MAAS- EN SCHELDEBODE
WOENSDAG 3 MAART 1937
1
ZAL JAPAN
N1EUW-GUINEA PACHTEN?
HERDENKING
STATEN-VERTALING
DE MELKV00RZIENING
DE POTVISSCHEN
VOOR OVERSCHIE
MIJN REIS DOOR ZUID-AFRIKA
|gende
bon-
-2.60,
i bon-
|.f 1-70
pgom-
Vlakk.
fenhei-
drie-
onken
to bon
timers
in en
let; 2e
llacht-
1-260 p
|ct; 3e
nuch
alles
[90-1K)
vette
lag-one
lig uit
handel
keveer
lorden,
lel.
pruktrt
rfui-
Istant
I prU
De
-2 60;
f 2
bor-
bo—2;
brent-
I aard.
T/oerd;
■unde
peren,
bok-
lot 65
fe os-
46—
tct
■crew
lot 45
144 rt:
rt; 2e
|iaper>
met
hrinia
llmrn
|o"-pr,
noj
|2 tal
He
r i 70
Mrt—
era
|3 rt.
i de
Ófpr».
luwe
w
4
Ook plannen omtrent een
n iet-aanvalsverd rag
Uitlatingen in het Japansche
Lagerhuis
In het Japansche lagerhuis is het
denkbeeld geopperd, dat Japan een
niet-aanvalsverdrag met Nederland zou
sluiten en bovendien toestemming zou
verzoeken Ncderlandsch Nieuw Guinea
te pachten.
Minister-president Hajasji beloofde,
dat de kwestie bestudeerd zou worden
en voegde hieraan toe, dat Japan geen
territoriale ambities heeit ten aanzien
van Nederlandsch Oost-Indië.
Omtrent de wijze waarop deze aangelegen
heid ter sprake is gebracht, meldt het agent
schap Domei nader het volgende:
De heer Hyogorri Sakurai, lid van de partij
Minseito, heeft onlangs een bezoek gebracht
aan Ned.-Indië en Nederlandsch Nieuw
Guinea, en op basis van zijn waarnemingen
in deze gebieden den heer Hajasji, minister
president en minister van Buitenlandsche
Zaken, in de begrootings-commissie van het
Lager, geïnterpelleerd.
Sakurai verklaarde daarbij: „Onder de
Nederlandsche bevolking in dit gebied be
staan ongerechtvaardigde, verkeerde opvat
tingen over een beweerde Japansche bedrei
ging". Sakurai wees Hajasji op de noodzaak,
deze verkeerde opvattingen te doen verdwij
nen door den Nederlanders te verzekeren, dat
Japan geen territoriale of politieke doelein
den in deze gebieden nastreeft.
Hij deed daarom het voorstel aan de
hand een niet-aanvalsverdrag tusschen
Japan en Nederland te sluiten,
Echter beklaagde Sakurai zich over
het feit, dat, naar hij beweerde, Ja
pansche ondemanen in Ned.-Indië
door de Nederlandsche autoriteiten
slecht behandeld worden en in dit ver
band herinnerde hij aan „talrijke ge
vallen van onderdrukking tegen Japan
sche visschers en zakenlieden in Ned.-
Indië."
Sakurai verklaarde verder, dat de Japan
sche wettige handelsbelangen in Ned.-Oost-
Indië gewaarborgd dienen te zijn. Ook
bracht hij ter sprake „het uitgebreide gebied
van Ned. Nieuw Guinea, dat onbevolkt en
onontgonnen blijft". Hij opperde het denk
beeld, dat de Japansche regeering aan het
Nederlandsche gouvernement zal voorstellen
een overeenkomst aan te gaan, teneinde voor
Japansche onderdanen land op Nederlandsch
Guinea in pacht te vragen voor Industrieele
en economische doeleinden.
In zijn antwoord verklaarde Hajasji, dat
de Japansche regeering een dergelijke kwes
tie nooit heeft onderzocht, maar het door
Sakurai aan de hand gedane denkbeeld in
studie zal nemen. Tevens legde hij er den
nadruk op, dat Japan geen territoriale oog.
merken in Ned.-Indië heeft, ofschoon „het
wensehelijk is, dat Japan zich vreedzaam op
economisch gebied in Ned.-Indië zal kunnen
ontwikkelen".
G. J. P. van Heek f
Een weldoener overleden
To B u u r s e, gemeente Haaksber
gen, is op zeventigjarigen leeftijd over
leden de heer G. J. P. van Heek. een be
kende en vooraanstaande persoonlijk
heid op industrieel- en landbouw-gebied.
Ongeveer dertig jaar geleden stichtte
hij te Buurse een groote modelboerde
rij. Zeer veel heeft de overledene bijge
dragen tot de ontwikkeling en verhef
fing van den boerenstand.
Aan zijn krachtig initiatief vooral is het
te danken dat verschillende belangrijke
zaken zooals de aanleg van nieuwe weg'm
en de electrificatie tot stand kwamen.
De ontslapene behoorde tot de oprichters
der bekende Twentsche Textielfirma Gebr.
van Heek te Enschede, welk bedrijf zich on
der zijn leiding tot een zaak van groote be-
toekenis heeft ontwikkeld.
