Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden
1886 JUBILEUM-NUMMER 1936
TER GELEGENHEID VAN HET 50-JARIG BESTAAN VAN ONS BLAD
„In Hoe Signo Vinces"
IN HOC SIGNO VINCES
Vijftig jaar „Maas- en Scheldebode"
lUAkl 1936
5.90
TANDEN
ZATERDAG 29 FEBRUARI 1936
50E JAARGANG N°. 4275
DE GOUDEN LEEFTIJD
Plicht der dankbaarheid
FEDAAN
nelden volgens het
dat de communist
I met een longziekte
■xegeven. Naar de
■ïalistische „I.idowe
I waarschijnlijk, dat
■an de Communisti-
i in hij een reëel
■nvvoordigde, die hij
l'ddcongre.s der Ko-
I voeren, zal worden
I Internationale, zoo
Manoeilsky en mot
tlische radicalisme
Tzn veranderingen
van het blad ook
Juiste optreden van
leoho Slowakije tc-
M'r Tsjechoslowaak-
■tij, Gottwald tegen
■r Tsjechoslowaak-
irleden: Dirk
Arendje van
v. Pieter Christof-
Mans.
Jren: Antje, d. v.
lia Faasse.
ren: Petrus Cjr-
M. van Vught.
■Keuvelaar, 23 j.,
lel en C. M. Kam-
lep, te Ooltgens-
I. landarbeider, te
1 j., zonder beroep,
Ivan Wijk, 63 j,
pan; Neeltje van
d. v. C. v. Sint
Jen: Arend, zoon
nelia du Pre=
t, 23 jaar, alh er
te Ooltgensplant.
i o r e n: Cornelia
rg en van C. H,
na Maria, d. van
inenberg, 3 Febr.
b 35 j. en P.
J. Tamboer 24 j.
van Driel 21 j.(
rt Philipsland en
lier.
Annetje Dijkens,
'g: Annr -"«r
lphen.
ouwd: .fis
Maria Melissant
Maarten Rooij
taling; Johannes
i Knops en van
dert Bastiaan z.
ppolonia Bette;
:r Valk en van
n: Neeltje Vis-
Hubrechf van
1*1 j-, ecl.tge-
4V
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 0.90 bij
vooruitbetaling. BUITENLAND bij vooruitbetaling 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
Uitgave N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ v.h,W. BOEKHOVEN
6 ZONEN. SOMMELSDIJK Tel. Interc. No. 202 Postbus No. 2.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere
Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 8 uur.
Advertentiën 20 cent. Reclames 40 cent, Boekaankondiging 10 cent per
regel. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 1.per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte.
Vijftig' jaar geleden zag het er op
ons Eiland geheel anders uit; van een
christelijke politiek werd toen nog
maar zeer spaarzamelijk gesproken.
Wel was door enkelen gepoogd om de
christelijke beginselen in het leven
uit te dragen. Zij stonden achter yoor
een bovenmenschelijke taak, zoodat van
een doorwerking der beginselen geen
sprake kon zijn.
Toch valt in die tijd een zachte door
werking te constateeren, de felle strijd
der geesten welke toen de geheele va-
derlandsche erve beroerde, zal daar wel
niet vreemd aan geweest zijn.
Want Dr. A. Kuyper stond in Am
sterdam in het midden van die strijd,
door zijn „Standaard" begeesterde hij
zijn getrouwen. Als opvolger van Groen
van Prinsterer had hij de geestelijke
erfenis aanvaard. Geen enkele uithoek
van ons Vaderland ontkwam aan die
strijd. Het ging om de hoogste en hei
ligste goederen.
De scherpe resolutie van Kappeijne
waarbij het christelijk onderwijs als
contrabande geweerd en het echt der
christenen ernstig miskend werd, was
mede oorzaak, dat het miskende volks
deel zich op ging maken, om in de mo
gendheid des Heeren den reuzenkamp
te wagen voor het christelijk onderwijs.
In die dagen van geweldige geeste
lijke spanning, toen de geestelijke strijd
in zijn volle felheid gestreden werd,
verscheen op 1 Maart 1886 het eerste
nummer van de „Maas en Scheldebode"
Het wilde in den strijd der geesten
leiding geven.
Bescheiden was de poging, klein de
opzet, maar de uitgever de heer W.
Boekhoven te Sommelsdijk werkte met
ijzeren volharding. Vooral in den be
ginne was de weg verre van gemakke
lijk, veel tegenstand, veel tegenwer
king moest overwonnen worden. Voor
al de onverschilligheid voor de christe
lijke pers, was, en is mogelijk ook nu
nog wel een bezwaar, dat overwonnen
moet worden.
