Het Bezuinigingsontwerp
h
Ondeskundige critiek
Kerk en School
935
MAAS- EN SCHELDEBODE
WOENSDAG 1 MEI 1935
n.
CHR. KWEEKSCHOOL
MIDDELBURG
Gemengd Nieuws
tal varï
uiten da
leer var-
lden en
ds vanaf
teweeg
n leven,
>n menig
het vóór
ïancieelo
verzoe-
fc te ma-
en bij de
iet recht
te stel
lens vrij
kkescben
Voorz.
iris.
erflakkce
Vrijdag
|>ol 3.20-.
bevelan*
kg.; car-
-1.40 pee
100 pd.
pril 1935:
0: bloem-
100 stuks;
100 kg.}
100 bosj
groenten
A "dam
ege dood»
slecht is.
sprung-
:ocht voor
nalta liepj
100 kilo.
o-mandjes
ende prij-
che Blua-
.60. Bon-
.10—2.25.
.70-2.80.
Roodstar
.10-2.40.
f 1.90—
Drecitsche
oer<m en
et; 2e
slacht
100 per
ct: 3e
iiticht
unrneren
P stuk
46—47
■ken3 43
f90—
80
gons ge-
stig uit
ide han-
ï>r ijzen
idel zeer
"•een no-
vluggö
aanvóeiV
S
gedrukt,
con-
ruimer,
koe
k f 89
88—85
begm
i disp
kg
Hoe het tekort van 1936 gedekt
zal worden
Voor belastingverlaging wordt
20 millioen beschikbaar
gesteld
Bij de Tweede Kamer is Zater
dag j.l. ingediend het reeds eenigen
tijd geleden aangekondigde en met
spanning tegemoetgeziene bezuini
gingsontwerp, dat door alle Minis
ters van het Kabinet is ondertee
kend. Het ontwerp draagt den titel
van: „Wet ter verlaging van de
openbare uitgaven", en is verdeeld
in 10 afdeelingen, correspondeerend
met de departementen, onder wel
ke de voorgestelde bezuinigingen
ressorteeren, terwijl de laatste beide
afdeelingen door de straf- en slot
bepalingen worden gevormd. Het
ontwerp telt 56 bladzijden, de
memorie van toelichting 80.
In de toelichting op dit algemeene bezui
nigingsontwerp zet de Regeering uiteen,
dat zij de overheidshuishouding sneller
dan thans geschiedt, wenscht te doen aan
passen aan de gewijzigde bestaansvoor
waarden, waaronder het Nederlandsche
volk naar het zich laat aanzien voor
langen tijd zal moeten leven.
Zij acht dit onafwijsbaar noodzakelijk
omdat de reserves der volkshuishouding in
steeds sneller tempo worden opgeteerd zon
der dat uitzicht bestaat, dat deze optering
de overbrugging van een tijdelijke inzin
king zal kunnen mogelijk maken, omdat
reeds lang vast staat, dat van een tijdelijke
inzinking geen sprake is en het economisch
leven met ineenstorting zou worden be
dreigd, indien aan deze reserve een einde
mocht komen, voordat een nieuw even
wicht zal zijn bereikt. Het geheele offer
van deze optering van in lange jaren ge
kweekte reserves van ons volksvermogen,
zou ten slotto voor niet gebracht zijn en
aan het einde van dit proces zou de
dan ontstane economische situatie
niet meer te beheerschen zijn. De
aanpassing zou zich dan op onbe-
heerschte wijze, vermoedelijk met he
vige schokken, toch voltrekken en de
levensstandaard zou veel dieper weg
zinken dan bij een nog tijdelijk in
grijpen het geval behoeft te zijn.
Vervolgens vestigt de Regeering de aan
dacht op Nederlands moeilijke internatio
nale positie in economisch opzicht: de ont
wrichting van het handelsverkeer, de nel-
ging tot toenemende autarkie in het bui
tenland en de ineenschrompelende koop
kracht, het opdrogen van de welvaartsbron
langen tijd door Indië gevormd. Al mag
men de hoop koesteren, dat Indië als pro
ducent van grondstoffen een aanzienlijk
deel zijner oude positie op den duur zal
heroveren, als markt voor Nederlandsche
producten moet, men het volgens de Re
geering niet optimistisch beschouwen.
Een benauwend probleem
Deze aantasting van juist de voornaam
ste, wijl specifiek Nederlandsohe bronnen
van welvaart, door oorzaken, die voor ver
reweg voor het grootste gedeelte in het
buitenland liggen, vormt een benauwend
probleem, te benauwender, omdat de be
strijding van die internationale oorzaken
door een klein land slechts in geringe ma
te succes kan opleveren.