De heer Van Heek was een man van
weinig woorden. Zijn belangstelling
toonde hij met de daad. Voor velen is
hij een stille weldoener geweest, die zijn
hart en beurs openstelde als er noot
te lenigen viel.
Herdenkingssamenkomst. Bijbel
tentoonstelling. Gedenkboek.
Herdenkingsfonds.
Dezen zomer is het driehonderd jaar
geleden, dat de Staten-vertaling van
den bijbel voor het eerst verscheen.
Zooals vroeger reeds werd vermeld,
heeft het Nederlandsch Bijbelgenoot
schap het initiatief genomen om dit
voor het Nederlandsche volk zoo be
langrijke feit op bijzondere wijze te
herdenken. Nu langzamerhand de voor
bereiding dezer herdenking vaster
vorm aanneemt, kan er wat meer over
medegedeeld worden.
Herdenkingssamenkomst
Vooreerst is er ingesteld een herdenkings
commissie. Naast eenige hoofdbestuursleden
van het Bijbelgenootschap werden voor deze
commissie uitgenoodigd vertegenwoordigers
der verschillende kerken, die de Statenver
taling gebruiken. Zoo bestaat de commissie
uit de heeren Prof. Mr. P. Scholten, voorzit
ter; Prof. Mr. F. W. Grosheide, ondervoorzit
ter; Dr. H. C. Rutgers, secretaris; Ds. D. den
Breems, Ned. Hervormde Kerk: lir. C. W
Th. baron van Boetzelaer van Dubbeldam,
oud-onder-voorzitter N.B.G.; Ds. F. Dijkema,
Doopsgezinde Sociëteit: Dr. J. G. Geelkerken,
Gereformeerde Kerken in Hersteld Verband;
Prof, J. W. Geels, Christelijk Gereformeerde
Kerk; Jhr. Ir. G. de Graeff. Remonstrantsche
Broederschap; H. W. van Marie, oud-onder
voorzitter N.B.G Ds. J. L. Schouten, Gere
formeerde Kerken en W. F. Sillem, lid hoofd
bestuur N.B.G.
Door deze comm:ssie werd besloten
om op Woensdagavond 16 Juni zoo
mogelijk in de Nieuwe Kerk op den
Dam te Amsterdam een groote herden-
kingssamernkomst te houden, waarvan
het programma nog later bekend ge
maakt zal worden.
Bfjbeltentoonstelling
Voorts is het voornemen om van 31
Mei tot 17 Juli in het Museum Fodor,
Keizersgracht 609, Amsterdam, een
bijbeltentoonstelling te houden, die
inzonderheid aan de Statenvertaling
gewijd zal zijn.
Ter voorbereiding dezer tentoonstelling
werd een afzonderlijke commissie benoemd,
bestaande uit de heeren Prof. Mr. P. Schol
ten, voorzitter; H. A. de Boer Azn„ Ds. D
den Breems, Dr. C. C. de Bruin, M. D.
Henkei, Dr L. W. A. M. Lasonder, J. Q. van
Regteren Altena, Jhr. D. C. Röell, Dr. H. C
Rutgers, met als secretaris Dr. C. M. van
Marie en als adjunct-secretaris D. Grosheide,
Het is de bedoeling om op deze tentoon
stelling zooveel mogelijk alles bijeen te bren
gen, wat voor de Statenvertaling van belang
is, zoodat ieder daarover een overzicht kan
krijgen beter en vollediger dan tot nu toe
ergens mogelijk was.
Op opzet is, dat deze tentoonstelling aan
ieder, die in de geschiedenis van den Neder-
landschen bijbel belang stelt, een gelegenheid
zal schenken, zooals er tot dusver nog niet
is geweest, om in een kort bestek een over
zicht hiervan te krijgen. Ten einde dit voor
de bezoekers te vergemakkelijken, zal er
voor gezorgd word-en, dat er gedurende den
geheelen tijd deskundige geleiders
aanwezig zijn om de bezoekers desge
wenscht rond te leiden en wegwijs te maken,
Wanneer er onder de lezers zijn, die
nog bepaalde mooie of zeldzame uit
gaven weten of exemplaren, die voor
bijzondere gelegenheden gediend heb
ben of wat er anders nog voor deze
tentoonstelling van nut kan zijn, dan
zal het zeer op prijs gesteld wo'rden,
als zij daarop even schriftelijk met
nadere omschrijving de aandacht van
het bureau van het Bijbelgenootschap,
Heerengrach-t 366, Amsterdam, willen
vestigen.
Gedenkboek
Ten derde wordt er voorbereid de
uitgave van een gedenkboek, dat aan
de Statenvertaling gewijd wordt. Als
commissie ter voorbereiding van dit
gedenkboek werden aangewezen de
heeren Prof. Mr. P. Scholten, voor
zitter; Prof. Dr. J. N. Bakhuizen van
den Brink, Ds. F. Dijkema, Prof. Dr.
D. Nauta, Dr. H. C. Rutgers, met den
heer D .Grosheide als secretaris.
