maas en scheldebode
woensdag 8 april 1936
de controle op de
land- en tuinbouw-
producten
dreigend tekort
aan chilisalpeter
hauptmanns einde
Kworam door de
Italianen bezet
GEMENGD
NIEUWS
BUITENLAND
DE LOCARNO-CONFERENTIE
VERGADERT DONDERDAG
net een voor-
lclcren. (Uit-
lolland, Am-
uitdrukking,
[lering voor
id, de ult-
ni ik mijn
n, maar het
willen wij
t geleverde
j arbeid, die
een arbeid,
gereed was.
t boek Job.
,'cn in 365
als dagboek
dag gelegen-
te overden-
leteekenis.
vooral in
zen te wor-
an de lucht.
;en: wat zal
der gevoelt
t dat hij het
mder de last
i> bijna geen
Varen dezen
Heere heelt
n, de Naam
Ju f fin ga om
teekenis om
te leeren
het in den
r zeer, zeer
moeilijk te
aan schuld,
t?" zal meer
een volmon-
Iaring leest
dlijke woor-
is liet hoek
ons gebruik
spreke met
dit book to
enis in zijn
t leering eu
ijn wijsheid
iad gegeven.
C. DIÈMER
JERHABNIS
5.70 per 100
kool f 36,
tulpen f 5
iter f 7072
leren 5860
cilo f 2.05—
jen deneieren
50. Aanvoer
>08.80, pet-
stuksra-
0, roode tul»
48 per kist.
Jac. Knoop,
n, groenten
16, telefoon
ren kunnen
lorten uit de
is er vraag
>p van rppd-
a-koop luier,
gevraagd.
Amsterdam
ngen zonder
Makelaar
ende prijzen
25—2.60, dito
leimers f 1.70
ader de schil
1.802, dito
en blauwe
ijpolder Be
en f 2.40—
-1.80, poters
ers f 1.70
ia Pauwlovv-
HiUegom-
0, alle soor-
iodstar f2
ter 100 kilo:
-12, Nieuw-
kilo-balen
anvoeren eo
—5b c, 2e k\v
slachtg'Êw.;
)0, per stuk;
2e kw 4b—
levend gew
schapen 13
>er stuk; 5b3
kg.) 41—43
kens 3833,
f 70—110
handel zeer
re noteering-,
ndel stil.
luk, handel
lim, prijzen
iel vrij vlug*.
II stuff, pril
gedrukt,
p pelen. De
en bin uwen
0: id Poters
iesche "Red-
Drentsche
alta lo ct p
inpevoerd in
te runderen,
ilveren. 432
2 bokken
e kw tot fiO
vette ossen
kw 30 34 c-
k tot 75 o.,
erewU-hn 3?
lammeren
0. 'animeren
■•ers ruimer,
i prima
hanrfel lui,
talf nre r.ir
fPr rnnrk
stabiel
mef 'u tiT"ll
ie pr'izen
voor export
prvelen tip
fu-O fo Of).
nh f1 80 2;
uwe -ot»»*s
eiere^v» np.
pleq r, ff
v 0
le'illce nan-
}A0 per 100
leven
de- \*eek
mi de- t en
echter do
zal. Voor
1 tot tv 72,
Landen Tuinbouw
JAARVERGADERING
U. C. B.
„Momenteel maakt de wereld hot ons
niet gemakkelijk bij den afzet van ons
product, daarom moet alleen de beste
kwaliteit worden geëxporteerd.
Bij liet zoeken van nieuwe afzetmoge
lijkheden zullen tuinbouw en handel
moeten samenwerken."
Aldus stelde de Regeeringscommissaris
voor den tuinbouw, de lieer F. V. Valstar
jn de jaarvergadering van het Nat. Uitvoer
Controle Bureau op aardappelen, groenten
cn fruit vast.
Be vergadering word te Rotterdam Vrij
dagmiddag gehouden onder voorzitterschap
van Ir Bonthuis, inspecteur van den Land
bouw en hoofd van den Buitenlandschon
Voorlichtingsdienst aan het Departement
van landbouw. In zijn openingswoord her
innerde spr. aan de pogingen die reeds vele
jaren zijn aangewend om controle op het
product te verkrijgen, waarbij de Iïotter-
damsclie Exporteursvereonigin.g zich niet
onbetuigd heeft gelaten.
Sinds zes jaren is nu onder bet U. C. B.
de uitvoer van uien gecontroleerd, cn niet
velen zullen deze controle meer willen mis
sen. Het is daarom verheugend dat na 12>/3
jaar werk van het Uitvoer Controle Bureau
dan nn is gevraagd om de wettelijke steun
der Regeering. die zoowel door den tuin
bouw als handel wordt gewenscht.
Na het openingswoord werd het in druk
verschenen jaarverslag, alsmede de rekening,
goedgekeurd.
De aftredende exporteurs-bestuursleden, de
hoeren C. J. van Kleef uit Roelof-Arendsveen
cn H. Kruidenier uit Rotterdam, werden
herkozen.
De toepassing der Iandbouwuitvoerwet
De Regeeringscommissaris voor den tuin
bouw heeft ver
volgens een be
spreking ingeleid
over de toepassing
der Landbouw-
Uitvocrwet op
groenten en fruit.