Ter Illustratie van den toestand verstrekt
Se Memorie van Toelichting de volgende
cijfers:
Het gemiddeld inkomen per aange
slagene in de Rijksinkomstenbelasting
over 1915—1916 (inkomen 1914) be
droeg (na de correctie met bet index
cijfer 1.4) 3203. Over het jaar
19331934 (inkomen 1932) bedroeg het
2125. De opbrengst der rijks-, pro
vinciale- en gemeente-inkomstenbelas
tingen bedroeg per hoofd der bevol
king in de periode 1919—1914 (na cor
rectie met het genoemde indexcijfer)
gemiddeld 49. In 1932 bedroeg die
opbrengst ruim 91 per hoofd.
De verzwaarde belastingdruk alleen geeft
echter geen volledig beeld van den werke-
lijken toestand. Indien met deze belasting-
Verzwaring de publieke diensten zonder ver
deren teruggang nog eenigen tijd in even
wicht gehouden konden worden, bestond er
althans geen oogenblikkelijk gevaar en zou
de aanpassing van het levenspeil aan de
verminderde draagkracht met meer geleide
lijkheid kunnen plaats hebben.
Terwijl de belastingen echter
Se grens der maximale opbrengst
hebben overschreden komen nog
telkens nieuwe behoeften voorziening vra
gen, die de met zooveel inspanning verkre
gen besparingen voor een belangrijk deel
weer teniet doen.
f 73 millioen tekort op de
begrooting 1935
Deze achteruitgang openbaart zich ook
reeds met betrekking tot de rijksbegrooting
1935. Het oorspronkelijk tekort werd ge
raamd op f 30 millioen.
Dit tekort dient evenwel te worden
verhoogd met de volgende posten:
Te verwachten lagere opbrengst van
middelen 1 30 millioen; steun aan de
scheepvaart f S millioen; boogere kos
ten werkverschaffing t 2,5 millioen;
booger spoorwegtekort f 2,5 millioen,
zoodat het totale tekort over 1935 ta
ramen valt op i 73 millioen. Voor 1936
zou dit nog, volgens voorlooplge ra
ming, tot t 75 millioen oploopen.
Ter dekking van dit tekort zijn thans
beschikbaar: Perspectiefbesparing
Hoofdstuk VI, opgenomen in bet dek
kingsplan 1935 10 millioen. Id. ter
vermindering van het spoorwegtekort
De Regeering zegt in de toe
lichting op het groote bezuini
gingsproject 0. m.:
Slechts een opmerkelijk
g eb r ek aan inzicht of wel
een verachtelijke dema
gogie kunnen er toe drijven
eenigen Nederlandschen regeer
der te verwijten, dat de toestand
niet snel genoeg verbetert, d.w.z.
dat hij nog niet in staat is geble
ken het huidige aangezicht der
wereld te veranderen. Ware dit
juist, dan zou men zich er in
kunnen verheugen, dat door een
eenvoudige verwisseling van re
geerders de welvaart kon wor
den hersteld.
De regeering is er echter van
overtuigd, dat de groote
meerderheid van het Ne
derlandsche volk voldoende ge
zond verstand en van oudsher
genoegzaam politieke scholing
bezit om te begrijpen dat in deze
voorstelling slechts een ondes
kundige kritiek tot uiting komt,
die in dezen moeilijken tijd de
ontevredenheid aanwakkert doch
niets ten goede vermag te keeren.
De tegenspoeden, die alle vol
ken te dragen hebben en waar
van het Nederlandsche volk dit
maal zijn deel ruim heeft te
dragen zullen met dat geduld,
met die bezonnenheid en
met dat zelfvertrouwen
moeten worden aanvaard, die
hetzelfde volk in vroegere gene
raties onder nog heel wat ern
stiger omstandigheden getoond
heeft te bezitten. Slechts dan
kan de regeering allengs de
maatregelen beramen en door
voeren, die geschikt zijn om
onder behoud, zooveel mogelijk,
van het goede in het historisch
gewordene, de voorwaarden te
scheppen, waaronder het Neder
landsche volk een nieuwe, naar
men moet hopen, onbezorgder
toekomst tegemoet kan gaan. Dit
proces zal moeten zyn van lan
gen duur; met de maatregelen,
die in bijgaand wetsontwerp
worden voorgesteld zal zeker het
laatste woord niet zijn gesproken.
T
10 millioen; Besparingsplan hierach-
ter nader uitgewerkt 77 millioen.
Totaal besparing 97 millioen.
Wanneer deze besparingen ten volle zijn
doorgevoerd, zal dus steeds weder met in
achtneming van het bovengenoemde voor
behoud niet alleen een sluitend budget
zijn verkregen, doch zal bovendien een be
drag van ruim 20 millioen gulden beschik
baar zijn gekomen voor de noodzakelijke
•'erlaging van die belastingen, welker hoog
te een bijzonder nadeelige werking uitoefent
met het oog op het economisch herstel. Deze
belastingverlaging zal niet aanstonds voor
dit volle bedrag kunnen worden ingevoerd,
omdat de perspectiefbesparingen eerst gelei
delijk doorwerken. Van het bedrag van 97
millioen zijn de navolgende posten reeds in
1936 als effectief te beschouwen: Salarissen
en pensioenen 15 millioen; Hoofdstuk VI
f 8 millioen: Hoofdstuk VII B f 9 millioen;
Hoofdstuk IX 14 millioen: Hoofdstuk XA
f 16 millioen. Overige hoofdstukken 1 mil
lioen. Totaal y 63 millioen.
