COURANT.
i:^
il
MIDDELBURGSCHE
No. ir-
Zaturdag
den f Februari].
:i
^F^WEpssS^^KSWIS^lSSfipP
KlEUirSTIJDINGEJ^.
F R A N K R Y K,
-riARYS den i fehuariK De geest van oproer onder de jonze lieden van
P hetko egi L Loa,s-le.Gr.rd moet sis zeer ernft.g befchou.;.d Zijn,
Liil de pro^'fo^ v,n dn inmnuu .oed.evo.den heefc. om r>ec minder dan
V ilrHviit-iien kweekeüi-gen als m=atref:el ^an voorzorg, naar hunn?ouders
honderd. njU.en f^vee^e
rfe n n?;n,rers o ce .aan en den provifor n,ec geweld in^z,-n huis
«n i/vallen en ook. dit zii hunnen muitzieken aanleg voornamelijk hadden
«to^rd door', op hun gewoon feest van St. Charlemagne ce weigeren om de
KdheiddeVkonings te drink.n volgens fomm.gen echter zouden zij wel
V koning^ eeïondheid. maar niet die van den heer provifor hebben willen drin
ken De uit het huis verdrevene jonge lieden hebben, zoo men zegt. inde
Champs Elyfées eene zamenkomst genouden. Het gedrag van den provifor
is door den koninklijken raad van publiek onderwijs goedgekeurd.
De generaal de Lapoype is dezer dagen door de regtbank van correc
tionele politie te Lyon. bij verftek, veroordeeld tot eene gevangenis van vier
maanden en eene boete van 400 fr., alsbelcliuUiigd van in der tijd aan twee
ïljner vrienden eeiiige afdrukken van eeD oproerig liedje en gefchnft te heb
ben gezonden.
NF. DERLANDEN.
BRUSSEL den 1 fehruivi-. De nieuwe reglementen voor de ftedeliJke
befturen in de provincie Zuid-Braband zijn door Z. M. gearresteerd.
Het betlunr van elke (hd zal zijn zamengefteld uit eenen burgemeester,
«it eenige fchepenen en eenen raad. Een of twee leden van den raad zullen
gekozen worden uit het landelijk gedeelte der liedendie eene buiceu-junsdic-
tie hebben.
Te Brusfel zal het getal der fchepenen vier zijn.
De raden worden benoemd dooreen kieskoilegie, en de kiezers worden
gekozen door de aemgeregtigde burgers.
De leden van den raad worden levenslang benoemd.
Een gedeelte der fchepenen zal den a januarij 1827 en het andere gedeel
te den a januarij 1809 afgaan. De burgemeester zal den 2 januari] 1831 af
gaan. Burgemeester en fchepenen zijn weder verkiesbaar.
-1 Men fchrijft van Tnats den 18 januarij: „De werkzaamheden aa» de
vestingwerken van Misfolunghi worden voortgezet. Ook de vesting Anato-
liko in Ecolie, wordt met fpoed verOerkt. De herovering Tan Vrachorie
door de Grieken is door een officieel bulletin aangekondigd,"
GRAVE den <iy januari]. Heden namiddag ten drie uren, werd het ftof-
felljk overblijffel van zijne doorluchtige hoogwaardigheid Johar,nt% Bateita
Roiertus, baron van i'eide de Mcirojkommandeur der orde van den Neder-
landfchen Leeuw, de XIV bisfchop van Roermond, primaat van Gelderland,
tpostolifche adminiftrateur van eenige parochien van het vereenigd bisdom
van Aken, enz. enz.. Ingevolge des/.elfs verlangen bij uiterften wiU met de
gtootfte ptopiigheid alhier, in de St. Elifabets-kerk, voor hec hoog altaar,
ter aarde befteld.
'sGRAVENHAGE den februarij. Men verneemt, dat de Koning vol
doende aan eenen meermalen geaiten wenschheeft gefupprimeerd de com-
jnisfie, beroemd bij fecreet Koninklijk befluit vanden 1 augustus 1818, htt.