Spr. herinnerde
>r aan dat reeds
iö jaar geleden in
iet Westland de
controle op hot
product bespro
ken werd, als ge
volg van het feit
dat do export toen
vrijwel geheel ver
loron was gegaan
door het vele ge
knoei bij export
der producten.
Diverse besprekingen hadden tot resultaat,
dat in het Westland een merk werd toege
past. teneinde de verloren export te henvin
nen. Ook in Noord-Holland ging men ge
bukt onder het verloren gaan van den ex
port, en ook daar wenschte men meer con
trole. De Nederlandsche voorzichtigheid
heeft op dit gebied den tuinbouw nog niet
verder gebracht.
In den oorlogstijd werd door diverse vo-
geeringsmaatregelen eenige verbetering aan
gebracht in het controlesysteem. Toen de
oorlog voorbij was vond men het toch wel
wenscheiijk de controle uit de verdwijnende
Maatregelen te behouden, doch omdat men
volkomen vrijheid in den handel en tuin
bouw wenschte. bleef er weinig van over.
Als gevolg van de groote vraag der produc
ten, gingen daarna weer producten over de
grens, dio niet bevorderlijk waren voor be
houd van den export.
Nu ïi1/^ jaar geleden werd, als gevolg van
de nieuwe moeilijkheden, het Ned. Uitvoer-
Controle Bureau opgericht. Er bestaan rno-
inonteel groote moeilijkheden bij den afzet
van onze producten, en spr. vestigde speciaal
de aandacht op de nieuwe bedreiging van
Engeland voor onze tomatenexport.
Het is de vraag of we in den loop der
jaren nog zullen beleven dat we van onzen
verloren export iets terug zullen winnen,
waardoor we eenigszins weer een vergoeding
ontvangen van hetgeen we nu missen.
We moeten daartoe met energie blijven
voortgaan, en mogelijkheden voor nieuwe
afzetgebieden aanvatten.
In dit. verband vestigde de heer Valstar
de aandacht op de kansen die er bestaan
voor export naar Rusland en Amerika. Er
is gelukkig nog genoeg activiteit, maar dan
behoort erbij dat handel en tuinbouw sa
menwerken, zoodat hij 'n nieuw afzetgebied
niet de markt ineens wordt bedorven.
Ook in het buitenland ziet men in dat al
leen met een goed product er nog export
kans is.
Van de "edachte uitgaande, dat door vrij
willige controle men er niet komt, is nu dooi
den handel en tuinbouw gevraagd de iand
bouwuitvoerwet in wexking te stellen.
Het eenige dat noodig is voor het behoud
cn opnieuw verkrijgen van export, is de wet
telijke ruggegraat, die nu aan de regcering
wordt gevraagd.
Op de inleiding van den heer Valstar
volgde een uitvoerige gedachtenwisseling,
waarbij gewezen werd op de gevaren van
nieuwe maatregelen.
Bij de beantwoording vestigde de heer
Valstar er de aandacht op, dat de controle
niet uit handen moet worden gegeven aan
ambtenaren, doch deze aan menschen van
de practijk overgelaten moet worden, dus
aan handel en tuinbouw.
F. V. Valstar
Gevaar, dat er voldoende voor
de overbemesting beschikbaar is
Het is de laatste weken opgevallen,
dat do prijs vati Chilisalpeter oploopt en
alles wijst er op, dat die stijging zal
aanhouden, indien er geen verandering
komt. Begin Februari was de noteering
nog f6 cn langzamerhand is deze opge-
loopcn tot fO.10. Dit wijst er op, dat dit
product momenteel scliaarscii voorradig
zou zijn en nader ingewonnen inlichtin
gen bevestigen dit. Er is inderdaad wei
nig Chilisalpeter meer in hot binnen
land voorradig.
Waar de invoer van Chilisalpeter gecon-
tinguntcerd is en het niet vrij beschikbaar
gesteld kan worden, wat in het algemeen
niet zoo verkeerd is met liet Oog op onze
eigen stikstofindustrie, loopt de stand van
zaken thans op nadeel van de boeren en
tuinders uit. Dezen moeten, voor zoover liet
beschikbaar is, opgedreven prijzen voor
chili betalen en komen voorts voor het feit
te staan, dat zij er niet genoeg van zullen
kunnen verkrijgen voor de overbemesting
en dus een minder gewas zullen oogsten.
Want met name voor de overbemesting
is Chili moeilijk te vervangen door andere,
soorten stikstofraost. Was liet niet prof. ir
J. Hudig, die enkele jaren terug in een
perspolemiek, die nogal de aandacht trok,
de nieemng uitsprak, dat het te betreuren
w as, dut Chili gecontingonteerd werd „van
wege zijn onmisbaarheid voor overbemes
ting"?
Nu straks allicht de .zuurziekte weer op
verschillende graan-perceelen zal gaan op
treden, waarvoor een overbemesting met
chili, vanwege zijn gehalte aan natrium,
't, eenig directe bestrijdingsmiddel is, blijkt
do schaarschte aan deze meststof een zeer
bedenkelijk iets.
Het zal gewenscht zijn, dat even
als dit met kalkstikstof het geval ge
weest is de kunstmestgebruikors,
door bemiddeling van de Regeering aan
vullende hoeveelheden Chilisalpeter ter
beschikking krijgen. Dit zou voor den
land- eu tuinbouw van groote beteeke-
nis zijn. De bodem hoeft cr behoo.fte aan.
