MIDDELBURGSCHE
:;S|f£..O..U..,a.A NTi
No. ISO.'
l-mt7^nfv^'.>i
.i«»ife8<?vA.« iv den 'Dëêéïtibefa?
^.■■■'<)i:tfn-y-
■'#Wr^d
MtÖDELfeUtlG dsil aS ieiciiény. Wi/^lnecMi^nVetèn Wzér'leJieren geen
onclicnst te daan met de medecieeiing van dê verordeningerf, vastgcfisid
door het Algemeen Christelijk Synode der Hervormde Kerk iiï dit Koningrijk,
betretTende de meer betamelijke uitoefening van den Openbaren Godsdienit.
's GRAVËNHAGE, den iulij.
liet Algemetn.'Christelijk Synode der Hervormde K^rkin het KoAingri'-k
^j^W'S?" der Nederlanden ann
-. De Leeraars en Opzieners van de fjervarmde Gemecfit:n.
Ónder de treurige vsfrfchi-jnCelenvan onzen leeftijdbehoort, ongetwijfeld,
de vermindering der nSalnvgezetheid van vele Christenen, inzonderheid
onder de Protestanten in het waarnemen van den openbaren en gemeenfchap-
pelijken Godsdicr.st, en de geringe werking, die dezelve op hunne gemoede^
ren en levenswandel fchijnt uit te oe&nen. Dit verfehijnfel moet natuurlijk
een iegelijk, wien dé eere van God en onzen gezegenden Zaligmaktr niét on-
vetfchillig is en dia belang fteli in het heil zijner broederen i bedroeven. Majr
wie zouden daarover meer grievende fmarte gevoelendiin de regtgeaarde
Leeraars en Opzieners der Christelijke Gemeente, wier-edele taak het zoo
regtftreeks is, om haren in- en uit wendigen bloei te bewaren en te bevorderen,
en met al hun vermogen mede te werken tot de heiliging van den Naam van
onzen Hemelfchen Vader, en tot. verheerlijking van zijnen grooten Zoon, ön-
.2en Heer Jezus Christus?
Onderde oorzaken van het verval der Godsdienstigheidis meermalen «p-
genoerad, de min doelmatige inrigting van de Godsdienst-Oefening der Protes
tanten, en, offchoon het er verre af is, dat daarin alleen of voornamalijk de
reden der opgenoemde verfchijnfelen te zoeken zij, betaamt het eebi'Êr den
Opzieners der Christelijke Gemeente^ ook de verst gelegene aanleidingdie
daaruit, tot verjachdng van den openbaren Godsdienst stoiule kunnen ontleend
worden, zoo veel zulks mogelijk is, te vernietigen, en door doelmatige in-
ligtingen en verbeteringen deszelfs wasrneming te Üeduren tot het groote
doel.
Het is, uit aanmerking van het een en ander, dat hét Algemeen Christelijk
iïynode-der. Hervormde Kerk in het Koningrijk der Nederlanden, zoö omtrent
de betamelijke uitocfeiii-iig van den openbaren Godidiemt in het gemeencrh de
Theer ftichtelijke en pUgtige bediciiiig van den H. Doop en hel H-, Jfvundmaal
.in het bijzonder I, dcels^oodanige verordeningen bij belluit heeft va.^tgeftclden
deels zoodanige aanwijzingen heeft ontworpenals hierna voigen i begcerende
dat de bepalingen daarin begrepen mee den aanvang van het jaar 1818 in-wer-
.kiug worden gebragt/;
I. PVat betreft de uiioefetnng van den. openbaren Godsdienst in het gemeen,
etiin aldeszelfi deelsn.
Het Synode heefr.met groote aandoeningten aanzien van de voorlezing
van Gods li, H'oorditi jïe vergadering der Christenen zijnde een zeer gewigtig
gedeelte der openbare engemeenfchappelijke GodsdicnstocfcMng, het ergerlijk
misbruik en verzuim gade getlageu; doch tevens opgemerktdat zoo in het oog
loopende de misbruiken zijn, de gereede Uitvinding en toepasfing van gefchikte
middelen ter-verbeterint; even mo:njolijk is, weshalve hetzelve in.eene zaak van
dat belang, waarin het eeue algeineene verbetering hartelijli verlangtniet bij
..overbaosting willende te werk gaan, voorgenomen heeft, in het vervolg hier
omtrent definitive'maatregeien te beramen en vast te llcUon. .Vermits er inmid
dels'nog eenige Gemeenten zijnwaarinbeurtelingsde fchrilteo desO.enN.T.
bij vérvolg, en zonder kenzs worden voorgelezen; andere, wnat die keuze
aan den Voorlezer is overgelaten; en zulke voorlezingen de verllanuen en har
ten der ménfchen tot de verdere Godsdienstoefening weinig' ftcmmen kunnen
zoo heeft het Synode beflotendat van nu voortaan en alomme de Predikanten
Zelven zullen kiezen en opgevenwat er zal worden voorgelezenen het
wekt de Leeraren op, om die keuze zorgvuldig in te rigtennSar het onderwerp
<jat zij, voornemens zijn te behandelen en naar het doel dat zy zich daarbij
.vo.orfteilen.