De commissie hoopt in dit gedenkboek te
kunnen opnemen een aantal artikelen van
bevoegde hand. Behalve deze artikelen, wor
den er dan ook een groot aantal illustraties
cp de vertaling betrekking hebbende, opge
nomen. Daarbij is het de bedoeling om den
prijs zoo laag mogelijk te houden, opdat
reien zich dit gedenkboek kunnen aanschaf
fen.
Herdenkingsfonds
Ten vierde wordt er beoogd de stichting
van een herdenkingsfonds. Er is dringende
behoefte aan meer vertalingen van
den Bij bel in de Indische talen en
aan goedkooper uitgaven in deze talen. Tot
dusver heeft het Bijbelgenootschap in 33 ver
schillende Indische talen een, meestal nog
maar zeer gedeeltelijke, vertaling van den
Bijibel kunnen geven. Voor de meer dan an
derhalf millioen Protestantsche Christenen
in Indië en voor de zending is er echter veel
meer noodig. Uit dankbaarheid voor wat de
Statenvertaling nu driehonderd jaar voor
ons volk geweest is, wilde men thans dit
herdenkin-gsfonds stichten, waarvan dan het
doel is om nu ook Indië aan goede vertalin
gen te helpen.
Ontwikkelingswerk voor
Boerendochters
Gezellige dagen te Leusden bij Amersfoort
Men schrijft ons:
Steeds meer blijkt, dat op het Platteland
het verlangen naar Ontwikkeling levendig
is. Het Onlwikkelingskamp voor -Boeren
dochters. uitgaande van de Fed. van Chr.
Vereen, van en voor Vrouwen en Meisjes,
gehouden van 1826 Februari in Clubhuis
„Ingeborg" te Leusden bij Amersfoort,
bracht wederom uit geheel Nederland deel
neemsters bijeen. Op zichzelf was het bii
elkaar zijn van zoo verschillend georiënteer
de meisjes natuurlijk al vau veel waarde.
Door de cursussen, lezingen en besprekingen
werden gesprekken uitgelokt die tot dieper
inzicht in eikaars leven en bestaan leidden;
tot het zien van veel. dat tot nog toe voorbij
geleefd werd.
Behalve de cursussen op practisch geb'ed
werden er lezingen gehouden over de verzor
ging van blinden, onze verantwoordelijkheid
ten aanzien van bet vraagtuk der onge
huwde moeder, de geschiedenis na 1870. over
bedrijfsvoorlichting en over economische toe
stand. Deze laatste lezing was voorbereid
door het houden van leeskringen over de
heteekenis van geld als waardemeter. Al
deze lezingen gaven aanleiding tot goede ge
dachten wisseling.
Veel aandacht werd besteed aan spel en
zang, omdat het van groot belang geacht
mag worden, dat ook het Plateland de iiiiste
wijze van ontspanning weet te vinden in
het gezin en bij feestelijkheden.
Uit den aard der zaak komen naar deze
Ontwikkelingsweken degenen, die de moed
hebben eigen kring te verlaten en zich on
der vreemden te begeven.
Dat er telkens weer zoovelen gevon len
worden die dit ondernemen, is een aanmoe
diging om het Ontwikkelingswerk op het
Platteland met kracht ter hand te nemen.
Nog steeds is een gezonde boerenstand de
ruggegraat van een natie.
Tuinbouwsteun die tegen viel
De Kring Westland van den L.T.B. heeft
in zijn gehouden vergadering besloten tot
het zenden van een adres aan het Hoofd
bestuur, waarin teleurstelling wordt uitge
sproken over de jongste steunuitkeering
aan den tuinbouw.
Vooral de druiven zijn in het afgeloopcn
jaar op onbevredigende wijze gesteund,
evenals de tomaten.
Aan de hand van de middenprijs dezer
producten wordt aangetoond dat de uitkom
sten speciaal van deze teelten zeer ongun
stig waren.
Het wordt dan ook noodzakelijk geacht
dat aanvullende steun alsnog wordt ver
strekt en gevraagd wordt hiertoe pogingen
bij bevoegde instanties aan te wenden.
Rijksuitvoerkeuring van groenten
Naar medegedeeld wordt, is in voorberei
ding een regeling voor de controle op den
uitvoer van kropsla, tomaten en komkom
mers, aan de hand van do Landbouwuit-
voerwet 1929, waarvan de invoering is vast
gesteld op 1 Maart 1937 en \raarvan do uit
voering zal worden opgedragen aan het uit-
voer-controle-burcau voor groenten, fruit en
aardappelen te 's-Gravenhage.
De uitvoer van bovengenoemde producten
zal van heden, 1 Maart, af, alleen kunnen
geschieden, indien de zendingen zijn verge
zeld van een „certificaat", waaruit blijkt,
dat de producten aan onderstaande eischen
voldoen:
a. „gezond": vrij van plantaardige- en
dierlijke aantasting en van andere teelt-
gebreken;
b. „gaaf": vrij van hagel-, vorst- en wind-
beschadiging;
c. „zuiver": vrij van aangewende ziekte-
bestrijdingsmiddelen en verontreinigingen;
d. „rijp": in een zoodanige graad van
rijpheid verkeerend, dat het in goeden toe
stand ter plaatse van bestemming aanko
men redelijkerwijze mag worden venvacht;
e. „verscli": in een zoodanige staat van
verschheid verkeerend als met het oog op
't product en de bestemming wensehelijk is.