En als dio aanvullende hoeveelheid niet
bijtijds komt, dan loopt het spaak als
men er aan toe is het product te moe
ton gebruiken.
Want ook voor andere gewassen dan gra
nen is Chili onontbeerlijk, met name voor
suiker- en voederbieten, waarbij liet door
zijn gehalte aan neven-elementen (borium
liet optreden van liartrot voorkomt. Chili
is, zooals de Rijkslandbouwconsulent ir O. J
Cleveringa in zijn brochure „Het scheuren
van grasland" opmerkt een onmisbaar pro
duct, door de „uiterst waardevolle nevenhe-
standdeelen, die in onze gronden niet mo
gen ontbreken". Dat de hierbedoelde stoffen
jodium en borium niet straffeloos genegeerd
kunnen worden, heeft Duitschland sedert
de duikbootenooi-Iog wei ondervonden, merkt
ir Cleveringa terecht op.
Daarom is het noodig, dat dit voorjaar
aan de Nederlandsche bouwvoor de nno-
dige chili niet onthouden blijve en de Re
geering tijdig de noodige maatregelen trcffe.
Groote pakhuisbrand
Voor 10.000 gulden aan kruidenierswaren
verloren gegaan,
In den vroegen Zondagochtend is het oude
pakhuis van de firma H. Roelofs, groothandel
in kruidenierswaren, aan den Waalwal te
N y mege n grootendeels door brand ver
woedt.
Om zes uur 's nachts ontdekte een surveil-
leerende agent van politie, dat er brand in het
pand was uitgebroken. Onmiddellijk werd de
brandweer gealarmeerd, welke met groot ma
teriaal uitrukte en het vuur van twee kan
ten, van de zijde van den Waalwal en van de
Lage Markt, aantastte. De vlammen, die een
gretig voedsel vonden in de groote voorraden
koloniale waren, grepen zeer snel om zich heen
en weldra waren de eerste en tweede verdie
ping van het pakhuis een vuurzee. Het bleek,
dat de brandhaard zich op de eerste verdie
ping bevond. Na een uur hard werken was de
brandweer de situatie meester
De twee verdiepingen van het pakhuis zijn
geheel uitgebrand, terwijl ook het dak is weg
gebrand Het gelykvloersche gedeelte bleef be
houden, doch dit heeft veel waterschade gele
den. De belendende perceelen kregen vrijwel
'geen schade. Wel hadden de bewoners hun
meubels reeds op straat gebracht.
Naar wij vernemen is een goederenvoorraad
ter waarde van veertig duizend gulden verlo
ren gegaan. Verzekering dekt gedeeltelijk de
schade. Omtrent de oorzaak van den brand
konden Zondagavond nog geen mededeelingen
worden gedaan.
Het afgebrande pakhuis kon gerekend
worden tot een der oudste pakhuizen van Nij
megen. Het pand dateerde reeds uit het jaar
1568. In 1895 is het ook door brand vernield
en daarna weer opgebouwd.
Milicien door kogel getroffen
Bij een stoeipartij
Zaterdagmiddag omstreeks half drie waren
twee miliciens, zekere M uit Brieïle en zijn
kameraad R. aan het stoeien in de Oranje
Nassaukazerne te Bergen op Zoom. R. had een
geweer in de handen en plaatste dit op een
gegeven moment in de zij van zpn vriend. Op
zijn vraag: „Zal ik eens schieten?" antwoord
de M. „Ja".
Beiden vermoedden toen niet welk een vree-
selijk gevolg deze stoeipartij zou hebben. Het
geweer bleek nl. geladen te zijn met een losse
patroon.
li. trok den haan over en tot z'n groote ont
steltenis ging het schot af. F.r ontstond groo
te consternatie toen M. in elkaar zakte. De
militaire geneesheer, dokter Kole was spoe
dig ter plaatste. Na geconstateerd te hebben
dat een long en de lever van het slachtoffer
weren geraakt is M naar het Algemeen Bur
gergasthuis vervoerd, waar onmiddellijk ope
ratief is ingegrepen. M„ die veel pijn lijdt,
maakte het Zondagavond naar omstandighe
den vrij goed.
en een langen neus tegen haar dorpsgenooten
maakte.
Hoewel schoorvoetend, kozen de beetgeno-
menen tenslotte toch de wijste partij en
lachten zuur-zoet mee.
DOODFI.IJKE VAL
Aan de Overhovenerstraat te Sittard is
een 87-jarige man, de heer J. M. uit het
raam van zijn slaapkamer gevallen. Hij viel
ongeveer vijf meter naar beneden en werd
met een armfractuur opgenomen. Ofschoon
zijn toestand aanvankelijk niet ernstig leek
is de grijsaard eenige uren later overleden.