Biet opzigt tot \\ei Godsdienstig gezang wenscht het Synode, dai in Kerken,
waw Orgels zijn, het Orgel het gezang licedsvergezelle, eu.het gebruik hier of
daar beflaaudeen vvaardoor.bij fommige Godsdienstoefenmgen aan het Orgel
het zwijgen is opgelegd of vergund wordt, dadelijk worde opgeheven. I-iet
wil daarenboven de Leeraars hebben uitgenoodigd ombij hun openbaar en
bijzonder onderwijshunne toehoorders en leerlingen, telkens het gewigt van
dit deel van den gemeenfchappeiijken Godsdienst te doen opmerkenom hen
tot oefening in hetzelve aan te fporenom hen te waarfchöuwen tegen alle
hard en ongeregeld gefchreeuw; oift nu en dar. de Gemeenteeen vers Itaandete
doen zingenom bij plegtige gelegenheden, beürtgezangen^ bij voorbeeld:
van mannen en vrouwen, en van alle te zaraenin te voeren; en, om zeli's
waar dit géfchieden kan pp de hooge Feesten tier Christenheideene enkele
Godsdienstoefening, bijna geheel, aan Zang ci) Toon.iainst i.oe te wijdeuj
Ten aanzien van de openbare gebeden, wordt' d'en Leeraren, zonder hen
daarom allen zonder uitzondering, van eene tegèhgeflelde handelwijze tebe-
fchuldigen, door het.Synode ernftig aanbevolen, om zich doorgaans zorgvul
dig te onthouden vsn lange gebedeiv, bij welke de aandacht met moeite ge-
fpanuen en het hart niet warm blijven kan; om, zoo veel mogelijk, kort
heid en kracht in dezelve te vercenigenom de voorbiddinge voor kranken en
lijdenden niet te veelte bijzouderen, noch in hunne vóór en na gebeden noo-
deloos te lierhalen; om de tijdelijke belangen der menfehen bij hun bidden en
danlten niet voorbij te zienmaar de herinnering van dezelve telkens aan te
wenden, om hen op te leiden tot den hoogen en goeden Beftuurder van hun
loten in hunne harten aan eé kweeken de gevoelens van ootmoed dankbaar
heid, onderwerping en vertrouwen -- en eindeliik om (leeds geonchtigte we
zen aan de algemeene belangen der Christenheid,' en des Mcnsc'ftdomswaar
aan wij door den band des geloofs en der natuur zoo naauw verbonden zijn.
Bij deze aanbeveling voegt het Synode den raad dat de Leerarenter ver
grooting van den indruk des gebeds,.bij bijzondere gelegenheden, en bij het
doen van korte gebeden, deganfche Gemeente, vrouwen zoo wel als mannen,
verzoeken, om met hun Ilaande te bidden.
Tevens neemt het Synode deze gelegenheid wx;arom de Predikanteu zeer
nadrukkelijk aan te manen, om, bij het gebruik van het gebed des Heeren,
dat onvergelijkelijk gebM, toch .Dimmer te bidden, danfliet dien hoogen ernst
en ftille bedaardheid des gemoeds, die de gedachte aan deszelfs verheven oor-
(prong, gewigtigen inhoud, en. belangrijke bedoeling, ieder nadenkenden
Christen moet inboezemen.
Aangaande de Leer redenen heeft Ivet Synode allerbelangrijkst gekeurd alle
Leeraren op te wekken, om van tijd tot tijd op den Zondag, in navolging
van hetgeen federt eenige jaren, in onderfchcidene Gemeenten van ons vader
land, met algemeene groote goedkewingplaatsheeftBijbeloefeningente hou
den, en in dezelve, vooral uit die Bijbel-boeken, die voor de Chrisicneij van
het meeste aanbelang, zijn, grootere gedeelten kort toe te lichte,, en toe ie
pasfen. Hier door weent het- Synode, dai de zoo onontbeerlijke Bijbel-
,1^ ;3ij:#iSi
Re^nis önaer 05 tnenfcheh za! verbreid woraen j dat zij zullen leererj hoe Jij
voor hei)zelven,, en m.'t hunne hiiisgenooten dat heerlijk boek moetéh i$zên;
dat hti'ii Schting en liefde voor hetzelve zal worden ingeboezemd, en dat tlé
weldadige beraóeijin'gen des Néderlandfchen Bijbclgenootfchaps voor onge j:i-
gene landgenooten tot waren zegeri~zullen worden.