Er blijft derhalve over 1936 een tekort van
,f 12 millioen. Terwijl nog aan perspectief-
besparingen beschikbaar is f97 63 f34
millioen.
Belastingverlaging oecono
misch urgent!
De regeering acht het indien de budge-
taire positie zich in de naaste toekomst niet
in nog ongunstiger zin gaat ontwikkelen
niet noodzakelijk cn ook niet gewenscht
eerst tot belastingverlaging over te gaan.
nadat van deze 34 millioen een voldoend
bedrag is effectief geworden.
Belastingverlaging toch is oeconomisah
urgent en zal een invloed ten goede uit
oefenen op het budget, waardoor per saldo
minder voor 's Rijks schatkist verloren gaat
dan hetgeen aanvankelijk aan belastingop
brengst wordt opgeofterd. Dat. tengevolge
daarvan aanvankelijk nog een beperkt tekort
op de begrooting zal blijven bestaan, is niet
ernstig, wanneer de maatregelen zijn geno
men, die menschelijkerwijze de zekerheid
verschaffen, dat dit tekort spoedig zal ver
dwijnen. Bovendien zal dit tekort blijven be
neden het bedrag, dat jaarlijks op de Staats
schuld wordt afgelost zoodat het wel de ver
betering der schuldpositie eenigszins zat
remmen, doch die positie niet slechter zal
maken.
Na aanneming van het ondethavige
ontwerp hoopt de regeering derhalve
voorstellen tot verlaging van enkele
belastingen te kunnen doen.
Vermoedelijk zal dan in de eerste
plaats gedacht worden aan een ver
mindering van de opcenten op de aan
slagen in de grondbelasting wegens
gebouwde eigendommen, zulks tenein
de de lasten op het huizenbezit. die op
hun beurt een nadeeligen invloed
oefenen op het huurpeil, althans ecni-
germate te verminderen.
Daarnaast zal aandacht zijn te ge
ven aan een vermindering der omzet
belasting.' voor zoover het gas en da
electrisclie energie betreft.
Bijzondere redenen doen voorts een
verlaging van de accijnzen op het ge
distilleerd en het bter zeer gewenscht
zijn.
Vervolgens herinnert de Regeering aan
de verre van rooskleurige toestand der ge
meenten, waarvan er thans 300 zonder extra
bijdrage uit het werkloosheidssubsidiefonds
geen sluitende begi-ooting kunnen verkrij
gen.
In een land, waar telken jare tenminste
30.000 a 40.000 nieuwe werkkrachten om
arbeid vracen, kost het paal en sterk stellen
aan de stijging der werkloosheid bijzondere
inspanning.
Dit zal voldoende zijn om duidelijk to
maken, dat op den tot dusver gevolgden weg
niet langer kan worden voortgegaan. Wil
het Nederlandsche volk gespaard blijven
voor de rampen, die van een niet meer te
beheerschen oeconomischo situatie bet on
vermijdelijk gevolg zijn, dan zal het de
kracht en de eensgezindheid moeten toonen
om de offers te brengen, die, voor zoover
zulks van binnenlandsche factoren afhanke
lijk is, voor het stuiten van den verderen
teruggang noodig zijn.
Het herstel van het eco
nomisch evenwicht
Herstel van het oeconomisah evenwicht
zal ook verkregen kunnen worden zonder
eenig ingrijpen der overheid. Het proces zou
dan deels veel te snel, anderdeels veel te
langzaam plaats grijpen. De te snelle aanpas
sing zou zich vooral openbaren op het ter
rein van den landbouw en van de koop
kracht der arbeidersklasse. Zij wordt daar
geremd door de overheidsmaatregelen tot
steun aan den landbouw cn de door de over
heid getroffen voorzieningen op het terrein
der werkloosheid.
Te langzaam heeft de natuurlijke aanpas
sing plaats op het gebied van de vaste las
ten, die op het bedrijfsleven drukken en op
dat van sommige kosten van levensonder
houd. welker onvoldoende daling op haar
beurt belet, dat in een aantal bedrijven het
loonpeil zich zou aansluiten aan do gewij
zigde omstandigheden Dit te hooge loonpeil
leidt tot wederom hoogere kosten van le
vensonderhoud voor andere groepen. Het
verzwaart middellijk en onmiddellijk de be
staansvoorwaarden voor de bedrijven en ver
groot uiteindelijk de werkloosheid.
Op het nemen van maatregelen tot
versnelling van het aanpassingsproces
is de aandacht der Regeering voortdu
rend gevestigd. Deze aanpassing wordt
echter mede geremd, doordat de pu
blieke huishouding op te groote voet
is geschoeid. Voor de overheid ligt
voorshands daar de voornaamste taak.