Steunvergoeding erwten
De Nederlandsche Akkerbouwcentralo
maakt bekend, dat de steunvergoeding voor
groene erwten en schokkererwten, gedenatu
roerd in het tijdvak van 15 Maart tot en met
21 Maart 1936 voor de kwaliteitsklassen C
cn D respectievelijk f 3.60 en f 3.10 per
100 Kg. zal bedragen; de steunvergoeding
voor in datzelfde tijdvak gedorschto gele
erwten, voldoende aan dn standaardmonsters
C en D, zal respectievelijk f 3. en f 2.50 per
100 Kg. bedragen.
EEN EIGEN MELK-CONTROLE
Belanghebbenden richten een bureau op
Naar wij vernemen is door belangbebben-
ren bij de melkhandel in den Haag en om
geving, die zich hadden vereenied tot de
mclk-hygiëuevereenigmg „Holland" beslo
ten een eigen melkcontrolebureau od te
richten. Reeds is erkenning gevraagd aan
den Minister van Landbouw. De directie zal
gevoerd worden door dr P. Roodzant, die
renarts.
Tot dusverte werd de melkcontrole uit
geoefend door particuliere bureaux of sta
tions, dio aan de Nederlandsche Zuivelcen-
trale de voor dit lichaam noodige gegevens
verstrekken.
Genoemde vereeniging meent, dat in dezen
de belanghebbenden zelf, dus de veehouders,
zuivclfabrikanten, melkhandelaren mede
zeggenschap moeten liobben in de melkcon-
trölo.
Men steR zich voor om de monsters melk
te nemen op de boerderij zelf en niet op
de ontvangstplaatsen van de molk, zooals
tot dusver gebruikelijk was.
Chr. Boeren- en Tuindersbond
Het hoofdbestuur van den C.B.T.B. heeft
besloten om nog dit jaar do tweede confe
rentie te houden, waarmede onlangs op de
Ernst Sillem Hoeve te Lage-Vuursche een
Proef genomen is. De conferentie die in
Jan. jl plaats vond. zal nu gehouden wor
den op Dinsdag 29 en Woensdag 30 Dec. a.s.
Het hoofdbestuur kan zich vereenigen met
de meening dat het instellen van bedrijfs-
raden in principe toejuiching verdient, doch
dat ten aanzien van de instelling zelve voor
zichtigheid moet worden betracht, daar de
Overheid zich behoort aan te sluiten bij
datgene wat in het maatschappelijk leven
zelve is tot stand gekomen.
Voorts besloot het hoofdbestuur in een
volgende vergadering het vraagstuk der Chr.
Boerinnen-organisatie nader te bezien.
CHR. JONGE BOEREN EN TUINDERS
Door bet hoofdbestuur van den bond van
Chr Jonge Boeren en Tuinders is besloten
de jaarlijksrhe toogdag dit jaar in Dordrecht
te houden. De voorbereidselen zijn getrof
fen voer cnivangsi van den bond.
Groote landbouwschuur
afgebrand
28 stuks hoornvee en 12 paarden
in het vuur omgekomen
Te Boschkapelle (Zeeuwsch-
Vlaanderen) is brand uitgebroken inde
groote landbouwschuur op het erf van
den landbouwer F. Burm, hier ter
plaatse. In een minimum van tijd is
alles platgebrand. liet vuur werd aan
gewakkerd door den feilen wind. In do
schuur bevonden zich 28 stuks hoorn
vee en 12 paarden. Men slaagde er niet
in do dieren te bevrijden, zoodat zij
jammerlijk den vuurdood vonden. Ook
een groote hoeveelheid stroo en hooi
werd door het vuur vernietigd. De oor
zaak van den brand Is nog niet vast
gesteld.
De motorspuit van Stoppeldijk was
spoedig na het uitbreken van den brand
aanwezig, doch men kon tegen de vuur
zee weinig uitrichten.
Men denkt aan kwaadwilligheid. In 1931
zijn er zeven stapels graan in brand gesto
ken en in 1935 verbrandde bij den burge
meester een landbouwsohuur. De politie
stelt een uitgebreid onderzoek in,
Doodelijk spel
niet een uurwapen
Door zijn nichtje doodgeschoten
Tc Overschil (Gr.) heeft een vreeselijk on-
gr\iil plaats gehad, doordat een 17-jarig
meisje Imar öjarig neefje een vuurwapen
wilde denionsreeien.
Terwijl de 17-jarige Aukjc Ritzemn aan
bet werk was in het karnhuis, drentelde
haar 5-jarig neefje Teuni3 Veenema om
haar hoen en vroeg telkens of liet dubbel
loops jachtgeweer, dat aan den wand hing.
wel schieten kon.
Ten einde raad, beu van het gezeur van
den kleinen jongen, haalde het mel9je het
wapen van de muur en mikte op den kl3'
nen Teunis, waarbij plotseling het gewwr
afging cn het jochie doodelijk in de borst
getroffen werd.
Volgens een verklaring van haar vadv
was het geweer altijd geladen. Een gerech
telijk onderzoek is gaande.
Doodelijkc
Auto- en motor-ongelukken
Te G i n n e k e n is een 4-jarig meisje, het
dochtertje tan de familie T. te Ginnoken.
door een auto, bestuurd door den heer G.
eveneens uit Ginneken, op den weg Ginno
ken—Tilburg aangereden, toen het kind de
zen wilde oversteken. Het meisje werd eerst
tegen een lantaarn geslingerd, waardoor zij
een hoofdwonde kreeg, terwijl vervolgens
de beide linkertvioleu van bet voertuig haar
over de borst reden; hierbij werden vijf
ribben gebroken. Tien minuten later over
leed zij. Omtrent, de schuldvraag van den
lieer G. is de politic nog in onderzoek.
