MIDDELB URGSCHE
COÜRANfi
dên ty-m.
lêilr
Zaturdag
No.
N I E U ws T Y D I jv G E fi?l i
BOOST-INDIE.
ATAVIA den 20 december. HH. EExc. de comuiisfaris-generaal Eloutj
en de gouverneur-generaalwelke den 27 occober van Sourabaya waren
vertrokken, ten einde de oostkust van Java te bezoeken, zijn den 24 novem-1
ber van hunnen togt door het geheeie eiland, alhier terug gekomen.
Volgens ingekomene herigten van Z. Exc. dencommisfaris-generaa'l, fchout-
bij-nacht Buyskes, was den 20 october de rust op. het eiland Amboina, een
der Molukfche eilanden, weder geheel herfteld. Nagedurende 14 dagen, j
door ftilten op de uobrd-oöSt kust van Calebes te zijn opgehoudenis de
(chout bij-nacht den 1 feptemfcet, met Zr. Ms. fchip van linie Prins Fr'denk v
te Ternate aangekomen ahvahr hij alles in rust vond. Aldaar wapende hij' j
eenige vaartuigen, ten einde dezelve tegen de muitelingen vau Ara'ooina en!
verdere Molukken te doen dienen en vertrok Vervolgens mar eerstgenoemd
eiland alwaar -hij den 30 feptember aankwam. Z. Exc. oordeelde het noodig
om dadelijk krachtdadige maatregelen bij d^.Jrand te nemen, en vaardigde ten
dien einde eéne proclamatie uit, waarin hij te kermen gaf: „inperfoon der-
waarts te komen om dat fouverein gezag.uit te oefenen, hetwelk coromis-
farisfen-generaalindien éij zelve tegenwoordig waren, zouden kunnen doen;
dat hij het teil dien einde noodig had geoordeeldhet bellier over alle de
Molukko s op zich te moeten nemen, en te ontdaan de beilaande autori-
teiten, daarmede belast; dat hij alzoo öncfloeg de coniuusfarisfen ter over-
neming van genoemde eilandenEngelhardt en van Middelkoopden laatsc-
genoemden mede ais gouverneuren verklaarde dat dezelve hadden gede-
fungeerd."
Zoodra de flotille van Ternate was aangekomen, maakte de fchout-bij-nacht
de noodige toebereidielen tot eenen Slgemeenön panval op de muitelingen
'Welke zich,' gelijk uit de berigten deswegens gegeven blijkt, bevonden op de
noord-kust van dat gedeelte des eilandshetwelk Hicoe wordt genaaind weike
aanval op den 16 october werd bepaald. Te diep einde verzamelden zich drie
divifien floepen, Ainbonfche orangkiyas enTidorfche korra-korra's, teLarike,
op de west knst van Hicoe; eene divide geregelde troepen trok op van den'
kant van Hila, op de noord kust, en een fterk detachement troepen, Auibon-
fche burgers en Tidorfche alfoeren, trok, bij Lahagelegen binnen inde
baaiover het gebergteten einde de legerplaats der muitelingen in den rug
te vallen.
Alvorens echter tot dadelijke vijandelijkheden over te1 gaan, en den muite
lingen gelegenheid te gevenom, zonder bloedvergieten, zich te onderwer
pen, vaardigde Z. Exc. eene proclamatie uit aan de inwoners van de negerijen
Larike, Asfiloeloe, Oering, Lima, Waecafieun en Ceith, wjaarin hij hun
order het oog bragthoe misdadig* zij handelden van gehoor te reven aan de
aanhitüngen va.i de oproermakers van.Saparona, en door de Wapenen op te
vatten regen Kunne wettige overheid; hg maande hun aan, om dadelijk de
wapenen neder te leggen, én naar hunne negerijen terug te keerendreigende
den genen, welke zicfli hSlllarrig bleef ver edigen, met eenen onverinijdelijken
dood; hun voorts'bij atdien zij Zich'" onderwierpen, zekerheid belovende
voor hunne'perfonen en eigendommen. Z'."tx6. zonderde van deze amnestie
wit alleen de zoodanigért,' welke zjefi h'addeu fchulJig gemaakt aan het aan-
randen, kwetfén of vermoorden'van de over hen gefielde rêfidenten of andere
hoofden,
Deze proclamatie had de g'evvenschte uitwerking, Zoodra de majoor Mcyer,
aan welken het bevel over de geheeie expeditie vva» töebgtruuwdte Larike
aankwamkreeg hij b'ërigtdat reeds .twee negerijen de witte vlag hadden
gehefchenwelk voorbeeld den volgenden dag door al de overige negerijen
werd gevolgdterwijl de inwoners van aile' kanten naar hunne woningen terug
keerden, en die welke van Ceram waren geko,n»ea, met .de voorriaamfle aan-
Rokers van het oproer, de v'itigt namen, zonder dat me'11 genoodzaakt was
gebruik te maken Van gewapende magt.
