COURANT. 4C^
MIDDELS URGSCHE
No. 18.
Dingsdag
den 10 Februarij.
KTEUTFST IJ DINGER.
NEDERLANDEN.
G R o o T - B K. I T T A N E.
ONDFN den 3 frbr.arij. De herigcen v^nJjamaHa met da laatfle
b^^e m,a! oLangeo ziin zeer bedroevend. De gezmdheden wei-
Ne -ers h.dde,. aan den das selegd hadden onrust verfpreid onder de
en de autoriteiten genoodzaakt tot het nemen van fterke tnaatre-
,r. »n in weerwil daarvan hadden de Negers zich aan grove
rrnïriSfóveTe er;^Een verfchriUUeli). konjp.othetwel. de.
,rde«mber had moeten Oitbarftenis alleen door de ontdekking, welke een
iLf daarvan aan zijnen meester no„' tüdig genoeg gedaan heeftom aan de
«toriteiten gelegenheid te geven tot het nemen van de noodige tnaatregelen
«tor.te.ten g M ^„„^„3,„,(ie belhamels van dat komplot hadden den 14
lie de
Ingezetenen
voorfiekoHien tn w w -««.----------- - -
«tecember de doodftraf ondergaan. De troepen waren voorts over het gehee-
iTeiland zoodanig geposteerd, dat zij ieder oogenblik tot onderdrukkmg der
oproerige bewegingen kouden toefchieten welke zich aan een of ander oord
openbaren mogten,
_- Men heeft te Liverpool berigten uit Pars in Brazilië ontvangen, mei-
dende dat de troepen van het garnizoenhet plan hebbende om alle Portu
gezen te vermoorden of te verjagen, reeds van den 14 november af aan zich
in aaat vanoproer bevonden, zich van de forten, kafernen en tuighuizen
meester gemaakt, den prefident van het beduur afgezet en eeneo anderen
▼erkozen haddenenz. Zij hadden in die dagen de ftraten doorloopenroe
mende: vei mes ie Europeanen! leve keizer don Pedro! Maar kapitein
Grenfell, kommanderende eens oorlogshrik van het eskader van lord Cochra-
M, eindelijk een vijftigtal zijner matrozen hebbende doen landen, waren de-
ie op de oproerlingenbezig met twee groote pakhuizen te plunderen, aan-
eevallenhadden van de oproerige Braziliaanfche foldaten ei' 4 of 5 gedood
17 of 18 gewond en on:eveer 50 gevangen genomen, terwijl de overigen de
Vlngt namen. De kapitein Grenfell had daags daaraan de ingezetenen verza-
meld, gewapend, en bij de militie gevoegd, en zich aan hun hoofd gefteld
roet 8 (lukken gefchot, bediend door Engelfchen. De Braziliaanfche oproe
rige foldaten danrop tot de overgaafgefommeerd zijnde, hadden zij, ten ge-
tile van 500, daaraan voldaan. In eenen krijgsraad werd vervolgens bcdoten
om er 5 op ftaanden voet van te fufilleren, hetgeen gefchiadde, en van de
overigen er 150 aan boord van een fchip in de haven gevangen te zettenmet
nog ruim 100 vagebonden,Te zamen bevonden zich, den 19, «56 gevan
genen aan boord van dat fchip. Des avonds ten 9 uren hoorden de fchild-
^achten veel beweging pp het tusfchendek, en bevalen Qiice, maar te ver
geefs, en befpeurende dat de gevangenen pogingen deden om de luiken te for
ceren, maakten zij verfcheide malen vuur, waarop weidra eene doodfche
dllte volgde. Toen men den volgenden morgen de luiken opende om dé ge
vallen dooden weg te halenleverde het ruim een afgriislelijk tooneelvan de
956 gevangenen werden er nog (lechts 4 in leven gevonden. Sommigen meen
den dat zij elkander vernield haddenanderen dat zij door ftikluchc omgeko
men waren.