Ten opzigte der getvone Leerredeiieii houdt het Synode geenszins,vobiTbvgri
tol!ig,'dén Leeraïen met nadruk aan te prijzen, om doorgaans kort te pre4i-
kenen hierdoor hunne voorftellen nut^figer en aangenamer te maken voor hèt
gros der inenfchen heutelk oiigefchikt iS tot eene langdurige onafgebrökene
iiifpanning.
EindeilJIti- daar 3e ganft:lie ijitoefèiiiii^ viiv dfeo openbaren GóiJsdiensj.^, ^tj
heiligüen indruk behoort na te lateneii daarmede het aflezen van verkoopib-
gen en verpachtingen door den Leeraarivan den predikftoelgeJijk in foiriraigij
gewesten gefchieddevoor het uitfpreken vin den zegen, ten eenemaal Urij-
dig is, zoo heeft het Synode zich verblijd dat Zijne Excellentie de Heèc
Comraisfaris-Generaalprovifioneel belast met cle zaken der Hervormde Kerit j
enz., door de noodige aanfcbrijvingendeze atlezingeii vi>or het fpreken vait
den zegen, öp plaatfen waar zulks gewoon was te gefcluedeir, reeds verbo
den heeft, Hetzelve keurt daarenboven dergelijke aflezing ook na hét
i'preken van deU zégen, van den Predikflocl zoo onwelvoegelijk j dat het alien
Predikdnten verbiedtAew predikftoel A'ninouc gebruiken, met aanmaning oQli
indien hunne omüaniligheden ditgedöogén, ziilke af kondigingen ook op eetie
andere plaats dau van den leerftoelliever aan andere perfonen bijvoorbeeld!
a;tn de Kosters of Voürlezers over té laten. -^-^
Daar het voorts betamelijk is, dat ieder vaii déil openbaren Godsdienst Üët
behoorlijk nut trekke, en niemand in zijne ftille aandacht goftoord worde;
wenscht het Synode dat, niet alleen aan dé krijgsliedenhmar ooi: aaii de
wees-'eh arlne'-kinderenj gefchikte zitplaitfen pveral worden ingeruimd; zijo
de dezelve in fommige fteden.zoo flecht geplaatst, dac zij vvdnig niets ver-
liaan kunnen, e'n'dus 'niet alletni geeii nut hebben yanhiin Iterkgaan, inaarzelfs
fotns af keer tegen hetzelve opviitten,
-Het Synode beveelt ook den Kerkersidcn aan om ter voorkoming vSnÜet
gedruisch bii hetdnkomen der militairen in de'bedehuizen de noodige iffpraafe
te maken laet derzelver bevelhebbers, teq éind$ lien tijdig ter kerke té doea
komen. -
Aaiigp.ande de militairen echt-er, zoude het Synode Vooral wenfchen, dat op
plaatfen, Waar duurïam talrijke garnizoenen zijn, voor die garnizoenen eene
bijzondere beurt wierd afgezonderd, en beveelt in alle garnizoensplaatfen heft
nemen van zulke maatregeien vooral aan, waardoor het geen' krijgsmaa aao
gepast onderwijs in den Godsdienst behoeft lë ontbreken.
Ten aanzien der openbare GodsdiemtoefeMng op fóidmige tijden, beeft he"t
Synode goedgevonden het navolgende te- bepalen
Daar de Vrijdag voor Pafchen onder die dagen behoortdie voor den Cliris-
ten een uitftekend gewigt hi2bbeh,' en eChtcr diegÊvsigtige dag, de dag des
j doods vao Hem die ons leven en het leven der wereid isHechts iil weinige
(gewesten van ons Vaderiand dotir de Horvorniden wordt gevierd; %n1 van uji
voor:;!an, op-dien dag, hr ïUe'Cienieentén der llervürniden in ons Vaderland,
j eene Godsdienstoefening, ter gedachteni!.' vandiu groote geoeurtenisworden
I gehouden^ Waar weekbeurten zijn,'kan éene'v^n dezelve cpdien dag worden
geplaatst.
Daitr de laatfle dag van het jaar telkens een aanmerkelijk tijdperk van hec
menfchelijk leven belluiten zïtlk een befiuit bijzonder gefchikt is, om ons
te fte.nmen cot ernstig nadeniici; ever ons zelven, en over de wegen van God
met ons gehouden; -i.a'i van nu voortaan, overal ieder jaar op dien dsg alei
eeii plcgtig daiikuur worden geflocoowa.ïrto? een avo>idutir, waar zulks ge^
fclüeden kan.ils hec nK'esf gefcbikte Wordt aangeprezen.
