Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsehe Eilanden
IN HOC SIGNO VINCES
Gemeenteraad van Sommelsdiik
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1936
51E 'JAARGANG N°. '4318
..DEVALUATIE"
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post f 0.90 bij
vooruitbetaling. BUITENLAND bij vooruitbetaling 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
Uitgave N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ v.h. W. BOEKHOVEN
ZONEN. SOMMELSDIJK Tel. Interc. No. 202 Postbus No. 2.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere
Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 8 uur.
Advertentiën 20 cent, Reclames 40 cent. Boekaankondiging 10 cent per
regel. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 1.per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte.
■Vs M001 RESULTAAT
Nog dikwijls hoort men do meening ver
kondigen, dat het onderwijs op de Openbare
School beter is dan op de Bijzondere.
Het is niet alleen de man op straat die
die meening verkondigt; ook op vergade
ringen van Volksonderwijs en in propa
gandageschriften wordt die meening gepro
pageerd.
Want op de Openbare school kan alle be
schikbare tijd benut worden voor het prac-
tisch onderwijs, zoodat daar geen tijd ver
loren gaat in tegenstelling met de Bijzon
dcre school, waar de vakken Bijbelsche en
Kerkgeschiedenis een heele boel tijd vragen.
Dit argument is echter niet steekhoudend,
texwijl de practijk reeds dikwijls bewezen
heeft, dat heel deze redeneering onwaar is.
Mannen van de practijk weten dat, hoe
wel het Bijbelsch onderwijs een belangrijk
deel van den tijd vraagt, het onderwijs op
de Bijzondere school do toets Ier critiok
glansrijk kan doorstaan.
Ja bij een vergelijking het Bijzonder on
derwijs heusch niet minder, zoo niet beter
is dan het openbare.
De feiten bevestigen dat telkens.
Er zijn voorvechters van het Openbaar
onderwijs, vooral in de groote steden vindt
men die, die hun eigen kinderen bij
voorkeur aan een Bijzondere school toever
trouwen, omdat het peil van onderwijs
daar hooger staat.
Een treffend bewijs van de superioriteit
van het Bijzonder onderwijs vernamen wij
zoo juist.
Vorige week slaagden van de zes leerlin
gen van de Christ, U.L.O. te Middelharnis,
alle zes met zeer hooge cijfers, van de Open
bare U.L.O. slaagden er drie van de vijf
leerlingen.
Bedoeld examen wordt te Rotterdam af
genomen door een onpartijdige examen
commissie, van bevoordeeling kan dus geen
sprake zijn.
Voor het Bijzonder onderwijs, vooral voor
het hoofd der U.L.O. school, vinden wij dat
resultaat bepaald vleiend.
Daarmede is weder duidelijk bewezen,
dat het Christelijk onderwijs goed is, dat
het de vergelijking glansrijk kan doorstaan.
Daarvoor hebben wij ook steeds te staan,
want juist het Bijzonder onderwijs moet ook
daarin bijzonder zijn, dat de onderwijzers
het beste geven, dat zij te geven hebben
voor de opvoeding onzer kinderen.
Opdat zij daardoor toegerust met dege
lijke en materieele kennis den zwaren strijd
om het bestaan met Gods hulp kunnen
strijden.
Dit resultaat is een felicitatie waard.
Afzet van vervroegde
Eigenheimers 1936
Het hoofdartikel in de Flakkeesche Nieuws
bode dato 29 dezer doet bij mij een sterke
behoefte naar voren komen, om eens pre
cies uiteen te zetten, hoe de afzet van
vroege aardappelen en vervroegde eigen
heimers door do Ned. Groenten en Fruit
Oentrale (N.G.F.C.) is geregeld.
Ik wil traohten dit zoo objectief mogelijk
voor te stellen, zonder handel en/of land
bouw te kwetsen.
Ik moet daarbij voorop stellen, dat de re
geling niet alleen goed bedoeld, maar ooli
inderdaad goed in elkaar zit.
Mij bepalende tot de vervroegde eigen
heimers zie ik de regeling uit dezen ge
zichtshoek.
De N.G.F.C. heeft de minimumprijs voor
eigenheimers gesteld op f 2.50 por 100 K.G..
een prijs, welke voor den kweeker loonend
wordt geacht.