Z. M. is door ongefteldheid belet geworden hec parlement in perfoon
te openen. De lord kanfelier heeft mitsdienin naam des koningsde »an-
fpraak voorgelezen. Dezelve bevat een zeer gunftig tafereel van den binnen-
landfchen toedand des rijks, en luidt, onder andere als volgt: Handel en
fabrieken breiden zich uit, zoo van binnen, als naar buiten. De ontvangften
vermeerderen (leeds, zij honden niet alleen het openbaar krediet ftaande,
maar leveren blijken op van de voorbeeldelooze uitbreiding onzer hulpmiddelen
en ('t geen Z.M. bijzonder verheugt) van de welvaart der menigte zijner
onderdanen. De landbouw verbetert en herneemt, onder de werking van na
tuurlijke oorzaken, haren vorigen (land onder de voorname belangen des rijks.
Nimmer beleefde men onder de verfchillende klasfen der inwoners dezer eilan
den meerdere zucht tot orde en een dieper gevoel van de zegeningenwelke
de voorzienigheid over ons uitdort. Ierland, nog te voren het bijzonder
onderwerp van Z. M. zorggeeft hoop op eene betere toekomst."
Omtrent de flaackundige aangelegenheden verklaart Z. M. te vertrouwen,
dat de verdere uitbreiding der binnenlandfche welvaart door geene verlloring
der rust van buiten zal worden belemmerd; de verzekering daarbij voegende,
dat alle de betrekkingen met de buitenlandfche mogendheden vredelievend
lijn, en dat Z. M. niets verzuimt wat dienen kan, om den algemeenen vrede
te behouden, en uit den weg te ruimen alle zoodanige moeilijkheden, welke
ten dien aanzien eenige onrust zouden kunnen opleveren;ten einde de ban
den van yrieiidichap tuslchen Groot-Brittanje en de verdere mogendheden
naauwer toetehalep. omtrent de bijzonderheden luide de aanfpraak als volgt:
De onderhandelingen van den BritCchen ambasfadeurvoor het bijleggen der
oneenigheden tuslchen Ru'Iand en de Verhevene Porte, belooven een gun-
ftigen uiiflag. Met betrekking tot de vordering van dit rijk op Oostenrijk,
is een verdrag tut Hand gebragt. Terwijl Z. M. het uitbreken van den
oorlog in Spanje met zoo veei zorg heeft trachten te verhoeden, gevoelt hij
niet eiken dag meer en meer tevredenheid dst hij met het in acht nemen van
eene naauwkeurige on/.ijüigheirizoo zeer door het parlement geroemd, het
-waarachtig belang zijner onderdanen heeft geraadpleegd."
.'r Aangaande het belangrijk punt der Zuid-Amerikaanfche volkplantingen be-
'tielst de aanfpraak de navolgende woorden: „Omtrent de Araerikaanfche pro
vinciën, welke zich hebben verklaard van Spanje te zijn gefcheidenis Z.
M. gedrag fleeds openhartig en bellaanbaar geweest, en heeft de koning zij
ne denkbeelden onbewimpeld aan Spaije en aan de verdere mogendheden ge
openbaard. Z, M. heeft confuls naar de voornaamlle plaatlen dezer pro
vinciën gezonden, ten dnde den handel zijner ondeidut,en se befchermen. Met
betrekking tot de verdere maatregelen heeft Z. M. zijn oordeel opgefchort
en zich voorbehouden te handelen, zoodanig als de oit.flanüigheden dief po-
vinden en hei belang zijr.er onderdanen zullen vercisfehen."
Z. M. laat dien aangaande, naar het fchijntalles in 't midden erkent de-
onafhankelijk-heid dier landftreken in geeiien deele, maar wacht zich ook de
zelve Spaanfche volkplantingen te noemen.
Omtrent de geldmiddelen wordt aangemerkt: Ondanks eene vermeerdering
van zee- en landmagt, uit hoofde van de verfchillende punten op welke Z.
M. zeemagt in deze oogenblikken behoort verdeeld te zijn, en de gebeurtc-
nisfen welke eene verllerking van verfchillende bezettingen in de West-In
dien noodzakelijk maken, vertrouwt Z. M.dat men in de middelen, terbe-
ftrijking van een en ander, zal kunnen voorzien en echter mantregelen ne
men, met betrekking tot onze belastingen, welke verfcheidene belangrijke
takken van volks-nijvuheid verligten."