TT, meer bepaaldeliik voorgefteld tot bevordering ran vereenvoudiging in al- j
Ie de takken van beflunrmitsgaders tot de bezuiniging in 's Rijks uitgaven,
en dat derzelver fecretaris, de heer Qwsrles van Vford, van referendaris der
tweede klasfe. is bevordertl tot relerei daris der eerlie klasfe,
MIDDELBURG den 6 fetruanj. Bij befinit van Z.M.dato 8 januarij
1854, n°. 110, il anngefteld tot Notaris, om te Middelburg te redderen,
de heer mt. Adriaan van de Grafttot heden Vrederegter van dit kanton.
yEU SLAG van den ftaat der hoogemiddelbare en logere
fchohn in 1823. (Ter tsftl gebragt in de zitting der Twee
de Kamer van de Staten-Generaalvan den 3 januarij 1824.)
Edel Mogende Heeren!
Het jaar 1823 heeft zich niet gekenmerkt door nieuwe algemeene verorde
ningen noch door verandering in de beginfelsop welke het ftelfel van open
baar onderwijl rust. Doch de ondervinding van dit jaar is weder gekomen
btl die van vroegere jaren, om de overtuiging te verfterkendat de weg, waar
op men zich bevindt, goed is, en djt, zoo men voortgaat dien te volgen,
et gegronde hoop is om van lieverlede het verkeerde, dat nog aanwezig is,
te verbeteren, het onibrekenoe aan te vullen, en om zoo eenmaal tL- berei
ken die mate van betrekkelijke volmaaktheid voor welke menschelijke zaken
en menfchelijke inrigtingen vatbaar zijn. Daartoe zal gewis medewerken de
omflandigheiddat in de wettenen verordeningen, rakende de verrchillende
takken van het onderwijs, de veronderfielling heerschtdat de beflaande be
palingen voor volmaking vatbaar zijn, en uit dezen hoofde de aanmerkingen,
tot welke eene dadelijke toepasfmg aanleiding geeft, uitgelokt en geregeld
verzameld worden. Daartoe is mede vsn veel invloed de vrijheid die bij
diezelfde wetten en verordeningen gelaten wordt, ten aanzien van leerwijlze
en holpmidcielen, waaromtrent de leeraars, behoudens het doel en den om
ving van het onderwijs, naar eigene inzigten en naar eigene geaardheid kun
nen te werk gaan
De grootc aange!ege;iheid van de jaa.'wedden en vande toeligen voor fcli
vertrekken is, uit den aard der zaak, genoegz^fm duidelijk. .Men kan toëh'
als ?.eker (lellen ten aanzien van alle gemeenten, m't weinige ultzonderinferi,
aan welke zij werden toegekend, dat de jaarwedden de (teun zijn van het ve^.
beterde opderwijsen de toelagen voor fchoolvertrekken de aanleiding, olö
her voor de eerfle maal te vestigen.
Een groot voorbeeld, welk nut de bemoeijingen van he: gouvernement kun
nen te weeg brengen, zijn de fcholen voor kinderen van ingezetenen en mili
taire beambten, dewelke federt den jsre j8i8 zijn opgerigtin fommige ftedert
der zuidelijke provinciën. In deze provinciën was het lager onderwijs zeer
verwaarloosd geweest. Had men zich in deze omilandigheid bepaald gehad tot
aanprijzing van betere leerwijzen, en tot aanfporingen om hetgeen verkeerd
was te verbeteren, of wat niet beilond daar tertellen, men zotide waarfchijn.
lijk in vele jaren weinige vorderingen hebben gemaakt. In llede hiervan heeft"
men eenen weg ingeflagen die, wel is waar, opoiferingen aan den lande heeft
gekost, maar die zeer fpoedii' het eigenlijke doel, de vestiging en de aanviO-
kelijke uitbreiding van een verbeterd lager onderwijs heeft doen bereiken.
Reeds in den jare 1817 beval Z. M. de oprigting van de genoemde fcholen,
op welke de Hollandfche leerwijze zou worden gevolgd. Van dezelve zljh
thans een getal van 13 aanwezig, In ZuidBraband twee: te Brusfel en Leu
ven. In Limburg drie: te Maastricht. Venlo en Roermonde. Een te Luik.