Maar het „IN HOC SIGNO VINCES"
d.w.z. „In dit teeken zult Gij overwin
nen", was het devies, aan de kop van
het blad geplaatst. Dat was de lijf
spreuk, het devies waaronder men op
trok, In het besef van eigen onwaarde
en onbekwaamheid wilde men het op de
belofte Gods wagen.
Wij moeten de oprichting als een
zaak des geloofs zien.
Het wapen was rechtstreeks betrok
ken uit het arsenaal van Gods Woord
en den rijken schat der christelijke,
nader de Gereformeerde beginselen.
En zoo begon men den kamp. In het
geloof zou men het wagen. In het ge
loof moest men slagen, daar was Gods
belofte het onderpand voor.
Moeilijk en zwaar is die eerste tijd
geweest, er zijn nog wel ouderen onder
onze lezers, welke die tijd meegemaakt
hebben. Het was echter een heerlijke
tijd, de druk bracht de belijders van
zelf tot elkander. Eendrachtig trok men
op en God gaf rijken zegen.
v
In een klein pand aan het Marktveld
fe Sommelsdijk wercl de drukkerij ge
vestigd. Met voor onzen tijd primitieve
machines wist men toch iedere week
de „MAAS" te doen verschijnen. Voor
al de ijzeren wils- en werkkracht van
den uitgever begeesterde het geheel.
Hjj was als energiek zakenman
steeds in de weer en stelde zich geheel
tot taak om Goeree en Overflakkee een
Christelijk Weekblad te bezorgeu. Fei
telijk reikte zijn ideaal nog verder, van
daar dat de „Maas", nu juist dertig
jaar geleden, op 1 Maart 1905, twee
maal per week kon verschijnen.
Naast God is het aan de taaie zaak
kundige volharding van den uitgever
te danken, dat die pogingen geslaagd
zijn.
Toch werd in het begin de „Maas en
Scheldebode" nog niet op eigen druk
kerij verzorgd, het eerste jaar ge
schiedde dat bü de firma A. ter Weeme,
Open Rijstuin, Rotterdam, dezelfde
drukkerij waar ook later het dagblad
„De Rotterdammer" zou verschijnen.
Als Redacteur trad op de heer M. H.
Mulder, Hoofd der Christelijke School
te Ouddorp. Diep tragisch was het dat
hij alleen het eerste nummer mocht
redigeei'en. Reeds toen was zijn arbeid
afgeloopen. God nam hem na een kort-
Het bureau van de „Maas- en Schelde
bode" in de St. Joris Doelstraat
te Sommelsdijk
stondige ziekte 36 jaar oud plotseling
uit zijn werkkring weg, de werkkring
waarvan hij zich zooveel voorgesteld
had.
Het tweede nummer van de „Maas"
vei'scheen reeds in rouw en bevatte een
diepgevoeld in memoriam voor den
overleden redacteur van de hand van
Ds. de Klei'k, Ned. Herv. Predikant te
Dii'ksland, waaraan wij het volgende
ontleenen: „Toch leerden wij hem
n.l. den heer Mulder reeds hoogach
ten, en dit weten wij zeker dat hij niet
alleen door vi'ienden maar ook door
tegenstanders van het bijzonder onder
wijs, als een bekwaam onderwijzer
werd geroemd^ 'die ook een rrieer dan
gewone wei'kkracht en lust tot onder
zoek bleek te bezitten. II ij was het ook
die het eei'st het initiatief nam, om
voor de Eilanden tusschen Maas en
Schelde een christelijk weekblad te
doen uitgaan, zoo noodig tegenover den
stroom van ongeestelijke lectuur, die
zich al meer en meer onder ons volk
uitbreidt. Helaas, hij mocht dit werk
slechts beginnen."
Dit tweede nummer werd verzorgd
door Ds. J. F. de Klerk, die als Ned
IIerv. Pi-edikant van 1885 tot 1888 te
Dirksland stond; doordrongen zijnde
van de noodzakelijkheid van een chris
telijk weekblad nam hij belangeloos de
redactie op zich.
Toen heette het blad: „Maas en
Scheldebode, Clu-istelijk Weekblad voor
de Zuid-Hollandsche en Zeeuwsche
Eilanden".
Met de tweede jaargang ging de uit
gever zelf, in eigen drukkerij gevestigd
in het pand aan het Marktveld, de te
genwoordige schildei-swei'kplaats van
C. van Beek, over tot het drukken van
de Maas. Chef drukker en zetter was
toen de heer K. W. Snijder.
Het blad bi-eidde zich steeds uit, het
aantal abonné's groeide stei'k aan,
daai-door moest de oplaag steeds vei-
gi-oot worden om aan de stijgende be
hoefte te voldoen. Daartoe was allex--
eerst noodig ruimte voor uitbreiding
der drukkerij. Toen dan ook iix 1900
een nieuw pand in de St. Joris Doel
straat beti-okken wei-d, was dat een
heele vooruitgang.