Een bezuiniging van
77 millioen
Een ingrijpende wijziging van het
rijksbudget moet een besparing op
leveren van rond 77 millioen. Dit be
drag staande dus naast de bespa
ringen, tot dekking van het begroo-
tingstekort 1935 is als volgt over
de departementen verdeeld: alge
meen, voor alle departementen
15.000.000; Buitenlandsche Zaken
220.000; Justitie 530.000; Binnen
landsche Zaken 600.000; Onderwijs,
K. en W. 14.000.000; Financiën
9.650.000; Defensie 5.550.000; Wa
terstaat 14.150.000; Economische
Zaken 500.000; Sociale Zaken
S 17.000.000; totaal 77.150.000.
Teneinde deze resultaten te kunpen
verkrijgen, is voor een deel wetswijzi
ging noodig; een ander-deel kan-wor-
don verkregen door gebruikmaking
van thans reeds aan de Regccring toe
komende bevoegdheden en een deel
eindelijk komt alleen in de begrooting
tot uitdrukking en wordt dus door
den begrootingswetgever bekrachtigd.
Verlaging van salarissen
en pensioenen
De algemeene voor alle departementen
gezamenlijk geldende maatregelen, welke
een besparing van 15 millioen moeten op
leveren, zullen voor 10 millioen moeten
worden verkregen uit de Rijkssalarissen en
-loonen. De regeering, zich ervan bewust,
dat in de laatste jaren reeds zeer belangrijke
offers van hot Rijkspersoneel zijn gevraagd,
is niet dan zeer noode tot het besluit geko
men, dat de salarissen opnieuw moeten wor
den verminderd. De toestand van 's lands
geldmiddelen maakt dit echter onvermij
delijk. Een daartoe ingestelde commissie is
belast met de voorbereiding van de hier
voor noodige voorstellen.
Van de resteerende 5 millioen zal een
deel verkregen moeten worden uit een om
rekening van de loopende pensioenen. Nu de
Rijkssalarissen bij herhaling verlaagd
moesten worden, acht de regeering het niet
onbillijk, dat de pensioenen van hen, die
het voordeel hebben genoten naar een vroe-
geren op het hooge salarispeil berustende
grondslag te zijn gepensionneerd, worden
omgerekend naar den tegenwoordigen lage-
ren grondslag. De hieruit voortvloeiende
pensioensverlaging zal in geen geval meer
dan 10 pet. bedragen. Ook voor de verdere
uitwerking van dit beginsel is een speciale
commissie aangewezen.
Permanente wachtgelders
naar het Pensioenfonds
Het laatste bestanddeel van de bovenge
noemde 15 millioen wordt geleverd door
een maatregel met betrekking tot de wacht
gelders. Naarmate de inkrimping van den
Staatsdienst voortgaat, stijgt bet aantal
wachtgelders. Speciaal bij 't onderwijs zal
ingevolge de hierna toe te lichten voorstel
len het aantal wachtgelders sterk toenemen.
Een deel van hen moet voor herplaatsing
beschikbaar blijven, maar velen zijn er, die
jaar in jaar uit wachtgeld blijven trekken
en van wie met zekerheid kan worden ge
zegd, dat zij nimmer voor herplaatsing in
aanmerking zullen komen.
Het ligt in de bedoeling, deze laat
ste categorie onder nader te formulee
ren voorwaarden naar het pensioen
fonds over te brengen.
Tegelijkertijd moet dan echter het pen
sioenfonds worden ontlast, teneinde zonder
verhooging van de tekorten dezen nieuwen
last op zich te kunnen nemen.
Om dit te bereiken is aan de bovenge
noemde commissie tevens opgedragen, ten
einde tot een vereenvoudiging te
komen van 't 'zeer ingewikkelde pen
sioenrecht, een verdere unificatie van
pensioen-aanspraken voor te bereiden
en voorts na te gaan of niet onder de
Pensioenwet 1922 ambtenaren of groepen
van ambtenaren zijn gebracht, die daar-
voigens den aard van hun dienstverband
niet thuis behooren; bij bevestigende beant
woording van deze vraag, zal' onderzocht
moeten worden, of het mogelijk zal zijn het
Pensioenfonds te ontlasten van de aan
spraken van de reeds in dienst zijnde tot
deze categorie behoorende ambtenaren (b.v.
door uitkeering van de te hunnen behoeve
gekweekte wiskundige reserve of door te
rugbetaling van de eigen bijdragen of door
voor hen te reserveeren het bedrag, dat zij
zouden hebben ontvangen, indien zij op 1
Januari 1936 gepensionneerd waren of op
eenige andere wijze). Enkele punten van
minder belang, die de commissie bovendien
nog zal hebben te onderzoeken, mogen hier
kortheidshalve onvermeld blijven. Hetzelf
de onderzoek zal uiteraard ook plaats heb
ben met betrekking tot de militaire pen
sioenwetten.