Door deze gebenrtejiisfen is Z', Exc. in flsat gefteHo.m met kracht werk
zaam te zijn tegen de' muitelingen vafu Saparoua en Nousfa Ld'oetterwijl men
zich overtuigd houdtdat de yeifterkinge» welke nog onlangs naar Amboina 1
zijn gezonden, en weike vóór lang aldaar moeten zijn aangekomen, genoeg
zaam zijn geweestOm ook op genoemde eilanden de rust ce herftellen
Commisl'arisfen-geucraal hebben eene belangrijke ordonnantie uitgevaardigd,
aangaande de verhuring der kóffijtuinen en de verbetering van de koffijcultuur.
Zij hebben bij die gelegenheid -openlijk bekendgemaakt, dat zij uitdrukke
lijk door Z. IVL den Koning, gelast zijn, om de inlandfehe bevolking te be-
fchermcn tegeli 4fle'wiilekedrhaar lot te verbeteren en haifr.de vruchten van
haren handen arbeid te verzekerendat zijyan harten gezind om aan dien
last te voldoenhur.ne, aandacht gevestigd hebben op den landbouw en voor
al op de koffijcultuuren maatregelen hebben genomendac de Javanen ten
dezen de noodige befcherittmg en de vruchten van' hunne nijverheid zullen
gemeten, en niet worden biootgefteld aan misleiding én baatzucht. Ten dien
einde zal niemand de kóffijtuinen behoeven te bewerken, dan mee eigen wil,
de bewerker zal niet meer afgeven dan de helft, twee vijlden of een deroe
der vruchten, naar gelang van de loon der tuinen, en over het overige naar
eigen zin en goedvinden, tot de hoogde prijzen, kunnen befcliHtken. Ge
brek aan geld hebbende, kan de Javaan zich ten allen tijde aan de regering wt
een voorfchot wendenten einde niet' aan woeker te worden blootgerteldhij
kan verkoopen aan wien hij wil, en geerre ambtenaren, welk voor eigen re
kening geenen handel in koffij mogen drijven, zulieu hen daarin mogen ver
hinderen hij zal over de geldendaarvoor ontvangenvrijelijk kunnen be-
fchikkenen, in één woord, tegen allen dwang bevrijd en tegen alle mis
leiding beveiligdzich op de befchermiug van de Nederlaudfche regering kun
nen verlaten. Commisl'arisfen hebben de publicatie, waarin de voornoemde
bepalingen voorkomen, den 7 öóvember, in Sourabaya, uitgevaardigd.
Daar de geregelde werking van het geldftelfel, en het gevestigd vertrou
wen der ingezetenen op hetzelve, van allerwege blijkt, bijzonder in de be-
hoeite van meerdere papieren-mumhebben commisiarisfen, den 7 novem
ber, beflotenom,op nieuw eene uitgifte daarvau te doen, ten bedrage van
één mihoen indifche guldens. e
Commisfarisfen-generaal hebben eene nieuwe ordonnantie uitgevaardigd op
het gebruik vau het klein-zegel. - - r
Den 22 augustus, is de heer van Braam, commisfaris ter overneming van
de Nederlaudtche bezittingen op de vaste kust vau Indie, te Calcutta aange
komen. Den 15 feptember, is Chiiüra aan den Nederlandfcben refident Over-
beek overgegeven geworden.