Echter bevredigde ook dat nog niet
ten volle, er kon niet bei-eikt worden
wat noodig was. De „Maas" vroeg steeds
meer, er moest ruimte gezocht worden
voor de moderne machines welke noodig
en onontbeerlijk waren om het bedrijf
op peil te houden en om het te doen
beantwoorden aan den eisch des tijds.
Daai-toe werden vei'schillende panden
aangekocht naast de gevestigde zaak.
En zoo kon in 1907 het bedrijf over
gebracht worden naar de nieuwe druk
kerij waarin ï-uimte en comfort aan
wezig waren.
Ds. de Klerk werd op 5 Augustus
1886 als Redacteur opgevolgd door den
heer G. G. Gij ben, Postdirecteur te
Monster, die kx-achtig bij zijn arbeid
gesteund werd door den heer J. Oos-
terbaan, hoofd der Christelijke School
te Middelhai-nis.
Van de volgende Redacteuren was
het vooi'al de heer J. v. d. Waal, Hoofd
der Chi-istelijke School te Middelhar-
nis, die met z'n welversneden pen, met
groote kennis van zaken, een lange
reeks van jaren geai'beid heeft aan de
„Maas". Zijn pittige artikelen ti-okken
algemeen de belangstelling. Zijn opvol
ger was de heer K. C. v. Spi-onsen, die
uit zijn ai-beid werd vrij gemaakt zoo
dat hij zich geheel geven kon aan het
blad, daarna trad de heer Hoek op, die
nu sinds 15 Januari 1936 vei-vangen
werd door den heer v. Opstelten
De landbouwi-ubriek werd hoofd
zakelijk in de eerste periode behartigd
door den heer v. d. Molen, Onderwijzer
met Landbouwacte, terwfjl de land-
bouwconsulent, de heer v. Bijleveld',
bijdragen leverde. Beide heeren hebben
op landbouwgebied pioniersarbeid ver
richt op het Eiland.
Ook vei'scheen er in 1910 een Zon
dagsblad, tevens Kerkbode voor Goeree
en Ovex-flakkee onder Redactie van
Ds. A. v. d. Kooij, Ned. Hei*v. Predi
kant te Ouddorp.
Toen voor enkele jaren de uitgever
zich uit zaken terugtrok werd de zaak
overgedaan aan de N.V. Drukkerij en
Uitgeverij voorheen W. Boekhoven en
Zonen, die thans nog het blad uitgeeft
Vermelding verdient nog, dat vanaf
1885 tot voor twee jaar de heer K
Schilperoort als zetter onafgebroken in
het bedrijf werkzaam geweest is, zoo
dat hij de geheele groei meegemaakt
heeft. Bjj het vijf en twintigjarig jubi
leum vereei'de de uitgever hem voor
zijn verdiensten met een gouden hor
loge.
Wij zullen niet spi-eken van den te
genstand die werd ondervonden, hoe
vooral in den beginne er geen coxn-es-
pondenten te krijgen waren, hoe op het
gemeentehuis geweigerd werd de op
gaven voor de Burgei-lijke Stand voor
de „Maas" af te geven, hoe de Raads-
verslagen wegens tegenwei'king niet
opgenomen konden worden. Dat alles
willen wij nu niet gedenken.
Wel willen wij van deze plaats een
eex-esaluut brengen aan al de mannen
die meegewerkt hebben om die tegen-
wex'king te bx-eken, om de „Maas" en
inzonderheid de beginselen welke zij
verdedigde, te verbreiden. Naast God
is het aan hun arbeid te danken dat de
toestanden en verhoudingen zich ont
wikkeld hebben zooals ze nu zijn.
Zoo hebben wij geti-acht in vogel
vlucht U een korte geschiedbeschou
wing te geven, er zijn nog velen ge
weest die meegewerkt hebben, wier
namen wij hier met eei'e kondeix vei"-
melden. Gaarne zouden wij die namen
aan de vergetelheid ontrukken en hen
op deze plaats eex-en en dank betuigen
voor alles wat zij gedaan hebben. Ook
zouden wij gaarne op verschillende
zaken dieper ingaan, doch de ruimte xs
te beperkt om breeder uit te weiden.
De groote verdienste van de „Maas
en Scheldebode" is altijd geweest dat
zij het opgenomen heeft voor de Chris-
telijke, de Gei-efoi-meex-de beginselen.
Die beginselen wilde men tot beleving
brengen.
Hoe geheel anders zouden zich waar
schijnlijk de veihoudingen ontwikkeld
hebben, als de „Maas en Scheldebode"
niet het toonaangevend blad geweest
was, waarin met vaste hand en scherpe
lijn de beginselen bepleit en ontvouwd
werden.