De besprekingen hierboven vermeld, wel
ke op de hoofdstukken III, IV, V, XIII, X en
Xa verkregen zullen worden, bestaan, voor
zoover zij geen wetswijziging vorderen en
uit dien hoofde hierachter nader zullen
worden toegelicht, uit een reeks maatrege
len van minder ver gaande strekking, wel
ke straks op de ontwerp-begrooting voor
1936 tot uitdrukking gebracht zullen worden
en die om die redenen te dezer plaatse niet
nader uitgewerkt behoeven te worden.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Schraard (Fr.), cand. M. A.
Visser te Santpoort.
Aangenomen: Naar Dinteloord, G. J.
Koldewijn te Hattem.
GEREF. KERKEN
Drietal: Te 2e Exloërmond F. van Dijk.
cand en hulpprediker te Haaksbergen; H. Meye-
rink, cand. te Ede en A. Kuiper, cand. te Zuid-
wolde (Dr.)
Aangenomen: Naar Rotterdam-Gentrum.
Dr. S P. Dee te Haren bij Groningen (belast met
den ambtelijken arbeid in „Eudokia").
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Oosterbeek, W. F. Laman te
Middelharnis.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: Voor Grand Rapids (N.Am.), W.
C. Lamain te Rotterdam-Zuid.
HERST. EVANG. LUTHERSCHE KERK.
Bedankt; Voor Den Helder, W. F. ten
Rouwelaar te Zwolle.
REMONSTRANTSCHE BROEDERSCHAP
Beroepen: Te Boskoop G. J. Hoenderdoe],
proponent te Utrecht.
BAPTISTE GEMEENTE
Bedankt: Voor Emmer Erfscheidenveen, J.
B. de Neef te VriescheJoo.
Dr. S. P. Dce
Het beroep naar Rotterdam aangenomen
Nu Dr S. P. Dee het beroep naar Rotter
dam voor den ambtelijken arbeid in Eudo
kia heeft aangenomen, kan nog worden
medegedeeld, dat Dr Deo twaalf keer
per jaar in den Dienst des Woords
van de Gcref. Kerk te Rotterdam zal
voorgaan. Dr. S. P. Dee werd geboren 8 Aug.
1889 en heeft gestudeerd aan de Theol. School,
waar hij zijn candidaats-examen deed. Na in
1912 andermaal candidaatsexamen te hebben
gedaan aan de V.U., heeft hjj aan die hooge-
school zjjn studie voortgezet. Hjj is gepromo
veerd op een dissertatie over: „Het geloofs
begrip bij Calvjjn". Dr. Dee was eenige jaren
lettor aan het Gymnasium te Kampen. Op
24 November 1918 deed hji zijn intrede in zjjn
eerste gemeente Dwingeloo. Sedert 17 Mei
1925 dient Dr. Dee de Kerk van Haren.
NED. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Schraard (Fr.), cand. M. A.
Visser te Santpoort Naar Piershil, cand. W.
L. Speelman, hulpprediker te Voorburg.
Ds. L. Boone
In den ouderdom van 75 jaar is Donderdag 1.
te St. Philipsland overleden Ds. L. Boone, emeri
tus Oud-Gereformeerd predikant aldaar.
Ds. Lourens Boone werd in 1860 te Wolfaarts-
dijk geboren. Als boerenarbeider werkte hij op het
land. Hij gevoelde door God van achter den ploeg
geroepen te worden. Eerst was er veel strijd, daar
men aan zijn roeping geen geloof wou hechten.
Boone. wel vervuld van zijn roeping, ging oefenen
en werd later, toen men zag dat hij invloed kreeg,
door de Classis Middelburg onderzocht naar Art.
8 en toegelaten tot den dienst des Woords der
Geref. Gemeenten.
Door Ds. Jans werd hij 26 Dcc. 1900 te Ter-
neuzen bevestigd. De invloed van Ds. Boone (die
steeds in de oude predikantskleeding, steek, korte
broek en bef preekte en liep), was enorm groot.
Hij had duizenden vereerders, die overal ver
spreid zaten. Toen Ds. G. H Kersten naar voren
trad wilde Ds. Boone niet diens richting uit en
trad met 22 Gemeenten apart.
Ds. Boone verkreeg het vorig jaar eervoT eme-
iitaat. In 1904 werd hij door Ds H. Beversluis,
van Rotterdam, te St. Philipsland bevestigd Ook
heeft Ds. B negen jaar te Krabbeudijk gestaan
In 1929 herdacht Ds. B. het feit. dit hij (met
de jaren als oefenaar meegerekend) 40 jaar in clen
pred'kd;enst stond.