Uil. EL. commisfarisfen-generaal hebben aangefteldtot infpesteur-gene-
raal van de landelijke Inkomsten', den heer ilawiek vau Pabsc/io, adjunct,
den heer van de Graaif; tot refident te Söürtbaya, dé* héér de SaiiS- t3è
commisfaris over Banca en Palcmbangden heer mr. li. W. Müocinghe toé
infpfcbceurgpnèraal der tinmijnen, dëii heer M. P. Sniisfaerc; toe prefidentvaa
den raad vau financièdén' héér L. Z. Veelkens; tot lid Van den raad vaii
financiéden heèr mi. j. G. vsd Angelbeék, en tot lid van de algeitieenfe rb1
kenkamef, den heer L. J. Gansneb; genaamd Tëngnagëi.
Z. Ekc. de gotiverueur-generaal heeft benoemd tot kolonel van het Wé fé-
glment infanterie, deri heer BisfchofF; en tot luitenant-kolbneis van de beidé
bataillons van gen. regiment de heoren RicKém'oht eh'Rëer; - tot-.komm4n-
dant van bet rd? regiment huzaren dep kolöiiè! van Rappard; tót luitenant*
kolonelden majoor le Sueuren tot majoor deu ritmeester Sneider.
Tc Batavia ligt voor anker Z. M. korvet Fendragtte Sourabaüa heé
oorlogfchip de Ruiten Van daa; is naar Batavia gezeild Z, M. fchip Tromp
en met troepen naar de Moiuklfos hec fregatIfilheln.iuaop genoemde eilan
den liggen thans de oorlogfchepen ÈvertfeHPeins Frederik en Was/au, het
frégat Maria Reigersbergen-en de korvet Fenus.
G R O O T - B R I T T A N J E;
LONDEN den 15 mei. Gisteren lieefc Ibrd Wellington éerfe langdurige!
atidientie bij den PrinS-regenc op Carlton-Houfe gehad. Men denktdat de
edele iord, heden of morgen, de hoöfdftad weder verlaten en naar Frankrijk
terug keeren zal.
Volgens ons blad de Sunheeft zich een geest van Oproerigheid te' Detilé-
rartj vertoonden fommige der blanke inwoners hebben het leven verloten.
De cood van Petion öp St. Domingo, Waar van méit eindelijk de zeker®
tijding heeft, fchintju hec deel des etlauds, waar hij hec gebied gevoerd
heeft, eene vtij algéiheene en oprekte droefheid onder alle (lénden te weet:
gebragt te hebben. Een brief uic Pórt-au-Pfince vin den eerden april behelst
hieromtrent vele en belangwekkende bijzonderheden. De gevoelens des volks
fchenen in voikom'ene övereeuftemming met hec c/pfchrifcdac op de lijkkoets
gelezen wefd; Alexandre Pitieu, prudent d'Haytiimiions set vei/us; itn'a
jamais fait coulet les pieurs de personne. silexander Petionprefideüc van
Haytylaat ons zijne deugden nalirevennimmer beeft hjj iémand traneü
doen Horten.)
De Murning-Chronitk zegtdat Bóyer de opvolger van' Petiondién de'-
ze, mee goedkeuring van den fenaateenigen tijd geleden benoemd haden
dié thans als prefidem bevestigd is, bij "langend de genegenheid des volks niet
111 die zelfde mate bezit als zijn voorganger; dac hec dus niet onwaarfchijné-
h;k is, dat Christophe met dit ongenoegen zijij voordeel doe, om hetgrond-
gëbied van het prelidentfchap te overweldigen, en'dat, zoo hij flaagt, ztflkj
ligtelijk een emd zou kunnen maken aan het Spaansch gezag op St. Domingo
dac zich nog alleenlyk door de jalouzij titsfehen Christophe en Petion heeft
fta'ande gehouden.1
NE'DEUt ARBE N.