Een in Oost-Vlaanderen: te Gent. Drie in VVest-Vlaanderen te Brugge,-
Ostende en IJperen. Twee in Henegouwente Bergen en te Doornik. Twéé
eindelijk in de provincie Antwerpen: een in de hoofdplaats en een te Mechelen.
De voorname garnizoens lieden, waar goede lokalen hebben kunnen gevon»
den worden, zijn moer bepaaldeliik uitgekozenten einde de officieren der
laiidmagt in de gelegenheid te (lellen, om hunne kinderen eene alleiins doel
matige eerde opvoeding te doen geven. Doch dit was flechts een bijkomend
voordeel. Het eigenlijke doel was, om, op verfchillende punten van de ge
noemde provinciën, zoodanige fcholen te (lichten, welke tot voorbeelden
konden dienen. Dit zi)n zij ook werkelijk geweest.
De ingezetenen uit den omttek van iedere fchool, en ook zi]die, VeN
der afwonende, toevallig in dien omtrek kwamen, hebben gezien, wat me»
door goede lagere fcholen verftaat.
Hunne beiangftelling is opgewekt, en de overtuiging is algemeen geworden
van de voortreffelijkheid der Hollandfche leerwijze. De openbare exames ert
prijsuitdeelingen waren in dit cpzigt van eene zeer gewenschte uitwerking»
Ook zij die met het opzigt over de fcholen belast waren, hebben door de*
zelve gezien wat zij als opzieners beoogen, aanwijzen en bevorderen moeten*
Zij zijn bierdoor aangefpoord geworden orn vatbare onderwijzers naar dïè
fcholen te zenden, ten einde eene goede leerwijze te leeren kennen, en die
op hunne fcholen in te voeren. Ook had het gouvernement gezorgd, dat de
ze onderwijzers fpoedig het noodige onderrigt konden verkrijgen. De meei-
ters toch aan het hoofd der model-fcholen gefteld, waren zoo veel mogelijk
gekozen uit de welgevormde, die zelve in (laat waren om ook aan andere
roeesiers omlerrigi te geven. Daartoe zijn zij in de daad werkzaam geweest»
zoo door het geven van inlichtingen, en door het beantwoorden der vra
gen, welke hun op de fcholen nopens het aldaar gegeven wordend onderwij»
gedaan werden, als daarenboven in verfchillende andere opzigten. Velen hun*
I ner gaven een meer opzettelijk en geregeld onderwijs aan zoodanige meesteris,
i als ben van wege de jurij werden gezonden. Anderen verbonden zich met
onderwijzers van nabij gelegene fcholenen kwamen op gezette tijden bij
een ten einde de laatllen zich de goede leerwijze zouden eigen niaken.
Ook zag men er, die wel gekozene eerde leerboeken uit de Nederduitfche tale
in de Franfche overbragten of die dezelve door de noodige veranderin.
gen, voor de behoeften hunner fcholen gefchikc maakten. Doch het nutdef
genoemde fcholen bleef niet beperkt tot de opgegevene bijzonderheden. Niet
weinige jonge lieden, die voor het onderwijs aanleg toonden, doch dien aan
leg anders met behoorlijk zouden hebben kunnen ontwikkelen, werden er ge
vormd en opgeleid tot onderwijzers, zoo goed de omdandigheden dit toelie
ten. Ook hierdoor beantwoordden deze fcholen aan het groote doel barer be-
(lemming, een doel, hetwelk reeds gedeeltelijk naar wensch bereikt Is, eir
hetwelk, naar alie waarfchijnlijkheidgedeeltelijk nog verder zal bereikt
worden. Algemeen is reeds in de zuidelijke provinciën de belangdelling in de
Ichoolverbetering; algemeen vindt dezelve bijval, nergens berisping. Tot
deze gunstige demming hebben gewis de opgenoemde fcholen alsmede'die
van ter Kameren bij Brusfel, in genoegzaam a'ls provinciën de eerde aanlei
ding gegeven. Alleen in het Groot-Her:ogdom Luxemburg was dit minder
het geval. Overal elders zuilen deze fcholen nog lange van het gtootde not
blijven, daar fommige van derzelver opgegevene uitwerkingen zicti voortdB-
rend ja in verdubbelde mate zuilen kunnen openbaren.