Te Bilthoveu reed op den Soestdijk-
schonwog een niet paard bespannen wagon.
De bestuurder van den wagen wilde een
linker uitweg inrijden en stak daartoe zijn
linker arm uit. In de verte bad hij wel een
motor zien naderen, docli hij achtte den
afstand groot genoog om nog den zijweg te
kunnen inslaan. Op het laatste oogenblik
echter zag de bestuurder van de wagen, dat
de motor met groote vaart naderde en
daarom hield hij zijn paard in om den
motorrijder voor het paard lo laten pas-
seeren. De motorrijder remde met alle
kracht, doch kwam, na het paard te heb
ben gepasseerd, tegen een boom. Hij was op
slag dood. Dr. van Schaik uit Bilthoven kon
slechts den dood constateercn. Het lijk is
overgebracht naar do algemeene begraaf
plaats te Bilthoven.
EEN APRILMOP
Te Noorden hebben, naar de Voor
waarts meldt, eenige personen een April
mop uitgehaald, waardoor vrijwel alle dor
pelingen erin vlogen.
Terwijl de dorpskapper, die tenhuize van
een der grappenmakers was ontboden om
een kind te knippen, zijn taak verrichtte,
klonk plotseling uit de radio, dat de Konin
gin den volgenden dag Noorden met een
bezoek zou vereeren en de thee in hotel
'tPlaahuis zou gebruiken.
De dorpsbarbier, onwetend dat men het
toestel zoodanig had verbonden met een in
een ander vertrek staanden luidspreker, dat
het daarin gesprokene uit het toestel scheen
te komen, vertelde ieder, wat hij uit de
radio had gehoord, zoodat binnen enkele uren
het geheele dorp op de hoogte was.
Den volgenden dag wapperde in Noorde
van tal van huizen de driekleur, en tegen het
uur, dat de Koningin zou arriveeren, stonden
honderden belangstellenden langs den weg.
Ook de weinige twijfelaars gaven zich ge
wonnen, toen op het vastgestelde uur werke
lijk een fraaie auto, met voorop twee vlag
getjes, die den koninklijken standaard moes
ten voorstellen, verscheen. Een luid gejuich
steeg uit de samengestroomde dorpelingen
op, dat echter plotseling verstomde, toen in-
plaats van de Koningin, mevr. L., die in het
complot betrokken was, uit de auto stapte
MEN KOMT TE
GENEVE BIJEEN
De regeeringen van Engeland, België
cn Italië hebben de Franscho regeering
medegedeeld, dat zij aceoori gaan met
een bijeenkomst der Locarno-landen te
Genève, direct na de zitting van do Com
missie van Dertien. Deze bijeenkomst
zal Donderdag 9 April a.s. beginnen. De
Belgische premier Van Zeeland heeft be
richt op dat tijdstip te Genève aanwezig
te kunnen zijn om aan do conferentie
deel te nemen.
Het vredesplan van Frankrijk, dat thans
dcTnitief is opgesteld, zal verdeeld zijn in
drio hoofdstukken, die oen antwoord zullen
inhouden op allo doelen van het Duitsc.be
memorandum en waarin men niet name zal
concludeoren tot liet negatieve karakter van
de Duitsche nota van den Sisten Maart. De
eonsekwenties van een dergelijke consta-
toering zullen misschien niet in den tekst
opgesomd worden, wijl deze tekst zich veel
eer bepaalt tot het kiezen van een stand
punt ten aanzien van princijiieele vragen.
Maar het valt niet te betwijfelen of minis
ter Flandiu zal in den loop van de Goneef-
selie besprekingen \an zijn partnors de vol
ledige toepassing eiselien van de schikkin
gen, die bij het'accoord van 19 Maart ge
troffen zijn, zoowel ten aanzien van de
daarin voorziene actie voor den Volken,
bondsraad als ton aanzien van de door de
Locarno-mogendheden onderling to nemen
veiligheidsmaatregelen
Gebaseerd op liet beginsel van denon-
doelbaren vredo in het kader van den
Volkenbond, en op de collectiovo veilig
heid door wederzijdschen bijstand, moe
ten do door do Franscho regeering ge
opperde constructieve denkbeelden be
schouwd worden als een streven naar
de verwezenlijking van een diplomatiek
systeem, zóó samenhangend, dat men
zich thans reeds een concrete oplossing
van de verschillende Europeesche pro
blemen zou kunnen zien aftoekencn.
Minister Flnndin zal dn vertegenwoordi
gers van de Loearno-staten waarschijnlijk
te Genève in kennis stellen van den inbond
van bet document, dat vervolgens zal wor
den gepubliceerd.
De strijd bij Kworam
is zeer bloedig geweest
20.000 Abessijusche dooden?
Uit Asmara wordt gemeld dat do Abes-
sijnen bij don slag bij Kworam 20.000 van
de 80.000 man zouden hebben verloren.
De Italianen bevinden zich thans op min
der dan 100 mijl afstand van Dessie.
Zij beheoren bovendien alle. wegen welke
naar het Tanameer leiden terwijl zij nu
over voldoende water beschikken.
HAUPTMANN
IS TERECHTGESTELD!
Vrijdagnacht is medegedeeld, dat II a u p t-
mann geen nieuw uitstel zou krijgen en
dat de executie op het vastgestelde uur zou
plaats vinden.