Dit is geen maximiun-, idoch een mini
mumprijs. Bij vaststelling van den mini
mumprijs is men m.i. van die. stelling uitge-
gaan, dat de minder mooie kwaliteiten, hoe
wel beantwoordende aan de door de N.G.
F.C. gestelde eischen, f 2.50 per 100 K.G.
zouden opbrengen, terwijl de hetere kwali
teiten met, een hoogeren prijs zouden wor
den betaald, bijv. met f 2.75 tot f 3.Was
de aanvoer dan zoo groot, dat deze prijzen
niet werden besteed, m.a.w., dat alleen de
betere kwaliteiten met f 2.50 werden be
taald, dan moest de verkoopinstelling (de
veiling) worden stopgezet, totdat de con
sumptie weer voldoende vroeg.
Inderdaad een ideaal systeem als er rnen-
schen op aarde woonden. Te dien opzichte
leven we helaas nog in de tij dien van Dio
genes, die midden op den dag bij prachtig
zonnig weder met een helder brandende
lantaarn naar menschen liep te zoeken.
Wat is er nu in de praktijk van deze
goed bedoelde, ideale regeling terecht geko
men? M.i. is ze ontaard in één groote smolt-
kelaffaire.
Op allerlei manieren tracht men de voor-
De Raad dezer gemeente kwam Woens
dag in spoedeischende vergadering bijeen
onder leiding van Burgemeester D011 Hol
lander.
Met kennisgeving was afwezig do lieer
Knape en de lieer Joppc.
De Voorzitter deelde mede dat deze ver
gadering in hoofdzaak belegd was om een
beslissing te nemen inzake de stichting
van een Landbouwliuishoudschoot.
Tegen de eerste plannen tot inrichting
van coil gedeelte der openbare school wa
ren verschillende bezwaren. Gevreesd word
dat bij een eventueelo toename van liet
lcerlingental der Huishoudschool, zich op
den duur ernstige moeilijkheden zouden
voordoen voor het onderwijs, dat thans in
de Gemeentelijke school wordt gegeven. Dit
zal voor het College kunnen leiden tot ver
wikkelingen met de ondcrwijs-inspectie. Er
is nu een nieuw plan opgemaakt behelz '11 ie
de stichting van een afzonderlijke Land
bouwhuishoudschöot. De IIoll. Mij. van Land
bouw hooft zich bereid verklaard voor de
nieuw te bouwen school een behoorlijke
huur te betalen. Aangezien do H. M. v.
Landb. gaarne voor 30 Juli bericht, ontvan
gen zou is deze vergadering 1111 belegd.
Er is een begroeting opgemaakt die als
resultaat geeft een totale uitgave van f 4910
totale ontvangsten f 1025. Netto kosten dei-
schooi f 38S5. Ten laste der gemeente komen
hiervan f 1165.50. Aangezien de gemeente
voor leerlingen uit andere gemeenten die do
school bezoeken een bijdrage in do kosten
kan vragen wordt dit geraamd op 20 leerlin
gen waarvoor zou worden bijgedragen
f 337.80. Op grond van deze cijfers zon nog
ten laste der gemeente komen f 1165.50—
f 337.80 - f 827.70.
De bouwsom is geraamd op f 6000 op te
nomen tegen 4% en af to lossen in 20 jaar
dus t 300 per jaar. Regenten van het li. A. en
het Weeshuis zijn bereid een stuk gron 1. ge
legen aan de Molenlaan in erfpacht af Ie
staan voor 8 ct. per Mr. Noodig zal zijn 1000
M2, hierbij inbegrepen de tuin. De II. M. van
Landb. is bereid per jaar te betalen f 1200
voor huur.
De totale huuropbrengst wordt dan in 20
jaar f 21.000. In die zelfde tijd moet de ge
meente betalen 20 x f 300 f 6000
aan rente »l - f 2520
aan erfpacht 20 x f 80 f 1600
aan assurantie 20 x f 10 f 200
aan geraamde onderhoudskosten f 2000
f 12320
Over deze 20 jaar kan do gemeente dan
een hum-overschot hebben van f 11680 of pet-
jaar f 584. Hiermede zullen de zuivere on
kosten voor de gemeente dalen tot f 243.70.