Door de provinciale beduren zijn dit jaar verichillende maatregelen genome'tl
of bevorderdten aanzien van het lager onderwijs. Op de provinciale be
grooting werden in acht provinc'èn meer of min aanzienlijke fommen gebragt,
ten diende van het lager onderwijs. Het is te hopen, dat dit in het ja3riS34
en vervolgeus, zoo in deze als in de overig provinciën, zal voortgezet wor
den. De behoefte toch, waarin, door zoo vele arme gemeenten, niet kan
voorzien worden, is te groo:dan dat dezelve alleen uit 's Rijks kasTe aotl
kunnen worden vervuld. Maar wanneer de provinciale beduren hannelitilp-
middelen voegen bij die van de gemeenten zoo is er hoopdat wat te kort
fchiet, door het algemeen beltuur zal kunnen bijgebrat^t worden. De Stated
Door een en andtr worat de bclangdell.ng gaande gehou
den, en er blijft düar leven en groei bedaan, waar anders gewoonte en een.
vormigheid ligtelijk eei« doodende kracht zonden uitoefenen.
Wanneer de volgende bladzijden eenige nieuwe bewijzen voor do waarheid ^an Zeeland maakten reeds, ond.:r 's Konings goedkeuring, een zeer nuttig
dezer befchouwing mogen opleveren, dan zal het tegenwoordig verüag aan
deszelfs doel iiebben beantwoord.
Lagtr Ondervijs.
Niet onbelangrijk zal het zijn, met een oog opflag, uit de hiernevens ge
voegde tabelle, te zien het beloop der gelden, welke in den jare 1823, ten
behoeve van het lager onderwijs uit 's Rijks kas zijn uitbetaald. Gelijke
fommen worden nagenoeg jaarlijks bedeed. En zeker zal niemanddie der i
zaken kundig is, in twijfel kunnen daan, of de regering oefent, door dezen
geldelijken onderdand, den heilzaamden invloed uit op het welzijn der maac-
fchappij. Om nu net te fpreken van het onmisbaar fchool-toezigtop de
tabelle in de eerde plaats genoemd zoo is reeds, in het verdag aan U. Ed.
Mog. over vroegere jaren, g'^wag gemaakt van het nut door de Rijks kweek- i
fcholen en door de onderwijskundige lesfen gediclit. Ook werden vroeger
reeds opengelegd de goede gevolgen van de onderwijzers-geielfchappendie,
wel ingerigtgelijk dit over het algemeen het gevalis, zeer doelmatige oefen-
pUaifen zijn voor dienstdoende onderwijzers. 1
gebruik vsn een gedeelte hunner fondfen. Onder hun toezigt kwim eene
beurs of fonds tot dand voor weduwen van de onderwijzers in hunne provin
cie. Om den lastden hunner jaarlijkfche bijdragen gemakkelijk te maken,
bepaalden de Staten, dat een vast gedeelte dier bijdrage uit provinciale be
grooting zou worden gevonden. D:e zelfde Staten befloten mede uit deze
begrooting een geheel nieuw fchoolhuisin het aangewonnen land genaamd
de li'ilhehmna polder, te bekostigen.
In Oost Vlaanderen h^-bben de Staten, in hunne algemeene vergadering van
julij jl., een nieuw reglement ontworpen omtrent verfchillende belangen van
het fchoolwezen. Indien het 's Konings goedkeuring mogt wegdragenZ9I
een ander reglement komen te vervallen, hetwelk vroeger in 1817 werd vast-
gedeid duch door toevallige omdandiglieden onuitgevoerd is gebleven.
In eenige andere provinciën werden heilzame aanfchrijvingen gedaan. Doof
de Gedeputeerde Staten van Vriesland, gefchiedde zulks mjt oogm-jrk, om
de aandelliiig van ondermeesters te bevorderen op fchoien van meer dan 70
leeningen, De gouverneur van Drenthe zorgdedat de fchoolopzieners ge-
Itl