Het plan-Louwes door
veehouders becritiseerd
Leveranciers en afnemers
in twee organisaties
Zooals men zal weten is door Itegeerlngs
commissaris Louwes een nieuw plan ont
worpen aangaaiad-e de Melkdistributie. Zoo
wel consumptiemeikers als industriemiM-
kers zoudien in één groote monopolistiscno
producentenorganisatie vereenigd «ordenen
de handel zou alleen van deze organisatie
melk kunnen betrekken tegen een vastge
stelde prijs, terwijl ook de betaling over deze
organisatie zou moeten gaan.
De kleinhandel-minimumprijs evenals hei
verplichte erkennen van melkzaken zou
vervallen.
Zooals men zal opmerken, was dit voor de
melkhandel geen prettig plan, daar er on
gebreidelde concurrentie zou konten inplaats
van. zooals tot dusver geschiedde, een van
alle kanten beschut zijn.
Door den Rcgeeringscommissaris is een
Commissie benoemd om owr dit plan rap
port uit te brengen. De Commissie bestaaio-
de uit 12 personen, enkel uit de landbou
wers, geen enkele vertegenwoordiger van
de handel was er bij, heeft thans rapport
uitgebracht.
liet Al»g. Handelsbl. heeft inzage gehad
van dit rapport en deelt er het een en an
der uit mede.
In tegenstelling met dien heer Louwes
acht deze Commissie het gewenscht, dat
ook c-9 afnemers in één groote organi
satie vereenigd worden, die als koopster
optreed! Deze twee oiganisatics zoudien
dan eenige bevoegdheid ontvangen,
welke thans de Ned. Zuidcentrale bezit.
Gaairad-ewog zal dan do uitvoering in
handen van deze twee organi6atiicis ko
men. Dus niet ia ééns. De Overheid moet
bevoegdheid blijven bohouden om in te
kunnen grijpen.
Voorop dient te staan een ideale melk-
voorzieni-ng, die alle partijen bevredigt.
Over de minimum-detailprijs en over ves-
tigingsbeperking achtte de Commissie zich
niet b voegd tot adviseeren.
Wat betreft de prijs door de consu-mpti"-
melkers te ontvangen, zou liet volgens d't
rapport, goed zijn deze aldus te berekenen:
de ind-ustrieprijs plus 'n halve c. Van wat d-
organisatio dan over houdt, zullen eerst wor
den betaald de kosten van stal-premies en
besrijding van de rundertobcrc*lose en d
uitvoeringskosten der regeling. Het dan nog
resteorend bedrag zal gelijkelijk verdeel
worden over alle melkveehouders, consump
tie- zoowel als ind-ustrie-boeren.
De werkloosheid in Januari
Kleiner dan een jaar geleden
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
deelt de volgende cijfers mede betreffende
het aantal geheel werkloozen, bij alle orga
nen der openbare arbeidsbemiddeling als
werkzoekenden ingeschreven.
Bij vergelijking met opgaven van vorige
maapden houde men er rekening mede, dat
de loop der cijfers wordt beïnvloed door de
aanwas der bevolking, door maatregelen
van administratieven aard, welke beoogen
de arbeidsbemiddeling te bevorderen, als
mede door seizoeninvloeden.
Aantal geheel
werkloozen op
het einde van stijging
gemeenten met: Jan.'37 Dec.'36
100.000 en meer inw.... 165.264 163.078 186
30.000100.000 inw. 53.424 53.256 168
20.00b-50.000 inw58.205 56.266 1.939
minder dan 20.000 inw. 189.349 1S0.609 8.740
Totaal 4C6.242 455.209 11.033
Uit onderstaand overzicht betreffende de
overeenkomstige maanden van de jaren
1936 en 1935 blij kt dat de stijging van het
aantal werkloozen in de groote gemeenten
toen grooter, in de kleinere gemeente daar
entegen kleiner was dan in de periode De
cember 1936—Januari 1937.
Aantal geheel
werkloozen op
het einde van stijging
gemeenten met: Jan. '36 Dec. '35
100 000 en meer inw.... 173.015 170.244 2.771
50.000—100.000 inw. 55.081 54.954 127
20.00b—50.000 inw59.408 58.309 1.039
ninder dan 20.000 inw. 188.386 188.357 29
Totaal 475.890 471.924 3.960
Is Graziani's toestand verergerd?
Naar te Djiboeti wordt rondverteld, zou
de toestand van maarschalk Graziani
reden tot ongerustheid geven.
De maarschalk zou aan longontsteking
lijden ais gevolg van het feit, dat bij den
op hem gepleggden aanslag eenige splin
ters van de handgranaat de longen geraakt
hebben.
3e wijziging van de
Dienstplichtwet
VERLENGING EERSTE OEFENTIJD
BIJ DE ZEEMACHT
Regeering zet voordeelen ervan uiteen
In de Memorie van Antwoord aan do
Tweede Kamer inzake het wetsontwerp
tot wijziging van de Dienstplichtwet
merkt de Regeering op, dat het gedeelte
van de, in beginsel voor indië bestemde,
zeegaande vloot, dat de regeoring in de
toekomst in Ncaerland wil doen ver
blijven, bestaat uit 1 kruiser, 3 jagers en
4 onderzeebooten.