Op dezen dag van herdenken welt ex-
uit het diepst van ons hart een dank
aan God voor Zijn vex-beurde zege
ningen.
Nu Gods goedheid, zoo rijk aaxx ons
onwaax-digen bewezen, herdacht wordt,
past ons het ootmoedig gebed„Heere,
wat Gij gegx-ond en bevestigd hebt,
houdt dat in leven" en „Laat nooit
varen de wei-ken Uwer handen",
«iHiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiii ini» wi
Vijftig jai-en huwelijk leidt tot een gouden bi'uiloftsfeest. En we
danken dan voor ondervonden zegeningen.
Het is misschien daarom, dat we gewoon zijn ook bij andere
gelegenheden aan dat 50-tal
jaren bijzondere aandacht te
schenken en ons te bezinnen
op den afgelegden levensweg.
Zeker is daartoe aanleiding,
wanneer een blad een halve
eeuw bestaat. Immers ook daar
kan men, als het goed is, van
hechte banden gewagen die in
den loop van die halve eeuw-
zijn gelegd.
Eei-st is daar de band aan
het beginsel waarvan men
uitgaat, en in de tweede plaats
is er de band tusschen het blad
en zijn lezers.
Het is een vooi-recht, wan
neer nxen 50 jaar lang in dienst
heeft mogen staan van een
beginsel, dat niet hangen blijft
aan de dingen, die alleen
van deze aai-de zijn, maar
integendeel heenwijst, telkens weer, naar den dieperen ondei'grond
die ook ons aardsche leven beheerschen moet; een beginsel, dat
eeuwigheidslicht doet stralen over aardsche verhoudingen.
Een voorx-echt is het ook, wanneer men er in slaagt, ondanks
aangrijpende veranderingen in het stoffelijke leven, de belangstel
ling der lezex-s te behouden voor de geestelijke levenswaarden.
Dat dubbele voorx-echt was het deel van de Maas- en Scheldebode
nu al 50 jaren. Wat beter wensch zou ik dan op dezeix dag kunnen
uiten, dan dat het Gode behagen mocht ook in komende jai'en het
blad te verwaardigen een getrouwe getuige te zijn van een doel
bewuste beginselpolitiek en het 't voox-recht te doen genieten van
gelijke trouw aan de zijde der lezex-s.
Daax-toe ga op dezen feestdag ook het gebed in Uw midden op.
Dr H. COLIJN.
a
iiiiiiiiiiiiiiiininiiii
nu Minnn I)
Op 1 Maart 1886 verscheen het eerste no.
van de „Maas en Scheldebode."
Gedurende vijftig jaren heeft het blad zijn
lezers van voor-,
lichting gediend.
Vijftig jaar heeft
het de burgers
van „Fla-kkee" mo
gen wijzen op de
Anti-Revolutio
naire beginselen,
op den inhoud en
de beteekenis van
die beginselen
voor het leven
van Staat, Pro
vincie en Ge
meente.
Te midden van
de roering en be
roering, welke
den tegenwoordi-
gen tijd kenmer
ken, wordt voor dit feit aandacht gevraagd.
Want, liet. is een feit, dat aandacht ver
dient omdat wij er ons over mogen ver
heugen.
Elke dag predikt ons de waarheid van de
Anti-Revolutionaire grondbeginselen.
Elke dag doet ons zien, waartoe het leidt,
als men aan het „daar staat geschreven"
en „daar is geschied" den rug toekeert;
J. SCHOUTEN
als men Schrift en historie veronacht
zaamt, verwerpt of bespot: als men heigeen
de Heilige Schrift openbaart met voeten
Ireedt, en hetgeen de historie leert in den
wind slaat of waardeloos aehL
Elke dag zegt ons, dat het uitgangspunt
door de „Maas- en Scheldebode" gekozen,
juist is, dat de overtuiging, daarin uilge
dragen, den weg wijst ter ontkoming voor
land en volk.
Daarom mogen wij ons over het vijftig
jarig bestaan van dit blad verheugen.
En al past de belijdenis, dat het werk
van dit orgaan het werk van meuschen is
geweest, dus fouten en zonden heeft ver
toond, wij mogen er dankbaar voor zijn,
dat het is verricht en tot op den huidigen
dag kan worden verricht.
Zij er dankbaarheid in het hart van alle
lezers.
Dankbaarheid jegens God en dankbaar
heid voor het blad.
En worden tegenover het blad do plicht
der dankbaarheid volbracht.
Men leze het.
Men werke er voor.
Men brenge het in een steeds grooter aan
tal gezinnen.
Voorzitter Centraal Comité
A.R. Kiesvereenigingen.