De heer BLOK heeft niets te vragen,
maar wil opmerken dat z. i. dit de beste
oplossing is. Spr. zou niet graag zien dat
de openbare school er minder vati zou
hebben en acht dit plan een goede oplos
sing en het minst schadelijk voor de ge
meente.
De heer VAN ES acht de post „onder
houd geraamd op f 100 per jaar te laag.
De heer LE COMTE vestigt de aandacht
on de circulaire van don Minister inzake
plaatselijke protectie en vraagt of het nu
niet mogelijk is dat de aanbesteding plaats
vindt onder de plaatselijke aannemers. Et-
zijn heel wat wcrkelooze ambachtslieden,
die hier werk konden vinden.
Deze opmerking geelt don heer VAN ES
aanleiding 0111 B. en W. in overweging te
geven vooral goed te bouwen. Er wordt
soms zoo slecht gebouwd dat de onder
houdskosten verdubbeld worden
De heer LE COMTE vraagt of dit de
plaatselijke aannemers geldt en zegt dat et-
in de eerste plaats een goed opzicht moet
zijn.
De lieer VAN ES heeft, geen bepaalde
gevallen op het oog gehad bij zijn opmer
king. Spr. duclit nog bezwaren ten opzichte
van liet handwerkondorwijs Op de vorige
begrooting kwamen B. en W. ai met. plan
non tot afschaffing van liet handwerkonder
wijs. Alleen als vaststaat dat dit 01 uier wijs
er niet door zal lijdon wil spr. voor liet
voorstel stemmen.
Ook de heer BLOK is van dat gevoelen.
B 011 W. hebben de toezegging gedaan dat
zij -niet hiertoe zullen overgaan en deze
verklaring is spr. voldoende.
Wethouder DIJKERS merkt op dat de
heer van Es de zaak iehvat verkeerd voor
stelt. Er zijn geen plannen geweesl tot af
schaffing van het handwerkonderwijs en
dat kan ook -niet omdat dit vak verplicht
onderwijs is. Er wordt echter huiten hel
gewone personeel nog onderwijs gegeven
en dat kost de gemeente voel geld. Dit zijn
extra kosten waartoe de gemeente niet ver
plicht is. Maar in elk geval moot de raad
daar zelf in heslissen. Do raad kan nu niet
-zeggen wat over b.v. vier jaar kan gebeu
ren. Ook do lieer van Es zal nu niet kun
nen zoggen waartoe hij over vier of vijf
jaar finantieel in staat is.
Dn lieer VAN ES is van oordeel dat de
heer Dijkers de zaak verdraait liet gaat
niet over onderwijs buiten de schooltijden,
maar over de helpsters als mei. Knape van
de bewaarschool. Er mag niet gezegd wor
den het volgend jaar, er is nu geen geld
meer voor liet handwerkonderwijs, want in
dat geval zal spr. tegen liet voorstel stem
men.
De VOORZ. verklaart dat er geen plan
nen zijn tot opheffing va-n het handwerk
onderwijs.
De lieer VAN ES vraagt naar de moge
lijkheid dat liet personeel der school in
Sommelsdijk komt wonen.
Wetli. MIJS gelooft niet dat. do Raad
daar iets aan doen kan.
Goedgekeurd worden de noodigo begroo-
tingswijzigingen in verband met deze plan
nen. Eveneens wordt goedgekeurd uitloting
Obligatioleening.
Op een verzoek van de Oranjevoreeni'ging
van Sommelsdijk om een bijdrage in de
kosten van tractatie der schoolkinderen op
31 Augustus wordt met algemeene stem
men afwijzend beschikt. Gev raagd was f 0.25
per kind wat de gemeente plus minus 150
gulden zou kosten.
Dc te stichten school zal volgens do voor
loopige plannen bestaan uit: Op den be
de Directrice; op de bovenverdieping twee
lokalen, te bestemmen voor naai- en theo
rielokaal. Verder is ook plaats geprojec-
gane grond een keukenlokaal groot 8X9
M„ alsmede bergruimte en een kamer voor
teerd voor een rijwielbergplaats.
schriften te ontduiken.