In Indië blijft dan een operatief orgaan
van 2 kruisers, 8 torpedobootjagers en 12
on,derzeebooten voor onmiddellijk gebruik
gereed, waarbij nog 1 jager en 2 onderzee
booten als onbemande materieel-reserve in
Indië worden oprelegd, terwijl zoo eenigszins
mogelijk, ook een der twee leaders geregeld
in Indië verblijven zal.
De gevolgen van het nuttiger gebruik jn
vredestijd van dienstplichtigen, dat mogelijk
wordt door verlenging van den duur der
eerste oefening, gaan verre uit boven het
alleen verschaffen van ocfengelegtnheid
aan beroepspersoneel.
Daarbij komt, dat ook voor oorlogstijd een
nuttiger gebruik van dienstplichtigen ge
maakt zal kunnen worden, omdat zij in hun
langeren oefeningstijd zijn op te leiden voor
functies, als kanonnier, seiner en dergelijke
welke vroeger slechts op hevredigende wijze
door beroepspersoneel konden worden ver
vuld. Tenslotte zal door het langer onder
de wapenen houden de lichling zeemilieiens
kleiner kunnen zijn dan voorheen het geval
was, zoodat van iedere jaarklasse dienst
plichtigen een kleiner deel voor de zeemili
tie zal kunnen worden bestemd en dus een
grooter aeel beschikbaar zal komen voor
inlijving hij do landmacht.
Voor een vergoeding voor loonderving hij
opkomst voor herhalingsoefeningen, ook in
dien zij hopo-rkt zou worden tot de derde
herhalingsoefening, achten de betrokken
ministers geen grond aanwezig. Wel wordt,
indien hij loonderving een tekort aan inkom
sten voor verwanten van den dienstplichtige
zou ontstaan in den zin van art 38, der dienst
pliehfwet, kostwinnersvergoeding toegekend
en in een niet gering aantal gevallen be
loopt deze vergoeding een weinig verschil
lende mpf dat van het gederfde loon.
Hoe de toestand voor de lirhting 1938 zal
worden zal afhangen niet alleen van hetgeen
de wet hieromtrent te zijner tijd zal bepalen
maar ook hiervan, of uit een oogpunt van
opleiding, huisvesting, enz. de grootere lieh
tingsterkte reeds in haar geheel voor die
lichting kan worden toegepast.
Een ervan is geklapt
Sleepbooten trekken ze
naar Rotterdam
ROTTERDAM, 27 Febr.
Op con zandplaat bij Terneiizcn on Brcs-
kens zijn twee potwaivisschen „gestrand
en gestorven. Het Rijksmuseum voor Natuur
lijke Historie ,dat van de potwaivisch (Phy-
seter macrocephalus) nog geen exemplaar
bezat heeft te kennen gegeven grooten prijs
te stellen op het skelet van de dieren. In
verband daarmede zal worden getracht de
dieren ongeschonden uit Zeeland naar hier
te transporteeren.
Het vervoer naar Rotterdam zal met
groote moeilijkheden gepaard gaan.
Het lag in de bedoeling eerst zooveel
mogelijk lucht in de cada ers te pom
pen om deze drijvende te houden.
Achter een sleepboot aan zouden ze
dan naar Rotterdam komen. De eerste
tegenslag is echter dat een van de
dieren reeds is „geklapt". De druk van
binnen uit was zoo groot, dat er een
groote scheur in de huid is gekomen.
Het is nu nog de vraag of het dier op
de voorgestelde wijze kan worden ver
voerd.
De tweede tegenslag is, dat het
stormachtige weer momenteel het ver
voer over de Zeeuwsche stroomen niet
toelaat. Het zal nu zeker Maandag of
Dinsdag, indien al niet later, worden
eer de visschen hier aan komen.
Gelijk bekend zullen do cadavers worden
vervoerd naar het destructiebedrijf Gekro te
Overschie. Daar hoopt men er een groote hoe
veelheid traan uit te kunnen verwerken,
want de dieren wegen elk ongeveer 50 000
K.G. en het walvisch-spek levert veel traan
op. De vrees, dat de doode lichamen spoedig
een ondragelijke stank zullen verspreiden is
niet gewettigd. Doode walvisschen kunnen
wel 6 weken goed blijven voor ze reuk ver
spreiden.
Zoodra de visschen in Rotterdam zijn aan
gekomen zullen ze met behulp van een van
de grootste bokken op zolderschuiten worden
gelegd. Het publiek krijgt eerst een paar
dagen gelegenheid om ze te bezichtigen al
vorens ze naar het destructiebedrijf worden
vervoerd.
Een schip met een historie
Het beleende tïergingpvaartuig Friesland
van de Gebr. Leikema uit II a rl in pen
dat dienst deed als schelpen- en zandzuiger
en sedert 1934 in de Harlingerhaven oplag
is thans voor sloop naar Kinderdijk ver
kocht.
Het schip dat reeds 55 jaar oud is eu
een roemrijke historie achter de rug heeft
was in vroegere tijden geruimen tijd werk
zaam bij het bergen van liet goud van de
Lutine, waarvoor het behalve door Neder
landsche firma's, ook door de Engelschc
regecring werd gehuurd.