Omtrent de wem'chen welke in het vorig parlement zijn geopenbaardter
werbeteriug van den toellaud der Negernaveu in de West-ir.dienlecsc meniii
de aanfpraak hec navolgende
Aangaande dit onderwe p zal aan hrt parlement de uitdag vanfenrwniv
keu'rig onderzoek worden voorgele^'d. Z. M. verlangt rcaatrecelen teneinde
de zedelijke verbetering en de godsdiendige opvoeding der Negtrs te bevof-
deren, en vertrouwt, da: het parlement deze aangelegenheid, welke vele
moeijelijkheden in zich vereenigtdie niet plotfelijks knnnen worden uit den
weg geruimd, zal behandelen met wijsheid en vnorzigtighoidten einde gee?
ne aanleiding te geven tot eene overdrevene verwachting, die voor allen nood-
lotti'^e gevolgen zoude kunnen hebben,' dat het parlement zal bedenken, dat.
bij de verbetering van een delfel't welk zeer ingewikkeld is en langen tijtj
heeft bedaanen waarin de bezittingen en de veiligheid van eene voorname
klasfe van Z. M. onderdanen zijn gewikkeldhet prakticaal nut alleen
verkregen, en de vermeerdering van het kwaad alleen vermijd kan worden door
maatregelen, waarbij men aan de eene zijde de regtvaanligheid in aaumerkin|j
neemten aan deu anderen kant zijnen Qver door voorzigtigheid tempert."
FRANKRYK. ..^j
PARYS den 5 fehruari). Brieven van Rome van den 26 januarij niét*
den het overlijden van den kardinaal GonfaWi. Ook was de Paus zeer ziek.
Het Engelsch dagblad de Star meldt, dat, luidens een brief van Te-
neriffe van den 15 november, er te Santa-Cruz een Fransen fregat was aange
komen, aanboord hebbende een generaal, die, in naam van zijn gouverne
ment, bezit had gevraagd van al de Kanarifche eilanden, door koning Ferdi
nand aan Frankrijk afgedaan. De gouverneur had eenige dageu uitdel ge-
vraagddoch de inwoners hadden verklaard zich tegen dezen afftand met
kracht te zullen verzetten.
De godsdienstige bijgeloovigheid doet bij voortduring in eenige kanton*
van Zwitferland de ligtgeloovigen en dagtoiFers vermeerderen. Terwijl de regc-
banken van Zurich over eene zaak, zoo noodlottig in derzelver bijzonderhe
den als gevolgen, regt fpreken, zijn die van Bazel insgelijks geroepen, ota
vijf perfonen te regt te dellen allen befchuldiga van onttoovering van be»
cooverden, aanroeping van geesten en heiligfchendende duivel-bezweringert.
Bij het vonnis, hetwelk den 17 december uitgefprokeaitzijn zg tot eenige
maanden gevangenis veroordeeld.
'sGRAVENHAGE den 5 februarij. Z. K. H. de Prins van Oranje, \t
heden ochtend uit Petersburg in deze refidentie teruggekomen.
UTRECHT den 3 februarij. Onze hoogefchool, 's Rijks vee-artrerilf-^
fchool en de genees- en natuurkundige wetenfchappenleden beden een trea-
rig verlies door den dood van den hooggeleerden heer Jacob Vosmaermed.
doet.buitengewoon hoogleeraar in de faculteit der geneeskunde aan deze
hoogefchool, en gewoon hoogleeraar in de fcheikunde, de leer der geneej-
middelen en de artfenij-mengkunde aan Rijks wee artfenijfchool.
MIDDELBURG den ^februarij. Gisteren avond is door den grooteti^
kerketaad der Hervormde gemeente alhier, uit het bekende drietal, tot pre-'
dikant dezer gemeente beroepende weleerw. zeer gel. heer P. H, Uugea-
holsztb. dr. ea predikant te Deutichem.
F UB SLAG van den flaat der hoogemiddelbare en lager e
fcholen <B 1823. Lager Onderwijs.
(Vervolg.Zie ons vorig No.)