Van de hand van den overledene zag een pre
dikatie het licht, tot titel dragende „Gelijk de
dagen van Noach" (Matth. 24 vs. 37—39)
Ds. Boone behoorde tot de Ledeboerianen. In
1905 werden vereenigd dc Geref Gem. onder het
Kruis en de Gemeenten (volgelingen) van wijlen
Ds. Ledeboer (waar dus Ds. B. bij behoorde) en
waar Ds. B. de tweede onderteekenaar was van
de vereeniging (na Ds. Beversluis, voorzitter),
welke tot stand kwam en waaruit geboren is de
Geref. Gemeente, trok Ds. B. zich terug uit deze
vereeniging, met enkele gemeenten, die hem per
soonlijk bleven volgen en dus bleven de Ledeboe
rianen
Kerk en Staat in Duitschland
Drie predikanten te Berlijn gearresteerd
Reuter meldt uit Berlijn, dat thans
opnieuw drie predikanten te Berljjn zjjn ge
arresteerd, n.l. Harnisch, perschef van de
oppositie, alsmede de predikanten Praetorius
en Bronisch. De eerste van deze beiden is
eerste secretaris van de Berlijnsche oppositie
groep. De drie arrestanten staan onder be
schuldiging relaties te hebben met de bui
tenlandsche pers en het contact te onder
houden tusschen de Protestantsche oppositio
on de R.-K. Kerk, met de bedoeling gezamen
lijk het neo-paganisme van Alfred Rosenberg
te bestrijden. Besprekingen tusschen den
leider der oppositie bisschop Mahrarens en
minister Frick hebben niet tot succes geleid.
SPELLING EN SPLITSING
De Calvinistische Studentenbladen, die te Kam
pen verschijnen, zullen voortaan weer in de oude
spelling in het licht komen. Marchant is er uit.
Dientengevolge hebben 4 van de 5 redacteuren
ontslag genomen en verklaren hunnerzijds de op
richting van een nieuw maandblad in Marchant-
sehe spelling in het voornemen te hebben.
Mr. Dieleman spreekt de
feestrede uit
Vrijdagmiddag werd in het Schutters
hof te Middelburg een drukbezochte sa
menkomst gehouden ter viering van het
25-jarig bestaan der Chr. Kweekschool
aldaar. In deze bijeenkomst sprak de
voorzitter van het bestuur de heer Mr.
P. Dieleman, een feestrede uit.
Een belangrijke periode, aldus Mr. D i c-
1 e m a n, ligt achter ons, een periode van
fundatie, van kin
derziekten, van po-
sitieverwerving. Een
kweekschool voor
onderwijzers dient
niet alleen om ken
nis bij te brengen,
maar ook voor ka-
raktcrvoiming, voor
de vorming van den
mensch. Het gaat
om de vraag wie
stuurman zal zijn,
wij of Christus. Een
kweekschool voor
a.s. onderwijzers is
daarom van zoo
Veldwachter van Kerkwijk
verdronken
Vermoedelijk door een duizeling
De gemeente Kerkwijk, in de Betuwe
werd opgeschrikt door het bericht, dat de
rijksveldwachter Diekman was verdronken.
Bij onderzoek bleek, dat hij lag in de on
diepe Drielsche wetering onder deze gemeen,
te. Alle pogingen om de levensgeesten weer
op te wekken waren vruchteloos en Dr.
Krijger, uit Nederhemert, kon slechts den
dood constateeren. Verondensteld wordt, dat
de ongelukkige door een duizeling bevangen
van zijn rijwiel is gevallen en in genoemde
wetering terechtgekomen. Diekman laat een
jonge vrouw met een kind achter.
De verslagenheid in de gemeente is groot.
Mr P. Dieleman
groote beteekenis, omdat daar mcnschen
gevormd moeten worden voor het moeilijk
ste werk dat er is: de vorming der kinde
ren, de jeugd van ons volk.
Deze kweekschool is opgericht in 1910,
dus na de groote heftigheid \an den school
strijd, waarin het ging om de geestelijke
goederen van ons volk. Financieel was die
oprichting mogelijk. Er was behoefte aan
meer dan een normaalschool opleiding. Men
verkeerde nog volop in het tijdperk der
technische beschaving. De karaktenormin,
gevolg van de geest der 19e eeuw werd ver
waarloosd. Intellectucele ontwikkeling stond
op den voorgrond. Maar technische vaardig
heid levert een gevaar op als daarmee niet
gepaard gaat geestelijke en zedelijke, diep
godsdienstige cultuur. Wanneer niet tegelijk
het zieleleven wordt verzorgd, stort dc be
schaving ineen. Heel onze tijd staat in het
teeken van den haast.
Toen de kweekschool werd opgericht
vierde de abstracte theorie nog hoogtij.
Daarop moest deze kweekschool reagee-
rcn. Aan haar werden direct dus hooge
eisehen gesteld. Zo heeft zich dadelijk
geplaatst in het concrete leven cn streef
de naar een werkelijke opvoeding, naar
geloof en vertrouwen, naar gemeenschap
met God. Haar oprichting was een daad.
Ze werd een zegen voor velen. Ook in
onzen tijd moeten we terug tot ootmoed
en liefde, tot een opvoeding tot Christus
en niet tot het Christendom.