De commissionairs, die in het koopen in
de roes, wat vóór 1 Augustus is verboden
meer voordeel zien, dan in het koopen op
een veiling en de boeren, die om bedrijfs
kapitaal verlegen zitten of een perceeltje
aardappelen hebben met een pokje er op en
dit graag zoo spoedig mogelijk willen rui
men, vinden elkaar en maken de goedbe
doelde minimumprijs tot een paskwil. Ge
bonden aan de veilingverplichting gaat een
monster van deze in koopersfust te leveren
aardappelen naar de veiling, waar de aan
den boer en dikwijls aan den afslager reeds
bekende koopman do partij afmijnt. Het ge
beurt niet zelden, dat de betreffende koop
man cr geen erg in heeft, dat zijn pat-lij
aan bod komt, dat do afslager tot hilariteit
van anderen moet vragen, wie de partij
moeten afmijnen. Van concurrentie van de
conimissiomiairs onderling is voor derge
lijke partijen geen sprake. Soms hoort men
roepen: „Henk, je moet mijnen".
Het veilen in veilingfust, wat de eenig
juiste methode is, geschiedt als volgt: I)?
kweeker laat zich bijv. 200 kisten door de
vrachtautodienst van do veiling bezorgen
doet deze vol en brengt een monster naai
de veiling. Deze aardappelen moeten >p
liet uur van veiling voor directe aflevering
in het. land gereed staan, waarom deze wor
den beschouwd als aangevoerd. Uit dien
aard der zaak worden deze het eerst ge
veild. Blijkt dan, dat er niet voldoende aard
appelen in veilingfust zijn aangevoerd, dan
wordt, doorgeveikl, te leveren in koopers
fust, totdat dc handel verzadigd is. Dc vei
ling, die niet weet, althans niet wil weten,
dat de aardappelen, te leveren in koopers
fust reeds vóór de veiling verkocht zijn
■neemt aan, dat deze nog in den grond zit
ten.
Worden nu de aardappelen in veilingfust,
die voor directe aflevering gereedstaan, niet
tegen den minimumprijs afgenomen, dan
wordt de veiling stop gezet. Het zou zeer
onpractisch zijn om dan nog door te gaan
met veilen van aardappelen te leveren in
koopersfust, die nog in den grond zitten.
Deze methode is natuurlijk niet naar den
zin van den koopman en den boer, die bij
liet lapje hebben gekocht en verkocht.
Al blijven de aardappelen in veilingfust
staan, zouden ze liever doorgaan met vei
len, te leveren in koopersfust, m.i. tot
schade van beiden. Als men de quintessen
ce kent, is het wel te begrijpen. Wat zou
daarvan echter liet gevolg zijn? De bona
fide boer, die wil laten veilen overeenkom
stig de voorschriften, zou liet verkoopen on
mogelijk worden gemaakt en de ander»,
partij zou de prijzen hopeloos bederven.
Hield de handel, die beneden den minimum
prijs in de roes heeft gekocht, zich bij ver
koop in de stad maar aan den minimum
prijs, dan was het niet zoo erg. Dan had hij
alvast een behoorlijke winst. Maar dit doet
hij juist niet. De oen biedt ze al goedkooper
aan dan de andere. Ter illustratie zij mede
gedeeld, dat een kist aardappelen van 25
K.G., waarvan de kostprijs, inclusief hef
fing. 82!/2 cent bedraagt, in de steden wordt
aangeboden voor 70 en 75 cent. Hierbij heelt
dus óf ontduiking van de heffing plaats ói
do boeren geven ze tegen belachelijke prij
zen in het land af.
De Flakkeesche commissionnairs, die ge
bonden zijn aan de boven omschreven vei
lingmethode; kunnen alleen de in de roes
gekochte aardappelen afzetten, als ze eerst
de aardappelen in veilingfust tegen den mi
nimumprijs afnemen. Dit laatsle kunnen ze
evenwel niet, omdat ze daarmede weer niet
kunnen concurreeren tegen ltun collega's
uit andere streken van ons land. waar ze
misschien gemakkelijker door de mazen
kunnen glippen dan op Flakkee.
Ik heb hiermede willen aantoonen, dat
het niet de schuld is van de commission
nairs, dat, de aardappelhandel dit jaar niet
naar wensch loopt, doch dat in andere stre
ken waarschijnlijk tegen lagere prijzen in
het land wordt afgegeven of'misschien lief-
Rede van ir. M. B. Smits
Rede gehouden op de Algem. Vergadering
v. d. Flakkeeschen Boerenbond 23 Juli 1936
Over devaluatie te spreken op een open
bare vergadering is geen gemakkelijke taak.