UTRECHT den Uj mei. Hunne Majefleiteh de Koning én Köninem zijn
heden namiddag ten één uur, door deze Had naar het Loo gepa'sléerd,
AMSTERDAM den 19 mei. Bij {iet dinet van gistèr een hove, hetwelk
zeer luisterrijk geweest is, en waarbij Z. Kori. Hoogh. den Prins van Oranje
behaagd heeftvoor de eerlle maal gebruik te mlrften van het aan Z. K H
dooi de (led Amflerdain gegeven zilveren 'tafelfervieswerden döor den 'heer
ftaatSraad, gouverneur dezer provincie, onderfcheidené toepasfclijke toasten
ingefteld. J
Gisteren avond had een, in den Honandféhen fchouwïufg verZaméld tal—
lijk publiek het genoegende hooge tegenwoordigheid van HH. K. K. HIL
den Prins en Prmfes van Oranje te genieten; omftreeks 7 ure, na 'den afloop
des cctllen bedrtjfs vaii bec aangekondigde trefrrfpel Jdcob Simonsiirondte
Avé, betraden HH. K. K. HH.; onder het aanhef van het geliefde IVilheF
mus, de loge, en werden mee de zigtbaarfle blijken van eerbied en vreugde
begroet. Het behaagde het Vorstelijk paar, ook de geheelé pancorarine, de
Jchoone sir!enébij re wonen; terwijl hoögstdèzelve óver een en ander zee*
voldaan fchenen. Ten half elf ure verlieten zij derf fchouwbnrg, ouder het
heri'i-iiWde gejuich der menigte, hetwelk door HH.K. K. HH. «et dé oitêr-
ïte minzaamheid beantwoord wefd.
Heden morgen heeft de (gisteren aangekondigde) parade en infpéetie der
fciuutefij met derzelver artillerie, en van de troepen het garnizoen dezer flad
uitmakendeplaats gehad. Nadat omftreeks elf uredé onderfCheidene
korplen zicli op den dam, voor het paleis, géfchaard hadden, verfcheerf Z.
K. H. de Pruis van Oranje, tegen twaalf urerf, ce paard én omgeven van ee
nige Haf-officieren, op de parade, doorreed de gelederen, ouder het aanhoii-
dend begroeten der troepen, eri deed dezelve eenige evolacien verrigten etj
voor zich defileren. Gedurende de inspectie bevond zich H. K. H. de Prin-
ies van Oranjebehevgns den jongen 'Erfprinsvergezeld van heere» burge-
meesteren dezer ftaden gevolgop het balkou.
De evolucien geëindigd zijnde, deed Z. K-. H. de officierenzoo derfchur-
terij als van het garnizoenrbudom zich vefgadêteiigaf him zijn genoegen"
te kennen, o«er de houding en geoefendheid' der fchutters eh dér troepen en
l'poorde hen aan nimmer te verbetendac de ware fteïkte en veiligheid des
vaderlands berusten in deszelfs fchutterijen en milioe, gelijk hij Voorziéh dan
Wanneer immer de oraftaudigbéden,- het geen God nog lang verhoeden moge,
hunnen dienst kwainerr ce veieifchon, zich met vol verfroirweii op hunne va
derlandsliefde en dappepneid verlateir zou.
Na den gehéelen afloop der inspectievetréhèefi óok'Z'. K-. H*. op het bal-
con, en na een kort verblijf-aldaarbegaven zich de Vorstelijke perfonen
onder toejuichingen der verzamelde menigtenaar brnbën.
E# zal heden avond een prachtig bal let; hove gegeven wordeir.
Z E E T X P 1 N G E -jy.
VLISSINGEN den j 1 mei. J>en 19 en 20 dezer zijn van Antwferpén naar
zee gezeild
perjeverar.ee, kapt. R. Roberts, naar tonden, ét*<mgé JPtöem-kapc^
K. Moyekihd, naar Maldon, beide'met tarwe;- /iibrttdt, kapt. J.-Trust, naar
Londeu, met haver; the IFilliam', kapt. J. Cortes,- naar" Piyinoath, met
granen; thejfohn George, kapt. Ügeï, naar Liverpooly met t»we en fchors.
Gister en heden zijn dé Schelde opgevaren:
Naar Antweirpcn: de drie Gebroeders, kapt. W. Steut, vaif Charlestown
«et rijst en rum; dk fchip beèft quarantaine gelegenen le 'Jeune Jèan
kapt. P. J. Vfiesma, van Londen,, met ballast.-. -
Naar Rocterd^m: the Le'andeZ, kapt. Thomas Thomfóo, va» Goercféy*
met tabak, foikér en koffij.