Daar de eerste d<'g von het jaar c'en mensch zoo luide roept,- tot een nietiw
leven, en tot ootmoed.ge aanbeveling van allé iijne belangen aan Hem, in
Tiien hij le^ftzich beweegt en bellaat, zal van ini voor:ar,n overaldes
voonniddags op dien dag eene Godsdienstoefening, hiertoe betrekkelijk, wor
den gehouden. i Indien de nieti^-jaar.sdrtg niet op zondag invaltzullen de
naiBi>ld-ag Godsdienstoeteningen op dien dag, welSe doorgaans door weinige en
ongcfchikte toehoorders worden bezocht, aft;efcbal't zijn, ten zij naar hes
oordcel des Ke-rkeraadsdringende behoefte het tegendeel volftrektelijk mogt
vorderen.
Eindelijk, daar op fommige pla'stfen in dié weiten, in Welke oïize Cliri.'^te-
lijke feestdiigen invi-i'llen, de pfodikbeiirten en voor dé Leeraars, en voor de
Gemeenten temenigvitUiig zijn; ï///vannu voortaan, ten minste «f^« dag voor
en één dag na zulke Feestdagennergens wórden gepredikt.
H. IVat betr,ft de incer fttditeiijke cu pUgtige bediening vmi den H. Doop
en hit tl, Avaiidmaal.
Het Synode in aanmerking nemenae, den ge/ingen indrult, dien de bedie-
mng dos H. Doops zqo als tlie ondef ons piSRt.s hecfid&orgcans maakt, en-
ovenuigd cat de reden daarvan, ook gedeeltelijk gelegen is, in de al te me
nigvuldige, herhaling dczcr Godsdienstige handeling, heeft goedgevonden mid
delen in het werk te (lellen, om de gelegenheden tot o'eze pie:;tighcid overa!
U) zoo verre te verminderen, als de plaatfelijke omliandigheden dit gedongen.
kJit dien hoofde heeft hetzelve belloten, dat van nu' voortaan, do H. Doop
nergens meer in de weekbeurten znl bediend worden, en dat op den zondag,
m alle Gemeenten, zoo weinig kerkeii efi beurten dnnrcoe worden afgezon
derd, als met derzelver verfchiilende grootte beüannbn:;r is.
Het Synode verlangt, dat, v.-aar de tahijklieid der doopellngen óo bediening'
des Doops lederen zondag niet nooaz.:k..-l!Jk maakt, de Predika.'iten in overleg'
met hunne Kerkeraden, op hepsalde tijd. 11, opzetteljikp l.loo,--predik*iien
t houden, en ile ouders- liefderijk trachcon'te overreden, om die gc!-.'geiiheid af
te wachten, ten einde bij dezelve hun kroost ten Doop aan te bieden.
Hetzelve is van oordeel, dat de indruk des Doops aun-,nerk('iijk bij de ou-
ders vergroot zal wordeit,- wanneer niet rrlleen de v;ul'.?r, maat oqk ije,moeder
1 wee bet kind t-en Doop komten deze iTaartoe den tijd van h:;re' hèrllelling;
gerustehjk afwaclueen wenscht dat ds'Leeraars ïoo'veel zull.s noouig.'is,'
daar t-öe, raden.
Tot eene Hatelijke en doeima'tigc' Doopsbediening acht het f.ynode ncioiïigv
dat Je Leeraren zich v.Tn het Do'ops-fornuflier niet dan met hedr.arden ernst
bedienen ,- en nimmer die heilige plegtigheid door oneerbiedige uvcvhnascing oiit-
eeren; hiertoe vermaant het hun met allen nadruk, wegens het gewigt.'.de
achtbaarheid en de llrekkipg van deze dierbare indelüng. onzes Heéren. Het
I Synode verlangt daarenboven dat qvéral voor de oudgrs.en .sioopgetuigen .eeu,,
Liehooriijke plaats worde Rlgezcpdcrd, vvanr zij .zonder wa.iorde, zitten en"
met de doopchngen Üaan en'opa'eden-kumieiialsmede dat overrtl, waarzulks
i geichicden kan, de doopolnigeii niet in de vergaderingen dor Geméen'ten wor-
tien gebragtdan omihee'Rs 'den tijd dat de bediening 'des Doops zoo teiftond
iial piaats-hebbeni'en wekt ve^kerit-.Tifden op, om fchii:la,-;:jOi) re iP.sirïn, wj