Spr. gaf hierna in den breede het ontstaan
en de historie der school weer. Een com
missie heeft gedurende enkele jaren do op
richting voorbereid. Op 14 Aug. 1907 begon
de commissie met haar arbeid. Vele moei
lijkheden moesten overwonnen, vooral over
den grondslag der vereen. Met meerderheid
van stemmen werd de Geref. grondslag ge
kozen. Verschillende malen werd met de
schoolbesturen vergaderd. De Chr. normaal
school kan worden overgenomen. Op 15 Oct
1909 werd de vereen, opgericht. Op 26 No'
1900 werd het bestuur geconstitueerd. Tot
directeur werd benoemd de heer C. Wceda.
Ook leeraren werden benoemd. Spr. felici
teert den heer W. de Graaf die al deze 25
jaar leeraar in gymnastiek aan de school
is geweest. Op 29 April 1910 werden direc
teur cn leeraren geïnstalleerd en op 1 Mei
d.a.v. begonnen de lessen en eindigden die
aan de Chr. normaalschool. Verder memo
reerde Spr. de verschillende mutaties onder
het personeel. De eerste directeur cn onder
directeur, de heeren C. Weeda cn A. Rade-
maker zijn reeds overleden.
Eerst werd les gegeven in een school op
de Wal, maar op 30 Jan. 1911 kon het nieu
we gebouw aan de Heerengracht worden ge
opend.
De school marcheert nu goed. Over de re
sultaten van het onderwijs mag men tcvre
den zijn. Ze is van groote beteekenis voor
de provincie en voor het vaderland geweest.
Gods Geest bczicle bestuur, leeraren cn
leerlingen.
Brand in een meubelfabriek
Vrijwel geheel uitgebrand
Te Haastrecht is Zaterdagmiddag
te ruim 3 uur brand uitgebroken in de
muebelfabriek De Nijverheid annex lijs-
meubelfabriek De Nijverheid annex lijs-
aan de Hoogstraat is eigendom van den
heer C. Hoogendoorn. De brand liet zich
ernstig aanzien. Weldra sloeg het vuur
dat ontstaan is op de droogzolder, hoog
op. De vlammen vonden gretig voedsel
in het vele brandbare materiaal.
De motorbrandspuit uit Haastrecht was wel
dra ter plaatse doch intusschen waren ook
de beide belendende perceelen, de graancoöpe-
ratie van de Samenwerking en de electri-
cienswerkplaats van den heer Verkroost door
het vuur aangetast. De burgemeester ver
zocht assistentie aan Gouda en binnen een
half uur arriveerde vandaar een tweede spuit
Uitbreiding wist men te voorkomen en tegen
half vijf was men den brand vrijwel meester.
De 48 meter lange fabriek is vrjjwel geheel
uitgebrand. Het dak stortte in, waardoor de
12 machines, die zich in het gebouw bevon
den, werden vernield. De schade bedraagt
naar schatting ongeveer een halve ton. Het
bedrijf is op beurspolis verzekerd. Ook het
woonhuis, dat aan de fabriek was vastge-
bouwd, is ernstig beschadigd. De beide be
lendende perceelen kregen eenige brandscha
de en veel waterschade.
In het bedrijf van den heer Hoogendoorn
waren ongeveer tien arbeiders werkzaam.
VERDRONKEN
Te Zuidwolde (Dr.) is de ongeveer
40-jarige koopman J. S., op weg naar zjjn
werk, in een sloot, geraakt. Toen hjj korten
tjjd later door voorbijgangers werd gevon
den bleken de levensgeesten te zijn gewe
ken. S. was gehuwd en vader van eenige
kinderen.
Het twee-jarig dochtertje van den arbei
der van Zanten te O p jj n e n is in een beer
put gevallen en verdronken.
Door de rook gewekt
Vrijdagnacht ongeveer halfdrie werd de
brandweer opgeroepen voor brand in per,
ceel M. A. de Ruyterstraat ülbis te Utredht.
Onmiddellijk rukte bet aan de wacht zijn
de personeel met één der autospuiten en dg
ladderauto uit.
Bij aankomst van de brandweer bleek in
de achterkamer op de le verdieping van
genoemd perceel brand te woeden.
Onmiddellijk werd een straal op de wa,
terleiding in gereedheid gebracht.
Do bewoonster van het perceel met haar
twee kinderen hadden zich reeds in veilig
heid gebracht, terwijl eveneens de op de 2e
verdieping slapende 3 meisjes, die door do
rook waren gewekt, het perceel reeds had
den verlaten.
De omwonenden zijn gewekt, daar deze
perceelen eveneens veel hinder van rook
hadden.
De brandweer was het vuur spoedig mees
ter. De kamer op de le verdieping brandde
geheel uit, terwijl de daarboven gelegen
kamer nogal brandschade bekwam, terwijl
het perceel beneden veel waterschade kreeg,
Do oorzaak van den brand is onbekend.