In de wintermaanden lag de Frisland in
de haven van Terschelling gerei-,om op
liet eerste sein in nood verkeerende of aan
Je grond geloopon schepen te hulp te
komen, wat in vroegere tijden, toon de
kustverlichting nog niet zoo perfect was
als tegenwoordig, veelvuldig voorkwam.
Brutale inbraak te Zaandam
Buit van 1 300.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
is een brutale inbraak gepleegd in het kan
toor der N.V. Polak er: Schwarzs essence-
labrieken aan den Provincialen weg. tegen
over het spoorwegemplacement te Zaan
dam. De eersten, die dit ontdekten, waren
de werksters, die des morgens om 7 uur
voor haar gewone bezigheden in het kantoor
kwamen. Overal troffen zij een groote wan
orde aan. Haar eerste werk was den portier
en den chef. die juist aan kwam, te waar
schuwen.
Op het eerste gezicht was het hun duide
lijk, dat ongenoode gasten aan het werk
waren geweest. Onmiddellijk stelden zij de
directie en de politie op de hoogte van hun
bevindingen.
Bij het on-derzoek bleek, dat de brandvrije
kluis met een zuurstofapparaat was bewerkt
Het slot was geheel uitgebrand. Een bedrag
van f 300 aan geldswaardig papier en specie
was tot goeden buit verklaard. Ook op
enkele bureaux werd alles overhoop gehaaid
doch hier leverde het onderzoek niets op.
Vermoedelijk zijn vakkundige inbrekers
aan het werk geweest. De dieven hebben het
privékantoor links laten liggen, hetgeen er
op schijnt te wijzen, dat men met de situatie
ter plaatse op de hoogte was, aangezien
zich daar een alarminrichtin? bevindt.
De politie stelt een uitgebreid onderzoek in
Moeilijke redding in de Maas
Vrouw door stroom meeoesleurd
Vrijdag is de 02-jarige vrouw C. uit
Borgharen te Maastricht in de Maas
geraakt. Een schipper is er met gevaar
voor eigen leven in geslaagd de vrouw
op het laatste nippertje te redden.
De vrouw moest op den Franciscus Ro-
manusweg, ter hoogte var, de loskade aan
de zinkvvitfabriek een troen militairen van
het dertiende regiment passperen zoo meldt
de „Tel." Doordat de weg, alhoewel er
een zeer druk verkeer is. veel te smal is,
hlcef de vrouw niet veel plaats meer over.
Zij raakte met haar stuur een der langs
den troep marcheerende serceants aan en
verloor daarna de macht over haar stuur.
Zij viel van den kademuur in de Maas
Alhoewel drie soldaten, die zich van ran
sel en jas ontdaan hadden, dadelijk de
vrouw nasprongen, waren hun pogingen
toch kansloos. De vrouw werd door den
sterken stroom meegesleurd en was spoe
dig een 400 meter afgedreven.
Op dat moment zag een schipper van
een zich op de Maas bevindende boot. de
hopelOOze reddingspogingen der solda'eu
aan. Daar de stroom de drenkelinge vrijwel
in zijn richting voerde bedacht hij zich
geen seconde en sprong eveneens te water.
Hij wist met uiterste krachtsinspanning
het slachtoffer uit het ijskoude water te
te redden.
Met een direct gewaarschuwde auto van
den Geneeskundigen Dienst werd de bowus-
telooze vrouw naar het ziekenhuis te Maas
tricht gebracht.
Zeldzame thee voor
Koningin Mary
Het Britsche theebureau beeft een zen
ding zeldzame oranje Pecco-thee uit Zuide
lijk Rritsch-Indië ontvangen, waarvoor op
de Londensche veiling de hoogste prijs is
betaald, namelijk 330 gulden per lïngelseh
pond. Dat is omstreeks 73 gulden voor een
Nederlandsch ons.
Van deze zeldzame en kostbare thee heeft
het bureau aan koningin Mary twee pond
ten geschenke gegeven.
i
door P. D. SIELING, te Melissant
3)
I rijdagmorgen 7 uur vertrokken wij per
ïno'(rï<Sr "aur dit is een plaats pl.m.
100 K.M. van Johannesburg en die schuin
links hoven Pretoria ligt. De weg naar Pre
toria is mooi, de omgeving heel gewoon.
Ilier ziet. men tril van doode boooaen, door de
droogte van vorig jaar, welke men amper
met de handen omvatten kan. In Pretoria
zie ik het huis van Paul Kruger, zijn kerk
waarin hij gepreekt heeft en zijn graf.
Na Pretoria verlaten te hebben rijden wij
tusschen twee prachtige bergruggen, welke
pl.m. 200 K.M. lang zijn. Dit zijn geen ge
wone bergen, mear het gelijken net twee
korsten van brooden, die uit de korst gere
zen zijn. Honderden meters hoog aan de
eene zijde en steil op en aan de andere zijde
zacht glooiend.
Daarna komen wij aan Hartebeestpoort.