Immers, dit woord alleen reeds is in staat
sterke gevoelens vóór en tegen op te roepen,
daar het eenerzijds door een groote groep
van onze medemenschen, zoowel in ons
land als daar buiten wordt beschouwd als
de tooverspreuk, die de welvaart doet wc-
derkeeren en anderzijds door wellicht even
zoo velen met afschuw wordt vernomen en
wordt beschouwd als een onzedelijk middel
om te ontglippen aan aangegane verplich
tingen.
Ik wensch hier, mijnheer de voorzitter,
dit onderwerp besprekende me niet vooraf
op een van deze standpunten vast te zetten,
maar te onderzoeken, wat men onder deva
luatie heeft te verstaan en welke gevolgen
devaluatie zooal hebben kan voor ons eco
nomisch en sociaal leven. Ik wil trachten
daarbij zoo eenvoudig mogelijk te zijn, met
beide beenen op den beganen grond te blij
ven en alle onderdeelen van dit gecompli
ceerde vraagstuk zoo kritisch mogelijk te
bezien.
Het woord devaluatie beteekent letterlijk:
de waarde van iets wegnemen. Dat iets is
dan het geld. Evenwel men bedoelt het niet
zoo erg als men hieruit zou kunnen opma
ken, want het is geenszins de bedoeling het
geld geheel en al zijn waarde te ontnemen.
In elk geval blijkt uit het woord wel, dat
de kwestie verband houdt met de waarde
van het geld en dat men die wenscht te
verminderen.
Dat klinkt wel wat eigenaardig, de waarde
te verminderen van het geld. Dat men de
waarde van een of ander product kan ver
minderen is gemakkelijker te begrijpen.
Maar dat men het geld in waarde kan doen
dalen ligt minder voor de hand.
Ik zal daarom een oogenblik moeten blij
ven stil staan bij de beteekenis van het geld
als betalingsmiddel.
Reeds in zeer oude tijden werden zilver
en goud gebruikt voor betaling van goede
ren en diensten; zilver het meest, omdat
dit het meest voorhanden was. Goud was
toen buitengewoon schaarsch, veel meer dan
thans, hoewel het ook thans nog een zeld
zaam product is. Door die zeldzaamheid
heeft goud ook zijn groote waarde en daar
om zijn platina en diamant b.v. nog kost
baarder, omdat ze zeldzamer zijn.
Evenwel vond de betaling in oude tijden
niet plaats met zilveren of gouden munten
van bepaald constant gewicht en gehalte,
maar met min of meer willekeurige metaal
stukjes, die noch in gewicht noch in gehalte
volkomen te vertrouwen waren.
Vandaar dan ook, dat men bij betalingen,
die stukjes niet eenvoudig telde, zooals wij
dat deen met onze guldens, maar dat men
ze woog.
Gen. 23 16. En Abraham luisterde naar
Efron en Abraham woog Efron het geld,
waarvan hij gesproken had voor de ooren
der zonen Heth's, vier honderd sikkelen
zilvers, onder den koopman gangbaar.
Jesaja 552. Waarom weegt gijlieden
geld uit voor hetgeen dat geen brood is?
Onze gulden weegt 10 gram en heeft een
gehalte van 75 71 zilver. Wanneer men dus
een paard koopt voor f 300, zou men ook
kunnen zeggen: hij weegt 2 éénkwart kg.
zilver af voor dat paard.
Wij behoeven dat zilver niet meer af te
wegen, omdat het gewicht en het gehalte
van den gulden nauwkeurig zijn vastgesteld,
maar feitelijk, in principe, doen wij toch
hetzelfde, wat Abraham deed na den aan
koop van de spelonk van Machpela.
In dien tijd bestond er een vaste verhou
ding tusschen de waarde van goud en zilver.