Deze medcdeeling werd later bevestigd
De beul Elliot kwam een uur voor de
executie, in de gevangenis aan. Om de ge
vangenis was een dubbel cordon tan agen
ten opgesteld.
Fisher, de voornaamste verdediger van
Hnnptmann kwam om 7.05 (Am. tijd) inde
gevangenis aan, spoedig daarna kwamen
ook de dertig getuigen, die de terechtstel
ling zouden hijwonen. In de kamer van den
directeur Kimbcrling werden zij nauwkeu
rig gefouilleerd.
Toen bot besluit van gouverneur Iloff
maim, om Ilauptmann geen nieuw uitstel
te verleenen, bekend werd, was do beul
reeds in 't zaaltje tvaar do electrische stoel
staat opgesteld aanwezig. Deze begon direct
voorbereidingen to treffen.
Voor de gevangenis kwam toen het uur
van do executie begon to naderen een groo
te menigte bijeen. Auto's en touristenauto's
en andere voertuigen verzamelden zich
voor het gebouw.
Do predikant, die Hauptmann den
laatsten geestelijken bijstand moest ver
leenen, kwam weldra in de gevangenis
aan.
Eenige minuten over acht begaf een
dokter zich naar het hotel, waar de
vrouw van Hauptmann verblijf houdt
Om tien minuten over acht, was er
nog niets over de executie bekend.
Even later werd echter medegedeeld,
dat de terechtstelling van Hauptmann
geschied was.
Nu Hauptmann dood is
Een parlementair onderzoek?
Ruim 24 uur na de terechtstelling van
Bruno Hauptmann werd bekend, dat men in
Amerikaansche parlementaire kringen voor
nemens is, een onderzoek in te stellen naai
de geheele Lindbergh-affaire, voornamelijk
naar de houding van den gouverneur van
New-Jersey, Harold G. Hoffman, in verband
met diens herhaalde pogingen, het leven van
Bruno Hauptmann te rekken.
Men gelooft, dat door dit onderzoek aan
verschillende politieke carrières een einde
kan komen. Reeds gaan van verschillende
kanten stemmen op, om gouverneur Hoffman
in staat van beschuldiging te stellen.
In een rede te Newark verklaarde het voor
malïge Congreslid Franklin W. Forst, dat hij
Hauptmann is op den elccfrischon sloel,
welke in de gevangenis van Trenton in go
edheid was gebracht, Vrijdagavond terecht
gesteld. De verwachting bestond dat deze
echlsvoltrekking, want ondanks allo on
verkwikkelijke bijkomstigheden, welke dit
monsterproces vergezelden, moet men de
executie tocli als zoodanig bestempelen, nog
eens opnieuw zou worden uitgesteld. Men
was immer nog steeds bezig met liet onder
zoek naar uitlatingen van een gewezen ad
vocaat, Paul Wendol, die eveneens bij deze
treurig-Amerikaansclie affaire zon betrokken
zijn. liet laatste respijt, waarop men rekende
is echter niet toegestaan, al bleef de be
slissing nog lang genoeg uit, om de menigte
die in auto's \an heinde cn ver voor de ge
vangrails was samengekomen, een laatste
sensatie to bereiden. Tenslotte werd om ruim
kwart voor negen, Amerikaansche tijd, na
dat do spanning drie kwartier bad aange
houden, medegedeeld dat de terechtstelling
had plaats gegrepen, in de tegenwoordigheid
van een dertigtal getuigen, meest journalis
ten, en van den Lulherschen predikant, die
den veroordeelden in zijn laatste oogenblik
ken had bij te staan.
Wel zelden zal een rechtszaak over heel
de wereld zulk een intense belangstelling
hebben gewekt als dit proces tegen Bruno
Richard Hauptmann, don ontvoerder en
moordenaar van liet jonge kind van Char
les Lindbergh.
Reeds meer dan vijf jaren is liet thans
gelden dat in vrijwel allo dagbladen hel
portret van dit ruim anderhalfjarige zoontje
van don befaamden oceaanvlieger verscheen
met de alom deernis verwekkende mededee
ling, dat men het met behulp van een lad
dor uit de slaapkamer vail het buitenverblijf
zijner ouders te Hopewell (New Jersey) bad
ontvoerd. Van den aanvang af maakte de
sensatiepers zich van deze historie meester
en verwekte zulk een algemeene opschud
ding, dat politie en justitie tot op liet laatst
daarvan de hachelijke gevolgen hebben moe
ten ondervinden. Wel zelden is liet uitge
strekte gebied der Vereenigde Staten door
zooveel geruchten eu veronderstellingen in
ep en roer gebracht, als in dat vroege
voorjaar van 1932. Ondanks nosporingen op
zeer breede basis moest liet twee maanden
duren, alvorens men eenige vastheid in deze
tragische geschiedenis bereikte. Eerst op
don 12en Mei van hetzelfde jaar werd bet
lijkje van den kleinen Charles terug gevon
den iu de nabijheid van de ouderlijke wo
ning. Een neger vond liet onder een hoop
halt vergane bladeren, vrijwel onherkenbaar
reeds, en alleen met behulp van de kleertjes
nog te identificeercn. De lijkschouw wees
uit, dat do dood moest zijn ingetreden Ion
gevolge van een ernstige slag of schok. Een
breuk in het schcdoltjo bracht dit uil. I)
martelende onzekerheid, waarin de beide
oudere verkeerden, was toen ten einde, doch
de kwelling van liet onderzoek, van her
haalde verhooren en van een zeer hinder
lijke publieke belangstelling duurde voort.