Te ongeveer 5 uur was het personeel met
het materiaal weer in de garage aan de
Annastraat teruggekeerd.
Over een hond gereden
Te Ra al te heef: op de Almeloschestraat-
weg een ernstig motorongeluk plaats gehad,
tengevolge waarvan twee personen ernstig
werden gewond. De heer J. Biemans, caié-
houder te Raalte, reed op genoemden weg
met zjjn motorrijwiel over een hond, tenge
volge waarvan hjj de macht over zijn 6tuur
kwjjt raakte en tegen den grond werd geslin
gerd. Zoowel hjj als zijn huishoudster, die op
de duo gezeten was, werden ernstig gewond
en in bewusteloozen toestand naar het Zie
kenhuis vervoerd. Hun toestand is zorgwek
kend.
WEDERRECHTELIJK GEVISCHT
ONDER STELLENDAM
De rechtbank te Rotterdam heeft de mos-
selvisschers J. J. B. en M. B. uit Bruin isse,
ter zake van het wederrechtelijk visschen
in een water onder Stellendam, veroordeeld
ieder tot drie weken gevangenisstraf on M.
J. Boot uit Bruinisse wegens hetzelfde feit,
tot 50 6ubs. 10 dagen.
Het Haagsche Gerechtshof bevestigde deze
vonnissen.
KIND LEVEND VERBRAND
Te V i a n e n moest bjj het jongste kind
van de familie Bbks gestoomd worden. Door
tot nog toe onbekende oorzaak vattte het
wiegje, waarin de kleine lag, vlam. Het
kindje liep dusdanige brandwonden op, dat
het ongeveer één uur later overleed.
INBRAAK
In de nacht is ingebroken in het kantoor
der N.V. Scheepsbouwwerf Gebr. Pot te
Bolnes. Door middel van het inslaan van
een ruit in de achterzijde van het: kantoor
zjjn de daders binnengekomen. Zij hebben alle
kasten opengebroken. De deur van de kluis,
waarin de loongelden voor het personeel wa
ren geborgen, is zoodanig geforceerd, dat
deze niet meer te openen is. Pas als de deur
door deskundige hand is geopend, kan worden
nagegaan wat wordt vermist. Wel is een
sleutel gevonden bij de kluis, welke er niet
op paste, doch vermoedelijk gebruikt ie voor
het Xorceeren van de deur.
EEN VREEMD GEVAL
Een Belgische dame, die al eenige dagen in
Doorn gelogeerd had en blijk gaf niet ge
heel normaal te zijn, stelde herhaaldelijk po
gingen in het werk om den ex-keizer te spre
ken te krjjgen.
Dit idéé iixe werd zóó sterk, dat zij het
plan opvatte zich >oor de auto van den keizer
te werpen, waartoe zjj het voornemen te ken
nen gaf. Voor het zoover kwam, heef: de
Rijkspolitie, die een oogje in het zeil hield,
haar in verzekerde bewaring gesteld in het
belang van haar eigen veiligheid en in dia
van het verkeer. Daar enkele papieren niet
geheel in orde bleken te zijn, is zij naar de
grens geleid.
ONRECHTMATIG STEUN GETROKKEN
Voor de politie van het bureau Warmoas-
straa'; te Amsterdam, zjjn een zevental
leden van de Federatie van Bouwvakarbeiders
onder wie twee bestuursleden in arrest ge
steld. Deze worden beschuldigd zich aan
knoeierijen met steungelden te hebben schul
dig gemaakt.
Aan vjjf gewone leden zou steun verstrekt
zjjn door de Fede-atie met medewetten van de
twee bestuursleden, terwijl die leden niet
werkloos waren.
De zaak wordt door de politie nader onder
zocht.
GEZOUTEN SPEK
De Nederlandsche Veehouderij cent r. maakt
bekend, dat gedurende het tjjdvak van 13
Mei tot en me1: 18 Mei a.s, de inneming van
gezouten spek zal geschieden tegen dezelfde
voorwaarden en prjjzen als die welke zullen
gelden in de week van 6 Mei tot en met 11
Mei.
DOODSLAG TE ZOETERWOUDE
De Haagsche Rechtbank heeft uitspraak
gedaan in de zaak tegen den 50-jarigen A.
van K. en diens 23-jarigen zoon F .W.van K.
beiden ged. terzake dat zij in den avond
van Zondag 27 Januari jl., te Zoeterwouda
in hun woning den loswei'kman Van Pola-
nen uit Leiden, zoodanig hebben mishan
deld, dat deze aan de gevolgen is overleden.
De rechtbank veroordeelde den vader we
gens zware mishandeling tot 2 jaar gevange
nisstraf en den_ zoon wegens doodslag tot
5 jaar gevangenisstraf. Het beroep op nood-
door de rechtbank afgewezen.
Het O.M. had tegen de verdachten resp. 3
en 8 jaar gevangenisstraf gccischt.