Hier is een opening tusschen den bergketen,
waardoor een rivier stroomt. In drooge til
den loopt deze droog. Nu hebben ze op het
smalste gedeelte een betonnen dam ge
bouwd, waardoor tot op zekere hoogte het
water tegen gehouden wordt. Door klem»
sluizen laat men nu zooveel water afvloeien
ais noodig is beneden den dam voor be-
vloeing der tuinen. Deze dam kostte alleen,
dim buiten de andere werkzaamheden,
1.500.000, dus kunt ge hieruit eenigszins
«JDmaKen wat een werk dit geweest is. Dicht
achter dezen dam ligt de tuin die nu het
doel van onze reis is. Deze is ongeveer 140
H.A. groot, waarvan een 50 H.A. in cultuur
ïyn. Nog steeds wordt er gewerkt om ook
de rest te ontginnen en voor cultuur ge-
scnikt te maken. Dit is een enorm werk,
eerst bosch rooien en daarna schuin gelijk
maken voor bevloeiing. Bulten en gaien van
4 en 5 meter zijn geen zeldzaamheid. Hier
Kan men loeren verstaan en hegrijpen wat
in de Biihel staat, wat een goed bevloeide
akker waard is. Ieder is hier bezig te zorgen
voor water, water en nog eens water, üp
vele akkers moet men dagelijks komen om
ze geheel onder water te laten vloeien Over
al ziet men dan ook stroomende greppels
water, plus de aanwezige ondergrondsche
pijpleidingen voor de grootere afstanden.
Hier waren aan het werk Kiewit, Kwaker
naak, Punt en Molenaar, plus een paar
Afrikaanders en een 80 kaffers.
Ge kunt begrijpen hoe verbaasd onze
Makkeesche kennissen opzagen toen ze mij
zoo onverwacht ontmoetten. Ze waren er stil
van. Ze zien er echter best uit en hebben
het goed naar hun zin. Hun slaapgelegen
heid is zeer goed. hun eetgelegenheid kon
den ze beter krijgen, daar hier voor hen een
zeer geschikt huis gereed staat (pas ge
bouwd). Ze verkiezen echter liever in hun
achterkeetje te wonen. Ik zou zeggen een
beet,ie oud-Hollandsch, de mooie kamer leeg
laten staan en in het schuurhuis wonen.
He.t land loopt tot aan de rivier. Volgens
zeggen hebben ze daar verleden week een
slang gezien, zoo dik als mijn been. Nu zijn
ze allen we) een beetje bang voor een ont
moeting met die paling. In den tuin worden
tientallen '->n van hloemen gekweekt
Op otv" '*njs gaan wij niet over Pre
toria maar irs door de bergen, ook zeer
Interessant om te zien. TTier vang ik miin
eerste wilde dier. nl. een schildnnd, zoo groot
als e.en omgekeerd boterschoteltje. Ik heb
hem hier in de tuin, hij eet goed en hoewel
ik vrees dat het niet gelukken zal, hoop ik
hem toch in het leven te houden.
Den volgenden dag bezoeken wij o.m. het
mooie station van Johannesburg. Dit is een
schitterend gebouw. Aan de voorzijde ziet
men bet leven afgebeeld en hoe het verkeer
in de laatste 1000 jaar zich ontwikkeld heeft
Eerst ziet men de menschen naakt of bijna
naakt Inopen, dan ziet men het vervoer in
een draagstoel, verder op een slede met een
paar ossen er voor, daarna de ossenwagen,
do wagen met paarden, de trein in 't begin
en zooals het nu is. Binnen in de wachtka
mer zagen we vele Afrikaansche spreek
woorden aangebracht. Zoo lazen we o.m.-
„Deel hebben monts genoeg om iemands
werk te laken. Maar weinig hands genoeg
om t beter te maken".
Den daarop volgenden Zondag ging ik
naar de Noderd. Herv Kerk. Hier treedt Ds.
C. op Het is een mooie kerk met plm. 400
zitplaatsen. In de week ziet men veel sport-
kleeding dragen, zoowel door dames als door
heeren, maar nu zijn ze allen opvallend
stemmig gekleed Tijdens het zingen gaan
allen staan. Het was juist doonshe^bming.
de ouders komen evenals bij ons bij het
Avondmaal naar voren als de doopsbedie-
ning begint, de kinderen wachten in de
consistorie. De tekst wa* Lukas 23 24: Va
der vergeef hulle, want hulle weten nW wat
hulle doen. Ik kan de preek moeilijk ver
staan. daar de kerk echo geeft en zooals ge
uit den tekst lom* zion, in het Afrikaansch
gesnroken wordt. De preek was ernstig en
voorzoover ik verstond goed Gecollecteerd
werd op open houten schaa'ties. De geheele
kerkdienst duurde slechts ó4n uur.
Op Maandag bezocht ik Pretoria en zag
daar ook de Gouvernementsgebouwen. Deze
zijn onvergetelijk mooi en grootsch. Verdr
bezichtigden wij het standbeeld van Oom
Paul en zijn woning, waar twee leeuwen
voor de deur liggen, de een slapende en de
ander met een oog open. Pretoria ligt even
ver van Johannesburg als Rotterdam van
Utrecht. Ik was zelf per auto gereden en
ik moest wel opletten omdat hier links in
plaats van rechts uitgehaald wordt.