Het goud was veel meer waard dan het zil
ver, evenals thans. We weten niet precies
hoe die verhouding was, maar wel weten
we, dat het zilver toen vergeleken bij thans
een grootere waarde had. Men kon dus b.v.
voor een kg. goud evenveel koopen als voor
10 kg. zilver of, wat op hetzelfde neerkomt,
fing wordt ontdoken. Ik heb dit artikel niet
geschreven om de commissionnairs te ver
heerlijken, want dan denken ze zeer zeker,
dat ik ze wil lijmen en dit ligt allerminst,
in mijn bedoeling. Ik ben me volkomen be
wust, dat ze mijn tegenvoeters zijn, doch dii
zal mij nimmer weerhouden, om onder de
boeren de veilingverkoop te blijven propa-
geeren. Ik hoop, dat de kweekers in Augus
tus, als we niet meer gebonden zijn aan de
Regeeringsvoorschriften, zullen toonen, dat
ze hun aardappelen in kis»en niet anders
dan over de veiling willen verkoopen. Het
is en blijft voor mij een voldongen feit, dat
liet huidige handelssysteem nimmer tot
ecnige verbetering kan leiden. Integendeel,
het gaat steeds bergafwaarts, zoowel voor
handel als voor landbouw. Men dient er
naar te streven, dat betere waar met hoo-
gcre prijzen wordt betaald. Alleen deze prik
kei brengt U allen op hooger peil.
29-7-'3G,
II. VAN HEEST,
Dir. Centrale Veiling.
men kon 10 kg. zilver inruilen voor 1 kg.
goud en omgekeerd.
Zeer lang is deze verhouding ongeveer
dezelfde gebleven.
Langzamerhand kwam de gewoonte om
munten van vast gewicht en gehalte te gaan
gebruiken en deze gewoonte werd alge
meen, toen het Romeinsche wereldrijk door
keizers werd bestuurd. Nog thans vindt men
soms van die Romeinsche munten.
Toen nu in de middeleeuwen ons land
bestond uit een aantal kleine rijkjes onder
giaven en hertogen, lieten ook deze munten
slaan met vast gewicht en gehalte. Hei ge
beurde echter wel. evenals thans, dat de
staatskas slecht voorzien w.as en dan namen
de vorsten soms hun toevlucht tot het
snoeien der gouden munten d.w.z. dat ze
langs den rand een laagje lieten wegsnijden
of vijlen. De besnoeide munten gaven ze uit
als volwaardige en van het vijlsel lieten ze
nieuwe maken.
Het kwam dus hierop neer, dat men onder
den ouden naam van goudgulden of ducaat
of gouden rijder een stukje metaal kreeg
met minder grammen goud. Eerst had dit
geen invloed, maar wanneer het op groote
schaal gebeurde stegen de prijzen, werd het
leven dus duurder. Dat is te begrijpen. Im
mers, wanneer men b.v. een last tarwe ver
kocht v_oor de ongesnoeide munt, kre^g
men b.v. 10 goudstukken van 5 gram of 50
gram goud. Om nu van de besnoeide mun
ten ook 50 gram goud te krijgen moest men
nu 15 goudstukken ontvangen. De prijs steeg
dus van 10 ducaten op 15 ducaten. En zoo
ging het met alle goederen. Deze prijsstij
ging maakte echter niemand rijker en de
arbeidende klasse armer, want de loonen
stegen niet zoo snel. Vandaar dat het
snoeien der munt dikwijls aanleiding gaf
tot oproer onder de arbeidende stand.
In het begin der 16e eeuw vond er een
geweldige omkeer plaats in de economische
verhoudingen, die voor een goed deel 't ge
volg was van de ontdekking van Amerika
een vijftig jaren te voren.
De Spanjaarden maakten in Mexico en
Peru enorme hoeveelheden goud en zilver
buit en brachten die over naar hun land
vanwaar uit het zich verspreidde over
Europa, allereerst over de Nederlanden als
belangrijkst handelsland.
Het gevolg was dus, dat de hoeveelheid
goud in ons land toenam en aangezien men
toen nog geen Nederlandsche Bank had
die dit goud opsloeg in haar kelders, kwam
dit goud en zilver in circulatie. Practisch
ieder kreeg dus meer goud en zilver; deze
metalen werden dus minder zeldzaam en
daardoor daalde de waarde ervan. Men
moest dus voortaan een grootere hoeveel
heid goud of zilver neerleggen voor eenzelf
de zaak; d.w.z. de prijzen stegen. De prijs
van een last rogge bedroeg van 1480 tot
1515 gemiddeld 1 a 15 goudgulden, maar
van 1530 tot 1560 gemiddeld 25 a 30.
