Sn de
^£.iuc.i.N wc» ««,^.7. V.. g.ovv.v^. -^ b»flaueting Vw Kéi w>d
merkwaardig beleg en ontzet der ftad, öpi de van ouds gebruikelijke «^zei
in alle kerken godsdienstig'was gevierd, en wel op denzeifden dag, datvÖdt
twee honderd en vjiftig jaren, onze Waardige voorouderen, niet eénen ({aiKU
vastigen van der Werf, dapperen Boijotgeleerden en heldhaftigeri vonder
Doei aan hun hoofd, tempelwaarts gingen, om huniien grooten redderj vooj
de zoo onverwachte als blijde ve losiing, uit voller harte met lofzangen éd
dankzeggingen te veteerenwerd de dag van heden, ten einde de gpdsdiensS
tige aandacht op den vorigen niet te verhindereningevolge beiluit van <Jen
raad, beftemdom door betamelijke openbare vreugdebédrijven, deweldaSd^
aan het voorgeüacht bewezen, ook met blijde erkentenis te gedenken.
De aanvang van het feest was des morgens ten acht uren, met hét üitfte»
ken der vlaggen van den toren van het raadhuis en andere ftedelijke géboiJJ
wenhet befpelen der klokken en trompet-gefcfaalen werd weldra gevdlgti
door eene menigte ingezetenendoor het uitfteken der vlaggen nit partlknlierö
gebouwen. Ten negen uren vergaderde de regering op het raadhuis, alsffléd^
alle de genoodigde kollegienautoriteiten en hooge ambtenaren, mitsgaderide
akademifche jeugd; van waar dezelve zich begaven, in ftatelijken optogt^
behoorlijk geeskorteerd door de fchutterij dezer ftad, ónder het fteken det
trompet, fpelen van het carillon, en mnzijk der fchutterijnaar de Pietérü
kerk, alwaar de trein zich, onder het befpelen van het orgel, hetwelk op
eene alleszins fraaije wijze, door den bekwamen organist dier kerk, J.Qiiteri
werd ten uitvoer gebragt, de vo«r dezelven beftemde plaatfen bétroKj
nadat alvorens zich alhier een aantal van meer dan drie duizend menfchert
tot het aanhooren der redevoeringals een voornaam deel der plegtigheid vad
dezen feestdag uitmakende, badden vereenigd. Onderwijl dat de trein gtte^
ten was en onder de vergaderde menigte de eerbiedwekkendfte ftiite heetSc1l«
tewaartoe de geregelde plaatfmg veel heeft bijgebragtbeklom dé hoog^
leeraar van der Palm het fpreekgeftoelteen hield deze beroemde redenaaci
met al de kracht der welfprekendheidde talrijke fchaar zijner toehöqrderi
opgetogenterwijl deze plegtigheid nog werd veraangenaamd door liet zin|ëri
van een klein doch uitgezocht koor van weeskinderen.
Na het eindigen der redevoerig verliet de trein vireder onder het örgelditiïUK
de kerk en keerde langs den bij het programma voorgetchreven weg, ondef
het fpelen der klokken en fteken der trompetten, naar het raadhuis tefugj
waar vervolgens de burgemeester alle de genoodigdendie met hunne tegen-
woordigheid de plegtigheid van dit feest hadden vereerd en luister bijgezet 4
en wel bijzonder den hooggeleerden redenaarop eene gepaste wijze bedank*
te; terwijl daarna de fchutterij voor z. exc. den heer gouverneur, de coffl-
misfie van hunne gedeputeetde-ftaten en de regering dezer ftad, voorbij he?
raadhuis defileerden.
Middelerwijl werden alle ingezetenen en de van buiten de ftad töegeVldéidé
menigte tot eene betamelijke vreugde opgewekt door eene aangenatne muzljk
die zich, zoo op het plein der ruïne als korenbrug, in daartoe geplaatfte ten^
ten, door een wel ingerigt orchest, liet hooren, hetgeen gedurende den ge-
heelen dagbij afwisfelingmet het fpelen der klokken en fteken der trom
petten plaats haden nog veraangenaamd werd door bet van tijd tot tlja
fpringen van de fontein; gelijk ook de armen en bewoners det godshuizen doof
eene buitengewone bedeeling en onthaal op ftads kostenmitsgaders de jeugtl
door eene mastbeklimming ter bekoming van prijzen; terwijl reeds des morgen»
vroeg genoegzaam alle de zich binnen deze ftad bevindende vaartuigen mee
vlaggen en wimpels voorzien, in den Rijn bij elkanker waren jgebragt, het
welk een fraai gezigt opleverde.
Des middags ontving de regeringin het heersnlogementaan den Bdrg
de gcnoodige hooge ambtenarencollegien en autoriteiten op een dejetiner-dii
natoir, en zijn daarbij door den burgemeester verfehillende toasten ingefteld*
welk dejeuner ten genoegen van alle de aanwezige heeren is geëindigd.
Na den afloop der parade werden aan de fchutterij ten koste der flad
op het plein der ruïne eenige ververfchingen uitgedeeld en de hooge officie
ren des avonds, ten huize van den heer kolonel Hubrechtóp een fo"uper
onthaald.
Gedurende dezen geheelen feestdag was de toeloop, zoo van tngezeteneö flS
vreemdelingen wan allerlei ftandbuitengewoon groot, waartoe veel heeft toe-
gebragt de tentoonrtelling van oudheden en bijzonderheden, rakende het be
leg en ontzet der ftad, waaronder bijzonder uitmuntte eene voUedige verM-
I roeling van alle de noodmunten penningen en medailles, tijdens die gelegep*
heid geflagen, tot welker gedienllige bijeenbrenging onderfcTieidéne liefbeb*
bers van oudhedenzoo binnen als buiten de Had, en welbijzonder het Ko
ninklijk kabinet, hebben bijgedragen en de gefchiedenis tot veel nut verftrekt*
De feestviering werd na eene kleine verpozing ten acht uren gecontinueerd
door het fraai verlichten van den toren van het raadhuisalsmede van deS
poort voor hetzelve enalle de andere van ftads wege geplaatfte poorten en ko.
lonnen diebenevens de illuminatie der voornaamfte ftraten en grachtetijj
welke buurtsgev.'ijze plaats had, de fchoonfte gezigten opleverden. Alle*
aandacht waardig was de fraaije illuminanie voor de woningen van de ïteetett
burgemeester en rector-magnificus en akademifche gebouwen, alsmede die
voor het huls, alwaar tijdens het belegde gebroeders fVtlkm CortielisiaOm
vereerd met den naam van Duivenbodenwoonachtig waren, zijnde het, W
Oen gevel geplasifte door de regering gefchonken wapen, op het fraaist ver
licht. Opmerkelijk waren de menigte chasfinetten op deze gelegenheid toe-
pasielijk, en waaronder bijzonder uitmuntte de bij het programma vermelde,*
1 voor het raadhuis geplaatfte en door den binnen deze ftad.wonanden kanst*
fehildcr de Groot vervaardigd.
Ter gepaste gelegenheid van dezen dag, werd in den fchouwburg, 0]idef
directie van de Nederlandfclie tooneehsten ObeltKup m de Koning t gega-»
ven het oorfpronkelijk treurfpel, door L. IV, van Wintergeb. van Met'
ken, getiteld: lul Beleg der ftad Lej dentijdens het tweede öeöwfaest