In Johannesburg bezochten wij den die
rentuin. De toegang is hier vrij. Ik had hier
gelegenheid een Nijlpaard te zien, die ik
voorheen nog niet gezien had. Een groote
kolos waar wij weinig meer van zagen dan
den kop. daar het een liefhebher van baden
is en hij een groot bassin heeft, waar hij
bijna altijd in zit. Doordat het hier heuvel
achtig is heeft men verschillende mooie
uitzichten.
Een der volgende dagen brengen wij nog
maals een bezoek aan Brits. Maar eerst be
zoeken wij dan nog een anderen tuin van
mijn broer. Deze is slechts 5 H.A. groot. Hoe
het echter mogelijk geweest is deze te vin
den is mij haast onbegrijpelijk. De weg er
tieen gaat vele K.M. ver door struikgewas
en een pad dat bijna niet als pad te herken
nen is. Tenslotte komen wij tegen de helling
van een berg op een onen terrein, waar het
tuintje ligt. Het woonhuis staat leeg. maar
zal binnen enkele weken weer door een
blanke worden betrokken.
Achter dit huis is een waterverzamelplaats
waar 's avonds de bavianen komen drin
ken Wij zien er geen. Verder maakten wij
kennis met de warmte, die ons deed trans-
pireeren dat het cp zoo maar afdruipt en
wij hebben toch zoo min mogelijk kleeren
nan. Het is die dag juist uitbetalen van Ico
nen aan de kaffers. Een leuk gezicht al die
heeren bij elkaar verzameld te zien voor het
raam, om ieder zijn doel te ontvangen. Zo
werken ieder met een kaart, die dagelijks
door een der blanken wordt afgeteekend.
Bijna iedere kaffer heeft weer een ander
loon, ieder naar dat hij waard is. Intus-
schen hebben zij ook vleesch en mielies ge
had, wat achter op hun kaart vermeld is.
Of hij heeft een broek of een hemd (oud na
tuurlijk) van een der blanken gekocht. Dat
alles wordt dan stuk voor verrekend
Donderdags d.a.v. gaan wij naar Heidel
berg. Deze plaats ligt ongeveer 30 K.M. van
Johannesburg. H'or komen wij on een boer
derij, groot 800 H.A., waarvan plm. 200 II.A
bevloeid zijn. Er worden ongeveer 200 Hol-
landsche koeien gemolken.
Vorder zun er groote maïsvelden. Zoo ge
misschien wel weet hen ik nooit een voor
stander geweest om ma is bij o-ns tc telen en
nip te laten worden, omreden ik meende
dat wij met onze dure gronden en arbeids
krachten nimmer mais zouden kunnen te
len in concurrentie met landen als Afrika
en Amerika.
In deze meening hen ik nu ik hier alles
zoo zie danig versterkt en roer) dan ook alle
FlaVkepseho hoeroii met volle vrijmoedig
heid toe absoluut geen mais te gaan telen.
De landen waaror» hier goede mais groeit
kosten van 1 tot 3 c. per H.A. aankoop. De
ossen waarmede gewerkt wordt, kosten
niets. Want een os die 68 jaar gewerkt
heeft, brengt zooveel meer op als hij aan
voer gekost heeft. De kaffers die met de
ossen werken verdienen van l2 per
maand. Nu kunt ge zelf uw conclusie trek
ken.
's Zaterdags gaan wij naar Nijlstroom, een
plaats liggend 200 K.M recht hoven Johannes
berg. Dit is ook een bedrijf van den heer
Hoogcnboezem, zooals wij den dag van aan
komst reeds bezochten. Het bedrijf is 1100
H.A. groot, echter zonder bevloeiing. Als men
daar rond loopt leert men verstaan, wat iu
den Bijbel als gunstig genoemd wordt. Dat
men zijn voet aan geen steen zal stooten.
Het is voor Afrika aardig goed gras, maar
men kan bijna niet stappen of men komt
met een kleinere of grootere steen in aan
raking, in grootte varieerend van nog klei
ner dan een kipei. tot zoo groot als de auto.
Dt bedrijf is m.j niet de helft waard van dat
dat wij Donderdag zagen. Wij zien hier ook
de gevreesde commandoworm.
Dit is een rups welke waar ze heengaat
al het gras opeet dat ze tegen komt.
Ze gaat on voorwaarde Ijk voort in
richting, overal over- en doorheen. Hierdoor
blijft de schade altijd eenigszins in een be
perkte ruimte.
's Maandags gaan wij naar Plaston en
White-rivier. Op de eerste plaats woont
Dirk en op de andere Arie, W. Punt en H.
van Rossum. Deze plaatsen liggen 440 KM.
van af Johannesburg in de richting van
den Indischen Oceaan. De weg daarheen is
zeer mooi, we komen over het Hooge veld,
waarover de hoogste «moorlijn van Z.-Afrika
ligt, 7200 voet boven de zee. Dit hooge veld
is zeer geschikt voor schanen. Daarna ko
men wij meer in de hooge bergen, en pas-
seeren de Schoenmankloof. Hier ziin de
bergen buitengewoon mooi en hoog. On een
plaats telden wij tegen één berg 5 zig zag
wegen nanr boven en die ook wij zelf moes
ten bestijgen.
(Wordt vervolgd)'*