Ditzelfde verschijnsel herhaalt zich tel
kens in de historie: vergrooting van de hoe
veelheid ruilmiddel in circulatie, gaat ge
paard met verhooging der prijzen. Wanneer
die hoeveelheid zeer sterk toeneemt b.v
doordat onbegrensd papieren geld wordt
uitgegeven, zonder dat hiertegenover de
zekerheid bestaat, dat het kan worden in
gewisseld tegen edel metaal, dan daalt de
waarde van dat geld tot bijna niets en stij
gen de prijzen van gewone dingen tot in
milliarden. De ondervinding hiervan ligt ons
allen nog frisch in 't geheugen, toen men
speculeerde met Duitsche marken of Rus
sische roebels. Maar dergelijke verschijnse
len heeft men ook gehad in Frankrijk, Bel
gië en Italië, en een 70 jaar geleden in
Amerika met de dollar.
Ik wil hiermee natuurlijk niet zeggen, dat
de prijzen alleen maar stijgen door waarde
vermindering van het geld of dat ze alleen
maar dalen door waardetoename daarvan.
Immers ook het aanbod der goederen kan
die invloed uitoefenen. Gering aanbod van
graan voert tot hooge prijzen en groot aan
bod tot lage. Een algemeen groot aanbod
van alle mogelijke goederen voert tot lage
prijzen over de geheele linie.
De toestand van thans n.l. algemeen lage
prijzen kan dus zoowel veroorzaakt worden
door groot aanbod van goederen als door
schaarschte van goud. Evenwel gaat dit laat
ste altijd gepaard met een hoogen rentevoet
en omdat de rentevoet thans eer laag dan
hoog is, weten we, dat de oorzaak gezocht
moet worden in het groote aanbod van
goederen.
Ik zei reeds, dat gedurende zeer langen
tijd de verhouding der waarde van goud en
zilver vrijwel dezelfe is gebleven. Toen men
nu in 't begin er 19e eeuw onder Koning
Willem I overging tot de regeling van ons
muntwezen, ging men door de ervaring dan
ook uit van een vaste waardeverhouding van
goud en zilver. 90 gram zilver had dezelfde
waarde als ruim 6 gram goud. Omdat in 10
guldens ongeveer 90 gram zilver zit, gaf men
het Gouden Tientje ruim 6 gram goud. Het
Gouden Tientje was dus 10 gulden waard.
De eenheid van ons muntstelsel was de zil
veren gulden. D.w.z. dat men alle schulden,
aan den staat kon betalen met zilveren gul
dens, onverschillig tot welk bedrag en dit
gold eveneens voor betalingen aan particu
lieren. Maar men kon ook betalen met gou
den tienguldenstukken.
We hadden toen dus een dubbelen munt-
standaard: de gouden- en zilveren standaard,
maar de munteenheid was van zilver. Dit
leverde voor betalingen in het buitenland
geen moeilijkheden op, omdat de waarde
verhouding van zilver en goud ongeveer
15 1 was.
Steunverleening aan de
kleine boerenbedrijven
De bij uitstek nijvere kleine boer heeft
altijd een bijzondere positie ingenomen op
liet platteland. De oorlogsjaren met lii.ui
opgeschroefde prijzen hebben ook \oor de/.e
groepen der be\olking een eenigszins rede
lijk bestaan gegeven. Vóór dien kon met
lange werktijden, waarbij bet geheele gezm
medehielp niet anders dan een sober be
slaan verkregen worden.
Toen dan ook na de abnormale ooi logs-
jaren de depressie kwam. werd de toestand
onhoudbaar. Kon in do goede jaren nog
wel eens een gezinslid een extraatje bijver
dienen door in de drukke tijden bij ne
grootere boeren te gaan werken, dit is
thans geheel afgeloopen. De verschillende
steunmaatregelen, in het belang van den
landbouw genomen, hielpen meer dc
groote bedrijven, die gelegenheid boden de
graanteelt uit te breiden. De kleinere be
drijven bobben zich steeds meer gewend lot
die producten die veel arbeid vroegen als
uien, peen, e.d.g. en de gro\c tuinbouw
producten. Deze in hoofdzaak export-pro
ducten, moesten door afzet moeilijkheden
sterk beperkt worden. Er is door de Regoe-
ringsbepalingcn wel steeds rekening ge
bonden niet de kleine bedrijven in dien zin,
dat daarop de minste beperking werd toe
gepast. Dit alles kon echter niet voorkomen
dat de bedrijfsuitkomsten steeds mulder
werden.