Het is dan ook niet te verwonderendat in vele gemeenten krachtdadige
pogingen werden gedaan. In alle de provinciën zijn fchool-lokalen gebouwd
of vernieuwdin de eene meerder, in de andere minder. Henegouwen munt
te in dit opzigc boven allen uit; 27 ruime en doelmatige fchoolvertrekked
werden aldaar, in den loop des jaars, geheel nieuw gebouwd. Deze pro-'
vincie vordert ook, boven andere, in eene goede inrigting der fchoolvertrek-
ken en door de meer algemeene invoering eener betere leerwijze. Om van
vele land-gemeenten niet te fpreken, zoo kunnen de meeste fcholen te Ber
gen, Doornik, Soignies en Enghien tot bewijzen ftrekken. Ook in het
groot-hertogdom Luxemburg gefchiedde zeer veel; niet minder dan 13a ge
meenten beraamden de middelen ora aan de arme kinderen kosteloos onderwijs
te doen geven, terwijl in een der arrondisfementen 51 gemeentebeduren be
paalden, dat zij de verwarming der fcholen des winters, voor hunne reke
ning namen. In andere provinciën of distrikten zag inen weder in andere op-
zigtenverbeteringen tot dand komen. Zoo zag men bepalendat de kin-
deren op de fcholen niet zouden kunnen opgenomen wordendan op bepaal
de tijden des jaars. Zoo zag men in vele dreken algemeen worden de gewoon
te om geheel den zomer door fchool te houdenzoo werdvoor zeer vele
bijzondere fcholen en gemeenten, eene betere regeling der fchoolgelden inge
voerd; zoo, eindelijk, zag men in meerdere distrikten ongefchikte leerboe
ken door betere vervangen. Maar hoeveel er noi> overig is te doen in fommige
provinciën, kan daaruit blijken, dar in eene derzelve, waar echter de fchool-
zaken zeer werden behartigd, bevonden is, dat het getal der fchoolgaande
kinderen in een bepaal fthool-distrikt Hechts een twintigde gedeelte is der be
volking. Uit eene foortgelijke telling in eene andere provincie, waarvan in
een vroeger verüag is gewag gemaakt, kan gezien worden, dat aldaar dit ge
tal een zevende bedroeg. Eigenlijk behoorde overal een zesde gedeelte der
bevolking op de fenolen te worden gevonden.
In het zoo even bedoelde disttikt vindt men 51 openbare fcholen ten plat
ten lande, van welke alleen zeven van eigene fchoolvettrekken voorzien z^Jni
terwijl de onderwijzers, met weinige uitzonderingen, op eene geheel onvd-
doende wijze worden bezoldigd. Een en anderfchijnt eene groote onverfchil-
ligheid bij de plaatfelijke beduren aan te duiden, maar men moet in bet oog
houden dat die haren oorfprong voornamelijk heeft in gehechtheid aan il«
oude, en in onbekendheid-met het betere. Nog nimmer werd aldaar, naar
alle waarfchijnlijkheid de behoorlijke zorg' voor hét lager onderwijs gedragen.
Maar de tevredenheid met het gebrekkige wat tot dus verre bedond, zal wei-
dra ophouden, wanneer ijverige fchoolopzieners pogingen in het werk zvWvar'
dellen om de hoofden van achterlijke gemeentebeduren in goed ingerigtèf'
fcholen re brengen. Het gezigt van wel onderwezene en wel gemanierc^e
kinderen zal gewis den wensch doen ontdaan, om ook voor hunne eigen kir
de ren of voor die der ingezetenen van hunne gemeente, een gelijk voordeel
deelachtig te worden. En heeft zich die wensch eenmaal gevormd, dan zn'-
len de middelen tot uitvo.-rmg op de meeste plaatfen welhaast gevonden zijn.
In Distrikten als deze moeten de grondflagen van een verbeterd ondetWijs
nog grootendeels gelegd worden, terwijl men elders aan de geheele voltooi-
jing of uitbreioin;i des gebouws arbeiden kan. Merkwaardig zijn in dit opzigc
twee veriiandelingenwelke, niet lang geleden, door de verdiendelijkemaai»
fchappij 2^ot jXiiS van ^s/tig ineen zijn bekroond; de eene ovet de oorzaken
van het vervloeijen der aangeleerde kundighedenalras na het vetlaceu van
goede fcholen, en aan de middelen en indeUir.gen welke dit kwaad zotiieo