Wij zullen hier niet ln den breode op den
gan.
ngig gemaakte proces terugko
men. Dc aanklacht tegen dezen Üuits. h Amc
rikaap, die in zijn oud" vaderland evenmin
een vlekkeloos verfèdeit bad, was vóol'nanie-
.lijk gebaseerd op de aanwezigheid van liet
papiergeld, dat als losprijs h ul moeten die
nen. Op scherpzinnige manier werd door
experts vastgesteld, dat de ladder die bij
het misdrijf had gediend vervaardigd was
uit planken, die in -ie woning van den ver
dachte van de vliering waren weggezaagd.
Moderne onderzoek methoden verschaften
hier een zoo groote mate van zekerheid, dat
aan Hauptmanns schuld niet langer op re
delijke gronden kon worden getwijfeld. Ten
overvloede werd het vonnis der Trenton.-che
jury op 23 October 1935 door het hoogste ge
rechtshof van New Jersey bevestigd. Dat
desondanks de voltrekking van de dood
straf zoo bij herhaling werd uitgesteld vond
zijn oorzaak daarin, dat men nog steeds
hoopte, verschillende duister gebleven om
standigheden te kunnen ophelderen, o.a. of
Hauptmann medeplichtigen bij zijn misdrijf
had gehad. Zoowel liet stilzwijgen, waarin
deze zich hulde, als dc sensatie-belustheid
van het Amerikaansche publiek werkten er
toe mede, de bestaande onzekerheid te ver
lichten, in die mate zelfs dut van tijd tot
tijd de meest onzinnige geruchten opdoken
en gretig werden verspreid.
Dc laatste wending in deze onverkwikke
lijke historic is nog van zeer rcccnten
datum. Een andere Duitsch-Amerikaan, de
gewezen advocaat Paul Wendel, al evenmin
een man van goede reputatie, zou zich heb
ben laten ontvallen, dat niet Ilauptmann
ilocli hij-zelf aan den dood van Lindberghs
kind schuldig was.
Wie do onbarmhartige methoden kont,
waarmede de politie In de Staten liet ver
hoor van een verdachte tot een langdurige
psychische marteling weet te maken
meermalen werden gevangenen erdoor tot
wanhoopsdaden gedreven kan zich voor
stellen hoe weinig men op dergelijke ver
klaringen en bekentenissen kan staat ma
ken. Het schrijnende van Uit alles was, dat
zich de tragedie herhaalde van Sacco en
Vanzetti: een ter dood vevwezene werd aan
een kwellende onzekrheid ten prooi ge
laten, die hem psychisch wel sloopen moest.
Ook een misdadiger is tenslotte toch een
mensch.
Ditzelfde ontstellende tekort aan mensche-
lijklieid, dat officieelo en ofticiciisc instan
ties bij dit alles aan den dag hebben gelegd,
heeft zich tot op het alleruiterste moment
bij het Amerikaansche publiek geopenbaard.
Met auto's en touringcars trok men naar
de gevangenis, die het toonecl van Haupt
manns laatste uren zou zijn, als gold het
enkel een sensatie-voorstelling. Om kwart
voor negen kon men weer afrijden: de doo-
dende electrische stroom, had zijn werk vol
bracht!
Wij -neenen goed te doen met de vermel
ding van de afschuwelijke bizonderheden
van Hauptmanns terechtstelling, die ons ui
lange Amerikaansche telegrammen horeik-
te, hier vorder achterwege te laten.
Het is geenszins waarschijnlijk, dat met
deze executie hot laatste woord in de Lind-
bergh-affaire is gezegd.
De oorlog in Oost-Afrika
EUROPEANEN
ONTVLUCHTEN ABESSINIE
Het Italiaansche hoofdkwartier deelt
mede, dat Italiaansche troepen Zondag
ochtend vroeg Kworam hebben bezet De
overblijfselen van het Abessijusche leger
zouden verder naar het zuiden vluchten,
achtervolgd en uit de lucht bestookt
door de vliegtuigen.
Gedurende den Zaterdag hebben do
Italiaansche vliegers Gi ton springstof
omlaag geworpen en 20.000 mitrailleur-
schoten op de vluchtenden afgevuurd.
De verovering van Kworam wordt van
groot belang geacht, aangezien hierdoor
de invalspoort n.aar Addis Abeba wordt
geopend.
Maarschalk Badoglio rekent erop, dat
de Abessijnsche verdediging thans spoe
dig ineen zal storten.
Het schijnt, dat de Negus den slag bij hot
Asjanghi-meer heeft verloren, doordat de
onderaanvoerders zijn bevelen niet gehoor
zaamden.
Hij had de Rassen bevel gegeven zich
streng te houden aan de guerrilla-taktiek en
gebruik te maken van de moeilijkheden van
de Italianen, die nieuwe stellingen mcesten
bezetten.
De rassen besloten evenwel toch de Italia
nen aan te vallen, met het gevolg, dat zij
den slag verloren.
De eenige moeilijkhed, welke de Italia
nen thans nog te overwinnen hebben, is het
terrein, de weg naar Dessie ligt thans voor
hen open.