Gevolg was dat er groote ontevredenheid
onder deze categorie landbouwers ontstond,
zich uitend o.m. in de oprichting \an ver-
oenigingen tot steun aan den kleine boer,
zooals o.m. in bet Land van Maas en Waal
gebeurde. Speciaal Brabant en Limburg
met bun overwegend kleine bedrijven was
roerig te dien opzichte.
Onze huidige Minister van Landbouw,
Z.Exc. Minister Deckers, was zóó overtuigd
van dezen nood, dat één van zijn eerste be
windsdaden was, aan de kleinere bedrijven
een bijdrage in eens toe tc kennen, vari-
eerend van f 25 tot f 50.
De landbouworganisaties hebben daar
tegen geageerd en o.i. terecht omdat hier
door afgeweken werd van het principe van
liet tot nog toe gevoerde landbouwbeleid.
Beter was een regeling te treffen waarbij
de kleine landbouwbedrijven afzonderlijk
bezien werden.
De Minister heeft hierop toegezegd dat er
een afzonderlijke dienst voor steun en voor
lichting der kleine boerenbedrijven zal
worden vastgesteld. Deze commissie is
thans aangewezen.
Nadere bijzonderheden vinden wij hier
onder:
Aan telers van Eerstelingen-
Pootaardappelen
Hieronder geven wij de voorwaarden,
waaraan telers van Eerstelingen-Pootaard-
appelen zullen moeten voldoen om voor de
garantieprijs in aanmerking te komen:
le. De Eerstelingen-pootaardappelen moe
ten geteeld zijn op een tuinbouwteelt
vergunning, zoodat poters geteeld op een
speciale „pootaardappelvergunning", niet in
aanmerking komen;
2e. De poters moeten goedgekeurd zijn
door de N.A.K. en de teler zal hiervan een
bewijs moeten overleggen, vermeldende de
klasse waarin zijn poters gerangschikt zijn;
3e. De poters moeten vóór 15 Augustus
1936 gerooid zijn, en voor zoover niet reeds
verkocht, behoorlijk zijn opgekuild ter plaat
se waar gerooid is of opgeslagen in berg
plaatsen, zoodat controle door ons mogelijk
is;
4e. Alleen voor de door de N.A.K. als poot-
goed toegelaten aardappelen van de maat
2855 mm. zal de onder punt 5 genoemde
prijs worden gegarandeerd:
5e. De garantieprijs zal bedragen f 3.50 per
100 kg voor de bij aflevering gezonde en in
de klasse A, B of C goedgekeurde poters ver
meerderd met f 0.50 bewaarloon, waartegen
over de kweeker voor een goede verzorging
behoort in te staan.
De garantie geldt tot uiterlijk 31 October
1936 voor de op dien datum nog aan de
N.A.K.-eischen beantwoordende poters;
6e. De opgegeven pootaardappelen zullen
over de veiling geveild moeten worden, zoo
dat uit de veilingstaten de aflevering blijkt;
7e. De betrokken telers vervoegen zie'ii
voor verdere inlichtingen aan de Veiling,
waarbij ze zijn aangesloten.
DE AFZET VAN VROEGE
AARDAPPELEN
In verband met de moeilijkheden die dit
jaar zijn ontstaan bij den verkoop van
vroege aardappelen, hebben vertegenwoor
digers van dc Ned. Centrale van Vereenigin-
gen voor den aardappel-, groenten- ea
fruithandel besprekingen gevoerd met den
minister van Landbouw, waarbij op de ver
schillende wenschen van de zijde van den
handel werd gewezen.
Verzocht is, voor de volgende oogst tijdig
overleg te plegen met den handel, waar
door moeilijkheden ais die zich dit jaar bij
den aardappelhandel hebben voorgedaan,
vermeden kunnen worden.