De laatste weerstands-linie, welke de
Abessijnen nog hebben, is die bij Ilarrar,
waar Ras Nasiboe het bevel voert. Deze
linie zou evenwel niet in goeden staat zijn.
Het Tanameer reeds bereikt?
Te Rome gaat het gerucht, dat de
Italiaansche troepen reeds Donderdag
liet Tana-meer zouden hebben bereikt.
Vliegtuigen boven Diredawa
Naar wordt vernomen, hebben dc Italiran-
sche vliegtuigen het vliegveld van Diredawa
met mitrailleurs beschoten.
Een ander vliegtuig is over Ilarrar ge
vlogen.
Dc Europeanen vluchten
In verband met het bombardement
- van Harrar en Diredawa en den on-
marsch der Italianen, verlaat de Euro
peesche bevolking Abessinië, en met ei
ken trein komt een gedeelte te Djiboeti
aam
mg van liet twee jaar later tegen Ilaupt-f \yat oorloq
mann aanhangig gemaakte proces terugko
verslindt!
er bezwaar tegen maakte, dat gouverneur
HarrId G. Hoffman zou worden afgevaardigd
naar de nationale republikeinsche conventie,
aange-ien men er niet zeker van kon zijn
dat in de toekomst „fatsoen en orde in het
open-baar bestuur niet verdrongen zouden
worden door reclame en politiek".
De colonne van Rlarace, die Gondar heeft
l)i>7.:'t, had oor haar concentratiebewegintrsn
590 vrachtauo's noodig. Achter de colonne-"
moesten uniformen en schoenen worden op
gestapeld ter vervanging van de versleten
kleeding jn schoenen van 6000 manschap
pen. Hiervoor moesten per muilezel 600 va
ten en kisten vervoerd worden. Voorts moes.
ten 80.009 rantsoenen levensmiddelen m
blik, 19.000 artillerie-projectielen, allerl >i
sanitair materiaal, 300 vaten benzine, 80
vaten olie en vet worden aangevoerd.
Hetzelfde moest verricht worden cm in da
bohoeften te voorzien van de derde Ery-
thrcesche brigade, die van Debarek naa-
Gondar trok en voor de S0.000 manschappen,
die aan den Takazze geconcentreerd waren.
Do intendance heeft op vooruitgeschoven
bases aan den Takazze levensmiddelen voor
20 dagen, 10 millioen patronen, 70.000 hand
granaten cn 65.000 artilierieprojcctielen bij
eengebracht.
Terzelfdertijd waren voor den opmarsch
ten Zuiden van den Aladji en van Fenaroa
levensmiddelen noodig voor 12 dagen voor
twee legercorpsen, io millioen pationen.
160.000 handgranaten, 15.000 mortictbom-
men, 36.000 granaten, 75.000 artillerie-projec-
lielen, 20.000 hoefijzers, alles ongeteld de
gebruikelijke inteiidancebenoodigdhcdeii.
Een nieuw Abessijnsch protest
De Abessijnsche minister van buiten-
landsehe zaken heeft den secretaris-ge-
ncraaal van den Volkenbond het vol
gende telegram gezonden:
„De Abessijnsche regeering protesteert
op de meest besliste wijze bij alle staten
leden van den Volkenbond tegen den
aanval op Addis Abeba, die vijf Italiaan
sche vliegtuigen Zaterdagmorgen tegen
acht uur hebben ondernomen. Daarbij
werd uit zeer geringe hoogte gevuurd
uit machinegeweren. Aangezien de ge
heele stad volkomen ontbloot is van
troepen en verdedigingsmiddelen, zoodat
de vijandelijke vliegtuigen op zeer ge.
ringe hoogte over de stad konden vlie
gen, vormt dit optreden een aanval op
een open stad en bewijst onweerlegbaar
de bedoeling van den vijand haar met
flagrante inbreuk op artikel 25 van de
vierde Ilaagsche conventie van 1907 te
bombardeeren".
Werkloozen door mijngas gedood
Zij zochten naar kolen
In een z.g.n. wilde mijnschacht nabij
Tepiitz Schoenau (D.) zijn een drietal werk
loozen door uitstroomend mijngas gedood.
Een aantal werkloozen had in de verlaten
mijn van de steenkoolmaatschappij Gottes-
Segen, zonder de noodige voorzichtigheids
maatregelen, een aanvang gemaakt met het
op eigen gelegenheid delven van steenkool.
Toen zich mijngas begon te vormen viel een
der werkloozen neer. Zijn kameraden poog.
den hem te redden, doch ook deze twee
mannen vielen huiten bewustzijn op den
grónd.
Het ongeluk werd eerst zoo Iaat ontdekt,
dat de reddingscolonne slechts de lijken
bergen kon. Tijdens de reddingswerkzaam
heden werden nog vier mijnwerkers door
mijngas vergiftigd. Zij moesten naar het
ziekenhuis worden overgebracht.
Er doen geruchten de ronde, volgens welke
zich in de schacht nog verscheiden lijken
van verongelukte werklooze mijnwerkers be
vinden. die daar des nachts hebben gewerkt.
Een commissie van onderzoek is tér plaat,
se aangekomen en heeft onmiddellijk voort
zetting win het bergingswerk gelast,